Kronik ağrı nedir?

Herkes bazen ağrı hisseder – burkulmuş bir ayak bileğinin bıçak sokulmuş üzere keskin ağrısı, bir başağrısının zonklayıcılığı, çok ziyade aktivite yüzünden kaslarda hissedilen acı vb. üzere. Bu tip ağrı, akut ağrı olarak isimlendirilir ve çoğunlukla bir hastalık, yaralanma yahut cerrahinin sonucunda hissedilir. Akut ağrı çoklukla uzun sürmez ve siz güzelleşirken makbul.

Kronik ağrı farklıdır. Kronik ağrı, bir hastalık yahut yaralanma düzeldikten sonra da devam edebilir. Tedavi edilemeyen yahut tedavi edilmesi güçlükle olan tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir. Yahut kimi olgularda kronik ağrının aşikâr bir sebebi yoktur. Kronik ağrı, vücudun rastgele bir kısmını etkileyebilir ve her tıp his ve yoğunluğu kapsar. Ağrı, karıncalanma yahut darbe biçiminde, yanıcı biçimde, künt yahut keskin olabilir. Yaygın görülen kronik ağrılar içinde, artritler, bel ağrısı ve başağrıları konum alır.

Kronik ağrı, hudut bozucu ve yorucu olabilir. İşinizi, uykunuzu, duygusal sıhhatinizi, cinselliğinizi, aile ve arkadaşlarınızla alakalarınızı etkileyebilir. Fakat, ağrının üstesinden gelme ve onu denetim etmenin yolları vardır. Burada kronik ağrı için birkaç tedavi seçeneği anlatılmaktadır ve canlı ve üretken bir hayattan zevk alabilmeniz için kronik ağrınızla nasıl başa çıkıp onu denetim edeceğinize dair fikirler sunulmaktadır.

Bu broşürü okuduktan sonra sorularınız olursa, sıhhat uzmanınızla görüşünüz.

Kronik Ağrının Sebebi Nedir?

Bazen, kronik ağrı, eklemlerde ağrılı bir enflamasyon yaratan bir artrit yahut kaslarda ağrı ve acıya neden olan fibromiyalji üzere kronik bir duruma bağlıdır. Kronik ağrı, hudutları yaralayan bir kazadan, enfeksiyon yahut cerrahiden de kaynaklanabilir.

Ağrınızın kaynağını bulmak için sıhhat uzmanınız şunları yapabilir:

Tıbbi geçmişinizi inceler

Fizik muayene yapar

Durumunuzu daha kapsamlı pahalandırmak için, tıbbi geçmişinize dayanarak tıbbi

testler önerir.

Bu adımlar, daha çokça tedavi gerektirebilecek kanser vb. birtakım durumları elemeye yardımcı olur ve kimi olgularda da, ağrınıza neden olan hususî bir durumu sıhhat uzmanınızın keşfetmesini sağlar. Gelgelelim, çoğunlukla tıbbi değerlendirmeler ve testler kronik ağrının nedenini kesin olarak belirleyemez yahut kolay bir tedavi bulamaz.

Ağrınıza neyin sebep olduğunu bilmemek had bozucu olabildiği halde, daha kapsamlı testler ve muayenelerden bir sonuç elde edemeyebilirsiniz. Baştanbaşa yapılan tıbbi bir kıymetlendirme ile ağrınızın nedeni olabilecek önemli durumlar seçeneklerden silindiyse, daha ziyade test yaptırmaya odaklanmaktan fazla ağrınızla tesirli halde baş etme yolları konusunda çalışmayı daha yararlı bulabilirsiniz.

Ağrımla Nasıl Başedebilirim?

Kronik ağrı, ömrünüze ve sıhhatinize büyük ölçüde zarar verebilir. Ağrınız olduğunda, formdan düşebilir, uykusuzluk çekebilir, öfke, kaygı/endişe yahut depresyon hissedebilirsiniz, beslenme ve gerilim idaresi üzere umum sıhhat hususlarını gözardı edebilirsiniz. Başlangıçta gözünüzü korkutabilirse de, kronik ağrınıza karşın hayatınızın denetimini tekrar elinize almada size yardımcı olacak sağlıklı seçimler yapabilirsiniz.

Aşağıdaki adımlar, ağrınızı denetim etmenize ve rahatlamanıza yardım edecektir. Bu adımları izlerken, yol boyunca kendinize amaçlar belirleyin. Bunlar sizi organize edecek ve değişime yönlendirecektir. Ayrıyeten olumlu cihette ilerlemenize yardımcı olacak, gaye duygusu verecek ve elde ettiğiniz başarılarla da, özsaygınızı ve kendinize inancınızı inşa edebileceksiniz. Ağrıyla baş etmede kısa ve uzun periyotlu amaçlar geliştirirken, maksatlarınız aşağıdaki üzere olsun.

Özgünlük: Her bir amacın mümkün olduğunca kendine has olmasını sağlayın.

Ölçülebilirlik: Hususî, ölçülebilen aksiyonlar üzerinde durun.

Erişilebilirlik: Bu gayeye ulaşıp ulaşamayacağınızı kendinize sorun.

Gerçekçilik: Her bir maksadın gerçekçi olup olmadığını kendinize sorun.

Takip edilebilirlik: İlerlemenizi nasıl takip edebileceğinizi kararlaştırın.

Sorularınız varsa yahut amaç belirleme konusunda ya da aşağıda anlatılan bahislerin rastgele birisiyle ilgili daha çok malumat edinmek istiyorsanız sıhhat uzmanınızla görüşünüz.

Ağrı döngüsünü bilin

Kronik ağrının en bariz tesirlerinden biri, günlük aktivitelerinize getirdiği değişikliktir. Her devir yaptığınız işler daha güç yahut imkânsız bir hale geliyor üzere gözükür. Ağrı yüzünden aktivitenizi azaltabilirsiniz. Nizamlı fizikî aktivitenin olmaması, formunuzu kaybetmenize ve kolaylıkla yorgun düşmenize neden olabilir. Kondisyonun bozulması (sağlıksızlık durumu), güzelleşme umudunuzu azaltabilir; bu da depresyon, telaş ve gerilime yol açar. Ağrının artması, fizikî aktivitelerinizi daha da kısıtlar ve ağrı döngüsü bu türlü devam eder

Ağrı döngüsünü kırmak için, artan gerilim, sağlıklı olmayan alışkanlıklar, depresyon ve tasa üzere, kronik ağrıda çoğunlukla rastlanan sorunlara yönelik adımlar atmalısınız.

Gerilimi yönetin

Ağrınız olduğunda, günlük hayatın gerilimleri ile başetmeniz güçleşir. Yalın tartışmalar, büyük meseleler üzere gözükebilir. Gerilim, kaslarınızı germek, dişlerinizi gıcırdatmak ve omuzlarınızı sıkmak üzere ağrınızı daha da şiddetlendiren bir ekip şeyleri farkında olmaksızın yapmanıza da neden olabilir. Başkaca, yalnızca ağrı hissetmek bile çoğunlukla son nokta gerilimli bir durumdur.

Sizi neyin gerilime soktuğunu öğrenin ve sonra da yapabildiğinizde gerilimi azaltmak için harekete geçin. Örneğin, gününüzü planlamak, programınızı olağanlaştırmak, nizamlı olmak ve gün boyunca molalar vermek, kronik ağrı ile birlikte gelen gerilimi yenmede size yardımcı olabilir.

Sağlıklı alışkanlıklara devam edin

Tıbbi durumunuz ne olursa olsun, elden geldiğince sağlıklı olmak kıymetlidir. Kronik ağrınızla uğraşırken sağlıklı alışkanlıkları sürdürmek mahsusen çok değerlidir. Aşağıda okuyacaklarınız, kronik ağrıya karşın hayatınızın denetimini tekrar ele geçirmenize ve sağlıklı kalmanıza yardım edebilir.

Egzersiz. Egzersizin ağrıyı kötüleştirdiği yaygın bir inanıştır. Gerçekte, egzersiz ağrıyı azaltabilir, depresyon ve kaygıyı hafifletebilir. Aktivite, ruh halinizi ve tüm sıhhatinizi da güzelleştirebilir. Egzersizden kaçınmak formunuzu kaybetmenize neden olabilir ve bu da ağrınızı arttırabilir. Size münasebetli bir egzersiz programı hazırlaması konusunda sıhhat uzmanınızla konuşun.

Uykusuz kalmayın. Birçok insan, dinlenmiş hissetmek için gecede yedi sekiz saatlik uykuya gereksinim duyar. Bol bol uyumanız, günü karşılamak için size gereken enerjiyi sağlayacaktır. Uyumaya yardımı olması için birtakım uygun uyku alışkanlıkları geliştirin; örneğin her gün birebir vakit dilimi içinde yatağa gidin ve sabah da birebir saatte kalkın; bir uyku vakti alışkanlığınız olsun, uyumak için beğenilen rahat bir ortam yaratın ve kafeinden uzak durun. Ayrıyeten sistemli egzersiz de daha uygun bir uyku uyumanıza yardım edebilir.

Güzel beslenin. Vücudunuzun düzgün çalışmasını sürdürecek besinlerin akıllıca karışımını veren kimi yiyeceklerden oluşan bir beslenme usulü, daha uygun hissetmenize yardımcı olabilir. Herkes için elverişli tek bir kusursuz beslenme üslubu olmadığı halde, sağlıklı beslenmenin umum prensipleri şunları içermektedir:

Daha ziyade meyve, zerzevat ve tam tahıllar yiyin.

Doymuş yağ ve kolesterolü azaltın.

Şekeri ve tuzu azaltın.

Orta büyüklükte porsiyonlar yiyin.

Alkollü içkiyi azaltın.

Güzel beslenmek, vücudunuza ve zihninize çalışmaları için muhtaçlık duydukları yakıtı sağlar. Sağlıklı bir beslenme usulü izlemek için bir itilaf yapmanız -ve buna sıkıca uymanız-, fizikî sıhhatinizin ve güzel hissetmenizin denetimini ele geçirmeye yardım edebilir.

Temponuzu ayarlayın. Kronik ağrısı olan birçok kişi için ağrı her hengam tıpkı değildir. Birtakım günler gayrı günlerden daha uygun hissedebilirsiniz. Düzgün günlerde kendinize çok çokça yüklenmemeye dikkat edin. Haddinden fazla yüklenme, sonraki günlerde ağrınızı ve rahatsızlığınızı arttırabilir. Berbat günlerde bile kalkıp faal olduğunuzdan emin olun. Mümkün olduğunca ılımlı bir tempoya bağlı kalın.

Gevşemeyi öğrenin

Gevşemek, huzurlu olmak yahut dinlenmekten daha fazlasıdır. Gevşemek, gerginliği vücudunuz ve zihninizden çıkarıp atmaktır. Rahat teneffüs yahut kademeli kas gevşemesi üzere gevşeme tekniklerini çalışmak, kronik ağrınızı kötüleştirebilecek gerilimi hafifletmeye yardımcı olabilir. Gevşeme, kas spazmlarını önleyebilir ve kas tansiyonunu azaltabilir.

Çevre muhabereye devam edin

Kronik ağrı ile uğraşırken, kabuğunuza çekilebilir, arkadaşlarınız ve ailenizden uzaklaşmaya başlayabilirsiniz. Lakin, sizi seven, önemseyen kimselerle irtibatınızı kesmemeniz değerlidir. Arkadaşlarınız ve aileniz ağrınızın üstesinden gelmenize yardımcı olabilirler ve dikkatinizi kronik ağrıdan uzaklaştırabilirler. Yürek verici laflar söyleyebilir, destek olabilir ve yardıma gereksiniminiz olduğunda yardım eli uzatabilirler. Yakın olduğunuz bu bireylerden uzaklaşmak bölgesine, ağrınız konusunda onları bilgilendirin ve ağrınızın onları nasıl etkilediğini size söylemelerine müsaade verin.

İlaçları akıllıca kullanın

Kronik ağrısı olan birçok kişi için ilaçlar, tedavi planının bir kesimidir. İlaçlar tutarlı formda kullanıldıklarında:

Kimi şahıslar için hudutlu yan tesirlerle bir arada ağrıyı azaltır.

Her zamankinden daha şiddetli olduğunda, ağrıyı denetim eder.

Ağrıyı kötüleştirebilen, depresyon, kaygı yahut uykusuzluk üzere öbür durumları tedavi eder.

Kronik ağrıda kullanılan ilaçlar şunlardır:

Analjezikler (Ağrı kesiciler). Bu ilaçlar, ağrı sinyallerinin dimağa gidişini engellerler. Ağrı kesiciler reçeteli ve reçetesiz olabilir, asetaminofen (TylenolTM, ApacetTM), nonsteroid antienflamatuar ilaçlar (aspirin, AdvilTM, MotrinTM, ketoprofen) ve COX inhibitörleri (CelenrexTM) bunlar arasında konum alır.

Opioidler (Narkotikler-Uyuşturucular). Narkotikler, yalnızca reçete ile satılan güçlü ağrı kesicilerdir. Gelgelelim, hafif baş dönmesi, uyku hali, fikir bulanıklığı yahut kabızlık üzere birtakım istenmeyen yan tesirler oluşturabilirler. Bu yan tesirleri yüzünden, şiddetli ağrıya karşı savaşmak için kısa müddetliğine kullanılabilirler. Önemli artrit yahut kanser üzere durumlara bağlı daima şiddetli kronik ağrı yaşamadığınız sürece uzun periyotlu kullanılan ilaçlar değildirler.

Topikal ilaçlar. Topikal ilaçlar, bir ortamdaki ağrıyı tedavi etmek için cildinize sürdüğünüz krem yahut jellerdir. Had ağrısını ve enflamasyonu hafifletmede yardımcı olabilirler. Ağrıyı hafifletmek için, çok çeşitli reçetesiz topikal ilaçlar mevcuttur; dibukain, lidokain, benzokain ve pramoksin bunlar arasında sayılabilir.

Kas gevşeticiler. Ağrınız kas spazmları ile beraberse, spazmları denetim etmek için kas gevşeticiler kullanılabilir. Çoklukla fibromyalji üzere durumların tedavi sürecinde kas gevşeticiler kullanılmaz. Baclofen, carisoprodol, cyclobenzaprine ve methocarbamol, reçeteli kas gevşeticiler arasında sayılabilir.

Nöbet zıddı ilaçlar. Kronik ağrısı olan birçok insan nöbet geçirmez. Fakat, nöbeti engellemek için kullanılan ilaçlar kronik ağrıyı tedavide yardımcı olabilir, zira bu ilaçlar hudut irritasyonu yahut yaralanma yüzünden ortaya çıkan bıçaklama tazı keskin yahut sancı halindeki ağrıyı denetim edebilirler.

Antidepresanlar. Depresyon belirtisi yahut bulgusu taşımasanız bile, sıhhat uzmanınız size antidepresan yazabilir, zira bu ilaçlar ağrınızı azaltmaya yardımcı olabilir. Bunlar ayrıyeten daha düzgün uyumanıza da yardım edebilir.

Hangi ilaçların sizin için mütenasip olduğunu sıhhat uzmanınızla görüşün. İlaç tedavisinin, kronik ağrınız için hazırlanan tedavi planının ekseriyetle yalnızca bir kesimi olduğunu unutmayın.

Depresyon ve kaygı için tedavi isteyin

Kronik ağrı, depresyonun bir formu yahut bir kaygı bozukluğu olmadığı halde, depresyon ve tasa çoğunlukla gayri birçok uzun devirli tıbbi durumla birlikte oldukları üzere, kronik ağrıyla da beraberdirler. Kronik ağrı birinci kere yahut daha sonra kısa periyotlar için ortaya çıktığında korkmak ve endişelenmek doğaldır. Ama, birkaç aydır sürüp giden depresyon yahut telaş belirtileriniz varsa yahut bunlar günlük ömrünüzü engellemeye başladıysa, sıhhat uzmanınızla konuşun.

Depresyon ve kaygı, ağrınızı daha da kötüleştirecek karmaşık durumlardır. Gelgelelim kronik ağrısı olan birçok kişi bu rahatsızlıklar için yardım istemez zira bunları hastalık olarak kabul etmez. Bunun yanına, bu meseleleri yenebilmeleri gerektiğini düşünürler. Depresyon ve tasa için tesirli tedaviler mevcuttur ve çalışmalar, bu rahatsızlıkların tedavi edilmesinin ağrıda azalmaya neden olduğunu yahut ağrıyı çözmeyi kolaylaştırdığını göstermiştir.

Tamamlayıcı tedavileri keşfedin

Öteki tıbbi bakım ile bir arada kullanılan tamamlayıcı tedaviler, ağrınızı hafifletebilir. Kronik ağrı için kullanılan tamamlayıcı tedaviler şunlardır:

Akupresür

Akupunktur

Aromaterapi

Biofeedback

Kayropraktik tıp

Beslenme ve bitkilerle tedavi

Masaj

Tamamlayıcı tedavilerle ilgili daha ziyade haber edinmek istiyorsanız, sıhhat uzmanınızla konuşun.

Daha Çokça Yardıma Gereksinimim Olursa?

Kronik ağrınızla uğraşırken ek rehberlik isterseniz, bir ağrı idaresi programından hizmet talep etmelisiniz. Bu programdaki profesyoneller, kişilerin kronik ağrıyla başa çıkmalarına yardımcı olurlar. Birtakım ağrı idaresi programları, bel ya da baş ağrıları üzere hususî ağrı tiplerinde uzmanlaşmışlardır. Gayrı programlar çok çeşitli ağrıyı ele alırlar. Birçok program, ağrı idaresinde uzmanlaşmış çeşitli çalışandan oluşur; tabipler, psikologlar, hemşireler, fizyoterapistler ve iş ve uğraşı terapistleri bunlar arasında sayılabilir. …. Kliniği’ndeki ağrı idaresi ve öteki program seçenekleri hakkında haber edinmek için sıhhat uzmanınızla konuşun. Uzmanınız, gereksinimlerinize uyan bir ağrı idaresi programı bulmanızda size yardımcı olacaktır.

Sonuç

Kronik ağrı bazen bunaltıcı olsa da, hayatınızı yönetmesi gerekmez. Kronik ağrınız konusunda bir tedavi planı oluşturmak için sıhhat uzmanınızla birlikte çalışarak ve işinize yarayacak ağrı idaresi stratejileri bularak denetimi ele alabilirsiniz. Ağrı idaresinde faal rol almanız kendinize inancınızın artmasına yardım edecek ve sizi daha üretken ve sağlıklı bir yaşama taşıyacaktır.