Kronik ağrı nedir ?

Herkes bazen ağrı hisseder – burkulmuş bir ayak bileğinin bıçak sokulmuş üzere keskin ağrısı, bir başağrısının zonklayıcılığı, çok ziyade aktivite yüzünden kaslarda hissedilen acı vb. üzere. Bu tip ağrı, akut ağrı olarak isimlendirilir ve çoğunlukla bir hastalık, yaralanma yahut cerrahinin sonucunda hissedilir. Akut ağrı çoklukla uzun sürmez ve siz güzelleşirken makbul.

Kronik ağrı farklıdır. Kronik ağrı, bir hastalık yahut yaralanma düzeldikten sonra da devam edebilir. Tedavi edilemeyen yahut tedavi edilmesi güç olan tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir. Yahut birtakım olgularda kronik ağrının malûm bir sebebi yoktur. Kronik ağrı, vücudun rastgele bir kısmını etkileyebilir ve her tıp his ve yoğunluğu kapsar. Ağrı, karıncalanma yahut darbe biçiminde, yanıcı şekilde, künt yahut keskin olabilir. Yaygın görülen kronik ağrılar içinde, artritler, bel ağrısı ve başağrıları bölge alır.

Kronik ağrı, had bozucu ve yorucu olabilir. İşinizi, uykunuzu, duygusal sıhhatinizi, cinselliğinizi, aile ve arkadaşlarınızla alakalarınızı etkileyebilir. Gelgelelim, ağrının üstesinden gelme ve onu denetim etmenin yolları vardır. Burada kronik ağrı için birkaç tedavi seçeneği anlatılmaktadır ve faal ve üretken bir ömürden zevk alabilmeniz için kronik ağrınızla nasıl başa çıkıp onu denetim edeceğinize dair fikirler sunulmaktadır.

Kronik Ağrının Sebebi Nedir?

Bazen, kronik ağrı, eklemlerde ağrılı bir enflamasyon yaratan bir artrit yahut kaslarda ağrı ve acıya neden olan fibromiyalji üzere kronik bir duruma bağlıdır. Kronik ağrı, hudutları yaralayan bir kazadan, enfeksiyon yahut cerrahiden de kaynaklanabilir.

Ağrınızın kaynağını bulmak için sıhhat uzmanınız şunları yapabilir:

Tıbbi geçmişinizi inceler

Fizik muayene yapar

Durumunuzu daha kapsamlı kıymetlendirmek için, tıbbi geçmişinize dayanarak tıbbi testler önerir.

Bu adımlar, daha çokça tedavi gerektirebilecek kanser vb. birtakım durumları elemeye yardımcı olur ve kimi olgularda da, ağrınıza neden olan kişisel bir durumu sıhhat uzmanınızın keşfetmesini sağlar. Fakat, çoğunlukla tıbbi değerlendirmeler ve testler kronik ağrının nedenini kesin olarak belirleyemez yahut olağan bir tedavi bulamaz.

Ağrınıza neyin sebep olduğunu bilmemek hudut bozucu olabildiği halde, daha kapsamlı testler ve muayenelerden bir sonuç elde edemeyebilirsiniz. Baştanbaşa yapılan tıbbi bir kıymetlendirme ile ağrınızın nedeni olabilecek önemli durumlar seçeneklerden silindiyse, daha çokça test yaptırmaya odaklanmaktan fazla ağrınızla tesirli formda baş etme yolları konusunda çalışmayı daha yararlı bulabilirsiniz.

Ağrımla Nasıl Başedebilirim?

Kronik ağrı, hayatınıza ve sıhhatinize büyük ölçüde zarar verebilir. Ağrınız olduğunda, formdan düşebilir, uykusuzluk çekebilir, öfke, kaygı/endişe yahut depresyon hissedebilirsiniz, beslenme ve gerilim idaresi üzere umumi sıhhat hususlarını gözardı edebilirsiniz. Başlangıçta gözünüzü korkutabilirse de, kronik ağrınıza karşın hayatınızın denetimini tekrar elinize almada size yardımcı olacak sağlıklı seçimler yapabilirsiniz.

Aşağıdaki adımlar, ağrınızı denetim etmenize ve rahatlamanıza yardım edecektir. Bu adımları izlerken, yol boyunca kendinize amaçlar belirleyin. Bunlar sizi organize edecek ve değişime yönlendirecektir. Başkaca olumlu cihette ilerlemenize yardımcı olacak, emel duygusu verecek ve elde ettiğiniz başarılarla da, özsaygınızı ve kendinize itimadınızı inşa edebileceksiniz. Ağrıyla baş etmede kısa ve uzun devirli gayeler geliştirirken, maksatlarınız aşağıdaki üzere olsun.

Özgünlük: Her bir amacın mümkün olduğunca kendine has olmasını sağlayın.

Ölçülebilirlik: Kişisel, ölçülebilen aksiyonlar üzerinde durun.

Erişilebilirlik: Bu maksada ulaşıp ulaşamayacağınızı kendinize sorun.

Gerçekçilik: Her bir gayenin gerçekçi olup olmadığını kendinize sorun.

Takip edilebilirlik: İlerlemenizi nasıl takip edebileceğinizi kararlaştırın.

Sorularınız varsa yahut amaç belirleme konusunda ya da aşağıda anlatılan mevzuların rastgele birisiyle ilgili daha çok malumat edinmek istiyorsanız sıhhat uzmanınızla görüşünüz.

Ağrı döngüsünü bilin

Kronik ağrının en bariz tesirlerinden biri, günlük aktivitelerinize getirdiği değişikliktir. Her devir yaptığınız işler daha güçlükle yahut imkânsız bir hale geliyor üzere gözükür. Ağrı yüzünden aktivitenizi azaltabilirsiniz. Nizamlı fizikî aktivitenin olmaması, formunuzu kaybetmenize ve kolaylıkla yorgun düşmenize neden olabilir. Kondisyonun bozulması (sağlıksızlık durumu), güzelleşme umudunuzu azaltabilir; bu da depresyon, tasa ve gerilime yol açar. Ağrının artması, fizikî aktivitelerinizi daha da kısıtlar ve ağrı döngüsü bu türlü devam eder

Ağrı döngüsünü kırmak için, artan gerilim, sağlıklı olmayan alışkanlıklar, depresyon ve telaş üzere, kronik ağrıda çoğunlukla rastlanan meselelere yönelik adımlar atmalısınız.

Gerilimi yönetin

Ağrınız olduğunda, günlük hayatın gerilimleri ile başetmeniz güçleşir. Kolay tartışmalar, büyük sorunlar üzere gözükebilir. Gerilim, kaslarınızı germek, dişlerinizi gıcırdatmak ve omuzlarınızı sıkmak üzere ağrınızı daha da şiddetlendiren bir kadro şeyleri farkında olmaksızın yapmanıza da neden olabilir. Başkaca, yalnızca ağrı hissetmek bile çoğunlukla son nokta gerilimli bir durumdur.

Sizi neyin gerilime soktuğunu öğrenin ve sonra da yapabildiğinizde gerilimi azaltmak için harekete geçin. Örneğin, gününüzü planlamak, programınızı olağanlaştırmak, sistemli olmak ve gün boyunca molalar vermek, kronik ağrı ile birlikte gelen gerilimi yenmede size yardımcı olabilir.

Sağlıklı alışkanlıklara devam edin

Tıbbi durumunuz ne olursa olsun, elden geldiğince sağlıklı olmak değerlidir. Kronik ağrınızla uğraşırken sağlıklı alışkanlıkları sürdürmek mahsusen çok kıymetlidir. Aşağıda okuyacaklarınız, kronik ağrıya karşın hayatınızın denetimini tekrar ele geçirmenize ve sağlıklı kalmanıza yardım edebilir.

Egzersiz. Egzersizin ağrıyı kötüleştirdiği yaygın bir inanıştır. Gerçekte, egzersiz ağrıyı azaltabilir, depresyon ve kaygıyı hafifletebilir. Aktivite, ruh halinizi ve tüm sıhhatinizi da güzelleştirebilir. Egzersizden kaçınmak formunuzu kaybetmenize neden olabilir ve bu da ağrınızı arttırabilir. Size makul bir egzersiz programı hazırlaması konusunda sıhhat uzmanınızla konuşun.

Uykusuz kalmayın. Birden fazla insan, dinlenmiş hissetmek için gecede yedi sekiz saatlik uykuya gereksinim duyar. Bol bol uyumanız, günü karşılamak için size gereken enerjiyi sağlayacaktır. Uyumaya yardımı olması için birtakım güzel uyku alışkanlıkları geliştirin; örneğin her gün tıpkı vakit dilimi içinde yatağa gidin ve sabah da birebir saatte kalkın; bir uyku vakti alışkanlığınız olsun, uyumak için şirin rahat bir ortam yaratın ve kafeinden uzak durun. Ayrıyeten sistemli egzersiz de daha âlâ bir uyku uyumanıza yardım edebilir.

Uygun beslenin. Vücudunuzun düzgün çalışmasını sürdürecek besinlerin yanlışsız karışımını veren birtakım yiyeceklerden oluşan bir beslenme üslubu, daha düzgün hissetmenize yardımcı olabilir. Herkes için tutarlı tek bir harika beslenme biçimi olmadığı halde, sağlıklı beslenmenin umumî prensipleri şunları içermektedir:

Daha ziyade meyve, zerzevat ve tam tahıllar yiyin.

Doymuş yağ ve kolesterolü azaltın.

Şekeri ve tuzu azaltın.

Orta büyüklükte porsiyonlar yiyin.

Alkollü içkiyi azaltın.

Yeterli beslenmek, vücudunuza ve zihninize çalışmaları için gereksinim duydukları yakıtı sağlar. Sağlıklı bir beslenme üslubu izlemek için bir mutabakat yapmanız -ve buna sıkıca uymanız-, fizikî sıhhatinizin ve uygun hissetmenizin denetimini ele geçirmeye yardım edebilir.

Temponuzu ayarlayın. Kronik ağrısı olan birçok kişi için ağrı her devir birebir değildir. Birtakım günler gayrı günlerden daha düzgün hissedebilirsiniz. Düzgün günlerde kendinize çok ziyade yüklenmemeye dikkat edin. Çok yüklenme, sonraki günlerde ağrınızı ve rahatsızlığınızı arttırabilir. Makûs günlerde bile kalkıp etkin olduğunuzdan emin olun. Mümkün olduğunca ılımlı bir tempoya bağlı kalın.

Gevşemeyi öğrenin

Gevşemek, huzurlu olmak yahut dinlenmekten daha fazlasıdır. Gevşemek, gerginliği vücudunuz ve zihninizden çıkarıp atmaktır. Rahat teneffüs yahut kademeli kas gevşemesi üzere gevşeme tekniklerini çalışmak, kronik ağrınızı kötüleştirebilecek gerilimi hafifletmeye yardımcı olabilir. Gevşeme, kas spazmlarını önleyebilir ve kas tansiyonunu azaltabilir.

Içtimaî muhabereye devam edin

Kronik ağrı ile uğraşırken, kabuğunuza çekilebilir, arkadaşlarınız ve ailenizden uzaklaşmaya başlayabilirsiniz. Ama, sizi seven, önemseyen insanlarla temasınızı kesmemeniz kıymetlidir. Arkadaşlarınız ve aileniz ağrınızın üstesinden gelmenize yardımcı olabilirler ve dikkatinizi kronik ağrıdan uzaklaştırabilirler. Cüret verici kelamlar söyleyebilir, destek olabilir ve yardıma gereksiniminiz olduğunda yardım eli uzatabilirler. Yakın olduğunuz bu insanlardan uzaklaşmak bölgesine, ağrınız konusunda onları bilgilendirin ve ağrınızın onları nasıl etkilediğini size söylemelerine müsaade verin.

İlaçları akıllıca kullanın

Kronik ağrısı olan birden fazla kişi için ilaçlar, tedavi planının bir modülüdür. İlaçlar mütenasip formda kullanıldıklarında:

Birtakım bireyler için sonlu yan tesirlerle bir arada ağrıyı azaltır.

Her zamankinden daha şiddetli olduğunda, ağrıyı denetim eder.

Ağrıyı kötüleştirebilen, depresyon, tasa yahut uykusuzluk üzere vesair durumları tedavi eder.

Kronik ağrıda kullanılan ilaçlar şunlardır:

Analjezikler (Ağrı kesiciler). Bu ilaçlar, ağrı sinyallerinin dimağa gidişini engellerler. Ağrı kesiciler reçeteli ve reçetesiz olabilir, asetaminofen, nonsteroid antienflamatuar ilaçlar ve COX inhibitörleri bunlar arasında bölge alır.

Opioidler (Narkotikler-Uyuşturucular). Narkotikler, yalnızca reçete ile satılan güçlü ağrı kesicilerdir. Lakin, hafif baş dönmesi, uyku hali, niyet bulanıklığı yahut kabızlık üzere birtakım istenmeyen yan tesirler oluşturabilirler. Bu yan tesirleri yüzünden, şiddetli ağrıya karşı savaşmak için kısa müddetliğine kullanılabilirler. Önemli artrit yahut kanser üzere durumlara bağlı mütemadi şiddetli kronik ağrı yaşamadığınız sürece uzun periyotlu kullanılan ilaçlar değildirler.

Topikal ilaçlar. Topikal ilaçlar, bir yerdeki ağrıyı tedavi etmek için cildinize sürdüğünüz krem yahut jellerdir. Hudut ağrısını ve enflamasyonu hafifletmede yardımcı olabilirler.

Kas gevşeticiler. Ağrınız kas spazmları ile beraberse, spazmları denetim etmek için kas gevşeticiler kullanılabilir. Ekseriyetle fibromyalji üzere durumların tedavi sürecinde kas gevşeticiler kullanılmaz.

Nöbet aksisi ilaçlar. Kronik ağrısı olan birçok insan nöbet geçirmez. Lakin, nöbeti engellemek için kullanılan ilaçlar kronik ağrıyı tedavide yardımcı olabilir, zira bu ilaçlar hudut irritasyonu yahut yaralanma yüzünden ortaya çıkan bıçaklama tazı keskin yahut sancı formundaki ağrıyı denetim edebilirler.

Antidepresanlar. Depresyon belirtisi yahut bulgusu taşımasanız bile, sıhhat uzmanınız size antidepresan yazabilir, zira bu ilaçlar ağrınızı azaltmaya yardımcı olabilir. Bunlar başkaca daha uygun uyumanıza da yardım edebilir.

Hangi ilaçların sizin için münasebetli olduğunu sıhhat uzmanınızla görüşün. İlaç tedavisinin, kronik ağrınız için hazırlanan tedavi planının ekseriyetle yalnızca bir modülü olduğunu unutmayın.

Depresyon ve tasa için tedavi isteyin

Kronik ağrı, depresyonun bir biçimi yahut bir kaygı bozukluğu olmadığı halde, depresyon ve telaş çoğunlukla öteki birçok uzun periyotlu tıbbi durumla birlikte oldukları üzere, kronik ağrıyla da beraberdirler. Kronik ağrı birinci kez yahut daha sonra kısa devirler için ortaya çıktığında korkmak ve endişelenmek doğaldır. Lakin, birkaç aydır sürüp giden depresyon yahut tasa belirtileriniz varsa yahut bunlar günlük hayatınızı engellemeye başladıysa, sıhhat uzmanınızla konuşun.

Depresyon ve tasa, ağrınızı daha da kötüleştirecek karmaşık durumlardır. Fakat kronik ağrısı olan birçok kişi bu rahatsızlıklar için yardım istemez zira bunları hastalık olarak kabul etmez. Bunun yanına, bu sıkıntıları yenebilmeleri gerektiğini düşünürler. Depresyon ve telaş için tesirli tedaviler mevcuttur ve çalışmalar, bu rahatsızlıkların tedavi edilmesinin ağrıda azalmaya neden olduğunu yahut ağrıyı çözmeyi kolaylaştırdığını göstermiştir.

Tamamlayıcı tedavileri keşfedin

Diğer tıbbi bakım ile bir arada kullanılan tamamlayıcı tedaviler, ağrınızı hafifletebilir. Kronik ağrı için kullanılan tamamlayıcı tedaviler şunlardır:

Akupunktur

Aromaterapi

Biofeedback

Kayropraktik tıp

Beslenme ve bitkilerle tedavi

Masaj

Sonuç

Kronik ağrı bazen bunaltıcı olsa da, hayatınızı yönetmesi gerekmez. Kronik ağrınız konusunda bir tedavi planı oluşturmak için sıhhat uzmanınızla bir arada çalışarak ve işinize yarayacak ağrı idaresi stratejileri bularak denetimi ele alabilirsiniz. Ağrı idaresinde faal rol almanız kendinize inancınızın artmasına yardım edecek ve sizi daha üretken ve sağlıklı bir yaşama taşıyacaktır.