Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Avrupa Araştırma Konseyi’nin (ERC) Türkiye’de desteklediği 40 araştırmanın 23’ü Koç Üniversitesi akademisyenlerinin imzasını taşıyor.Mühendislik kısmında Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Cengiz Onbaşlı ve toplumsal bilimler alanında Doç. Dr. M. Fazilet Kabadayı’nın takviyeye hak kazanan yeni araştırmaları, 21. yüzyılın en kıymetli odak noktalarından kuantum teknolojisi ile nüfus hareketleri, toprak kaybı ve ormansızlaşmaya ışık tutuyor.
Koç Üniversitesi akademisyenlerinin yürüttüğü iki yeni proje Avrupa’nın bilimsel alanda en itibarlı kurumu olan Avrupa Araştırma Konseyi’nden (European Research Council- ERC) hibe takviyesi almaya hak kazanarak milletlerarası düzlemde dikkate kıymet bulundu. Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği ve Fizik Kısımları öğretim üyesi Dr. Mehmet Cengiz Onbaşlı, “SuperPHOTON (2B Topolojik Süperiletken Tek Foton Dedektör Aygıtları)” başlıklı projesiyle ve yeniden Koç Üniversitesi Tarih Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. M. Fazilet Kabadayı da “GeoAI_LULC_Seg (1940’tan 2040’a Bulgaristan ve Türkiye’de Kırsal Nüfus Kaybı, Ziraî Alan Terki ve Ormansızlaşmanın Tahlili ve Kestirimi: Coğrafik Yapay Zekâ Temelli Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü Segmentasyonu)” projesiyle “Kavram Kanıtlama Desteği”ne layık görüldü. ERC Kavram Kanıtlama dayanağını bu devir Türkiye’den almaya hak kazanan sadece iki proje Doç. Dr. M. Fazilet Kabadayı ve Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Cengiz Onbaşlı’ya ilişkin.
Avrupa Araştırma Kurulu daha evvel ERC takviyesi almış araştırmacıların başvurabildiği Kavram Kanıtlama (Proof of Concept) takviyesini topluma ve iktisada bir yarar oluşturulmasını sağlamak gayesiyle veriyor. Koç Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Doç. Dr. M. Fazilet Kabadayı, 2015’te Türkiye’de tarih alanında birinci ve Avrupa Araştırma Kurulu genelinde Türkiye ve Osmanlı İmparatorluğu iktisat tarihi alanında hâlâ tek olan UrbanOccupationsOETR (1850-2000 Yılları Ortasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet Türkiyesine Endüstrileşme ve Kentleşme: Mukayeseli Bir Bakış) projesi ile ERC Başlangıç takviyesine layık görülmüştü. 1,5 milyon avro ile desteklenen ve Cambridge ve Glasgow Üniversiteleri iştirakinde yürütülen UrbanOccupationsOETR 1850’den 2000’e Türkiye’de kentleşme ve bölgesel ekonomik gelişme farklılıkları üzerine odaklanıyor. Doç. Dr. Kabadayı’nın UrbanOccupationsOETR araştırma altyapısı üzerine inşa ettiği “1940’tan 2040’a Bulgaristan ve Türkiye’de Kırsal Nüfus Kaybı, Ziraî Alan Terki ve Ormansızlaşmanın Tahlili ve İddiası: Coğrafik Yapay Zekâ Temelli Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü Segmentasyonu” başlıklı çalışması ise 30.000 km2’lik bir alanın incelenmesiyle ekonomik boyutu da olan toplumsal ve çevresel tehditlere ışık tutuyor. Radikal arazi kullanımı ve arazi örtüsü değişikliklerini nüfus dinamikleriyle ilişkilendirerek tahlil edeceği projeyle Doç. Dr. Kabadayı, gelecekte yaşanabilecek ziraî nüfus kaybı ve ormansızlaşmanın öngörülmesine katkı sunacak. Projenin sonuçlarının milletlerarası akademik çevrelerle sonlu kalmayarak Türkiye’de ve Bulgaristan’daki lokal yönetimler, yetkili bakanlıklar ve AB kuruluşlarıyla da paylaşılmasıyla, araştırmanın tesir alanını büyütecek bir toplumsal sorumluluğun yerine getirilmesi hedefleniyor.
2020 yılında “Termodinamik Limitlere Yakın Çok Düşük Güç Tüketimli ve Geniş Bantlı Spintronik Devreler” projesiyle ERC’den 2,5 milyon avro’luk Başlangıç Fonu alan Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği ve Fizik Kısımları öğretim üyesi Dr. Mehmet Cengiz Onbaşlı da muvaffakiyetini bu yıl Kavram Kanıtlama dayanağıyla sürdürdü. Dr. Onbaşlı “2B Topolojik Süperiletken Tek Foton Dedektör Aygıtları” (SuperPHOTON) isimli projesiyle, 21. yüzyılın en değerli araştırma alanlarından biri olan son derece hassas yeni kuantum ışık sensörlerini üretmeyi ve ticarileştirmeyi amaçlıyor. Bu yeni sensörler kuantum bilgisayarlar ile kuantum internet teknolojisinin yaygınlaşması için büyük değer taşıyor.
“Hedefimiz, 2040’lardaki ekolojik, ekonomik ve toplumsal tehditlerle gayrete dayanak vermek”
2016-2022 yılları ortasında Türkiye’de tarih alanındaki birinci Avrupa Araştırma Kurulu dayanaklı UrbanOccupationsOETR projesini yürüten Doç. Dr. Kabadayı, ERC tarafından 150 bin avro hibe takviye sağlanan yeni projesiyle ilgili şu bilgileri paylaştı: “Proje metodolojik olarak siyah beyaz hava ve uydu fotoğraflarını yapay zekâ ve derin öğrenme teknikleri ile sürece alanında bir birinci. Ayrıyeten, 1940’tan bugüne hava ve erken uydu fotoğrafları ve çağdaş uydu verisini uzaktan algılama sistemleri ile tahlil edip, 2040’lardaki nüfus ve arazi kullanımı ilgisini ve bu bağın tarım ve nüfus coğrafyasına tesirini öngörme amacı açısından da birinci olma özelliği taşıyor. Projenin sonuçlarını memleketler arası akademik çevreler, Türkiye’de ve Bulgaristan’da belediyeler üzere lokal yönetimler ve ilgili ve yetkili bakanlıkların yanı sıra AB kuruluşları ile de paylaşarak 2040’lardaki ekolojik, ekonomik ve toplumsal tehditlerle daha bilgili başa çıkma uğraşlarına takviye sunmayı amaçlıyoruz. İTÜ Geomatik Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Elif Sertel ile ortaklaşa yürüteceğimiz projede, Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Chris Roosevelt de dayanak sunacak. Proje için İTÜ ve Koç Üniversitesi araştırmacılarından oluşan bir takım kuracağız.”
“Dünya için pilot üretim üssü olabilecek altyapımızı ticarileştirmeyi hedefliyoruz”
Avrupa çapında müracaata hak kazanan 120 proje ortasından Doç. Dr. Kabadayı’nın projesi ile birlikte sıyrılarak 150 bin avro’luk Kavram Kanıtlama Desteği’ne layık görülen projesiyle ilgili Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Cengiz Onbaşlı görüşlerini şöyle paylaştı: “Geliştirdiğimiz topolojik ve manyetik yalıtkan materyallerle hem süperiletkenlik (belli kritik sıcaklığın altında unsurun elektriksel direncinin sıfır olması ve manyetik değişim alanlarının ortadan kalkması durumu) hem de ışığa hassas ölçümleri yapıyoruz. Bu fonksiyonel gereçlerin yüksek kalitede üretilebilmesi sayesinde bütün Avrupa ve dünya için pilot üretim üssü olabilecek altyapımızı ticarileştirmeyi de hedefliyoruz.” Bu alanda önerdikleri gereç ve düzeneklerin dünya çapında bir birinci olacağını belirten Dr. Onbaşlı projenin birkaç atom kalınlığındaki “yeni topolojik manyetik yalıtkan” isimli ince katmanlar sayesinde daha da yüksek kuantum randımanı ve sürat sunmasının, onu daha evvel geliştirilen üstün iletken tek foton dedektörlerinden ayırdığını belirtti. Ayrıyeten, tek ışık taneciklerinin, yani tek fotonların ölçülebilmesi için yeni bir sistem da geliştirildiğini ekleyen Dr. Onbaşlı, projeyle kuantum teknolojileri için kritik olan ölçüm düzeneklerinin daha hesaplı hale getirilerek yaygınlaşabilmesinin sağlanacağını söz etti. Dr. Onbaşlı, Koç Üniversitesi'nin de öncelik verdiği bu alanda kurulan altyapı sayesinde üretilecek süperiletken ve manyetik gereçlerin, başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada yüksek kalitede bilimsel araştırma ve pilot üretim için kullanıma sunulacağına dikkat çekti.
Türkiye’de en fazla ERC dayanağı Koç Üniversitesi öğretim üyelerinde
En özgün ve yenilikçi bilimsel araştırmalara takviye sağlayan, Avrupa’nın bilimsel alanda en itibarlı ve tanınmış kurumu olan Avrupa Araştırma Kurulu (ERC) fonu 2012’den bugüne kadar Türkiye’den 40 itibarlı projeye verildi. Bu fonların 23’ü Koç Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından alındı. Bunların 15’i ana proje takviyesi, 8’i ise ticarileştirme emelli ek ERC takviyesi olan Kavram Kanıtlama dayanağı almış olup, ana projelerin 9’i mühendislik, 4’ü toplumsal bilimler ve 2’si de moleküler biyoloji ve genetik alanındaki araştırmalardan oluşuyor.
Kaynak: (BYZHA) - Beyaz Haber Ajansı
