Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kendini beğenme, toplum tarafından bazen olumsuz bir davranış üzere karşılansa da aslında sağlıklı ve her beşerde olması gereken bir durumdur. Kendilik hürmeti ve öz beğeninin var olduğu yerde sağlıklı bir ruh halinden bahsedebiliriz. Hasebiyle kendilik hürmeti ve öz beğeni, kişinin kendisini şartsız sevmesini, önemsemesini, olduğu üzere kabul etmesini ve kendisine bedel vermesini sağlar. Kişinin kendisini bedelsiz hissetmesi, kendisini önemsememesi ve kendisini olduğu üzere kabul etmemesi durumunda bir ekip ruhsal sorunlar meydana gelmektedir. Bu yazıda kendini yüksek düzeyde beğenen ve bunu yaparken etrafındaki şahıslara kendisini makus, sıklıkla kıymetsiz hissettiren narsisistik kişilikten bahsedilecek, kendini beğenme ile kendini beğenmenin kişilik bozukluğuna dönüştüğü durumlar detaylandırılacaktır.
Narsistik Kişilik ve Bozukluğu:
Kendini beğenmenin çoka kaçtığı durumlarda narsisistik kişilik bozukluğundan kelam etmek mümkündür. Bireylerin kendilerini olduğundan daha büyük görmesi, hürmet paha, kıymetli, özel hissettikleri durumlar narsissistik kişilik bozukluğu olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu şahıslar, sıklıkla öbür bireylerle kendilerini kıyaslayabilmekte ve etrafındaki bireylerle kendilerini yarıştırabilmektedir. Bu sebeple narsisistik kişilik bozukluğuna sahip olan şahıslar, etrafını daha çok statü ve muvaffakiyet olarak daha üst düzeylere gelmiş şahıslardan oluşturmaya çalışmaktadır. Bu duruma ek olarak, etrafındaki bireylerin beğenisini kazanmaya çalışarak hayatla gayret etmeye başlamaktadır. O denli ki neredeyse değerli olan tek şey insanların beğenisini ve takdirini almaktır. Bu tarafta yapılan pek çok çalışma ve gayret vardır. Örneğin, kişi takdir ve beğeni toplamak uğruna işkolik olabilir ve bu durum bireyin hem özel hayatında hem de sıhhat sıkıntılarıyla boğuşmasına sebep olabilmektedir.
Narsisistik kişilik bozukluğuna sahip olan bireyler sıklıkla palavra söyleyebilmektedir. Palavra söyleme davranışının altında yatan sebeplerden biri, kendilerini olduğundan daha büyük, başarılı, değerli ve özel gösterme uğraşlarıdır. Kendilerine ilişkin olumsuz, negatif durumları görmezden gelerek ya da saklayarak, olumlu ve müspet yanlarını yüceltme muhtaçlığı hissetmektedirler. Hasebiyle palavra söyleme durumları narsisistik kişilik bozukluğuna sahip bireylerde sıklıkla görülmektedir. Örneğin, iş yerindeki muvaffakiyetlerini abartılı bir formda anlatmak. Bu durum bireyde alışagelmiş bir davranış olmaya başladığında, kişi palavra söylediğinin yahut kendisiyle alakalı olumlu ve müspet yanları olduğundan daha fazlasıymış üzere anlattığının farkında değildir. Kısaca kişi çoğunlukla palavra söylediğinin farkında olmayabilmektedir.
Kendisini yüksek düzeyde beğenen şahısların tenkide tahammül edemedikleri pek çok nokta vardır. Kişi eleştirildiğinde olması gerekenden daha fazla öfkelenebilir ve sağlıklı olmayan reaksiyonlar verebilir. Narsisistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler, eleştirilmemek ismine pek çok işi kusursuz yapma uğraşına girebilmektedir. Mükemmeliyetçi kişilik çoğunlukla tenkit almama, beğeni toplama ve takdir edilme hisleriyle yapılmaktadır. Bu sebeple kişi eleştirilmek yerine çoğunlukla etrafı tarafından övülme beklentisi içerisine girmektedir.
Kendisini yüksek düzeyde beğenen bireyler, etrafındaki şahıslara kendilerini bedelsiz ve daha aşağıda hissettirecek bir kadro kelamlı ya da kelamsız davranışlarda bulunabilmektedirler. Kendilerini daha üstte hissetmelerinden ötürü diğerlerini kıymetsiz ve aşağıda görme eğilimindedirler. Narsisistik kişilik, kendi isteklerinin her vakit gerçekleşmesi gerektiğine inanabilmekte ve etrafını de bu uğurda sıklıkla kullanabilmektedir. Empati yeteneğinden mahrum olan narsisistik kişilik, etrafına çoğunlukla onları anlamadığının bildirisini iletmektedir. Bu sebeple, etrafındaki şahıslar sıklıkla anlaşılmadığını hissetmektedir. Narsisist kişilik bozukluğuna sahip bireyler bilhassa kendilerine itaatkâr olacak bir eş ya da arkadaş seçmektedirler. Etrafındaki bireyleri isteklerini yapmak gayesiyle, onlar tarafından takdir edilmek ya da hayran kalınmaları açısından kullanabilmektedir.
Kısaca narsisist bozukluğuna sahip bireyler, kendilerinin çok özel, parlak, akıllı ve üstün olduğuna inanırlar. Bu inançlarını da etraflarındaki bireylere yansıtmaya çalışarak onlarında kendileri hakkında bu halde hissetmelerini sağlamaya çalışmaktadır. Ancak bu bireylerin iç dünyalarında bir kırılma vardır ve en temelde kendilerini göstermeye çalıştıkları kadar pahalı hissetmezler. Sıklıkla etraflarındaki bireyler tarafından onay almaya ve insanların kendisine hayranlık duymasına gereksinimleri vardır. Bunlar karşılanmadığında kendilerini hayli makus hissetmeye başlamaktadırlar.
Kendini Sağlıklı Seviyede Beğenen Kişi ile Kendini Çok Derecede Beğenen Kişilik Bozukluğu Ortasındaki Farklar Nelerdir?
-
Kendini sağlıklı seviyede beğenen şahıslar etrafıyla empati kurabilirken, kendini çok derecede beğenen bireyler bu yetenekten mahrumdurlar.
-
Sağlıklı öz beğeniye sahip beşerler etrafındaki şahısların de pahalı olduğunu düşünür ancak narsisistik bozukluğuna sahip şahıslar yalnızca kendilerinin kıymetli olduğuna öteki insanların ise kıymetsiz ve aşağıda olduğuna inanırlar.
-
Kendini optimal seviyede beğenen bireyler yakın münasebetleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmazken, kendisini üst seviyede beğenen şahısların münasebetleri kendi çıkarları doğrultusunda kurulabilmektedir.
-
Öz-saygısı olan şahıslar tenkit karşısında daha kabul edici ve olgun bir tavır sergilerken, narsisistik bozukluğuna sahip bireyler tenkit karşısında yıkıcı ve kabul edilemez davranışlarda bulunabilmektedir.
-
Sağlıklı düzeyde kendini beğenen kişi palavra söylemeye ya da kendini olduğundan daha başarılı, daha özel, daha değerli göstermeye muhtaçlık duymazken, kendisini çok derecede beğenen bireyler bunun tam zıddı istikametinde hareket etmeye muhtaçlık duymaktadır.
Narsisistik Bozukluk Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?
Narsisistik bozukluğa sahip bireylerin etiyolojisinde kişinin çocukluk çağında yaşadığı bir grup reddedilme, öbürleri ile kıyaslanma, dışlanma, ya da anne babanın mükemmeliyetçi tavrına yönelik durumlardan kelam konusu olabilmektir. Anne kaybı, ya da aile bağlarının kurulamaması üzere durumlarda narsisistik bozukluğun gelişimine büyük oranda sebep olabilmektedir.
Narsisistik kişilik bozukluğu tedavisi psikoterapi ile mümkündür. Kendilerini çok derecede beğenen bireyler kendilerinde bir bozukluk olduğunu düşünmedikleri için psikoterapiye başvurmaları enderdir. Çoklukla kendilerinde ki bir bozukluktan değil, toplumsal etraflarında ya da iş hayatında gördükleri bozukluktan ötürü psikoterapiye müracaat yapabilmektedir.
Narsisistik bozukluğun temelinde daha çok çocukluk çağının izleri bulunmaktadır. Bu sebeple dinamik yönelimli bir psikoterapiyle tedavisi mümkündür. Kendini çok derecede beğenen bireyler birebir davranışları psikoterapiye de getirerek terapistin kendisini övmesini, takdir etmesini ve ona özel davranmasını talep edebilmektedir. Burada terapist sabırlı davranarak ve danışanı vakitle kendi iç dünyasına temas edebilmesini sağlayarak kişiyi tedavi etmeye başlamaktadır. Narsisistik bozukluğuna sahip bireylerin en özünde hissettiği duygu değersizlik duygusudur. Bu değersizlik hissinin üzerini kapatmaya çalışarak kendisine ve etrafına aslında çok bedelli olduğuna dair bir savunma sistemi geliştirebilmektedir. Terapist, psikoterapinin ilerleyen kademelerinde kişinin en temelde hissettiği değersizlik duygusu üzerine çalışmaktadır. Bu sebeple narsisistik kişilik bozukluğunun tedavisi uzun periyodiktir. Psikoterapi süreci boyunca danışan iç dünyasındaki kırılmaları ve değersizlik hislerini düzgünleştirmeye başladıkça tedavi olur. Danışan psikoterapiyle bir arada gerçek benliğini bulmakla birlikte sağlıklı düzeyde kendini beğenme, öz-saygı ve öz-değer hissetme düzeyine ulaşır.
