Klonlama Etigi

Klonlama Etigi Bir koyunun meme hücresinden klonlama yolu ile yeni bir koyun dünyaya getirilmesi, memeli genetigi ile ilgilenenlerin önünde koskocoman ufuklar açti Dolly’nin kopyalanmasindan daha sonra akla gelen ilk soru, bilim adamlarinin insani ne zaman kopyalayabilecekleri oldu Yetiskin bir insanin klonlanmasinin 1710 yil içinde yapilabilecegi ihtimalinin açıklama edilmesi konunun etik yönlerinin çok yogun olarak tartisilmasina yol açti ABD Baskani Clinton konu hakkinda bir rapor hazirlanmasini ve buna tarafından insan klonlanmasinin yasaklanacagini ya da bu çalismalara kontrollü olarak müsade verilebilecegini açikladi Ingiltere, Danimarka, Almanya, Belçika, Hollanda ve Ispanya da buna yakin bir yol izlediler Konu internet sayfalannda, din adamlari arasinda, gazete veya dergilerde de yogun tartismalara niçin oldu Insan klonlanmasinin, ahlaki olarak kabul edilmeyecek bir seklide insan hayatina müdahale etmek oldugunu ifade edenlere tarafından, insan yaratmaya çalismak yalnızca bir bilimsel aktivite olmayip, ahlaki ve manevi yönleri agir basan bir olaydir Bunun yaninda insan genomunda yapilan degisikliklerle belirtilmiş özellikleri olan ve istenilen tanimlamalara uyan gruplarin yaratilabilecegi korkusu da fazla agir basmaktadir Günümüzde halen uluslararasi sözlesmelede insan embriyosu üstünde deney yerine getirmek yasaklanmistir Avrupa Konseyinin “Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being With Regard to the Application of Biology and Medicine; Convention on Human Rights and Biomedicine isimli sözlesmenin 13 maddesi koruyucu, teshis ya da çare edici amaçlarin disinda insan genomu ile çalisma yapilmayacagini ifade etmektedir Bu maddenin gerekçesinde bilimdeki ilerlemelerin insanliga faydali öyle fazla gelismeye zemin hazirlamakla beraber, bu imkanlann fena kullanimi ile genomda yapilan degisikliklerin yalnızca kisileri degil, türün tamamini tehliaaae atabilecegi; bu nedenle yasaklanmasinin gerektigi ifade edilmektedir (Council Europe Directorate of Legal Affairs D1RIJUR(97) 1 Strasbourg, January 1997) Böyle bir girisim sonucunda ortaya çikacak ahlaki sorunlarin yaninda biyolojik problemlerin de yasanabilecegini düsünenler tek bir somatik hücreden herseyin kalitildigi bir canlida fazla sayida dönüşüm beklenecegini ve bu canlilarin genetik hastaliklar ve kanser bakimindan daha yüksek riskler tasiyacagini ifade ediyorlar Major (Büyük, esas, asli) malformasyonlardan baska, stoplazmadaki fazla ufak degisikliklerin ola ki de örneğin, hafif mental retardasyona yol açabilmesi, veya insan için baska ciddi problemlere niçin olmasi da laf konusudur Bu problemlerin anlasilabilmesi ise uzun bir zamana gereklilik gösterir, yani verilebilecek zararin anında tanimlanamamasi kayda değer bir risktir Gen ve çevre (naturenurture) etkilesiminin nasil oldugu iyi bilinmediginden fizik olarak aynisi kopyalanan canlinin, ayni çevreyi saglamak olası olamayacagindan, akıl, davranis ve düsünceleri ile orijinalinden farkli olacagi düsüncesi de büyük ölçüde paylasilmaktadir Insani kopyalama gibi bir düsüncenin akla bile getirilmemesini ifade edenler oldugu gibi, bunun önüne set çekilemeyecek bir gelisme oldugunu ve dogru yönde kullanilmasinin insanligin faydasina olacagini söyleyenler de var Bu düsünce taraftarlarina tarafından üreme fazla adaleli bir biyolojik güdü olup, üreme özgürlügü fazla kaslı korunmasi gereken esas bir haktir Ayrica, bir islemin ahlaki olarak degerlendirilmesi, onun yapma amaciniza da baglidir Tüm yollarin denendigi ve çarelerin tüketildigi bir durumda, bu yolla çocuk sahibi olmanin nasil bir yanlis olabilecegini kavramak zordur Oysa Hitler deneyimini yasayan ve öjenik hareketlerden korkar bir dünyada bu gelismeleri denetleme edebilmenin çok güç oldugu anlasiliyor Çünkü bu uygulamanin bugün bile diyelim fakat bir nükleer tabanca gerçekleştirmek gibi büyük teknoloji ve yatirima gereklilik göstermedigi, hele yakin gelecekte belki de orta halli bir laboratuvarda basarilabilecek bir is oldugu anlasiliyor Bu konuda devlet destegini kesmenin arastirmacilari iyi niyetli olmayan baska kisilerle isbirligine zorlayacagini da akilda yakalamak gerekir