Yerkürede en sık görülen metabolik kemik illeti osteoporoz. Günümüzde menopoz sonrası her 4 hatundan ve 60 yaş üstü her 8 erkekten birinde görülüyor. Osteoporoz kemik mikro mimari yapısının bozulması, kemik kitlesinde azalma ve bunlara bağlı olarak kırık riskinde artışla karakterize oluyor. Kemiklerde kırık oluşuncaya dek ağrıya neden olmadığı için de sinsi hastalık olarak nitelendiriliyor.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bilirkişisi Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemik erimesine bağlı kırıkların hafif bir düşmeyle yahut aniden öne eğilmeyle bile oluşabildiğini belirterek, “Kırıklar ömür kalitesini düşüren şiddetli ağrılara yol açabiliyor, sakatlık oluşturabiliyor, velev kişinin uzun müddet yatağa bağımlı kalmasına bile neden olabiliyor” diyor.
Osteoporozdan korunmak yaşamsal kıymete sahip. İlerleyen yaş, hatun olmak ve genetik faktörler bu illetin değiştirilemeyen risklerinden. Hayat ve beslenme alışkanlıklarında yapılan yanlışlar üzere değiştirilebilen risk faktörlerine karşı tedbir alındığında ise osteoporoz büyük orantıda önlenebiliyor. Evet hangi etkenler 1. Hareketsiz bir hayat sürmek
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kompetanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemiğin daima bir prodüksiyon yıkım döngüsü içinde olduğuna dikkat çekerek, “Buradaki prodüksiyonu en çok uyaran etken ise kemiğin üzerine yük binmesi. Binaenaleyh yürüyüş ve koşu üzere sporları yapan bireylerde osteoporoz gelişme riski hareketsiz kimselere nazaran daha az oluyor. Bu nedenle iş gereği uzun müddet masa başında kalması gereken kimselerin her gün nizamlı olarak yürüyüş yapmaları hem kemik hem kalp damar sıhhati açısından yararlı olacaktır” diyor.
2. Kalsiyumdan eksik beslenmek
Prof. Dr. Meral Bayramoğlu çocukluk ve büyüme periyodu boyunca vücuda alınan kalsiyumun kemiklerde depolandığını ve bu depolama sürecinin 30 yaşına kadar azalarak devam etiğine işaret ederek şunları söylüyor: “Dolayısıyla 30 yaşına gelinceye dek besinlerle ehliyetli ölçüde kalsiyum alınması daha sonraki yaşlarda gelişebilecek osteoporozun önlenmesi için çok değerli. Sağlıklı kemikler için her yetişkinin günlük 1000 mg kalsiyum alması öneriliyor. Bu ölçü çocuklarda, gebe hatunlarda ve menopoz sonrası bayanlarda 1200-1500 mg'a kadar çıkabiliyor. En çok bilinen kalsiyum kaynağı ise süt ve süt eserleri. Yeşil sebzeler de içeriklerinde kalsiyum bulunduruyor.”
3. Gayrikâfi protein almak
Günlük protein muhtaçlığı, her bir kilo vücut yükü için 0.8 gram. Gelgelelim diyetteki protein ölçüsünün kemik sıhhati üzerine tesirleri biraz daha karmaşık. Çok düşük protein içerikli beslenmenin kemik kalitesini bozduğu bilinmekle birlikte, haddinden fazla yüksek protein içeren bir diyetin de, bilhassa kalsiyum alımı zayıfsa, osteoporoza neden olabildiği gösterilmiş. Protein, vitaminler, mineraller, karbonhidrat ile yağların istikrarlı olarak tüketilmeleri ise kemik sıhhatini olumlu olarak etkiliyor.
4. Sigara alışkanlığı
Sigara içmenin kemik mineral yoğunluğunu azalttığı bilinen bir gerçek. Sigaranın bir öteki bilinen tesiri ise kemiklerde kırık güzelleşmesini geciktirmesi. Lakin kemikler üzerindeki bu olumsuz tesirlerin tek başına sigaradan mı kaynaklandığı, yoksa sigara içen kimselerin ekseriyetle sıhhatsiz beslendikleri ve daha zayıf bir bağışıklık sistemine sahip oldukları için mi oluştuğu tartışılıyor.
5. Güneş ışığından gereğince faydalanmamak
Vücutta alınan kalsiyumun sindirim sisteminden emilmesi için D vitamini gerekiyor. Günlük gereksinim ise 600-800 IU'dir. D vitamini yumurta ve deniz balıkları üzere yemeklerden sağlanabilirken, en değerli D vitamini kaynağı ise güneş ışınları. Güneş ışınları ciltten emilerek vücutta karaciğer ve böbrekte çeşitli süreçlerden geçerek faal D vitamini halini alıyor.
6. Kahve tüketimini abartmak
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eksperi Prof. Dr. Meral Bayramoğlu günde 300 mg’den çokça kafein tüketmenin kemik imalatında rol alan hücrelerin aktifliğini azalttığı ihtarında bulunarak, “Kafein sindirim sisteminden kalsiyum emilimini azaltmasının yanı sıra böbreklerden de kalsiyum atılımını arttırıyor. Vücutta kalsiyum ölçüsü tasavvur kemik prodüksiyonu gerçekleşemiyor. Bu nedenle günde 3 fincandan çokça kahve tüketmeyin. Kafeinsiz kahveyi de tercih etmenizde yarar var” diyor.
7. Ölçüsüz tuz tasarrufu
Haddinden fazla ölçüde tuz tüketimi idrarla atılan kalsiyum ölçüsünü artırarak osteoporoza sebep olabiliyor. Kemiklerde hasar oluşturmasının yanı sıra birçok sıhhat meselesine yol açtığı için Yerküre Sıhhat Örgütü günlük tuz tüketim ölçüsünün 5 gramı geçmemesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bilirkişisi Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemik erimesine bağlı kırıkların hafif bir düşmeyle yahut aniden öne eğilmeyle bile oluşabildiğini belirterek, “Kırıklar ömür kalitesini düşüren şiddetli ağrılara yol açabiliyor, sakatlık oluşturabiliyor, velev kişinin uzun müddet yatağa bağımlı kalmasına bile neden olabiliyor” diyor.
Osteoporozdan korunmak yaşamsal kıymete sahip. İlerleyen yaş, hatun olmak ve genetik faktörler bu illetin değiştirilemeyen risklerinden. Hayat ve beslenme alışkanlıklarında yapılan yanlışlar üzere değiştirilebilen risk faktörlerine karşı tedbir alındığında ise osteoporoz büyük orantıda önlenebiliyor. Evet hangi etkenler 1. Hareketsiz bir hayat sürmek
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kompetanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemiğin daima bir prodüksiyon yıkım döngüsü içinde olduğuna dikkat çekerek, “Buradaki prodüksiyonu en çok uyaran etken ise kemiğin üzerine yük binmesi. Binaenaleyh yürüyüş ve koşu üzere sporları yapan bireylerde osteoporoz gelişme riski hareketsiz kimselere nazaran daha az oluyor. Bu nedenle iş gereği uzun müddet masa başında kalması gereken kimselerin her gün nizamlı olarak yürüyüş yapmaları hem kemik hem kalp damar sıhhati açısından yararlı olacaktır” diyor.
2. Kalsiyumdan eksik beslenmek
Prof. Dr. Meral Bayramoğlu çocukluk ve büyüme periyodu boyunca vücuda alınan kalsiyumun kemiklerde depolandığını ve bu depolama sürecinin 30 yaşına kadar azalarak devam etiğine işaret ederek şunları söylüyor: “Dolayısıyla 30 yaşına gelinceye dek besinlerle ehliyetli ölçüde kalsiyum alınması daha sonraki yaşlarda gelişebilecek osteoporozun önlenmesi için çok değerli. Sağlıklı kemikler için her yetişkinin günlük 1000 mg kalsiyum alması öneriliyor. Bu ölçü çocuklarda, gebe hatunlarda ve menopoz sonrası bayanlarda 1200-1500 mg'a kadar çıkabiliyor. En çok bilinen kalsiyum kaynağı ise süt ve süt eserleri. Yeşil sebzeler de içeriklerinde kalsiyum bulunduruyor.”
3. Gayrikâfi protein almak
Günlük protein muhtaçlığı, her bir kilo vücut yükü için 0.8 gram. Gelgelelim diyetteki protein ölçüsünün kemik sıhhati üzerine tesirleri biraz daha karmaşık. Çok düşük protein içerikli beslenmenin kemik kalitesini bozduğu bilinmekle birlikte, haddinden fazla yüksek protein içeren bir diyetin de, bilhassa kalsiyum alımı zayıfsa, osteoporoza neden olabildiği gösterilmiş. Protein, vitaminler, mineraller, karbonhidrat ile yağların istikrarlı olarak tüketilmeleri ise kemik sıhhatini olumlu olarak etkiliyor.
4. Sigara alışkanlığı
Sigara içmenin kemik mineral yoğunluğunu azalttığı bilinen bir gerçek. Sigaranın bir öteki bilinen tesiri ise kemiklerde kırık güzelleşmesini geciktirmesi. Lakin kemikler üzerindeki bu olumsuz tesirlerin tek başına sigaradan mı kaynaklandığı, yoksa sigara içen kimselerin ekseriyetle sıhhatsiz beslendikleri ve daha zayıf bir bağışıklık sistemine sahip oldukları için mi oluştuğu tartışılıyor.
5. Güneş ışığından gereğince faydalanmamak
Vücutta alınan kalsiyumun sindirim sisteminden emilmesi için D vitamini gerekiyor. Günlük gereksinim ise 600-800 IU'dir. D vitamini yumurta ve deniz balıkları üzere yemeklerden sağlanabilirken, en değerli D vitamini kaynağı ise güneş ışınları. Güneş ışınları ciltten emilerek vücutta karaciğer ve böbrekte çeşitli süreçlerden geçerek faal D vitamini halini alıyor.
6. Kahve tüketimini abartmak
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eksperi Prof. Dr. Meral Bayramoğlu günde 300 mg’den çokça kafein tüketmenin kemik imalatında rol alan hücrelerin aktifliğini azalttığı ihtarında bulunarak, “Kafein sindirim sisteminden kalsiyum emilimini azaltmasının yanı sıra böbreklerden de kalsiyum atılımını arttırıyor. Vücutta kalsiyum ölçüsü tasavvur kemik prodüksiyonu gerçekleşemiyor. Bu nedenle günde 3 fincandan çokça kahve tüketmeyin. Kafeinsiz kahveyi de tercih etmenizde yarar var” diyor.
7. Ölçüsüz tuz tasarrufu
Haddinden fazla ölçüde tuz tüketimi idrarla atılan kalsiyum ölçüsünü artırarak osteoporoza sebep olabiliyor. Kemiklerde hasar oluşturmasının yanı sıra birçok sıhhat meselesine yol açtığı için Yerküre Sıhhat Örgütü günlük tuz tüketim ölçüsünün 5 gramı geçmemesi gerektiğine dikkat çekiyor.