Kısa çalışmada yeni uygulama nasıl olacak?

Resmi Gazete’de dün yayımlanan Cumhurbaşkanı kararları ile kısa çalışma ve fesih yasağı süresi ve de fesih yasağı döneminde sağlanan nakdi ücret desteği süresi uzatıldı.

Yeni normal döneminde işletmelerin faaliyete geçişlerini kademeli şekilde yürütebilmeleri için yerinde bir uygulama oldu. Kararlar uyarınca işçiler bir ay daha kısa çalışma ödeneği alabilecek. İşveren ek bir ay daha işçilerin iş sözleşmelerini feshedemeyecek, işçi de bu dönemde ücretsiz izne çıkarılmışsa nakdi ücret desteği almaya devam edecek.

Başvurusu olanlara... 



Kısa çalışma süresinin uzatılmasına ilişkin karara göre, işverenlerin uzatılmış süreden yararlanabilmeleri için 30 Haziran 2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olmaları gerekiyor. 30 Haziran 2020 dahil, bu tarihe kadar başvuruda bulunmamış işverenler süre uzatımından yararlanamıyor. Aynı şekilde işveren bu tarihe kadar bazı işyerleri için başvuruda bulunmuş olsa da, başvuruda bulunmadığı diğer işyerleri için süre uzatımından yararlanamıyor.

Ek başvuru yok 

Karara göre, süre uzatımı için yeni bir başvuru ve bu başvuruya bağlı uygunluk tespiti yapılmasına gerek bulunmuyor. Böylece işverenler mevcutta başvuru yapıp uygulamaya başladıkları kısa çalışma uygulamasını bir ay süre ile uzatabiliyor. Hatta 4447 sayılı Kanunun geçici 23. maddesi uyarınca kısa çalışmaya başlayıp bitirmiş olsalar bile 1 Temmuz 2020 itibariyle ek bir aylık süreden yararlanabiliyorlar.

Bir ay daha fesih yasak 

İş Kanunu’na getirilen geçici 10. madde ile işverenlerin üç ay süre ile işçileri işten çıkarmaları yasaklanmıştı. Bu sürenin altı aya kadar uzatılmasında Cumhurbaşkanı yetkili olarak belirlenmişti. Dün çıkan kararla süre bir ay daha uzatıldı. Böylece işverenler 17 Ağustos 2020’ye kadar işçileri ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları dışında bir nedenle işten çıkaramayacaklar.

İşsizlik ödeneğinden düşürülmeyecek  



Kararın en önemli yanı geçtiğimiz dönemde kısa çalışma ödeneği alan işçilerin, bu dönemde aldıkları ödenek süresinin işsizlik ödeneği alma sürelerinden düşürülmeyecek olması. Normalde kısa çalışma döneminde alınan ödenen süresi, kişinin devamında işsiz kalması halinde alınacak işsizlik ödeneği süresinden düşürülmektedir. Fakat bu sürenin düşürülmemesi Cumhurbaşkanı kararı ile mümkündür. Yürürlüğe konulan kararlar ödenek süresinin işsizlik ödeneği süresinden düşürülmemesine karar verilmiştir. Böylece koronavirüs nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamındaki zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma ödeneği kişinin işsizlik ödeneğinden düşürülmeyecektir.

Ücret desteğine devam 

Aynı geçici 10. maddenin ikinci fıkrasında işverenler işçileri fesih yasağı boyunca ücretsiz izne ayırma hakkı getirilmişti. 4447 sayılı Kanunun geçici 24. maddesi ise bu şekilde ücretsiz izne ayrılan işçilere günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilmesini düzenlemişti. Geçici 10. maddedeki ücretsiz izin süresi uzatıldığı için, geçici 24. madde kapsamındaki nakdi ücret desteği süresi de uzatılmış oldu. Bu şekilde işverenlerin ücretsiz izne ayırdığı işçilere, 17 Ağustos 2020’ye kadar nakdi ücret desteği verilmeye devam edilecek.

Aynı şartlarla geçerli olacak  



Karar kapsamında gelen uzatma, başlangıçta yapılan kısa çalışma yöntemini değiştirmiyor. İşverenin ilk başvuruda belirttiği şekilde kısa çalışma uygulamasını sürdürmesi gerekiyor. Bunun anlamı işveren faaliyetini önemli ölçüde azaltması halinde, uzatma döneminde işçiyi hiç çalıştırmama sistemine geçiremeyeceğidir. İlk başvuruda işçinin haftada 30 saat çalışacağı, 15 saat çalışmayacağı belirtilmişse, uzatma döneminde 45 saat hiç çalışmayacağı sisteme geçilemiyor. Uzatma döneminde uygulamaya yeni işçi eklenemiyor.

Süre uzatma imkanı verildi 

30 Haziran 2020 tarihinden önce kısa çalışma uygulaması biten işyerleri açısından kısa çalışma ödeneği süresi 1 Temmuz 2020’den itibaren bir ay süre ile uzatılıyor. 30 Haziran’dan önce kısa çalışma uygulaması bitmiş olsa bile 1 Temmuz’dan itibaren tekrar kısa çalışma uygulaması başlayabilecek. Kısa çalışma devam eden işyerlerinde ise, işçiler ilk başvuruya bağlı kısa çalışma bitiş süresine ek olarak bir ay daha kısa çalışmada kalabilecek. Bu dönem de ödenek alabilecekler.

Cem Kılıç/Milliyet