Konyanın Yöresel Kıyafetleri

Konyanın Bölgesel Giysileri
Konyanın Bölgesel Giyim Kuşamı
Konyanın Giyim Kültürü
Konyanın Yöresel Giysi Özellikleri

BÖLGESEL GİYİM:

Her ulusun, her şehrin hatta her kasaba ve köyün kendine kadar gelenek halinde devam ettire geldiği bir giyiniş şekli vardır Konya'nın Cumhuriyetten önceki yıllarda özel bir biçimde bir giyim, kuşam, görenek ve adetleri vardır Konya'nın bu kıyafeti Akşehir'de azıcık değişmekte buna karşılık şehrin anında kıyısında bulunan Sille Bucağının adamakıllı öbür bir biçimde kıyafeti vardır Şimdi de Konya'nın kadın, erkek kıyafetleri üzerinde duralım : Konya kadının konut içi ve dışarıya giyilmek üzere iki kıyafeti vardır Ilk Olarak bir çember, üstünde işlik, alta (don) şalvar, ayağında ince yemeni biçiminde terlik veya örme patik bulunurdu Bu kadının normal günlük meslek kıyafetiydi Konya kadının dış kıyafeti şu parçalardan meydana gelmektedir

KADIN KIYAFETLERİ



a)İç çamaşır :
Vaktiyle bayan ve erkek için, iç çamaşırı bükme iplikten, konut tezgahlarında dokunarak, çamaşır bezi denilen kıvrık pamuklu bezden yapılırdı Buna kıvratmada denilirdi İç gömleklerin yakaları yoktur Erkek ve kadının kol uzunluğu bileklerine dek uzanmaz, etekler ise diz kapakları üstüne varırdı Göğüs kısmı açık olurdu İç çamaşırı kol ağızları ve boğaz kenarları kadınlarda oyalarla süslenirdi İç don belden topuk üzerine değin uzundu, paçaları fazla dardı Bel kısmı uçkur ile bağlanır, geniş olarak dikilirdi Dış elbiseler ise, kadınbaşına koyu kırmızı bir fes giyerdi Bu fesin kirlenmemesi için, fesin içine kellepoş denilen kısa taraflı takke giyilirdi Fesin etrafına ipekten ince bir şifon sarılır Bunun üzerine ayrıca bir yazma dolanırdı Şifonun faydası, başa iğne takıldığı vakit, iğne ağırlığının dengesini sağlar, fesin üstüne iki ucu sağ ve sol omuzda yer alan renkli çember örtülürdü
b) Entari :
Konya'dan bir zamanlar entariye öyle alaka gösterilmezdi Oysa gelinler, birde ihtiyar kadınlar entari giyerlerdir Çünkü işlik ve şalvar entariden daha fazla giyilirdi
c) İşlik :
İşlik vücuda yapışırcasına sımsıkı dikilen bir dış giyecekti Yakadan göğüs boşluğu üstüne uzanır, buraya değin düğmeli ve kapalı idi Kolları bileklere değin uzun olup, burada kol genişliği bir düğme ile daraltılarak giderilirdi İşliklere, ala, kadife, pazen, basma, kutmişetari, şelaki, astar, kaput, humayun, yandım alamadım ve alpaktı Renkleri ise, mevsimine kadar seçilirdi Bahar ve yazın yeşil, koyu yeşil, beyaz, açık sarı, nar çiçeği rengi ile açık mavi beğenilirdi Sonbahar ve kışın ise koyu renklere alaka gösterilir Bunlar, koyu gri ve koyu mavi idi
d) Şalvar :
Bir kadının giydiği şalvar 89 metre kumaştan yapılırdı Akşehir ve çevresinde 14 metre kumaştan bazı elbise yapıldığı söylenir Şalvar, belden topuklara kadar uzanır, gayet bol dikilir, çekme payı buna eklenmektedir Paçalar oldukça sıcacık olup, vücudun hatları şalvarın kıvrımları aralarında süresiz ışık halkası gelmektedir
e) Hırka :
Hırkanın içi astar, üstü şelaki ve öteki kumaşlardan yapılır İçerisine pamuk döşenerek aynı yorgan biçimi dikilmektedir Etekleri kalçaya kadar uzun olup, bir çeşitlilik cekete benzer
f) Salta :
Yünlü kumaştan dikilen, kollu ve ön kısmı açık, etekleri kısa, yarım ceketi andıran bir yelektir Saltalar çok süslü yapılır Sırma ve kaytanlarla çeşitle bezemeler yapılır Saltalara hem madeni aydınlık pullarda dikilir
g) Kebe :
Bir çeşitlilik salta olup kolları ve göğüs kısımları işlemelidir
h) Ayakkabı :
Deve derisinden yapılmış, parlak arkadaki kısmı açık pabuç, yanları lastikli uzun konçlu, bir değişiklik topuklu kunduradır Keza mestle de giyilirdi
i) Süsleme ve Takılar :
Fesin üstüne ya da göğsüne elmas iğne takılırdı Keza boğaz kısmına inci mahmudiye, hamidiye, beşibiryerde altınlar ile altın kordonlu cep saati takılırdı Parmaklarda değerli taşlı yüzükler, kulaklarda elmas küpeler takılırdı Ama bu takılar her kadında bulunmazdı Kollardaki değişik bilezikler kadının en önemli ziğnetini ve süsünü meydana getiriyordu

ERKEK KIYAFETLERİ



Konya'nın erkek kıyafetleri, birbirinden farklılık arz eder Her erkeğin görevine göre kıyafeti de vardır Kıyafetlerinden o kişinin ne olduğu zahmetsizce anlaşılırdı
1) Ulema Kıyafeti :
Ilk Önce kırmızı ya da deve tüyü rengi bir fes, üzerine açıldığı süre bir adam boyu uzunlukta beyaz tülbent sarık bulunurdu Fesin aşağıda aynı kadın kelleposu gibi erkeklerin giydiği ve namına terlik denilen takke vardı Başka bir çeşidi de üç peşli, astarlı entari giyilirdi Sonra bu usul terk edildi Bu entari üzerinde de şal kuşak kuşanırdı
2) Esnaf Kıyafeti :
Bu müşteri kişiler orta yaşlı kimselerden oluşurdu Başlarında genel olarak kırmızı fes, üstüne yazma sarık, sırtta koyu renklerin etken olduğu salta, meydani işlik, ilmiye sınıfına benzeyen şalvar, ayakta beyaz yün çorap ve yemeni belde silahlıkla şal kuşak bulunurdu
3) Efe (Hovarda) Kıyafeti :
Ilk Önce açık kırmızı, uzun sivri fes, arkada uzun koca püskül üstünde kırmızı ince cemberli sarık işlik sıcacık ve uzun kollu, yaka kapalı, karın boşluğuna değin etek çapraz düğmeli ve ilikli, vücuda sıkı yerleşik bir çeşitlilik gömlek Bu gömlek pamuklu bezden yapılır, dokunuş çizgilerine tarafından isim alırdı İnce meydan, beşparmak, meydai gibi işliğin üzerine kol uçları bileklerden dört parmak yukarıda dar vaziyette, içi buruşuk ön kısımları kavuşmayan salta giyilirdi
a) Cepken :
Etek, kol, yaka ağızları kaytanla süslü olan bir çeşit saltaya benzer cepkendi Cepkenin yaka ve etek kısımları işlemeliydi
b) Kuşak ve Silahlık :
Kuşaklar, gürün, trablus, acem, kesmiş, Tosya şallarından yapılır Arasına yumuşak deriden yapılmış, bir değişiklik cep görevini görebilen kat kat yer alan silahlık kuşanılır
c) Şalvar :
İlmiyle (Ulema) sınıfından farklıydı Diz kapaklarından aşağıya kadar uzanırdı Bu sebeple adına şalvar yerine dizlikdenilirdi Ayaklarında kundura ve yün örgü çorap bulunurdu
Cumhuriyet devrinde erkek kıyafetlerinde büyük çapta bir değişiklik olmakla beraber, kadınların giyiminde artı bir değiştirme olmamıştır Özellikle köylerde ve kasabalarda yaşayan kadınların en önemli giysisi şalvar, işlik, yelek ve poşudan oluşmaktadır Ayaklara kışın mest ve lastik, yazın ise çorap ve lastik pabuç giyilir
4) Abdestlik :
Çuhadan, softan ya da kıldan üretilmiş bir çeşit pardesü olup, cep yerleri olmakla beraber cep keseleri yoktu
a) Cübbe :
Kaşmir kumaştan yapılırdı Benzer abdestlik biçiminde olup, ceplerin hem yeri, keza kesecikleri vardı
b) Lata :
Yakası kalkıkça, iç göğüslerde cepleri vardı Ağır kumaştan yapılan lata cübbeye benzerdi Yakasından çapraz bulunan bir değişiklik pardesü denilebilecek biçimdeydi
c) Biniş :
Kol ağızları fazla geniş bir çeşit cüppedir Ayakkabılar, kalloş pabuç ve mestten ibaretti *