Nefret Edilen Şey Tedavisinde İlaçların Etkisi Korkuların tedavisinde ilaçlar ilk bir haftada düzelme sağlıyor Toplumun yüzde 2530'unun fobisi olduğunu belirten uzmanlar, hayatı kâbusa çevirebilen bu korkuları yenmenin olası olduğunu söylüyor Hekim kontrolünde hap kullanımı ve bilişsel davranışçı terapi ile vesvese yaratan durumla başa çıkmanın yolları öğretiliyor, gevşeme teknikleri ile tedaviye takviye sağlanıyor İstanbul Tıp Fakültesi Liyezon Kürsüsü Başkanı, Psikiyatri Uzmanı Prof Dr Sedat Özkan, fobilerle (dehşet) ilgili sorularımızı yanıtladı * Korku nedir? Sahiden nefret yaratmayacak bir objeye, eyleme ya da duruma karşısında fazla korku duyma ve uzak durma davranışında bulunmaya 'korku' denir Fobik kişiler belirli bir durum, nesne veya aktivite ile karşılaştığında aşırı kaygı duyar Fobiler adi korkulardan yoğunluk, vakit, mantık dışılık ve yeti kaybına niçin oluşu ile ayrılırlar YÜZDE 30'UMUZ FOBİK * Fobilerin görülme sıklığı nedir? Fobiler en yaygın psikiyatrik rahatsızlık grubudur Araştırmalarda toplumda yüzde 10 oranında fobik olduğu söylenmekle birlikte, yaklaşık olarak bu değer yüzde 2530 dolayındadır Araştırmalarda korku sıklığının beklenenden düşük çıkmasının en önemli nedeni, bu kişilerin hastalıklarının farkında olan olmaması ve tedaviye başvuruların eksik olmasıdır Fobik durumlar kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür * Sık görülen fobiler hangileri? Hayvanlar (yılan, köpek, kuş), böcekler (örümcek, arı), tepe korkusu asansör korkusu, uçağa binmek veya otomobil uygulamak, kan bakmak veya iğne yaptırmak en sık görülen fobiler arasında sayılabilir * Fobi belirtileri nelerdir? Korku yaratan obje, koşul ya da aktivite ile karşılaşıldığında kaygı belirtileri ortaya çıkar Panik atakta görülen belirtilerin anında tümü fobik durumla karşılaşıldığında ortaya çıkabilir Çarpıntı, yüz kızarması, titreşim, flu görme, nefes darlığı, ağız kuruluğu gibi belirtiler görülebilir * Korku nedenleri nelerdir? id Fobilerin ailesel olduğu konusunda kanıtlar vardır Yaralanma ve kan korkusunda ailesel ilişki daha güçlüdür Basit fobiklerin akrabalarında bu hastalığın görülme olasılığı üçdört kat daha fazladır * Fobik davranış başka hangi bozukluklarda görülebilir? Şizofreni veya major depresyonda değişik fobik belirtiler olabilir Obsesif kompulsif bozuklukta (takıntı), kirlenme ve bulaşmayla ilgili fobik kaçınma sık olarak izlenir Travma sonrası stres bozukluğunda, hasta birincil travmaya benzeşen durumlarda fobik belirtileri taklit eden belirtiler gösterir * Tedavi edilmeyen fobilerde seyir nasıldır? Çare edilmeyen olgular süreğen ve dalgalanan bir seyir gösterir Çocukluk çağı ve erken buluğ çağı döneminde başlayan özgül fobiler düzelme ve kaybolma eğilimi gösterir Belirtilerin başlamasından beş sene sonradan olguların takriben yarısı belirtisiz olmaktadır Ergenlik döneminden sonra başlayan fobiler uzun vakit devam eder GENETIK GEÇİŞ GÖSTERİR * Fobilerin nedenleri nelerdir? Fobilerin gerçek nedenleri bilinmiyor Öne sürülen korku nedenleri türlerine kadar değişmekle birlikte, aynı fobi türünde de kişiden kişiye değişiklik görülür Ruhsal rahatsızlıkların çoğunda olduğu gibi fobilerde de neden biyoloji ile ilgili, genetik ve çevreseldir Bir Takım fobilerde kalitimsal yatkınlık fazladır Bazı insanlarda adrenalin ve noradrenalin hormonlarının salınımının fazla olmasının veya etkilenen organların bu maddelere sıradan insanlara tarafından daha aklıselim olmasının bu hastalığa yol açtığı ileri sürülmektedir Verilen ilaç tedavileri de bu maddelerin salınımını veya maddi duyarlılığı azaltmaya yöneliktir Psikiyatride fobilerin geçmiş yaşantılara benzer olarak geliştiği yolunda ispatlanmamış çeşitli teorileri mevcuttur Freud'a kadar fobiler bilinç dışı çatışmalarla ilgilidir ve ödipal kompleks ile ilişkisi vardır Bastırılmış, bilinç dışına itilmiş bir takım korkular yer değiştirerek normalde vesvese yaratmayacak bir nesne veya duruma yöneltilir ve bu şekilde fobiler gelişir sabaharşiv Kaynak: DonusumSokagi