Keman nedir, Kemanın Tarihcesi, kemanın Ozellikleri,keman hakkında bilgi,
TARİHTE KEMAN
imageskemankemanintarihiveozellikleri5ad2169f849d1
Kemanın ilk kez nerede yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte , ortacağda İngilterede Fidele , Almanyada Fidele İtalyada Lira da Breci , Fransada Viel adlarıyla kullanılan yaylı calgılar Kemanın atası sayılır Lavignac , Kemanın Turklerin Kemenceyi Oğuz Kemencesinden alındığını yazar Bazı kaynaklarda ise Arapların Rebabından geliştirildiği one surulmuştur 16ve 17 yuzyıldaki Keman yapım ustaları Nicolo Amati, Paolo Maggini, Giuseppe Guarneru, Antonio Straarius Kemana son şeklini vermişlerdir Keman asıl bicimi korumakla birlikte 19 yuzyılda, bazı değişikliklere uğradı Cağdaş Kemanda govde ve sap daha uzun ,kopru daha yuksektir Kemana orkestrada ilk olarak ,1565te StRiggo ve Corteccianın eserlerinde yer verilmiştir Sonraki yıllarda orkestradaki gorevlerinden dolayı 1 ve 2 Keman olarak adlandırılmış orkestradaki sayıları coğaltılmıştır
TURK MUSİKÎSİNDE KEMAN
Kemanın Turk ulkesine ne zaman geldiği kesin olarak bilinmiyor İstanbul ve Trabzon gibi Latin ulkeleri ile sıkı ilişkiler bulunan şehirlerde cok eskiden beri Kemanın en eski orneklerinin bulunduğu ileri surulmuştur Kanuni Sultan Suleymanın sadrazamlarından Makbul İbrahim Paşanın gencliğinde, padişahın şehzadesi olarak Manisada bulunduğu yıllarda Keman caldığı biliniyor Yine bu yuzyılda yaygınlık kazanmış bir saz olarak klasik mUsikimize girememiş olmakla birlikte , halk arasında cok tutuluyor ve koltuk meyhanelerinde calınıyordu Kemanı ust duzey sınıf arasına sokan kişinin , Sultan 1Mahmut donemi sanatkarlarından olan Corci olduğu ileri surulur Kemandan once mUsikimizin yegane sazı Rebab idi O yıllarda Kemana Viola dAmore deniyordu ki, bu sazın benzeri yakın zamanlara kadar kullanılmış olan Sine Kemanıdır Kemani Corciye kadar butun kaynaklarda , eski Turk Kemanını calanların Turk olduğu halde, 18yuzyıldan , daha doğrusu Corciden sonra Turk olmayan kimseler Batı Kemanını calmağa heves etmiş ve pek cok unlu isim otaya cıkmıştır Hic şuphesiz bu sanatkarlar Viola dAmore nin farklı şekli olan Sine Kemanını calıyorlardı ; Yedi teli olan Sine Kemanın sesi biraz boğukca olduğu ve Kemence sesine benzediği icin , musikiden anlayanlarca daha cok tercih ediliyordu 19 yuzyıl başına kadar Keman calan sanatkarlar Kemanın her iki turunu de kullanmışlardır Daha sonra Sine Kemanı unutulmuştur Son icra karları Mustafa Sunar ile Nuri Duygu er olmuştur Batı Kemanının ulkemize yerleşmesinde Romanyalı Mironun buyuk rolu olmuştur Ulkemizde Turk Musikisi olculeri icinde cok guclu icra karlar yetişmiştir Bir devreye damgasını vuran bu sanatkarlardan bazıları şunlardır: Kemani Hızır Ağa , Kemani Rıza Efendi , Kemani Corci , Kemani Kor Sebuh , Kemani Aleksan Ağa , Kemani Memduh , Bulbuli Salih Efendi ,Reşat Erer , Nubar Tek yay , Sadi Işılay , Hakkı Derman , Selahattin İnal vb Musiki terminolojimizde Keman calanlara Kemani denir
KEMANIN OZELLİKLERİ
Keman insanı derinden etkileyen , eşsiz guzellikteki sesiyle , yaylı calgılar ailesinin en onemli uyesidir Sesi , oteki calgılara gore bircok bakımdan insan sesine daha yakındır Keman , cene altı ile omuz arasına sıkıştırılarak tutulur Sol elin parmakları sap uzerinde bulunan tellere basarak gezinirken , sağ elde tutulan yay ,Keman tellerine surtulerek calınır Govdenin orta bolumundeki yan girintiler yayın daha kolay hareket etmesini sağlar35 ile 36 cm arasında değişen bir govdesi vardır Kucuk ve hafif bir calgı olmakla birlikte , ortalama 84 ayrı parcanın bir araya getirilmesiyle yapılır Genellikle iki cm kalınlığında bir cam veya akağactan oyma kalemi ve rende kullanılarak bicime sokulur Kemanın bir govdesi ve buna bağlı bir sapı vardırGovde goğus tahtası yada tabla denen ust kapak , alt kapak ve onları birleştiren yanlık adlı verilen bir kasnaktan oluşur Tellerin kopru aracılığıyla govdeye yaptığı basınca direnebilmesi alt ve ust kapaklara hafif bir kavis verilmiştir Sapın ucundaki burgulara sarılarak bağlana teller bir eşikten gecerek govdenin ucundaki kuyruk bolumune bağlanır Kopru tellerin titreşimini ust kapağa iletir Burgu yuvalarına yerleştirilen kulaklar tellerin istenilen olcude gerilmesini sağlar Govdenin icine boydan boya yerleştirilmiş ,bas cubuğu ya da bas kirişi denen bir cıta , eşiğin tam altında da can direği denilen bir takoz bulunur Bas cubuğu sesin tınlanmasına , can direği de ses titreşimlerinin alt kapağa iletilmesine yardımcı olur
Ust kapak uzerinde f bicimindeki iki ses deliği ses titreşimlerinin govdeden dışarı cıkmasını sağlarDış etkilerden korunabilmesi icin yapımı tamamlandıktan sonra ozel karışımlı bir tutkalla cilalanır, cila aynı zamanda Kemanın ses tınısını belirleyen onemli bir oğedir Keman yapım ustalarına Luthier denir
Ulkemizde Keman yapım teknikleri cok gelişmiş , ceşitli yarışmalarda birincilik alan Luthierlerimiz vardır bunlar; Cafer Acın , Mesut Gozalan, Yunus Tarhan, Mehmet Alkan, Nevzat Onder, Ayhan Damcıoğlu, Ahmet İyidoğan, Emin Tilev, Bedii Akol
Alıntı
TARİHTE KEMAN
imageskemankemanintarihiveozellikleri5ad2169f849d1
Kemanın ilk kez nerede yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte , ortacağda İngilterede Fidele , Almanyada Fidele İtalyada Lira da Breci , Fransada Viel adlarıyla kullanılan yaylı calgılar Kemanın atası sayılır Lavignac , Kemanın Turklerin Kemenceyi Oğuz Kemencesinden alındığını yazar Bazı kaynaklarda ise Arapların Rebabından geliştirildiği one surulmuştur 16ve 17 yuzyıldaki Keman yapım ustaları Nicolo Amati, Paolo Maggini, Giuseppe Guarneru, Antonio Straarius Kemana son şeklini vermişlerdir Keman asıl bicimi korumakla birlikte 19 yuzyılda, bazı değişikliklere uğradı Cağdaş Kemanda govde ve sap daha uzun ,kopru daha yuksektir Kemana orkestrada ilk olarak ,1565te StRiggo ve Corteccianın eserlerinde yer verilmiştir Sonraki yıllarda orkestradaki gorevlerinden dolayı 1 ve 2 Keman olarak adlandırılmış orkestradaki sayıları coğaltılmıştır
TURK MUSİKÎSİNDE KEMAN
Kemanın Turk ulkesine ne zaman geldiği kesin olarak bilinmiyor İstanbul ve Trabzon gibi Latin ulkeleri ile sıkı ilişkiler bulunan şehirlerde cok eskiden beri Kemanın en eski orneklerinin bulunduğu ileri surulmuştur Kanuni Sultan Suleymanın sadrazamlarından Makbul İbrahim Paşanın gencliğinde, padişahın şehzadesi olarak Manisada bulunduğu yıllarda Keman caldığı biliniyor Yine bu yuzyılda yaygınlık kazanmış bir saz olarak klasik mUsikimize girememiş olmakla birlikte , halk arasında cok tutuluyor ve koltuk meyhanelerinde calınıyordu Kemanı ust duzey sınıf arasına sokan kişinin , Sultan 1Mahmut donemi sanatkarlarından olan Corci olduğu ileri surulur Kemandan once mUsikimizin yegane sazı Rebab idi O yıllarda Kemana Viola dAmore deniyordu ki, bu sazın benzeri yakın zamanlara kadar kullanılmış olan Sine Kemanıdır Kemani Corciye kadar butun kaynaklarda , eski Turk Kemanını calanların Turk olduğu halde, 18yuzyıldan , daha doğrusu Corciden sonra Turk olmayan kimseler Batı Kemanını calmağa heves etmiş ve pek cok unlu isim otaya cıkmıştır Hic şuphesiz bu sanatkarlar Viola dAmore nin farklı şekli olan Sine Kemanını calıyorlardı ; Yedi teli olan Sine Kemanın sesi biraz boğukca olduğu ve Kemence sesine benzediği icin , musikiden anlayanlarca daha cok tercih ediliyordu 19 yuzyıl başına kadar Keman calan sanatkarlar Kemanın her iki turunu de kullanmışlardır Daha sonra Sine Kemanı unutulmuştur Son icra karları Mustafa Sunar ile Nuri Duygu er olmuştur Batı Kemanının ulkemize yerleşmesinde Romanyalı Mironun buyuk rolu olmuştur Ulkemizde Turk Musikisi olculeri icinde cok guclu icra karlar yetişmiştir Bir devreye damgasını vuran bu sanatkarlardan bazıları şunlardır: Kemani Hızır Ağa , Kemani Rıza Efendi , Kemani Corci , Kemani Kor Sebuh , Kemani Aleksan Ağa , Kemani Memduh , Bulbuli Salih Efendi ,Reşat Erer , Nubar Tek yay , Sadi Işılay , Hakkı Derman , Selahattin İnal vb Musiki terminolojimizde Keman calanlara Kemani denir
KEMANIN OZELLİKLERİ
Keman insanı derinden etkileyen , eşsiz guzellikteki sesiyle , yaylı calgılar ailesinin en onemli uyesidir Sesi , oteki calgılara gore bircok bakımdan insan sesine daha yakındır Keman , cene altı ile omuz arasına sıkıştırılarak tutulur Sol elin parmakları sap uzerinde bulunan tellere basarak gezinirken , sağ elde tutulan yay ,Keman tellerine surtulerek calınır Govdenin orta bolumundeki yan girintiler yayın daha kolay hareket etmesini sağlar35 ile 36 cm arasında değişen bir govdesi vardır Kucuk ve hafif bir calgı olmakla birlikte , ortalama 84 ayrı parcanın bir araya getirilmesiyle yapılır Genellikle iki cm kalınlığında bir cam veya akağactan oyma kalemi ve rende kullanılarak bicime sokulur Kemanın bir govdesi ve buna bağlı bir sapı vardırGovde goğus tahtası yada tabla denen ust kapak , alt kapak ve onları birleştiren yanlık adlı verilen bir kasnaktan oluşur Tellerin kopru aracılığıyla govdeye yaptığı basınca direnebilmesi alt ve ust kapaklara hafif bir kavis verilmiştir Sapın ucundaki burgulara sarılarak bağlana teller bir eşikten gecerek govdenin ucundaki kuyruk bolumune bağlanır Kopru tellerin titreşimini ust kapağa iletir Burgu yuvalarına yerleştirilen kulaklar tellerin istenilen olcude gerilmesini sağlar Govdenin icine boydan boya yerleştirilmiş ,bas cubuğu ya da bas kirişi denen bir cıta , eşiğin tam altında da can direği denilen bir takoz bulunur Bas cubuğu sesin tınlanmasına , can direği de ses titreşimlerinin alt kapağa iletilmesine yardımcı olur
Ust kapak uzerinde f bicimindeki iki ses deliği ses titreşimlerinin govdeden dışarı cıkmasını sağlarDış etkilerden korunabilmesi icin yapımı tamamlandıktan sonra ozel karışımlı bir tutkalla cilalanır, cila aynı zamanda Kemanın ses tınısını belirleyen onemli bir oğedir Keman yapım ustalarına Luthier denir
Ulkemizde Keman yapım teknikleri cok gelişmiş , ceşitli yarışmalarda birincilik alan Luthierlerimiz vardır bunlar; Cafer Acın , Mesut Gozalan, Yunus Tarhan, Mehmet Alkan, Nevzat Onder, Ayhan Damcıoğlu, Ahmet İyidoğan, Emin Tilev, Bedii Akol
Alıntı