Kimya Sanayinde Sağlık ve İş Guvenliği

Kimya Sektorunde iş guvenliği
Kimya Sektorunde işcilerin alacağı tedbirler
Kimya Sektorunde işverenin alacağı tedbirler

Kimya sektorunun temellerinin atıldıgı tarihten buyana, sanayilesmenin buna baglı olarak ekonomilerin nasıl hızla gelistigine sahit olmaktayız Oncelikle, teknolojileri, beyin ve ekonomik gucu yuksek olan ulkelerden baslayan yapılanma, uretim teknolojileri, fabrikalar ve beraberinde gelisen yan sanayinin kurulması, Turkiye'de de devam etmektedir

Kimya sanayilerinin gelismesi ile degisik sorunlar gundeme gelmistir Bu sorunlar; isci saglıgı ve is guvenligi, cevreye verilen zararlar, urun kalitesi gibi temel konulardır Calısanların bedensel, ruhsal, sosyal iyilik durumlarını en ust duzeye ulastırmak, is kazaları ve meslek hastalıklarından korumak isletmecilerin sorumluluklarındandır Bunun yanında, cevre kirliliginden kaynaklanan problemlerin arttıgı bir donemdeyiz Yasal yukumlulukler, sosyal bilincin artması ile sanayi kuruluslarında faaliyetler baslatılmıstır

Bu calısmada, kimya sektorunde yer alan firmaların tum calısmalarında, teknik emniyet, cevre koruma ve insan saglıgı konularında gonullu bir yonetim sekli olan UCLU SORUMLULUK (Responsıble Care) hakkında bilgi verilmektedir

Calısmada Isci Saglıgı ve Is guvenligi, Cevre Yonetim Sistemlerinin tarihsel gelisimi ve su anda uygulanan sistemler hakkında bilgi verilmektedir Ayrıca Uclu Sorumluluk Yonetim Uygulamasının tarihcesi, icerdigi taahhutler analtılmaktadır Turkiye' de ki uygulamaları, bu taahhude gonullu katılan kuruluşlar ve ornek uygulamalarına yer verilmektedir Bunun yanısıra da Uclu Sorumluluk Yonetim Uygulaması yapmak isteyen bir kurulusun hangi gerekleri yerine getirecegi hakkında bilgi de verilmektedir

1 ENDUSTRIDE SAGLIK, CEVRE VE GUVENLIK YONETIMININ GELISTIRILMESI

Is Saglıgı ve Guvenligi, teknolojik gelismeler sonucu calısma hayatının oncelikli konusu olmustur; cunku isgucunu olusturan ve uretim faaliyetlerinin en onemli unsuru olan insan, calıstıgı ortam kosullarının etkisi altındadır Calısma kosullarının ve ortamlarının iyilestirilmesi icin pek cok sey yapılmıs olmasına ragmen, iscilerin saglıgı ve guvenligi bakımından hicbir risk icermeyen bir is ya da meslek yoktur

Uluslararası Calısma Orgutu verilerine gore dunyada her yıl 250 milyondan fazla is kazası meydana gelmektedir Isyerlerindeki saglıksız durumlar ve zararlı maddelerle temas yuzunden her yıl 160 milyon isci hastalanmakta, l ,2 milyonu askın isci de meslek hastalıkları ya da is kazaları yuzunden olmektedir

Teknolojik gelismeler, uretim ve rekabetin artması, is saglıgı kadar cevre saglıgını de olumsuz yonde etkileyen faktorleri artırmaktadır Dogal kaynakların sorumsuzca tuketilmesi; hava, su ve topragın kirlenmesi, ozon tabakasının incelmesi; iklim degisiklikleri gibi sorunlara yol acarak Cevre Saglıgını dunyadaki en onemli konu haline getirmistir Nitekim 1992'de gerceklestirilen Dunya Cevre zirvesinde de, saglıklı, guvenli ve temiz bir is cevresi yaratmanın evrensel bir amac oldugu belirtilerek; isci ve isveren sendikalarının cevre sorunlarının cozumune aktif katılımlarının saglanması gerektigi ifade edilmis, bu husus butun ulkelerin programları icin ortak bir ilke olarak benimsenmistir

Cevre ile uyumlu olmayan uretim sistemleri; tehlikeli atıkların ve kimyasalların yayılmasına yol acarak cevre uzerinde baskı olusturmakta, saglıgının bozulmasına ve calısma kapasitesinin azalmasına yol acmaktadır Son yıllara kadar is saglıgı denildiginde akla is kazası ve meslek hastalıklarının onlenmesi gelirken, bugun ise is saglıgının amacı; calısanlar icin yuksek nitelikte cevre saglıgı ile birlikte iyi bir yasam saglayamaya kadar genis bir alanı kapsamaktadır1

Saglıgın gelistirilmesi yalnızca teknik ve bilimsel bir disiplin olmayıp kulturel yaklasımı gerektirmektedir Isyeri saglıgının gelistirilmesi ise uzmanların cozumu dikte ettirmesi ile degil, calısanlarla tartısarak birlikte cozumu bulmasıyla mumkun olabilecektir

Devlet yetkilileri tek basına sanayinin, cevre ve calısanların saglıgı uzerindeki etkilerini ilgili tum taraftan memnun edecek duzeyde denetleyemezler Bu nedenle, isverenler, yonetim, isciler ve sendikalar olmak uzere ilgili tum taraftarın katılımı saglanmalıdır Isletmeler ise Saglık, Cevre, Guvenlik Yonetiminin gelistirilmesine islerlik kazandırabileceklerini gosterecek bicimde, kendi kendilerini duzenlemeli ve denetlemelidir

Iscilerin daha saglıklı ve guvenli calısabilecekleri bir ortamı olusturmak icin uc konuyu goz onunde bulundurmak gerekir Birinci konu, is saglıgı ve guvenligi konusunda bulunan yeni uluslararası yaklasımlardan yararlanmak Dunya Saglık Orgutu Avrupa Bolge Ofisi'nce isyerlerinde Saglık, Cevre ve Guvenlik Yonetimi konusunda uluslararası bir program baslatıldıgı bilinmektedir Bu uluslararası program; isletmelerde, saglık, cevre ve guvenlik yonetiminin iyi uygulamalarını gerceklestirmeye yonelik teknik, ekonomik ve yonetsel yontemleri kapsar Hedefi, isletmelerin ve yerel toplulukların surdurulebilir kalkınma dogrultusunda kendi kendini duzenleyen katkılarını artırma acısından gonullu eylemlerini baslatmaktır Ikinci konu ise, isyerlerindeki problemlere nasıl esnek olarak yaklasılacagını belirleyen son gelismeleri takip etmek, Ucuncu olarak da uluslararası isbirligi imkanlarını arastırmaktır

2 ISCI SAGLIGI VE IS GUVENLIGI

Isci saglıgı ve is guvenligi kavramının dogusunda sanayilesmenin ortaya cıkardıgı fabrika tipi uretim sureci ile ekonomik ve hukuki yonden bir isverene bagımlı, ucret karsılıgında calısan isci kitlesi onemli bir etken olmustur Soz konusu yıllarda is kazası ve meslek hastalıgı, isciler uzerinde gelir kesintisi seklinde sonuclandıgından isyerinde saglıklı ve emniyetli bir calısma ortamının hazırlanması isciler acısından buyuk onem tasımaktaydıZira 1942'lerin Almanyasında asgari 12 saat calısan biriscinin gunluk yevmiyesi cezaevindeki mahkumların istihkaklarından daha azdı

Isci saglıgı ve is guvenligi tum calısanların bedensel, ruhsal ve toplumsal saglık ve refahlarının en ust seviyeye ulastırılması ve bu durumun korunması, calısanların yaralanmalara ve kazaya maruz bırakacak risk faktorlerinin onlenmesi, calısanların bedensel ve ruhsal ozelliklerine uygun islere yerlestirilmesi ve sonuc olarak isgorenlere bedensel ve ruhsal ihtiyaclarına uygun bir is cevresi yaratması olarak tanımlanabilir

Isci saglıgı ve is guvenligi konusunda devlet, isci ve isverenlerin hak ve sorumlulukları vardır Gunumuzde ise bu ucluye uluslararası kuruluslar, demokratik kitle orgutleri, universiteler ve meslek odaları da katılmaktadır Isci saglıgı ve is guvenligi konusunda mevzuat yapma ve denetleme gorevinden baska bu konudaki bilimsel ve teknolojik gelismelerin takibi ve egitimi devletin gorevleri arasındadır

Ulkemizde is kazalarının onlenmesinde devlet, isveren isci ve isveren sendikalarının bazı sorumlulukları vardır Bunlar su sekilde ozetlenebilir:

Devlet şu onlemleri alabilir,

1 Mevzuatta gerekli duzenlemeleri yapmak ve mevzuata dinamik bir yapı saglamak,

2 Guvenlik ve saglık standartları hazırlamak,

3 Okullarda “isci saglıgı ve is guvenligi ile ilgili dersler konulması,

4 Kontrol ve teftisler geregi gibi yapılmalı, mufettislerin mumkunse belli is kollarında uzmanlasmalarını tesvik etmek

Isverenler ;

1 Mevzuatın hazırlanmasında ve degistirilmesinde devlete yardımcı olmalıdır

2 Ise almada ise giris, saglık muayeneleri gerekli sekilde yapılmalı, isciler kendilerine uygun olan islere yerlestirilmelidir

3 Yasal calısma surelerine uyulmalıdır

4 Calısanlara kullandıkları makinalar hakkında teorik ve pratik egitimler verilmelidir

Isciler;

1 Calıstıkları cevre hakkında bilgi sahibi olmalıdırlar

2 Makina ve aletleri talimatlara uygun kullanmaları gereklidir

3 Calısırken isi hafife almamalı, kendilerine asırı guvenip, tedbiri elden bırakmamalıdırlar

Anayasamızda konu ile ilgili cesitli maddeler bulunmaktadır

Madde19 Calısma herkesin hakkı ve odevidir

Madde50 Kimse yasına, cinsiyetine ve gucune uymayan islerde calıstırılamaz Dinlenmek calısanların hakkıdır

Madde56 Herkes saglıklı ve dengeli bir cevrede yasama hakkına sahiptir

Madde60 Herkes sosyal guvenlik hakkına sahiptir

Isyerlerinde calısanların saglıgının korunması icin yapılabilecekler sunlardır:

*
Kisinin uygun ise yerlestirilmesi,
*
Isyerinde bulunan risklerin saptanması,
*
İsyeri risklerinin kontrolu,
*
Risk faktorlerinin kontrolu,
*
Isyerinde saglık hizmeti verilmesi,
*
Saglık egitimi (ilk yardım gibi)

Ulkemizde 1960 ların baslarından, bugune kadar kalkınma planları yapılmaktadır Su anda ise (20012005) yıllarını kapsayan 8 Kalkınma Planı uygulanmaktadır Bu kalkınma planında ;

*
Diger planlarda oldugu gibi onlem gelistirme vurgulanmaktadır
*
Hizmetlerin gelistirilmesinde, olcum ve meslek hastalıklarının ortaya cıkarılmasından baslayarak gelisme arzusu vurgulanmaktadır
*
Mevcut hizmetlerin gelistirilmesi ve yaygınlastırılması ongorulmustur
*
Isci saglıgı ve is guvenligi alanında sosyal tarafların ve sivil toplum kuruluslarının da katıldıgı bir sosyal diyalog mekanizması olusturulması ongorulmekte ve bu danısma organı sayesinde bu alanda yeni bir yapılanma ve calısma anlayısının gelistirilmesi arzu edilmektedir Bu planda; isci saglıgı ve is guvenligi mevzuatının esneklige kavusturulmadıgı ve isci saglıgı ve is guvenligi hizmetlerinin yeniden yapılandırılmadıgı tespit edilmistir
*
Ulusal isci saglıgı ve is guvenligi mevzuatının Uluslararası Calısma Orgutu ve Avrupa Birligi norm ve standartları yonunde yenilenmesi ongorulmektedir

Isci saglıgı ve is guvenligi acısından bu planı oncekilerden ayıran en onemli ozellik; konunun tek basına uzman bir komite tarafından hazırlanmasıdır

Alıntıdır