Beyincik tümörlerini erişkinler ve çocukluk yaşı olarak iki başka başlıkta incelemek gerekir.
Erişkin dimağ tümörlerinin yaklaşık % 70-75 dimağda yerleşirken, çocucukluk çağı dimağ tümörlerinin ise % 60-70 beyincikte yerleşmektedir. Bir farklı deyişle tüm erişkin dimağ tümörlerinin 2/3'si dimağda görülürken çocukluk yaş dimağ tümörlerinin 2/3'si ise beyincikte görülmektedir.
Erişkinlerde en sık dimağ tümörü glial tümörlerler (astrositomlar) görülürken, buna karşılık en sık beyincik tümörü ise genetik geçişi yeterli bilinen hemanjioblastomlardır.
Çocukluk çağı lösemilerden sonra en sık görülen tümör çeşidi ise beyincik tümörleridir. Çocukluk çağı beyincik tümörleri arasında en sık görülenleri (medulloblastom, astrositom, epandiom, dimağ sapı gliomları dermoid ve epidermoid kistler v.b).
Erişkin beyincik tümörleri içerisinde erişkinlerde ponto-serbellar zaviye kesiminde en sık görülen tümörler (aküstik nörinom, meningiom, araknoid ve epidermoid kistler, plazmasitomlar, glomus jugulare tümörleri, beyincik metastazlar ) görülmektedir.
AKÜSTİK NÖRİNOMLAR
Pontoserebellar zaviye (PSA) temporal kemiğin petroz kısmı, internal aküstik kanal ile pons arasındaki ortama verilen isimdir. Bu nahiyede en sık görülen tümörler ise; schwannomlar (aküstik nörinomlar), meningiomlar, hemangioblastomlar (VHL kompleksi), araknoid kistler, epidermoid kistler bazende beyincik metastazlarıdır.
Aküstik nörinomlar; tüm dimağ tümörlerin takriben % 8-10 intrakranial nörinomlardır. Nörinomların en sık yerleşim noktası ise PSA ortamıdır. Aküstik nörinomlar PSA ortamında yerleşen en sık beyincik tümörüdür. Bir gayrı deyişle PSA yerleşen tümörlerin takriben % 80-90'unu aküstik norinomlar oluşum ederler.
Genlikle yeterli huylu lezyonlardır. Yavaş başlangıçlı, kulak sonundan ( vestibuler schanom) kaynaklanırlar, nadiren habis tipleri vardır. Orta yaş illeti olup 30 lu yaşlarda daha sık görülmesine karşın nadiren her yaşda görülebilir. Bu tümörler yavaş büyüyen lezyonlardır. Yıllık büyüme orantıları 1-10 mm olarak literatürde bildirilmektedir. Çoklukla bayanlarda daha sık görülmektedir. Bu mevzuda ostrojen resötörleri sorumlu tutulmaktadır. Akustik nörinomlar genelikle tek taraflı olup, iki taraflı olanlar daha fazla nörofibramatozis tip II ismi verilmektedir.
Klinik şikayetleri ve bulguları;
Bu hastalık kulak hududundan orijinlendiği için öncü şikayetleri kulak çınlaması (tinnutus), dengesizlik ve işitme kaybıdır. Bu yüzden olgular öncelikle KBB polikiliniklerine başvururlar. Bu polikliniklerde yapılan işitme testlerin de sensori-onöral tipte işitme kaybı tesbit edilir. Bu tümörler yavaş büyümeleri nedeniyle ve tümörün hacmı genişledikçe ek nörolojik şikayetlere ve bulgulara neden olmaktadırlar. Yüz felci, yüzde nevralji biçimindeki yüz ağrıları ve uyuşmalar şayet tümör daha büyük hacımleree ulaşırlarsa istikrar ve uyum bozuklukları (ataksi nistagmus),yutma güçlükleri, ses kısıkları görülür. Çok büyük hacımlı olanlarda ise dimağ omurilik suyu (BOS) engellenmesi sonrası hidrosefaliye bağlı KİBA bulguları (papil ödemi, baş ağrısı, kusma, diplopiler) ve alt kranial hudut felçleri görülür .Tümör çok büyük hacimlere ulaşırsa tıpkı tarafta kol ve bacak felçleri görülür.
Teşhis;
Beyincik tümörleri düşünülen hastalarda altın standart teşhis sistemi ilaçlı dimağ magnetig rezonans tekniği( MR) dir. MR tekniği ile PSA görülen gayri sık tümörlerden (meningiomlar) olup olmadığı ayırd edilmektedir. Zira meningiomlar daha farklı radyolojik bulguları ve özellikleri vardır. Aküstik nörinomlarda temporal kemik Bilgisayarlı Tomografi (BT) testi ile internal aküstik kanaldaki genişleme ve kemikteki erozyonlar görülür.
Aküstik nörinomların literatürde hacimlerine nazaran değişik klinik sınıflamalar yapılmıştır. Tümörün çapı 20x30 mm az olanlara küçük, 20x30 mm den büyük olanlara, büyük çaplı aküstik norinom olarak sınıflandırılmıştır.
Tedavi;
1.Takip
2.Cerrahi
3.Radyocerrahi
Öncelikle hangi tedaviyde karar verme konusu hasta ile ameliyatı yapacak tabibin iş birliği ile karar verilir. Çok küçük çaplı tümörler ve yaşlı bireylerde, işitme duyusu kurunmuş olan hastaları sadace takip muayeneler ile tümörün büyüme nispetleri izlenmelidir. 2 cm den büyük tümörler ise ameliyata alınarak tümör çıkartılmalıdır. Bu tümörlerin cerrahi tedavisinde ameliyat mortalitesi günümüzde % 1 altındadır. Ameliyatın komplikasyon orantıları ise tümörün çapı ile yakından ilgilidir. Burada en kıymetli soru işitmesi kayıp olan lakin 7 hudut felci olmayanlarda bu haddin ameliyat esnasında anotomik bütünlüğünü korunmasıdır.Örneğin 1 cm den küçük tümörlerde yüz haddi için % 95-100, işitme haddi için % 50 nispetinde korunduğu bildirilmiştir. Ameliyatta hudutların korunma orantıları münhasıran tümör çapı büyüdükçe azalmaktadır. Burada en kıymetli bahis bu ameliyatı yapan cerrahın tecrübesi ve kullandığı teknolojilere ilintilidir. Çok büyük hacımlı tümörlerde iki aşamalı ameliyatlar önerenler yahut ameliyat sonrası radyocerrahi öneren cerrahlar vardır.
Umum olarak 2.5-3 cm çaplı olanlarda yüz felci yoksa radyocerrahi alternatif bir tedavi biçimidir. Bu tedavi hali 1950 yıllarında beri uygulanmaktadır. Münhasıran tümöre yüksek doz ışın ( 18-25 Gy) tek seansda verilmektedir. Genelikle 3 cm den küçük tümörlere uygulanmaktadır. Radyocerrahi sonrası hastaların % 40-50 sinde tümör hacminde küçülme, % 32-42 orantının birebir hacımde kalmakta, % 9-15 orantısında hacimde büyüme gözlendiği bildirilmiştir. Başkaca radaycerrahi prosedürü mikrocerrahi üzere çabucak tümörün alınması olmayıp 1-2 yıl üzere tedavi vadesi vardır. Radyoterapi şeçeneği kararında; hastanın umum durumu, tümöürün büyüklüğü, iki taraflı olması üzere hususlar kıymetlidir.
Sonuç olarak;
Aküstik norinomlar PSA'nin en sık âlâ huylu tümörlerdir. Bu tümörler genç erişkinlerde ve bayanlarda daha sık görülmektedir. Teşhisi günümüzün gelişmiş teknolojilerinden MR sayesinde epeyce kolay ve süratli bir biçimde konulmaktadır. Tedavide 3 farklı seçenek vardır. Her bir tedavi seçeneğinin antajları ve dez aventajları vardır. Hangi tedavi yapılırsa yapılsın sonuçta bu bir uygun huylu hastalıktır. Günümüzde tecrübeli mikrocerrahlar sayesinde çok düşük irtihal nispetleri (% 1 den az), ve düşük komplikasyonlar ile bu tümörlerin tedavisinde çok başarılı ve kusursuz sonuçlar alınmaktadır.
Erişkin dimağ tümörlerinin yaklaşık % 70-75 dimağda yerleşirken, çocucukluk çağı dimağ tümörlerinin ise % 60-70 beyincikte yerleşmektedir. Bir farklı deyişle tüm erişkin dimağ tümörlerinin 2/3'si dimağda görülürken çocukluk yaş dimağ tümörlerinin 2/3'si ise beyincikte görülmektedir.
Erişkinlerde en sık dimağ tümörü glial tümörlerler (astrositomlar) görülürken, buna karşılık en sık beyincik tümörü ise genetik geçişi yeterli bilinen hemanjioblastomlardır.
Çocukluk çağı lösemilerden sonra en sık görülen tümör çeşidi ise beyincik tümörleridir. Çocukluk çağı beyincik tümörleri arasında en sık görülenleri (medulloblastom, astrositom, epandiom, dimağ sapı gliomları dermoid ve epidermoid kistler v.b).
Erişkin beyincik tümörleri içerisinde erişkinlerde ponto-serbellar zaviye kesiminde en sık görülen tümörler (aküstik nörinom, meningiom, araknoid ve epidermoid kistler, plazmasitomlar, glomus jugulare tümörleri, beyincik metastazlar ) görülmektedir.
AKÜSTİK NÖRİNOMLAR
Pontoserebellar zaviye (PSA) temporal kemiğin petroz kısmı, internal aküstik kanal ile pons arasındaki ortama verilen isimdir. Bu nahiyede en sık görülen tümörler ise; schwannomlar (aküstik nörinomlar), meningiomlar, hemangioblastomlar (VHL kompleksi), araknoid kistler, epidermoid kistler bazende beyincik metastazlarıdır.
Aküstik nörinomlar; tüm dimağ tümörlerin takriben % 8-10 intrakranial nörinomlardır. Nörinomların en sık yerleşim noktası ise PSA ortamıdır. Aküstik nörinomlar PSA ortamında yerleşen en sık beyincik tümörüdür. Bir gayrı deyişle PSA yerleşen tümörlerin takriben % 80-90'unu aküstik norinomlar oluşum ederler.
Genlikle yeterli huylu lezyonlardır. Yavaş başlangıçlı, kulak sonundan ( vestibuler schanom) kaynaklanırlar, nadiren habis tipleri vardır. Orta yaş illeti olup 30 lu yaşlarda daha sık görülmesine karşın nadiren her yaşda görülebilir. Bu tümörler yavaş büyüyen lezyonlardır. Yıllık büyüme orantıları 1-10 mm olarak literatürde bildirilmektedir. Çoklukla bayanlarda daha sık görülmektedir. Bu mevzuda ostrojen resötörleri sorumlu tutulmaktadır. Akustik nörinomlar genelikle tek taraflı olup, iki taraflı olanlar daha fazla nörofibramatozis tip II ismi verilmektedir.
Klinik şikayetleri ve bulguları;
Bu hastalık kulak hududundan orijinlendiği için öncü şikayetleri kulak çınlaması (tinnutus), dengesizlik ve işitme kaybıdır. Bu yüzden olgular öncelikle KBB polikiliniklerine başvururlar. Bu polikliniklerde yapılan işitme testlerin de sensori-onöral tipte işitme kaybı tesbit edilir. Bu tümörler yavaş büyümeleri nedeniyle ve tümörün hacmı genişledikçe ek nörolojik şikayetlere ve bulgulara neden olmaktadırlar. Yüz felci, yüzde nevralji biçimindeki yüz ağrıları ve uyuşmalar şayet tümör daha büyük hacımleree ulaşırlarsa istikrar ve uyum bozuklukları (ataksi nistagmus),yutma güçlükleri, ses kısıkları görülür. Çok büyük hacımlı olanlarda ise dimağ omurilik suyu (BOS) engellenmesi sonrası hidrosefaliye bağlı KİBA bulguları (papil ödemi, baş ağrısı, kusma, diplopiler) ve alt kranial hudut felçleri görülür .Tümör çok büyük hacimlere ulaşırsa tıpkı tarafta kol ve bacak felçleri görülür.
Teşhis;
Beyincik tümörleri düşünülen hastalarda altın standart teşhis sistemi ilaçlı dimağ magnetig rezonans tekniği( MR) dir. MR tekniği ile PSA görülen gayri sık tümörlerden (meningiomlar) olup olmadığı ayırd edilmektedir. Zira meningiomlar daha farklı radyolojik bulguları ve özellikleri vardır. Aküstik nörinomlarda temporal kemik Bilgisayarlı Tomografi (BT) testi ile internal aküstik kanaldaki genişleme ve kemikteki erozyonlar görülür.
Aküstik nörinomların literatürde hacimlerine nazaran değişik klinik sınıflamalar yapılmıştır. Tümörün çapı 20x30 mm az olanlara küçük, 20x30 mm den büyük olanlara, büyük çaplı aküstik norinom olarak sınıflandırılmıştır.
Tedavi;
1.Takip
2.Cerrahi
3.Radyocerrahi
Öncelikle hangi tedaviyde karar verme konusu hasta ile ameliyatı yapacak tabibin iş birliği ile karar verilir. Çok küçük çaplı tümörler ve yaşlı bireylerde, işitme duyusu kurunmuş olan hastaları sadace takip muayeneler ile tümörün büyüme nispetleri izlenmelidir. 2 cm den büyük tümörler ise ameliyata alınarak tümör çıkartılmalıdır. Bu tümörlerin cerrahi tedavisinde ameliyat mortalitesi günümüzde % 1 altındadır. Ameliyatın komplikasyon orantıları ise tümörün çapı ile yakından ilgilidir. Burada en kıymetli soru işitmesi kayıp olan lakin 7 hudut felci olmayanlarda bu haddin ameliyat esnasında anotomik bütünlüğünü korunmasıdır.Örneğin 1 cm den küçük tümörlerde yüz haddi için % 95-100, işitme haddi için % 50 nispetinde korunduğu bildirilmiştir. Ameliyatta hudutların korunma orantıları münhasıran tümör çapı büyüdükçe azalmaktadır. Burada en kıymetli bahis bu ameliyatı yapan cerrahın tecrübesi ve kullandığı teknolojilere ilintilidir. Çok büyük hacımlı tümörlerde iki aşamalı ameliyatlar önerenler yahut ameliyat sonrası radyocerrahi öneren cerrahlar vardır.
Umum olarak 2.5-3 cm çaplı olanlarda yüz felci yoksa radyocerrahi alternatif bir tedavi biçimidir. Bu tedavi hali 1950 yıllarında beri uygulanmaktadır. Münhasıran tümöre yüksek doz ışın ( 18-25 Gy) tek seansda verilmektedir. Genelikle 3 cm den küçük tümörlere uygulanmaktadır. Radyocerrahi sonrası hastaların % 40-50 sinde tümör hacminde küçülme, % 32-42 orantının birebir hacımde kalmakta, % 9-15 orantısında hacimde büyüme gözlendiği bildirilmiştir. Başkaca radaycerrahi prosedürü mikrocerrahi üzere çabucak tümörün alınması olmayıp 1-2 yıl üzere tedavi vadesi vardır. Radyoterapi şeçeneği kararında; hastanın umum durumu, tümöürün büyüklüğü, iki taraflı olması üzere hususlar kıymetlidir.
Sonuç olarak;
Aküstik norinomlar PSA'nin en sık âlâ huylu tümörlerdir. Bu tümörler genç erişkinlerde ve bayanlarda daha sık görülmektedir. Teşhisi günümüzün gelişmiş teknolojilerinden MR sayesinde epeyce kolay ve süratli bir biçimde konulmaktadır. Tedavide 3 farklı seçenek vardır. Her bir tedavi seçeneğinin antajları ve dez aventajları vardır. Hangi tedavi yapılırsa yapılsın sonuçta bu bir uygun huylu hastalıktır. Günümüzde tecrübeli mikrocerrahlar sayesinde çok düşük irtihal nispetleri (% 1 den az), ve düşük komplikasyonlar ile bu tümörlerin tedavisinde çok başarılı ve kusursuz sonuçlar alınmaktadır.