Kokain bağımlılığı

Kokain bağımlılığı ve tarihcesi

* Kokain, Guney Amerikada yetişen Eritroksilon Koka bitkisinden elde edilen bir alkaloiddir

* Yerliler, eski donemlerden beri bunun yapraklarını uyarıcı etkisi icin ciğnerler

* Bugun kotuye kullanılan kokain (kokain alkoloidi) ilk kez 1da izole edildi

* Lokal anestetik olarak kullanılmaya başlandı 1800lerde bir cok hastalığın tedavisi icin kullanıldı

* 1880 ve 1990larda kokaine cok değer verilirdi Papa Leo XII, Sigmund Freud, Jules Verne, and Thomas Edison gibi bir cok unlu isim tedavide kullanımını onerdi

1914de uyuşturucu olarak sınıflandırıldı

* Cocacola orjinal olarak kokain icermekteydi ve 1888de yorgunluğu geciren icecek olarak yapıyordu Cocacola daha sonra kokaini iceriklerinden cıkarmış ve yerine kafein koymuştur

Kokain (argodaki adıyla KOK ya da KAR) bağımlılık potansiyali en yuksek ve en tehlikeli maddelerden biridir Beyaz bir tozdur

Kokainin tek dozu bile fiziksel bağımlılık yapabilir!

Crack (Krek) Kokain

Serbest baz, KREK, kokainin en guclu formudur

Dumanı ice cekilerek kullanılır Rock (RAK) da denilen kullanıma hazır formda satılır

12 kullanım bile aş erme duygusu yapabilir

Saldırganlık yapabilir

Kokain kullanım yolları:

1 Burna cekme(snorting) En sik kullanılan yoldur Populer metod bir ayna uzerinde cizgiler yapmakve bir cubuk ya da rulo yapılmış banknot ile cekmektir 3 dkda etki eder

2 Enjeksiyon (Shooting) Daha risklidir Kokain suda eritilip enjekte edilir 20 snde etki eder Enjekte edilen madde saf ve steril olmadığı icin risklidir İğne paylaşımı Hepatit B ve C (sarılık) ve AIDS dahil enfeksiyon riski getirir Her iki madde de (kokain ve krek) enjekte edilebilir

3 Dumanını ice cekme (Smoking): Beyne kokaini gondermenin en hızlı yolu budur Krek (rak) formu bu yolla kullanım icindir 10 snden kısa bir surede etki eder En kolay bağımlılık yapan yol da budur



Kombine tehlike: Kokaetilen

Kokain ile alkol kullanımı birlikte olduğunda her bir maddenin verdiği zarar riski ekleniyor İnsanlar, bilmeden bedenlerinde karmaşık bir kimyasal deney yapıyorlar İnsan karaciğeri bu iki maddeyi birleştirerek cocaethylene (kokaetilen) denilen bir madde uretir Bu, kokainin oforizan etkisini arttırırken ani olum riskini de yukseltir

MİTLER VE GERCEKLER

Yuksek sınıfın kullandığı elit bir madedir Kokain ve krek her sosyoekonomik seviyede kullanılmaktadır

Kokainin yan etkisi yoktur Tremor (titreme), konvulzyon (sara nobeti), enfeksiyon, kalp krizi, inme, psikoz ve ani olume neden olabilir

Kokaine bağımlı olmak icin uzun sure gerekli Birkac kullanımla bile olabilir

Performans duzeyini arttırır Kronik kullanım performansı ileri derecede duşurur

Bağımlılık yapmaz Bağımlılık riski cok yuksektir Bircok insan bırakmak icin profesyonel yardıma ihtiyac duyar

Sadece enjekte edilirse bağımlılık yapar Butun kullanim formları bağımlılık yapar Dumanını cekmek enjekte etmek kadar bağımlılık yapıcıdır

Kullanım sıklığı



Kokain kullanımında, Amerikada son yıllarda duşuş vardır Ancak bağımlı sayısı yıllar icinde oldukca sabit kalmıştır Krek kısmen kokainin yerini almıştır

Etki mekanizması

Dopaminin, dopamin taşıyıcısı tarafından geri alımının engellenmesi


Etki suresi ve şekli

Kokainin etkileri hemen hissedilir ve 3060 dk gibi kısa bir sure devam eder

Bağımlıların, etkiyi devam ettirmek icin ard arda kullanmaları gerekir

Etkisi kısa olmasına rağmen metabolitleri kan ve idrarda 10 gun kalır

Beyindeki etkisi

PET (pozitron emisyon tomografisi) bulguları: Mezolimbik D2 noronal aktivite azalması Aş erme sırasında mezolimbik dopamin sisteminin aktivasyonu PET bulguları bıraktıktan sonra 1 yıl devam eder Tamamen normale donme olduğu ise şuphelidirbilgisitenlarcom


Kokain kullanımının ruhsal belirtileri

*Yukselme (coşku) hissi ile birlikte aşağıdakilerden en az biri olur

Duşuk dozlarla zihinsel ve fiziksel performansta artış

Ofori (neşe) ve enerji artışı

Hiperaktivite (hareketlilik)

Afektif (duygusal) kuntleşme, yorgunluk, uzuntu ya da sosyal geri cekilme

İnsanlarla daha fazla birlikte olma, konuşkanlık

Kişilerarası ilişkilerde duyarlılık

Anksiyete, gerginlik ya da ofke (ajitasyon, irritabilite)

Uyanıklık hali

Grandiyosite (kendini buyuk gorme)

Kalıplaşmış yineleyici davranışlar

Yargılama bozukluğu

Tehlikeli olabilecek cinsel davranış

Kokain kullanımının fiziksel belirtileri (aşağıdakilerden en az 2 tanesi olur)

Taşikardi (kalp hızında artış)

Pupiller dilatasyon (goz bebeklerinde genişleme)

Kan basıncında yukselme

Terleme ya da titreme

Bulantı ya da kusma

Kilo kaybı

Psikomotor ajitasyon (davranışlara yansıyan huzursuzluk hali)

Kas zayıflığı, solunumun baskılanması, goğus ağrısı ya da kalpte ritm bozukluğu (aritmi)

Konfuzyon, epileptik (sara) nobet, disknezi, distoni ya da koma

Algı bozukluğu (varsanı) eşlik edebilir

İstenmeyen etkiler

Burunda konjesyon ( dolgunluk), inflamasyon, kanama, ulser, perforasyon (delinme)

Dumanı cekme ile bronş ve Akciğerde harabiyet

Damardan kullanım ile mikrop kapma, emboli, AIDS gecisi

Minor norolojik etkiler: akut distoni, tik, migren tipi başağrısı

Kalp ustune etkileri: Miyokard enfarktusu (MI), aritmi, kardiyomiyopati

Beyin damarları ustune etkileri: Nonhemorajik serebral infarkt (beyin damarlarında tıkanma), TIA (gecici iskemik atak)

Epileptik nobet (sara): Acil başvuruların %38ini oluşturur

Ani olum: ozellikle speedball (kokain ve eroin bir arada) ile olum riski fazladır

Kokain Yoksunluğu Belirtileri


Kullanımdan 3060 dakika sonra depresyon (“crash)

Disforik duygudurumu (anksiyete, cabuk sinirlenme)

Yorgunluk

Canlı, hoş olmayan ruyalar

Uykusuzluk ya da aşırı uyuma

İştah artışı

Durgunluk ya da huzursuzluk ve sinirlilik

Kokain Yoksunluğunun Seyri

* Hafiforta derecede kullanımda, yoksunluk belirtileri 18 saat surer

* Ağır kullanımda ise yoksunluk tablosu 1 hafta kadar surer

* Yoksunluk belirtileri kokaini bıraktıktan sonraki 24 gunler arasında en fazladır Bazen haftalarca, aylarca surer

* Kokain bırakıldığında kokain icin aş erme en belirgin duygudur

* Kokain bırakıldığında intihar riski ortaya cıkar ya da artar

* Kokain bağımlıları, kokaini bıraktıklarında alkol, sakinleştirici ilaclar, uyku ilacları, benzodiyazepin gibi ilaclarla yoksunluk belirtilerinden kurtulmaya calışırlar

Kokain bağımlılarının kokaini bıraktıktan sonra yeniden başlama nedenleri

1 Durtusel davranış (%37)

2 Sosyal baskı (%10)

3 Riskin cok az olduğunu duşunme (%10)

4 Mutlu ve heyecanlı hissetme (%10)

5 Gergin hissetme (%10)

6 Depresyonda olma (%10)

7 Aş erme (kokain icin şiddetli arzu duyma) (%7)

8 Diğerleri (%6)

Kimin kokain kullandığından suphelenmeli?


* Kişilikte acıklanamayan değişiklikler

* Huzursuzluk ve sinirlilik

* Konsantrasyonda (dikkati toplamada) bozulma

* Kompulsif (tekrarlayıcı) davranış

* Şiddetli uykusuzluk

* Kilo kaybı

* İş ve evde gorevlerini yerine getirememe

* Artan borclar ve bunları odeyememe (kokainin pahalı olması ve iş veriminin duşmesi nedeniyle)

* İş yerinde sık sık ortadan kaybolma (kokainin etki suresi kısadır ve bağımlıları sık kullanmak zorunda kalır)

* Nazal konjesyon (burunda tıkanıklık ve ic kısmında kızarıklık)

Kokainmanlarda gorulen diğer psikiyatrik hastalıklar

Kokain bağımlılarında diğer psikiyatrik rahatsızlıklar sık gorulur

Tedavi icin başvuran kokainmanlarda psikiyatrik hastalık sıklığı (RDC ile)

Şimdiki %
Gecmiş %

Herhangi bir psikiyatrik bozukluk 557
735

Affektif bozukluklar 443
607

Anksiyete bozukluğu 158
208

Şizofreni 03
13

Alkolizm 289
617

Antisosyal kişilik bozukluğu 77
77


Kokaine bağlı psikotik bozukluk

Paranoid hezeyanlar ve hallusinasyonlar kullanıcıların %50sinde gorulur

Doz, kullanım suresi ve kişisel duyarlılığa bağlı olarak gelişir

Damardan kullananlar ve krek kullanıcılarında daha sıktır

Erkeklerde daha sıktır

En sık gorulen belirti paranoid hezeyanlardır

İşitsel hallusinasyonlar sıktır Gorsel ve taktil hallusinasyonlar (or formiksayon) seyrek gorulur

Tuhaf cinsel davranışlara ve intihara yol acabilir

Tedavi

* Kokainmanların kendiliğinden tedaviye başvurması seyrektir

* Kokain bağımlılarının en onemli problemi kokain icin “aş ermedir

* Negatif pekiştirme icin sosyal, psikolojik, biyolojik stratejiler tedaviye katılmalıdır

* Dopaminerjik agonistler (Amantadin, Bromokriptin) aş ermeyi azaltabilir

* Trisiklik antidepresanlardan Bupropion ve antiepileptiklerden Karbamezapinin de etkili olduğuna işaret eden calışmalar varsa da bu husus kesin değildir

* Immunoterapi (kokain antikoru oluşturan aşı) ile ilgili calışmalar vardır

* Psikostimulanlar (Ritalin vb) kokain bağımlılığının altında yatan bir dikkat eksikliği sendromunun olduğu vakalarda yararlı olabilir, ancak bu ilaclar da bağımlılık yapabildiği icin dikkatli olunmalıdır
Alıntı