Konuşma gecikmesi ve otizm

Konuşma gecikmesi evlatların yaşından beklenen sözel tabir becerisini gösterememesi olarak tanımlanabilir. Hiç konuşamama, yaşından beklenenden az sayıda söz kullanma yahut cümle kuramama formunda görülebilir. Konuşma gecikmesini fark edebilmek için çocuklardaki konuşma gelişim basamaklarını bilmek gereklidir.

Sıradan konuşma gelişimi evlatlar arasında farklılıklar gösterse de ayan bir sırayı izler. Bebeklerde 2. aydan sonra başlayan agulama, 4-6. aylar arası “ba”ba” üzere hecelerden oluşan babıldama ile devam eder. Manalı olarak söylenen birinci kelimler umumiyetle 1. yaşta başlar ve 18 aya kadar söz sayısı giderek artış gösterir. Evlatlar 2 yaşında olağan iki sözlük cümleler kurmaya başlar ve 50 söz kullanabilir. 2-2,5 yaşları arasında iki üç sözlük cümleler kurabilir. 3 yaşına geldiğinde üç beş sözlük cümleler kurabilir ve konuşması büyük orantıda sairleri tarafından anlaşılır.

Konuşma gecikmesi ile ilgili “4 yaşa kadar beklenmesi gerektiği”, “erkek evlatlarında olağan olduğu” üzere yanlış inanışlar laf mevzusudur. Bu inanışlar nedeniyle bilirkişilere müracaat yapılmamakta ve kıymetli kimi bozuklukların anlaşılması gecikebilmektedir. Bilinenlerin tersine konuşma gecikmesi kesinlikle bilirkişi tarafından kıymetlendirilmesi gereken kıymetli bir durumdur.

Konuşma gecikmesinin çok farklı nedenleri olabilir. En sık görülen neden gelişimsel konuşma gecikmesidir. Ama konuşma gecikmesi olan çocuklarda dikkat edilmesi gereken durumlardan biri “Otizm” belirtilerinin olup olmadığıdır. Otizm konuşma gecikmesinin değerli nedenlerinden biridir.

Otizm toplumsal etkileşimde kısıtlılık, muhabere becerilerinde zayıflık ve tekrarlayıcı hareketlerle kendisini gösteren bir bozukluktur. Konuşma gecikmesi olan çocuklarda aşağıda sıralanan belirtiler varsa otizmden şüphelenmeli ve acilen bir evlat psikiyatrisi eksperine başvurmalısınız;

Göz teması yoksa yahut kısıtlıysa

Evladınız gülümsemeye cevap vermiyorsa

Onunla konuştuğunuzda yüzünüze bakmıyorsa yahut bunu nadiren yapıyorsa

Ismini çağırdığınızda ismine bakmıyorsa

Evladınız işaret ettiğiniz konuma bakmıyorsa

İlgilendiği şeyi işaret ederek yahut size göstererek paylaşmıyorsa

Sizinle yahut gayrı evlatlarla oynamak mahalline kendi başına vakit geçirmeyi tercih ediyorsa

Sizin davranışlarınızı taklit etmiyorsa

İşaret ettiğiniz nesnelere bakmıyorsa

Sallanma, kendi etrafında dönme halinde hareketleri varsa

Otizmin erken fark edilmesi ve tedaviye erken başlanması tedavi talihini arttırmaktadır. Konuşma gecikmesi olan evlatlar için “Büyüyünce konuşur” dememeli ve kesinlikle bir ekspere başvurulmalıdır.

Dr.Mehmet Çolak

Evlat ve Ergen Psikiyatrisi Eksperi

Eskişehir