iltasyazilim
FD Üye
İktisat biliminin çıkış nedeni kıtlık, idareli kaynakların insan isteklerini aşmasıdır İktisat bilimi, kıt kaynaklar dolayısıyla yapılan tercihler ve tercihler sonucu idareli etkileşimlerle ilgilenir
Idareli kaynaklar, mülk ve hizmet üretimlerinde kullanılan, tabiat ya da insanların sağladıkları araçlardır Tabiatın sağladıkları su, petrol, maden, orman vb varlıklardır Bu doğal kaynaklar toprak diye açıklama edilmektedir Toprak ne değin fazla da olsa, sınırlıdır Dolayısıyla alternatiflerinden tercih yapılmalıdır Mesela, bir arsaya konut, alışveriş merkezi, akaryakıt istasyonu, otel veya yurt yapılabilir Fakat hepsi pat diye yapılamayıp, biri seçim edilebilir
İnsanların sağladığı kaynakların en başında emek bulunur Emek, mal ve hizmet üretimi için gereken maddi ve zihinsel çalışmalardır Bu da kıttır Çünkü süre ve personel sayısı sınırlıdır Örneğin, girişimciler yeni ürün ve hizmetler geliştirmek için kaynakları bir araya getirerek tehlike alırlar Bu ruha eksik kişi sahip olduğundan kıt bir insan kaynağıdır
İnsanların sağladığı öteki bir kaynak ise sermayedir Sermaye, öteki mal ve hizmetlerin üretimi için kullanılan makine, araç ve tesislerdir İktisatta sermaye terimi bedensel sermaye mallarını açıklama eder, mali sermayeden farklıdır Parasal sermaye, fiziksel sermaye üzerindeki sahiplik hakkıdır Örneğin, TOFAŞ ’ın binlerce hisse senedini satın almış birey mali anapara sahibidir TOFAŞ ise taşıt üretim fabrikaları ve stoklarına sahiptir Mali pay sahipleri TOFAŞ ’ın fiziki sermayesine dolaylı sahiptir Finansal sermaye, maddesel anapara satın alabilmek için gerekli olup aracısız anapara değildir Bedensel anapara, yapı ve tesislere yatırımlarla sonuçlanır
İnsanın insana yaptığı yatırımla ise beşeri sermaye ortaya çıkar Beşeri sermaye, personel yetiştirme ile elde edilen bilgi birikimi ve yeteneklerdir Halk ekonomist, muhasebeci, doktor, mühendis edinmek için üniversitelerde okurlar sonradan mesleklerinde ileri gitmek için yüksek lisans, doktora ve meslek içi eğitim görürler Eğitimlerle insanların verimlilikleri yükselir
Yukarıda anlatılan bütün kaynaklar, imal faktörleri veya girdiler diye de ifade edilir Kaynaklar ne dek çok da olsa sınırlıdır Dolayısıyla sınırlı miktarda mal ve hizmet üretilecektir Bu sınırlar, ekonomide bir malı daha fazla üretmek için başka amlları daha az üretme gerekliliğini gösterir Toplumda herşey kıttır Tüm insanların tüm ihtiyaçlarına yetecek kaynak hiçbir süre olamazIrk elde etmek istedikleri mal ya da hizmetler için mutlaka layık ödemelidirler
Bütün kaynakların kıtlığı, insanların isteklerinden az mal ya da hizmet elde etmek zorunda kaldıklarının göstergesidir Dolayısıyla mutlaka seçim yapılmalıdır Yani bir şeye sahip olmak için mutlaka başka bir şeyden vazgeçilir
Seçim ve Fırsat Maliyeti
İnsanların bütün ihtiyaçlarının karşılanmasının muhtemel olmaması, sınırlı kaynakları en iyi uygulamak için tercih yapmayı şart kılmaktadır Idareli kaynak kullanmada akla yatkın tercih yapma hususu ekonominin temel konusudur Mantıklı seçim, alternatiflerin maliyetlerinin karşılaştırılarak tercih yapılmasıdır Akla Yatkın tercih üretilmiş sayılması için üstünlük mutlaka maliyeti aşmalıdır Bu Nedenle rahatlık seviyesi de yükselir
Ekonominin temellerinde biri de her seçimin mutlaka belirtilmiş bir maliyetinin olmasıdır Hayran Eden ve istenilen bir şeyi edinmek için başka bir alternatiften caymak gerekir Vazgeçmek gereken bu alternatiflere fırsat maliyeti denir Alternatif maliyet diye de açıklama edilir Kısacası; bir alternatifi almak için vazgeçilmesi gereken başka alternatiftir
Örneğin; yaz tatilini Antalya ya da Bodrum ’da vermek isteyen bir kişi Bodrum ’a gitmeyi seçmişse Antalya ’ya gitmekten vazgeçecektir Antalya ’ya gitmek Bodrum ’a gitmenin fırsat maliyetidir
Fırsat Maliyeti ve Finansal Maliyet
Fırsat maliyeti, kıtlık göz önüne alınarak yapılan tercihlerde kayda değer etkin faktördür Ahali fırsat maliyeti yükselen mülk ya da hizmeti daha eksik alırlar, yerine fırsat maliyeti daha düşük mülk veya hizmet alırlar Piyasada her şeyin fiyatı vardır Ama gerçek maliyet piyasadaki fiyat değildir Gerçek maliyet, edinilen mal veya hizmet için vazgeçilen mal ya da hizmetlerin maliyetleridir Piyasa iyi işliyorsa fiyatla fırsat maliyeti arasında çok yakın ilişki vardır Mal ya da hizmet satın edinmek için feda edilen paraya mal veya hizmetin parasal maliyeti denir Mesela; bir fincan kahve satın olmak için bir dilim pasta satın almaktan vazgeçiliyorsa kahvenin fırsat maliyeti bir dilim pastadır Fırsat maliyeti hesabı için kahve fiyatı pasta fiyatına oranlanır Bu oran nispi fiyatı verir Nispi fiyat fırsat maliyetini gösterir
Fırsat maliyeti ve mali maliyet muhakkak bambaşka şeylerdir Piyasa fena işliyorsa parasal maliyet fırsat maliyetinden çok bambaşka görünür Bir Takım malların açık etiket fiyatı bile olmayabilir
Litaratür:
Anadolu Üniversitesi – İktisada Antre – 2008
Idareli kaynaklar, mülk ve hizmet üretimlerinde kullanılan, tabiat ya da insanların sağladıkları araçlardır Tabiatın sağladıkları su, petrol, maden, orman vb varlıklardır Bu doğal kaynaklar toprak diye açıklama edilmektedir Toprak ne değin fazla da olsa, sınırlıdır Dolayısıyla alternatiflerinden tercih yapılmalıdır Mesela, bir arsaya konut, alışveriş merkezi, akaryakıt istasyonu, otel veya yurt yapılabilir Fakat hepsi pat diye yapılamayıp, biri seçim edilebilir
İnsanların sağladığı kaynakların en başında emek bulunur Emek, mal ve hizmet üretimi için gereken maddi ve zihinsel çalışmalardır Bu da kıttır Çünkü süre ve personel sayısı sınırlıdır Örneğin, girişimciler yeni ürün ve hizmetler geliştirmek için kaynakları bir araya getirerek tehlike alırlar Bu ruha eksik kişi sahip olduğundan kıt bir insan kaynağıdır
İnsanların sağladığı öteki bir kaynak ise sermayedir Sermaye, öteki mal ve hizmetlerin üretimi için kullanılan makine, araç ve tesislerdir İktisatta sermaye terimi bedensel sermaye mallarını açıklama eder, mali sermayeden farklıdır Parasal sermaye, fiziksel sermaye üzerindeki sahiplik hakkıdır Örneğin, TOFAŞ ’ın binlerce hisse senedini satın almış birey mali anapara sahibidir TOFAŞ ise taşıt üretim fabrikaları ve stoklarına sahiptir Mali pay sahipleri TOFAŞ ’ın fiziki sermayesine dolaylı sahiptir Finansal sermaye, maddesel anapara satın alabilmek için gerekli olup aracısız anapara değildir Bedensel anapara, yapı ve tesislere yatırımlarla sonuçlanır
İnsanın insana yaptığı yatırımla ise beşeri sermaye ortaya çıkar Beşeri sermaye, personel yetiştirme ile elde edilen bilgi birikimi ve yeteneklerdir Halk ekonomist, muhasebeci, doktor, mühendis edinmek için üniversitelerde okurlar sonradan mesleklerinde ileri gitmek için yüksek lisans, doktora ve meslek içi eğitim görürler Eğitimlerle insanların verimlilikleri yükselir
Yukarıda anlatılan bütün kaynaklar, imal faktörleri veya girdiler diye de ifade edilir Kaynaklar ne dek çok da olsa sınırlıdır Dolayısıyla sınırlı miktarda mal ve hizmet üretilecektir Bu sınırlar, ekonomide bir malı daha fazla üretmek için başka amlları daha az üretme gerekliliğini gösterir Toplumda herşey kıttır Tüm insanların tüm ihtiyaçlarına yetecek kaynak hiçbir süre olamazIrk elde etmek istedikleri mal ya da hizmetler için mutlaka layık ödemelidirler
Bütün kaynakların kıtlığı, insanların isteklerinden az mal ya da hizmet elde etmek zorunda kaldıklarının göstergesidir Dolayısıyla mutlaka seçim yapılmalıdır Yani bir şeye sahip olmak için mutlaka başka bir şeyden vazgeçilir
Seçim ve Fırsat Maliyeti
İnsanların bütün ihtiyaçlarının karşılanmasının muhtemel olmaması, sınırlı kaynakları en iyi uygulamak için tercih yapmayı şart kılmaktadır Idareli kaynak kullanmada akla yatkın tercih yapma hususu ekonominin temel konusudur Mantıklı seçim, alternatiflerin maliyetlerinin karşılaştırılarak tercih yapılmasıdır Akla Yatkın tercih üretilmiş sayılması için üstünlük mutlaka maliyeti aşmalıdır Bu Nedenle rahatlık seviyesi de yükselir
Ekonominin temellerinde biri de her seçimin mutlaka belirtilmiş bir maliyetinin olmasıdır Hayran Eden ve istenilen bir şeyi edinmek için başka bir alternatiften caymak gerekir Vazgeçmek gereken bu alternatiflere fırsat maliyeti denir Alternatif maliyet diye de açıklama edilir Kısacası; bir alternatifi almak için vazgeçilmesi gereken başka alternatiftir
Örneğin; yaz tatilini Antalya ya da Bodrum ’da vermek isteyen bir kişi Bodrum ’a gitmeyi seçmişse Antalya ’ya gitmekten vazgeçecektir Antalya ’ya gitmek Bodrum ’a gitmenin fırsat maliyetidir
Fırsat Maliyeti ve Finansal Maliyet
Fırsat maliyeti, kıtlık göz önüne alınarak yapılan tercihlerde kayda değer etkin faktördür Ahali fırsat maliyeti yükselen mülk ya da hizmeti daha eksik alırlar, yerine fırsat maliyeti daha düşük mülk veya hizmet alırlar Piyasada her şeyin fiyatı vardır Ama gerçek maliyet piyasadaki fiyat değildir Gerçek maliyet, edinilen mal veya hizmet için vazgeçilen mal ya da hizmetlerin maliyetleridir Piyasa iyi işliyorsa fiyatla fırsat maliyeti arasında çok yakın ilişki vardır Mal ya da hizmet satın edinmek için feda edilen paraya mal veya hizmetin parasal maliyeti denir Mesela; bir fincan kahve satın olmak için bir dilim pasta satın almaktan vazgeçiliyorsa kahvenin fırsat maliyeti bir dilim pastadır Fırsat maliyeti hesabı için kahve fiyatı pasta fiyatına oranlanır Bu oran nispi fiyatı verir Nispi fiyat fırsat maliyetini gösterir
Fırsat maliyeti ve mali maliyet muhakkak bambaşka şeylerdir Piyasa fena işliyorsa parasal maliyet fırsat maliyetinden çok bambaşka görünür Bir Takım malların açık etiket fiyatı bile olmayabilir
Litaratür:
Anadolu Üniversitesi – İktisada Antre – 2008