Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Klarnet Hakkında veri
Klarnet nasıl çalınır
Klarnet (klarinet ya da gırnata), sert ve dayanıklı ağaçlardan genel olarak de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür
Bir değişiklik sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden oluşur, bunlar:
Kafalık (Bek)
Fıçı (Barel)
Üstteki cisim
Daha Alçak vücut
Kalak
Klarnetin gövdesi silindir biçimindedir Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üstüne takılır Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağı edinmek üzere eksik bir eğimle yere doğru tutulur
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır 1840 sıralarında Boehm sistemiflüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de uygun olduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır sonra ayrı zamanlarda bambaşka kişiler kadar bu sistem geliştirilmiştir
Tarihte
1700 ’lü yıllarda buluş edilen klarnet, tam 50 sene sonradan orkestraya dahil edilmiştir Hayatı baştan başa 41 senfoni yazan Mozart, klarnet için senfoni yazan birincil besteci olmuştur Türkiye ’de birincil klarnet, Donizetti Paşa ’nın kurduğu saray bandosunda görülmüştür
Klarnet türleri
Çok kalabalık olan klarnet ailesinde şu çalgılar vardır:
La bemol küçük klarnet (yazılan notanın minik altılı ince sesini duyurur)
Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın ufak üçlü ince sesini duyurur)
Re ufak klarnet (yazılan notanın büyük ikili ince sesi duyurur)
Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
La klarnet (yazılan notanın ufak üçlü kalın sesini duyurur)
Basset horn (Fa) (Yazılan notanın bütün başli kalın sesini duyurur)
Mibemol en kalın kadın sesi klarnet (yazılı notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
La bas klarnet (yazılmış notanın 1 oktav ve minik üçlü kalın sesini duyurur)
Si bemol kontrabas klarnet (yazılmış sesin 2 oktav ve ikili kalın sesini duyurur)
Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma devresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir Yalnızca dört tanesine aralıksız orkestrada kullanılır
Mi bemol minik klarnet
Si bemol klarnet
La klarnet
Si bemol bas klarnet
Bu dört çalgının da dördü birdenbire her yapıtta kullanılmaz Genelde besteciler iki sibemol klarnet kullanırlar Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara üstelik bas klarnet eklenir Daha büyük orkestralarda mi bemol klarnet ve bir si bemol klarnet daha eklenebilir
La klarnet Si bemol klarnete çok yakın bir çalgıdır La klarnetin boyu Si bemol klarnete göre biraz daha uzun, ses rengi biraz daha koyudur Çalınışı ve ses genişliği aynıdır Yalnız, Si bemol klarnet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarnet ise küçük üçlü kalınını seslendirir Besteciler bu iki klarnet türünden birini kullanırlar
Bunun en manâlı nedenleri şunlardır:
Daha koyu bir ses rengi isteniyorsa
Yapıtta fazla diyez varsa
Klarnet partisinin en kalınından Do diyez sesinin kullanılması gerekiyorsa
Klarnetin tınlama bölgeleri
Klarnetin dört ayrı tınlama bölgesi vardır:
Kalın ses bölgesi :
En kalın ses olan Mi'den bir oktav incesi Fa diyez notasına kadar olan bölgedir Zengin, madeni, esrarengiz, karanlık ve dramatik sözcükleri ile tanımlanabilir Bu ses bölgesine Şalümo(Chalumeau) bölgesi de denir Şalümoklarnetin atası olan eski bir çalgının adıdır
Fena sesler : Sol notasından üç yarım perde sonraki si bemol notasına değin olan bölgedir, klarnetin en fena sesleridir, cılız, benzi atmış hemde elde edilmesi biraz daha güçtür
Orta ses bölgesi :
Si notasından ikinci ek çizgi Do notasına kadar olan ve klarnetin en hoş sesleridir Bu bölgeye klarino(Clarino) ses bölgesi denir En güzle ve en etkin klarnet soloları bu ses bölgesinde yazılmıştır Bu sesler duru, parlak, ılık ve etkileyicidir
İnce ses bölgesi :
İkinci ilave çizgi Do'dan sonraki daha ince seslerdir Gür çalındığında sert ve can sıkıcı lakin kısık sesle çalındığında ılık ve yumuşak, flüt ses rengine yakın bir tını özelliği gösterir
Teknik özellikleri
Klarnet, beceriklilik bakımından flüte fazla yakındır Her çeşit seri, parlak, gösterişli pasajlar, diziler, arpejler, grupetto ve yarı figürler, tril ve tremololar rahatlıkla çalınabilir Genelde tek dil kullanırlar Çift dil ve üç dil fazla kuvvet olduğundan, özel durumlar olmadıkça kullanılmaz Bir ses bölgesinden diğer bir ses bölgesine geniş gidip gelen atlamalar, klarnete özgü kolaylıklardan biridir Ama çabuk tekrarlanan sesleri çalmakta epeyce sınırlıdır Klarnetin en manâlı özelliklerinden biri de, gürlük kontrölü bakımından son derece kabiliyetli olmasıdır Çok kısık sesle ve çok gür sesle çalabilir
Orkestradaki önemi
Klarnete orkestrada süratli, akıcı, aydınlık, gösterişli pasajlardan geniş hissi ezgilere dek her türlü tahsis verilir Duru ve parlak tını ile birleşen etkili kreşendo ve dekreşendo yeteneği, klarnetin Espressivosolo pasajlarda çoğu kez görevlendirilmesine niçin olur tını öteki tahta üflemelilerle iyi kaynaşır Diğer çalgılardaki temaları katlamak, gerekirse arka plandaki armonileri temin etmek ve eşlik figürlerini seslendirmek klarnetin yapabileceği en kayda değer görevlerdir *
Klarnet nasıl çalınır
Klarnet (klarinet ya da gırnata), sert ve dayanıklı ağaçlardan genel olarak de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür
Bir değişiklik sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden oluşur, bunlar:
Kafalık (Bek)
Fıçı (Barel)
Üstteki cisim
Daha Alçak vücut
Kalak
Klarnetin gövdesi silindir biçimindedir Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üstüne takılır Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağı edinmek üzere eksik bir eğimle yere doğru tutulur
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır 1840 sıralarında Boehm sistemiflüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de uygun olduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır sonra ayrı zamanlarda bambaşka kişiler kadar bu sistem geliştirilmiştir
Tarihte
1700 ’lü yıllarda buluş edilen klarnet, tam 50 sene sonradan orkestraya dahil edilmiştir Hayatı baştan başa 41 senfoni yazan Mozart, klarnet için senfoni yazan birincil besteci olmuştur Türkiye ’de birincil klarnet, Donizetti Paşa ’nın kurduğu saray bandosunda görülmüştür
Klarnet türleri
Çok kalabalık olan klarnet ailesinde şu çalgılar vardır:
La bemol küçük klarnet (yazılan notanın minik altılı ince sesini duyurur)
Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın ufak üçlü ince sesini duyurur)
Re ufak klarnet (yazılan notanın büyük ikili ince sesi duyurur)
Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
La klarnet (yazılan notanın ufak üçlü kalın sesini duyurur)
Basset horn (Fa) (Yazılan notanın bütün başli kalın sesini duyurur)
Mibemol en kalın kadın sesi klarnet (yazılı notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
La bas klarnet (yazılmış notanın 1 oktav ve minik üçlü kalın sesini duyurur)
Si bemol kontrabas klarnet (yazılmış sesin 2 oktav ve ikili kalın sesini duyurur)
Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma devresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir Yalnızca dört tanesine aralıksız orkestrada kullanılır
Mi bemol minik klarnet
Si bemol klarnet
La klarnet
Si bemol bas klarnet
Bu dört çalgının da dördü birdenbire her yapıtta kullanılmaz Genelde besteciler iki sibemol klarnet kullanırlar Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara üstelik bas klarnet eklenir Daha büyük orkestralarda mi bemol klarnet ve bir si bemol klarnet daha eklenebilir
La klarnet Si bemol klarnete çok yakın bir çalgıdır La klarnetin boyu Si bemol klarnete göre biraz daha uzun, ses rengi biraz daha koyudur Çalınışı ve ses genişliği aynıdır Yalnız, Si bemol klarnet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarnet ise küçük üçlü kalınını seslendirir Besteciler bu iki klarnet türünden birini kullanırlar
Bunun en manâlı nedenleri şunlardır:
Daha koyu bir ses rengi isteniyorsa
Yapıtta fazla diyez varsa
Klarnet partisinin en kalınından Do diyez sesinin kullanılması gerekiyorsa
Klarnetin tınlama bölgeleri
Klarnetin dört ayrı tınlama bölgesi vardır:
Kalın ses bölgesi :
En kalın ses olan Mi'den bir oktav incesi Fa diyez notasına kadar olan bölgedir Zengin, madeni, esrarengiz, karanlık ve dramatik sözcükleri ile tanımlanabilir Bu ses bölgesine Şalümo(Chalumeau) bölgesi de denir Şalümoklarnetin atası olan eski bir çalgının adıdır
Fena sesler : Sol notasından üç yarım perde sonraki si bemol notasına değin olan bölgedir, klarnetin en fena sesleridir, cılız, benzi atmış hemde elde edilmesi biraz daha güçtür
Orta ses bölgesi :
Si notasından ikinci ek çizgi Do notasına kadar olan ve klarnetin en hoş sesleridir Bu bölgeye klarino(Clarino) ses bölgesi denir En güzle ve en etkin klarnet soloları bu ses bölgesinde yazılmıştır Bu sesler duru, parlak, ılık ve etkileyicidir
İnce ses bölgesi :
İkinci ilave çizgi Do'dan sonraki daha ince seslerdir Gür çalındığında sert ve can sıkıcı lakin kısık sesle çalındığında ılık ve yumuşak, flüt ses rengine yakın bir tını özelliği gösterir
Teknik özellikleri
Klarnet, beceriklilik bakımından flüte fazla yakındır Her çeşit seri, parlak, gösterişli pasajlar, diziler, arpejler, grupetto ve yarı figürler, tril ve tremololar rahatlıkla çalınabilir Genelde tek dil kullanırlar Çift dil ve üç dil fazla kuvvet olduğundan, özel durumlar olmadıkça kullanılmaz Bir ses bölgesinden diğer bir ses bölgesine geniş gidip gelen atlamalar, klarnete özgü kolaylıklardan biridir Ama çabuk tekrarlanan sesleri çalmakta epeyce sınırlıdır Klarnetin en manâlı özelliklerinden biri de, gürlük kontrölü bakımından son derece kabiliyetli olmasıdır Çok kısık sesle ve çok gür sesle çalabilir
Orkestradaki önemi
Klarnete orkestrada süratli, akıcı, aydınlık, gösterişli pasajlardan geniş hissi ezgilere dek her türlü tahsis verilir Duru ve parlak tını ile birleşen etkili kreşendo ve dekreşendo yeteneği, klarnetin Espressivosolo pasajlarda çoğu kez görevlendirilmesine niçin olur tını öteki tahta üflemelilerle iyi kaynaşır Diğer çalgılardaki temaları katlamak, gerekirse arka plandaki armonileri temin etmek ve eşlik figürlerini seslendirmek klarnetin yapabileceği en kayda değer görevlerdir *
