Kudüm

Kudüm hurşit ungay kudüm aleti müzik aleti hangi müzik aletine aynı nakkare hangi aletine benzer KUDÜMÜN BEDENSEL YAPISI Yanyana koyulmuş birbirinden ayrı büyüklükteki tas biçimli 2 farklı gövdeye cilt gerilmesi ile oluşur Zahmeadı verilen yumuşak veya orta yumuşaklıkta ağaç sopalarla çalınır Gövdeyi meydana getiren 2 çanak, dövme bakır veya ağaçtan üretim edilirler İki çanağın büyüklüğü birbirinden farklı olmasının nedeni, icra esnasında ayrı tını edinmek içindir Kalın ses rengi veren çanağın adı DÜM, tiz tınıya sahip olanın adı TEK tir Çapı 1516 cm olan dümün derinliği 3032 cm, çapı 1415 cm olan tekin derinliğiyse 2830 cmdir Bu iki çanağın üzerine gerilmesi için kullanılan deve veya keçi derisinin kalınlıkları da, düm üzerine 2 mm, tek üstüne 1 mmolmak üzere birbirinden farklıdır Gövdenin altına kudümün yerle bağlantı ederek tınısının değişmesini önlemek ve çalan kişiye icrayı kolaylaştıracak eğimi verebilmek için simit adı verilen ortası abes silindirler konur AKORDU Kudümün vurmalı enstrüman olarak emin bir akordu yoktur Oysa üstadlar Dümün icra edilen makamın karar sesine tekin ise makamın kuvvetli derecesine çekilmesini uygun görürler TARİHÇE Mevleviler ayinlerinde kullandıkları sazların bazılarına, halkın kullandığı isimlerden bambaşka ve kutsallaştırıcı isimler takmışlardır Kanuna rutüm, defe taife gibi Kudüm adının anlamını ve etimolojisini bilemesek de, kudüm sazına ad babası olan gurubun ve bugünkü kişiliğini kazandıranların Mevleviler olduğunu söyleyebiliriz Gerek çalınış, gerekse inşa olarak nakkare isimli sazla benzer olmasına karşın, boyut olarak nakkareden büyük olan kudüm, 20 yy'a değin alışılmış musiki topluluklarının içine dahil edilmemiş, bazı tarikatlar tarafından (en çok bilineni mevlevilerdir) kullanılmıştır Kudümün 20 yy'da ki gelişimi ise şöyledir: 1947: Kudüm'ün birincil kere bir konserde çalınması (Konser Üsküdar Musiki Cemiyeti tarafından düzenlenmiştir) 1957: Radyo yayınında ilk kez icrası (Bir saatlik canlı yayında Kudümzen Hurşit Ungay kadar) 1964: Saz yapımcısı Cafer Açın göre kudümün derisini vidalarla geren sistem geliştirildi Saz, trampet sehpasına benzer bir sehpaya monte edildi 1984: Saz yapımcısı Cafer Açın, sazın kase kısımlarını karpuz dilimi biçiminde indirimli ağaçlardan kıvırarak bitmiş tasarladı Daha önce yapmış olduğu vida sistemini de ağaç malzemeden yaparak ilerletti Mesud Cemil Bey'in korosunda bir kaç kez ritm saz olarak kudümün kullanıldığı bilinir Bugün kullanılan velveleler, Hurşit Ungay ve Sadettin Heper göre düzenlenmiştir özel baskı