Kehle-i ikbal rüstem paşa kimdir - Kehle-i ikbal rüstem paşa

KEHLEİ İKBAL RÜSTEM PAŞA

Kanuni Sultan Süleyman ’ın sadrazamlarındandırİlk sadrazamlığında Şehzade Mustafa'nın katlinden nedeniyle askerin tepkisine maruz kalmış ve bu tepki yüzünden yeniçeri isyanından korkularak görevden uzaklaştırılmış ve yerine Kara Ahmed Paşa getirilmişti Rüstem Paşa nın Şehzade Mustafa nın mührünü taklit ederek onun ağzından İran Şahı Tahmasb ’a sahte mektuplar yazdığı ve sonra bunları yakalattığı ve bu yüzden Kanuni ’nin Mustafa yı katlettirdiği söylenir(Top Ar 5103) Keza bazı tarihçiler onun Osmanlı devletine başta rüşveti sokan birey olduğunu iddia ederler

Rüstem Paşa aslen Hırvat ya da Bosnak ’tır MohaçMeydan Muharebesinde padişahın silahtarıdır Enderunda yetişmiş zekası ile dikkatleri çekmiştir Taşrada ama ilk görevi rikap ağalığıdır sonradan Diyarbakır Beylerbeyliğine getirilmiştir
Fakat onun yükselişini hızlandıran belli başlı olay Kanuni Sultan Süleyman Hürrem sultan'dan olan tek kızı Mihrimah Sultan ile evlenmesi olmuştur (1539) (3 Vezirken Sadrazam olmuştur)Hürrem Sultan ’ın entrikalarında onun kader ortağı ve en önemli yardımcısı Rüstem Paşa dır Onun Mihrimah ile evliliği hakkında anlatılan rivayetlerden biri şöyledir Rüstem Paşa'nın bu evlilik öncesi yaşadığı bir kötüleme olayı ve bu iftiradan kurtuluşu ayrıntılı şekilde şöyle anlatılmaktadır:

''Süleyman Han, Rüstem Paşa'yı kerimeleri Mihrimah Sultan ile evlendirmek ve veziri azamlığa getirmek istediler Ama bazı hased kimseler Paşa cüzam illetine müpteladır şeklinde söylenti çıkarınca tereddüde düştülerReisi etibbalarından (baştabib) bı hastalığın arazını sordular Reisi atibbaları bu hastalığa yakalananların bedenlerine, sağlam insanlarda olduğu gibi bit denen mahlükun yaşayamadığı talep etti Bunun üstüne Süleyman Han tabiblerinden birini, bu mahud hayvanın Rüstem paşa'nın vücudunda bulunup bulunmadığını araştırması için Diyarbekir'e gönderdiler Tabibin eline işine kimse karışmaması için hattı hümayun verip bir sonuç almadan da bu sırrı Paşa'ya açıklamamasını tembihlediler

Tabib varıp Rüstem Paşa'nın çamaşırlarını teftiş etmeye başladı Paşa'nın haznedarı da yanında bulunuyordu Haznedar, ma'hud hayvanı bulup efendisi rezil olmasın diye gizlemek istedi Lakin tabib olup biteni göz ucuyla gördü Hazdendarı bulduğu şeyi göstermesi için sıkıştırdı Haznedar, büyük bir korkuyla ve tereddütler içinde bulduğu şeyi gösterdi Tabib ma'hud hayvanı görünce çok sevinip hemencecik Rüstem Paşa'ya damatlık ve veziri azamlık müjdesini verdi Buna dair yazılmış olan hattı hümayunu da verdi Rüstem Paşa çok memnun olup tabibe abartı ikram ve in'amda bulundu ve Sam eyaletindeki büyük bir zeameti de ihsan eyledi Müverrih Ali Çelebi, bu tabibi ihtiyarlığında fark etti ve bu hikayeyi ağzından dinledi''

Yeniden Müneccimbaşı eserinin bir köşesinde bu konu ile ilgili olarak şu iki dize yer verir:


Olıcak bir kişinin bahtı kavi, tali yar

Kehlesi zeka mahallinde anun işe yarar

Günümüz Türkçesi ile ''Bir kişinin bahtı açık şansı iyi olursa, onun biti bile işe yarar'' denilmektedir

Kanuni Sultan Süleyman'ın damadı olması sebebiyle sadrazamlık dönemlerinde oldukça bakımlı hareket edebilmiştir Vefat ettiğinde harikulade bir servetin sahibiydi ve ardındaki bir çok vakıf ve hayrat eser bırakmıştı

Kaynak: Müneccimbaşı Tarihi(Müneccimbaşı Ahmet Büyükbaba, cilt II, sahife 593594, sadeleştiren:İsmail Erünsal, çevirmen yay)

Osmanlı Tarihi (İsmail Hakkı Uzunçarşılı)Cilt 2 s 574575

Sicili Osmani (Mehmed Süreyya) deri 5s 349

Tarkan Suçıkar *