Kıdem Tazminatı Emekli İkramiyesine mi Dönüyor?

Hükümetin, kıdem tazminatını bir fon çatısı altında toplayarak, emeklilik ve hastalık üzere kaidelerde verilmesini planladığı öne sürüldü. Hususî bölümdeki 15 milyon çalışanı direkt ilgilendiren bu planın, hükümetin kaynak gereksiniminden doğduğu belirtiliyor.



Fotoğraf: Murad Sezer / Reuters


AKP hükümeti, çalışanların yıllık çalışmaları karşılığında, işten çıkarılmaları halinde aldıkları kıdem tazminatını fona dönüştürmeyi planlıyor. 

DW Türkçe’nin kamu kaynaklarına dayandırdığı haberine göre kıdem tazminatı pratiği kişisel emeklilik fonlarına eklemlenerek, belli koşullar halinde çalışana ödenecek.


Kıdem tazminatı nedir ne değildir?


Kıdem tazminatı kişisel bölümde çalışan kayıtlı 15 milyon çalışanı direkt ilgilendiriyor.

Türk İş Hukuku’na birinci olarak 1936 yılında giren düzenleme, umumi olarak çalışanlara, işten çıkarılmaları karşılığında ödenen fiyat olarak tanım ediliyor. 

1971’de kabul edilen 1475 sayılı iş Kanunu’na nazaran çalışanlara çalıştığı her bir yıl için bir brüt maaş olarak yapılan kıdem tazminatı ödemesi, 2003 yılında değiştirilen yeni İş Kanunu’na nazaran çeşitli kurallara bağlandı.

Hala yürürlükte olan çalışan ve patron arasındaki münasebetleri düzenleyen İş Kanunu'na nazaran patron bir yıldan ziyade mühletle istihdam ettiği çalışanını işten atması halinde, her bir yıl için bir aylık (30 günlük) brüt fiyat ödemek zorunda.

Hükümet kıdem tazminatı için ne planlıyor?


İktidar, 2003 yılından bu yana kıdem tazminatı pratiğini dönüştürmek için tekraren teşebbüste bulundu. Fon kurulmasına ait düzenleme personel temsilcilerinin itirazı nedeniyle yasalaşamadı. 

Iktisat ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçen hafta gazetecilerle yaptığı içtimada, ‘kıdem tazminatını bütünleştirici emeklilik sistemi olarak gördüğünü’ belirterek, “2020 emeklilik sisteminde önemli bir ıslahat yapma devranı. Emeklilik sistemindeki ıslahat gereksinimden öte bir zaruret” dedi. 

DW Türkçe'nin kamu kaynaklarından edindiği malumata nazaran, yeni kıdem tazminatı pratiğinde tıpkı İşsizlik Sigorta Fonu'nda olduğu üzere patronlar çalıştırdıkları emekçiler ismine ferdi fona bir meblağ yatıracaklar. 

Çalışanların kıdem ecrini tamamlamak için devlet de fona ek yapacak.

Emeklilik ve ağır hastalık üzere koşullarda ödenecek


Fonda biriken kaynak, personele işten çıkarıldığında değil, emeklilik, ağır hastalık ya da konut alımı üzere belli koşullarda ödenecek. 

Bir manada, çalışanın işini kaybetmesi karşılığında aldığı kıdem tazminatı, emeklilik ikramiyesine dönüşecek.

Fon kaynak muhtaçlığı için mi kullanılacak?


Türkiye’nin ekonomik bunalımlarla dolu yakın tarihinde, işletmelerin mali zorluğa düştüğü her durumda birinci olarak kıdem tazminatı pratiği gündeme getirildi. 

Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler, 1999 ve 2008 bunalımlarında, kıdem ve ihbar tazminatlarını ödeyemediler. Bu nedenle patronlar, kıdem tazminatının işten atılma halinde değil, emeklilik halinde verilmesini gündeme getirdiler. 

DW Türkçe'ye haber veren kamu kaynaklar, devrana yayılacak ve fonda birikecek kesintilerin hükümet tarafından varlık piyasalarına kaynak aktarımı olarak kullanılabileceğini söylüyor.

Fonda birikecek olan paranın mevcut İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki kaynağın en az üç katı civarında olacağı ve hükümetin elinde muazzam bir kaynak olacağı belirtiliyor.

Selüloz-İş Sendikası avukatı Dr. Murat Özveri de, planlanan düzenlemenin Güney Kore’de uygulandığını belirterek  “Bu parayı piyasaya aktaracaklar, bir vade de bu parayla piyasayı fonlayacaklar” diyor.