Kritisizm ( eleştiricilik ) Felsefesi Nedir

Kritisizm ( eleştiricilik ) Felsefesi Nedir?

Delil felsefesi çoğunlukla eleştiricilik veya tenkit felsefesi (criticism) diye bilinir Kant ın bilginin yapısı ve kaynağı ne salt olarak deneycilik, ne de salt olarak rasyonalizm içerisinde yer alamayacak kadar nüanslı ya da karmaşıktır Kant ’ta bilginin meydana gelmesi için, daha ince sinyâl ettiğimiz üzere, keza deney hem de akıl gereklidir ayrıca dış dünyadan gelen şeylere, malzemeye, hem de zilinin bu şeyler, araç gereç üzerine kendi damgasını vurmasına, onları düzenlemesine, biçimlendirmesine gereklilik vardır Kant ’ın meşhur deyişi ile “Görüsüz (yani deneysiz) kavramlar anlamsız, kavramsız (yani aklın kategorileri olmaksızın) görüler kördür Birincinin örneği olağan metafizik, ikincinin örneği hayvanların deneyleridir Metafizik bir bilim olmadığı gibi, hayvanların deneyleri de bilim değildir
bununla beraber Kaman bilgide, dışardan gelen öğelere mi, yahut aklın onlara kattığı şeylere mi daha büyük bir siklet veye rol verdirdiği tartışmalıdır Başka bir deyişle Kant acaba daha çok deneyci mı, yoksa akla yatkın mıdır? Kant ’tan daha sonra gelen düşünürler arasında bir kısmı onu daha fazla deneyci olarak yorumlamış ve us babaları olarak kabul etmişlerdir (örneğin pozitivistler ve pragmatizler ) Buna karşılık başka bazıları, Kant'ın data olayında dışarıdan gelen öğelere gerçekte hiçbir önemli yer ve rol verdirmediğini düşünerek onu daha çok rasyonel yönde yorumlamışlardır ( örneğin Alman romantik filozofları ve özellikle Hegel ) Kant'ta bu her iki yorumun da savulunmasını olası kılan öğelerin var olduğu bir gerçektir *