Kötü anıları şoklayarak silebilir miyiz?

Kötü hatıraları silmek filmlerde bir kurgu olmaktan çıkıp gerçekliğe dönüşecek mi? Araştırmacılar, elektrokonvulsif terapi uygulayarak belirli hatıraların silinebileceğine dair güçlü bulgular elde etti


1968'te yapılan bir deneyde, deneysel psikolog Donald Lewis önderdiğindeki bir ekip, sıçanları önce belli bir sesten korkacak şekilde eğitti Ertesi gün ise hayvanlara sesin dinletilmesinin ardından elektrokonvulsif şok uygulandı Şokun ardından sıçanların, sesten duydukları korkuyu unuttukları gözlemlendi

Bu çalışmadan önce, hatıraların, oluştuktan sonraki dakikalar veya saatler içerisinde kararsız ve değiştirilebilir olduğu, “pekişme dönemi denen bir sürecin ardından, beyinde uzun dönem depolanmak üzere işlenerek yerleşik hale geçtiği ve bu bilginin beyinde değişmeden daimi olarak kaldığı düşünülüyordu Ancak Lewis ve ekibinin çalışması bunun böyle olmadığını ve sıçanların depoladıkları bilgiyi geri çağırdıkları esnada hatıranın bir şekilde yeniden silinmeye açık hale geldiğini ortaya koymuştu

Lewis'in deneyleri başka gruplarca tekrar edildi, bunların bir kısmı aynı bulgulara ulaşamazken bir kısmı da destekleyen sonuçlara ulaştı 1990'ların sonlarında Karim Nader ve ekibi, bu fikri yeniden ateşleyecek deneylere imza attı Nader, sıçanların bir hatırayı çağırdıkları esnada hayvanın beynine enjekte ettikleri bir ilaçla eski hatıraların silinebileceğini gösterdi Protein sentezini bloke eden ilaçla yapılan bu çalışma, hatıraların çağırıldıktan sonra bir yenidenpekişmesürecinden geçtiği ve bu sürecin protein sentezi içeren bir süreç olduğu şeklinde yorumlandı

Sil baştan

Nature Neuroscience'ta yayınlanan yeni bir çalışma ise bu alandaki araştırmaları bir adım daha ileri götürüyor Marijn Kroes ve ekibinin gerçekleştirdiği yeni çalışma, hatıraların yenidenpekişme sürecinden geçtiğini doğrulamakla kalmıyor, bu sürecin elektrokonvulsif terapi (EKT) ile bloke edilebileceğini de gösteriyor
EKT görmekte olan 42 depresyon hastasıyla çalışan ekip, şokların aktif bir geri çağırma esnasında, tıpkı Lewis'in 50 yıl önce sıçanlarda gösterdiği gibi hatıraları silip silemeyeceğini test etti

Tüm katılımcılara önce, her biri farklı bir travmatik hikayeyi tasvir eden, 11 fotoğraf içeren iki slayt gösterisi izletildi Örneğin bir tanesinde, yakındaki bir barda oturan ağabeylerini ziyaret etmek için evden çıkan iki kız kardeş yolda bir adam tarafından kaçırılıp bıçakla tehdit ediliyordu Bu üzücü hikayeleri izleyen katılımcılara bir hafta sonra, hatıraları tetiklemesi için hikayelerden birinin ilk slaytı tekrar gösterildi ve bunu birkaç dakika sonra bir elektro şok takip etti Uygulanan şok sonrasında her iki hikayenin de detayları hakkında bir hafıza testi uygulandı

EKT görmeyen katılımcılar, tetikleyici slaytın ait olduğu hikayeye dair soruların yarısını doğru cevaplarken, diğer hikayeyle ilgili soruların %40'ını doğru yanıtladılar EKT gören katılımcılar ise tetikleyici slaytın ait olduğu hikayeye dair çoktan seçmeli 4 şıklı testte ancak rasgele bir başarı gösterebildi Diğer hikayenin sorularını cevaplamada ise belirgin derecede daha başarılıydılar (%35) Yani, EKT, spesifik bir şekilde, tıpkı Lewis'in çalışmasında olduğu gibi aktif olarak geri çağrılan hatırayı silmişti

Klinik çalışmalarda kullanılabilecek mi?

rgb(139, 0, 0)Çalışma, yenidenpekişme tezini güçlendirse ve EKT'nin etkili bir şekilde hatıraları silebileceğini gösterse de, bunun nasıl gerçekleştiğinin mekanizması hala net değil Ayrıca yöntemin laboratuvarda yapay bir şekilde yaratılmamış, gerçek ve eski hatıralar için de işe yarayıp yaramayacağı bir soru işareti

Krose ve ekibi, bu yöntemi travma sonrası stres bozukluğu yaşayan hastaların klinik tedavisi için de deneyecek ancak yöntem şimdilik yaygın bir şekilde uygulanmaktan uzak Yine de araştırmacılar bu yöntemin ileride, depresyon hastalarının yanı sıra bağımlılık ve obsesifkompulsif bozukluk gibi rahatsızlıklara da uygulanabileceğinden umutlu

Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız