Keçilerin Gözleri Neden Bu Kadar Tuhaftır?

Keçilerin göz bebeği bizimkinin ve yılan, kedi üzere hayvanların tersine yataydır; hatta ince bir dikdörtgen formundadır.

Ürkütücü ve sıra dışı görünen bu yatay yarıklar hakkında çalışma yapan UC Berkeley ve Durham Üniversitesinden araştırmacılar, keçiler de dahil olmak üzere toplam 213 kara çeşidinin gözbebeği halini incelediklerinde; ekolojik nişin, gözleri nasıl şekillendirdiğini daha net bir biçimde görme fırsatı bulmuşlar.

Gözbebeği hali, hayvanın ekolojik nişi yahut rolüyle ilişkili.


Etoburların amacı olan otoburların kimileri, kendilerini yırtıcılardan korumak ismine bu gözbebeği çeşidine sahiptir. Daha geniş bir görüş alanı sunan yatay yarıklı gözbebekleri, evrimin sağladığı bir avantajdır.

Otlarken bile, etrafında gizlenme ihtimali olan avcı olup olmadığını denetim edebilirler. Bu tuhaf form, çeşitli taraflardan yaklaşan davetsiz konukları algılayabilen panoramik bir görüş sağlar. Böylelikle bir kaçış planı yapmaları gerektiğinde daha erken harekete geçebilirler.

Otlamak için başlarını eğdiklerinde göz yarıkları yere her vakit paralel olur.


Bilgisayar modellerini kullanan araştırmacılar, iki farklı tarafta bulunan gözlerin bizimkine misal gözlerden çok daha geniş bir görüş alanı ürettiğini belirtiyor.


Keçilerin bir gözleri 50 dereceden fazla dönebilir, bu da insan gözünden 10 kat daha fazla dönebildikleri manasına geliyor.


Keçiler 320-340 derecelik bir görüşe sahipken beşerler ise 210 derecelik bir görüşe sahiptir. Keçilerdeki monoküler (tek gözün gördüğü) ve binoküler (iki gözün gördüğü) görüş derecesi 20-60 iken, insanlardaki binoküler görüş derecesi 114 yatay ve 150 dikeydir.

Üstelik yatay göz bebekleri, hayvanın çabucak önündeki objelerin manzara kalitesini de artırır.


Bu net ön manzara sayesinde keçiler engebeli bir toprakta hızla hareket edebilir. Bu tip uzun bir göz bebeği hali, yüksek ışıktaki renk sapmasını azaltarak odağı güzelleştirir ve yerdeki neslerin imaj kalitesi artırır.

Peki yılan ve küçük kediler üzere yırtıcılar neden dikey göz bebeklerine sahiptir?


Çünkü bu sayede mesafeyi daha düzgün değerlendirebilirler ve avının üzerine atlamaları daha kolay olur.

Aslan, kaplan üzere öbür birtakım yırtıcıların göz bebekleri yuvarlaktır.


Bunun nedeni ise "yere yakınlık"tır. Yerden uzaklaştıkça derinlik algısına olan muhtaçlık azaldığı için kaplan üzere uzunluklu poslu yırtıcılar yuvarlak göz bebeklerine sahiptir.

Yerde derinlik algısına daha çok muhtaçlık vardır.


Genişleyip daralarak derinlik algısını değiştirebilirler (ayağınıza saldırmak için odaklanan kedinizin gözlerini hatırlayın). Ayrıyeten bu tip canlılar geceleri avlandığı için bu türlü bir göz formu, düş ışıktan bile faydalanmalarını sağlar.

Keçilerin yatay göz formu, onlar için kimi hususlarda avantaj sağlar fakat keçilerin bir cisimle ortalarındaki arayı bulmakta zorlanmalarına neden olur.


Bunun nedeni ise kedi ve yılanlardaki üzere dikey göz bebeklerine sahip olmamalarıdır. Derinlik algıları zayıf olduğu için gölgelerden, tabandaki renklerdeki değişiklikten kaçma eğilimindedirler.

Araştırmacılar, bir sonraki odaklarının ise karada yaşamayan hayvanların göz bebekleri üzerinde olacağını söylüyor.


Ahtapotların gözleri de keçilerin gözlerine çok benziyor. Onlar da etraflarına geniş bir açıyla bakabilmektedir. Lakin bu canlılar keçilerin tersine hem otçul hem etçil oldukları için bu mevzuda daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.

Kaynaklar: 1, 2