Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Klarnet
Klarnet (klarinet veya gırnata), sert ve dirençli ağaçlardan genel olarak de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir enstrüman türüdür
Bir değişiklik sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden oluşur, bunlar:
Kafalık (Bek)
Fıçı (Barel)
Üst beden
Alt beden
Kalak
Klarnetin gövdesi silindir biçimindedir Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üzerine takılır Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağıda edinmek üzere eksik bir eğimle yere dürüst tutulur
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır 1840 sıralarında Boehm sistemiflüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de yerinde olduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır sonra ayrı zamanlarda farklı kişiler göre bu sistem geliştirilmiştir
Tarihte
1700 ’lü yıllarda icat edilen klarnet, bütün 50 yıl sonra orkestraya dahil edilmiştir Hayatı her tarafında 41 senfoni yazan Mozart, klarnet için senfoni yazar ilk besteci olmuştur Türkiye ’de birincil klarnet, Donizetti Paşa ’nın kurduğu saray bandosunda görülmüştür
Klarnet türleri Fazla topluluk olan klarnet ailesinde şu çalgılar vardır:
La bemol minik klarnet (yazılan notanın ufak altılı ince sesini duyurur)
Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın minik üçlü ince sesini duyurur)
Re minik klarnet (yazılan notanın büyük ikili ince sesi duyurur)
Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
La klarnet (yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyurur)
Basset horn (Fa) (Yazılan notanın bütün başli kalın sesini duyurur)
Mibemol alto klarnet (yazılmış notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
La bas klarnet (yazılı notanın 1 oktav ve ufak üçlü kalın sesini duyurur)
Si bemol kontrabas klarnet (yazılı sesin 2 oktav ve ikili kalın sesini duyurur)
Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, fazla kısa bir alışma devresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir Sadece dört tanesi kesintisiz orkestrada kullanılır
Mi bemol minik klarnet
Si bemol klarnet
La klarnet
Si bemol bas klarnet
Bu dört çalgının da dördü aniden her yapıtta kullanılmaz Genel Olarak besteciler iki sibemol klarnet kullanırlar Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara bir de bas klarnet eklenir Daha büyük orkestralarda mi bemol klarnet ve bir si bemol klarnet daha eklenebilir
La klarnet Si bemol klarnete fazla yakın bir çalgıdır La klarnetin boyu Si bemol klarnete tarafından azıcık daha uzun, tını birazcık daha koyudur Çalınışı ve ses genişliği aynıdır Yalnız, Si bemol klarnet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarnet ise küçük üçlü kalınını seslendirir Besteciler bu iki klarnet tarzında birini kullanırlar
Bunun en önemli nedenleri şunlardır:
Daha koyu bir tını isteniyorsa
Yapıtta fazla diyez varsa
Klarnet partisinin en kalınından Do diyez sesinin kullanılması gerekiyorsa
Ses Genişliği
Alto klarnet çeşidiKlarnetin notaları sol anahtarı üstüne yazılır Ses genişliği hemen hemen 4 oktav kadardır Bu genişlik içinde bütün diatonik ve kromatik sesler elde edilebilir Dördüncü ek çizgideli sol notasından daha ince notaların çalınması azıcık güç olduğu için bu sesler öyle kullanılmaz Eğer kullanılması isteniyorsa da minik klarnet kullanılır En kalın mi notasından bir sonraki oktav içerisindeki si bemol notasına kromatik olarak olarak, aşağıdan yukarıya içten ses deliklerinin sırasıyla açılması yoluyla elde edilir Bu Si bemolün incesindeki seslerin elde edilişi, flüt ve obuadakinden azıcık farklıdır Flüt ve obuada en kalındaki esas seslerden sonra gelen sesler, bu başlıca seslerin ikinci doğuşkanları (bir oktav incesi) olarak, daha incelerde ise, seslerin genel olarak dördüncü doğuşkanları (iki oktav incesi) olarak elde edilirler Klarnette ise (gövdesi silindir biçiminde olduğundan) elde edilen doğuşkanlar tek sayılıdır (3, 5, 7, 9) Üçüncü çizgi Si sesi klarnetin yazılı en kalın sesi olan mi sesinin dudak ve nefes ayarı, ayrıca bir asistan perde yardımı sonucunda çıkarbılan üçüncü doğuşkanıdır yani 1 oktav ve tam 5'li bu Si sesinden üçüncü ek çizgi Fa'ya kadar olan sesler kromatik olarak bu yolla elde edilir Fa'nın daha incesindeki sesler çeşitli yollardan, her klarnetçiye ve klarnet yapısına göre değişebilen yollarla elde edilir
Klarnetin tınlama bölgeleri
Klarnetin dört farklı tınlama bölgesi vardır:
Kalın ses bölgesi :
En kalın ses olan Mi'den bir oktav incesi Fa diyez notasına değin olan bölgedir Varlıklı, madeni, esrarengiz, karanlık ve dramatik sözcükleri ile tanımlanabilir Bu ses bölgesine Şalümo(Chalumeau) bölgesi de denir Şalümoklarnetin atası olan eski bir çalgının adıdır
Kötü sesler : Sol notasından üç yarım perde sonraki si bemol notasına dek olan bölgedir, klarnetin en kötü sesleridir, çelimsiz, bitik hemde elde edilmesi birazcık daha güçtür
Orta ses bölgesi :
Si notasından ikinci ek çizgi Do notasına dek olan ve klarnetin en güzel sesleridir Bu bölgeye klarino(Clarino) ses bölgesi denir En güzle ve en etkin klarnet soloları bu ses bölgesinde yazılmıştır Bu sesler duru, parlak, ılık ve etkileyicidir
İnce ses bölgesi :
İkinci ilave çizgi Do'dan sonraki daha ince seslerdir Gür çalındığında sert ve rahatsız edici lakin kısık sesle çalındığında ılık ve yumuşak, flüt ses rengine yakın bir tını özelliği gösterir
Teknik özellikleri
Klarnet, beceriklilik bakımından flüte çok yakındır Her çeşitlilik çabuk, aydınlık, gösterişli pasajlar, diziler, arpejler, grupetto ve güya figürler, tril ve tremololar rahatlıkla çalınabilir Çoğunlukla tek dil kullanırlar Çift dil ve üç dil çok zorlama olduğundan, özel durumlar olmadıkça kullanılmaz Bir ses bölgesinden başka bir ses bölgesine geniş gidip gelen atlamalar, klarnete özgü kolaylıklardan biridir Fakat hızlı tekrarlanan sesleri çalmakta oldukça sınırlıdır Klarnetin en manâlı özelliklerinden biri de, gürlük kontrölü bakımından son derece yetenekli olmasıdır Çok kısık sesle ve çok gür sesle çalabilir
Orkestradaki önemi
Klarnete orkestrada seri, akan, aydınlık, gösterişli pasajlardan geniş duygusal ezgilere değin her türlü atama verilir Duru ve aydınlık ses rengi ile birleşen etkili kreşendo ve dekreşendo yeteneği, klarnetin Espressivosolo pasajlarda çoğu kez görevlendirilmesine niçin olur ses rengi diğer tahta üflemelilerle iyi kaynaşır Başka çalgılardaki temaları katlamak, gerekirse arkadaki plandaki armonileri karşılamak ve eşlik figürlerini seslendirmek klarnetin yapabileceği en önemli görevlerdir *
Klarnet (klarinet veya gırnata), sert ve dirençli ağaçlardan genel olarak de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir enstrüman türüdür
Bir değişiklik sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden oluşur, bunlar:
Kafalık (Bek)
Fıçı (Barel)
Üst beden
Alt beden
Kalak
Klarnetin gövdesi silindir biçimindedir Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üzerine takılır Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağıda edinmek üzere eksik bir eğimle yere dürüst tutulur
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır 1840 sıralarında Boehm sistemiflüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de yerinde olduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır sonra ayrı zamanlarda farklı kişiler göre bu sistem geliştirilmiştir
Tarihte
1700 ’lü yıllarda icat edilen klarnet, bütün 50 yıl sonra orkestraya dahil edilmiştir Hayatı her tarafında 41 senfoni yazan Mozart, klarnet için senfoni yazar ilk besteci olmuştur Türkiye ’de birincil klarnet, Donizetti Paşa ’nın kurduğu saray bandosunda görülmüştür
Klarnet türleri Fazla topluluk olan klarnet ailesinde şu çalgılar vardır:
La bemol minik klarnet (yazılan notanın ufak altılı ince sesini duyurur)
Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın minik üçlü ince sesini duyurur)
Re minik klarnet (yazılan notanın büyük ikili ince sesi duyurur)
Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
La klarnet (yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyurur)
Basset horn (Fa) (Yazılan notanın bütün başli kalın sesini duyurur)
Mibemol alto klarnet (yazılmış notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
La bas klarnet (yazılı notanın 1 oktav ve ufak üçlü kalın sesini duyurur)
Si bemol kontrabas klarnet (yazılı sesin 2 oktav ve ikili kalın sesini duyurur)
Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, fazla kısa bir alışma devresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir Sadece dört tanesi kesintisiz orkestrada kullanılır
Mi bemol minik klarnet
Si bemol klarnet
La klarnet
Si bemol bas klarnet
Bu dört çalgının da dördü aniden her yapıtta kullanılmaz Genel Olarak besteciler iki sibemol klarnet kullanırlar Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara bir de bas klarnet eklenir Daha büyük orkestralarda mi bemol klarnet ve bir si bemol klarnet daha eklenebilir
La klarnet Si bemol klarnete fazla yakın bir çalgıdır La klarnetin boyu Si bemol klarnete tarafından azıcık daha uzun, tını birazcık daha koyudur Çalınışı ve ses genişliği aynıdır Yalnız, Si bemol klarnet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarnet ise küçük üçlü kalınını seslendirir Besteciler bu iki klarnet tarzında birini kullanırlar
Bunun en önemli nedenleri şunlardır:
Daha koyu bir tını isteniyorsa
Yapıtta fazla diyez varsa
Klarnet partisinin en kalınından Do diyez sesinin kullanılması gerekiyorsa
Ses Genişliği
Alto klarnet çeşidiKlarnetin notaları sol anahtarı üstüne yazılır Ses genişliği hemen hemen 4 oktav kadardır Bu genişlik içinde bütün diatonik ve kromatik sesler elde edilebilir Dördüncü ek çizgideli sol notasından daha ince notaların çalınması azıcık güç olduğu için bu sesler öyle kullanılmaz Eğer kullanılması isteniyorsa da minik klarnet kullanılır En kalın mi notasından bir sonraki oktav içerisindeki si bemol notasına kromatik olarak olarak, aşağıdan yukarıya içten ses deliklerinin sırasıyla açılması yoluyla elde edilir Bu Si bemolün incesindeki seslerin elde edilişi, flüt ve obuadakinden azıcık farklıdır Flüt ve obuada en kalındaki esas seslerden sonra gelen sesler, bu başlıca seslerin ikinci doğuşkanları (bir oktav incesi) olarak, daha incelerde ise, seslerin genel olarak dördüncü doğuşkanları (iki oktav incesi) olarak elde edilirler Klarnette ise (gövdesi silindir biçiminde olduğundan) elde edilen doğuşkanlar tek sayılıdır (3, 5, 7, 9) Üçüncü çizgi Si sesi klarnetin yazılı en kalın sesi olan mi sesinin dudak ve nefes ayarı, ayrıca bir asistan perde yardımı sonucunda çıkarbılan üçüncü doğuşkanıdır yani 1 oktav ve tam 5'li bu Si sesinden üçüncü ek çizgi Fa'ya kadar olan sesler kromatik olarak bu yolla elde edilir Fa'nın daha incesindeki sesler çeşitli yollardan, her klarnetçiye ve klarnet yapısına göre değişebilen yollarla elde edilir
Klarnetin tınlama bölgeleri
Klarnetin dört farklı tınlama bölgesi vardır:
Kalın ses bölgesi :
En kalın ses olan Mi'den bir oktav incesi Fa diyez notasına değin olan bölgedir Varlıklı, madeni, esrarengiz, karanlık ve dramatik sözcükleri ile tanımlanabilir Bu ses bölgesine Şalümo(Chalumeau) bölgesi de denir Şalümoklarnetin atası olan eski bir çalgının adıdır
Kötü sesler : Sol notasından üç yarım perde sonraki si bemol notasına dek olan bölgedir, klarnetin en kötü sesleridir, çelimsiz, bitik hemde elde edilmesi birazcık daha güçtür
Orta ses bölgesi :
Si notasından ikinci ek çizgi Do notasına dek olan ve klarnetin en güzel sesleridir Bu bölgeye klarino(Clarino) ses bölgesi denir En güzle ve en etkin klarnet soloları bu ses bölgesinde yazılmıştır Bu sesler duru, parlak, ılık ve etkileyicidir
İnce ses bölgesi :
İkinci ilave çizgi Do'dan sonraki daha ince seslerdir Gür çalındığında sert ve rahatsız edici lakin kısık sesle çalındığında ılık ve yumuşak, flüt ses rengine yakın bir tını özelliği gösterir
Teknik özellikleri
Klarnet, beceriklilik bakımından flüte çok yakındır Her çeşitlilik çabuk, aydınlık, gösterişli pasajlar, diziler, arpejler, grupetto ve güya figürler, tril ve tremololar rahatlıkla çalınabilir Çoğunlukla tek dil kullanırlar Çift dil ve üç dil çok zorlama olduğundan, özel durumlar olmadıkça kullanılmaz Bir ses bölgesinden başka bir ses bölgesine geniş gidip gelen atlamalar, klarnete özgü kolaylıklardan biridir Fakat hızlı tekrarlanan sesleri çalmakta oldukça sınırlıdır Klarnetin en manâlı özelliklerinden biri de, gürlük kontrölü bakımından son derece yetenekli olmasıdır Çok kısık sesle ve çok gür sesle çalabilir
Orkestradaki önemi
Klarnete orkestrada seri, akan, aydınlık, gösterişli pasajlardan geniş duygusal ezgilere değin her türlü atama verilir Duru ve aydınlık ses rengi ile birleşen etkili kreşendo ve dekreşendo yeteneği, klarnetin Espressivosolo pasajlarda çoğu kez görevlendirilmesine niçin olur ses rengi diğer tahta üflemelilerle iyi kaynaşır Başka çalgılardaki temaları katlamak, gerekirse arkadaki plandaki armonileri karşılamak ve eşlik figürlerini seslendirmek klarnetin yapabileceği en önemli görevlerdir *
