Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Sual: Hak sahibi ölmüşse veya sağ ise kul hakkından nasıl kurtuluruz?
CEVAP
Kul hakkı beş türlüdür:
1 Mali Parasal
2 Nefsi hayati yönden
3 Irzi Haysiyetle ilgili
4 Mahremi Namusla ilgili
5 Dini
1 Mali olan kul hakları:
Hırsızlık, gasp, aldatarak, yalan söyleyerek mal satmak, sahte para vermek, başkasının malına zarar vermek, yalancı şahitlik, rüşvet almak gibi
Bu haklar için sahibi ile helalleşmek gerekir Dünyada helalleşmezse, ahirette sevapları ona verilerek helalleştirilecektir Mal sahibi ölmüş ise, vârisine ödenir Vârisi yoksa veya mal sahibi bilinmiyorsa, salih bir fakire hediye olarak verilip, sevabı sahibine gönderilir Salih fakir yoksa, İslamiyet'e hizmet eden hayır kurumlarına, vakıflara verilir Kendi salih akrabasına, fakir olan ana babalarına, çocuklarına hediye olarak vermesi de, caiz olur Bunları yapmak imkanını bulamazsa, mal sahibinin ve kendisinin af olunmaları için dua eder Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir Gönlü alınmazsa, ahirette af olunması, çok güç olur
2 Nefsi, yani hayati günah olan kul hakları:
Adam öldürmek, bir uzvunu kesmek, sakat bırakmak gibi şeylerdir
Önce tevbe eder Adam ölmüş ise, velisi ile helalleşmek gerekir Velisi isterse af eder İsterse belli bir mal ister İsterse, mahkemeye verip, hakimden cezalandırılmasını ister İslamiyet'te kan davası yoktur
3 Irza dokunan kul hakları:
Dedikodu, iftira, alay, sövmek gibi haysiyetle, şerefle ilgili şeylerdir
Tevbe etmek ve helalleşmek lazımdır Bunlarda vârisleri ile helalleşmek olmaz
4 Mahremi olan kul hakları:
Başkasının çoluk çocuğuna hıyanet etmek gibi şeylerdir
Tevbe ve istiğfar eder Fitne çıkmak ihtimali yoksa, sahibi ile helalleşir Fitne ihtimali varsa helalleşmek yerine, ona dua eder ve onun için sadaka verir Yaptığı ibadetlerin sevaplarını ona bağışlar Fitne ihtimali olunca, helalleşirken işlediği günahları bildirmeyip, bendeki bütün haklarını af et demekle yetinir
5 Dini olan kul hakları:
Akrabasına ve emri altında olanlara doğru din bilgisi vermeyi terk etmek, insanların din bilgisi öğrenmelerine ve ibadetlerine mani olmak, onlara kâfir, fâsık demek Bid’at çıkarıp veya mevcut bid’atleri savunup Müslümanların yanlış inanmalarına ve yanlış ibadet etmelerine sebep olmak Açıktan oruç yiyerek veya açıktan başka haram işleyerek kötü örnek olmak Bu günahlar için de tevbe etmek, hak sahipleri ile helalleşmek gerekir
Sual: Üzerinde kul hakkı olan ne yapmalı?
CEVAP
Üzerinde kul hakkı olan buna tevbe için, kul hakkını hemen ödemeli, onunla helalleşmeli, ona iyilik ve dua etmeli Mal sahibi, hakkı olan ölmüş ise, ona dua, istiğfar edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktar parayı fakirlere sadaka verip, sevabını hak sahibine bağışlamalıdır (Seferi Ahiret)
Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sahibine geri vermek, yüzlerle lira sadakadan kat kat daha sevaptır Bir kimse, Peygamberlerin yaptığı ibadetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez (Mektubatı Rabbani c2, m66, 87)
Kıyamet günü, hak sahibi, hakkından vazgeçmezse, bir dank yarım gram gümüş hak için, cemaat ile kılınmış, kabul olmuş yediyüz namazı alınıp, hak sahibine verilecektir (Dürrül Muhtar)
Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir Kul hakkı olan günahların affı güç ve azapları daha şiddetlidir Başkasının hakkını yiyen, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affa uğramaz Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezalarını çekeceklerdir (Hadika)
Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Müflis, şu kimsedir ki, kıyamette, defterinde pek çok namaz, oruç ve zekat sevabı bulunur Fakat, bazılarına çeşitli yönden zararı dokunmuştur Sevapları, bu hak sahiplerine dağıtılır Hakları ödenmeden önce sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları, bunun üzerine yükletilip Cehenneme atılır) Müslim
(Kibri, hıyaneti ve kul borcu olmayan mümin, Cennete girer) Nesai
(Kul hakkı, müminin aybı, kusurudur) Ebu Nuaym
Üzerinde kul hakkı bulunanların ruhları Cennete girmez Salihlerin ruhları kabirlerine gelerek, cesetlerini ziyaret ederler Vefat eden müminlerin ruhları gelip, dünyada tanıdıklarını sorarlar (Feraidülfevaid)
Sual: Üzerinde kul hakkı ile ölen kimse, Cennete giremez mi?
CEVAP
Kul hakkı kâfirlik değildir Sevaplarından bir kısmını vererek kul hakkını öderse, Cehenneme girmez Sevapları yoksa, kul hakkı olanın günahlarının bir kısmını yüklenir Cezasını çektikten sonra Cennete gider Ne kadar çok günahkâr olursa olsun, müslüman, günahlarının cezasını çektikten sonra muhakkak Cennete girer Fakat Cehennemde ceza çekmek öyle kolay değildir
İşlenen günahta kul hakkı da varsa, kul hakkını hemen ödemek, onunla helalleşmek, ona iyilik ve dua etmek de gerekir Kul borcu ile ölürsek, birçok sevabımız hak sahibine verilir, sevabımız kalmazsa, onun günahlarını yüklenmek zorunda kalırız Şehid olan kimselerin kul borçlarını Allahü teâlâ öder
Sual: Gayrimüslimlerle çalışıyoruz Onların hakkını yesek günah olur mu?
CEVAP
Gayrimüslimlere müslüman olmayanlara kâfir denir Bunların inançları, ibadetleri sevilmez Fakat onları incitmek, kalblerini kırmak haramdır Gayrimüslimleri gıybet eden, yüzlerine karşı kâfir diyen müslüman cezalandırılır Çünkü bunları incitmek, mallarına zarar vermek günahtır (Mülteka) Kâfirler kendilerini kâfir kabul etmedikleri için kâfirin bile yüzüne karşı kâfir demek günah olur
Zimmiye yani gayrimüslim vatandaşa zulmetmek, müslümana zulmetmekten daha kötüdür Hayvanlara işkence, zimmiye işkenceden daha kötüdür Zimmiyi üzmemek için selamlaşmak ve tokalaşmak caiz olur Açıkça günah işleyen fâsıka selam vermek de böyle caizdir (Dürrül Muhtar)
Üzerinde kul hakkı bulunanların ibadetleri kabul olmaz, Cennete giremez Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir
Savaş hâli hariç, kâfirleri öldürmek de haramdır Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Arkadaşını öldüren, ümmetimden değildir Öldürülen kâfir olsa da yine böyledir) Hadika
(Zimmiyi öldüren, Cennetin kokusunu alamaz) Hadika
(Zimmiyi öldürene, Cennet haramdır) Ebu Davud
Sual: Almanya’da Mısırlı bazı fellahlarla çalışıyoruz Bunlar, Almanya gayrimüslim ülkedir Bunların mallarını hile ile almak caizdirdiyerek büyük marketlerdeki etiketleri değiştirip hile yapıyorlar Kâfirlerin hakkı mühim değil midir?
CEVAP
Kâfirleri incitmek, kalblerini kırmak haram olduğu gibi, hile yapmak, mallarına zarar vermek de haramdır (Mülteka)
Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir Gönlü alınmazsa ahirette affı çok güçtür Kâfirin hakkından kurtulmak, müslümanın hakkından kurtulmaktan daha zordur Gayrimüslimlerin mallarına, canlarına saldırmak caiz olmadığı gibi kadınlarına, kızlarına saldırmak da caiz değil, haramdır (Reddül Muhtar)
Dârülharpte, kâfirlerin mal, can ve ırzlarına saldırmak haramdır Kâfir kadınların başlarına, kollarına, bacaklarına bakmak haramdır Kâfirin malını almak, kalbini kırmak, müslümanın malını almaktan daha büyük günahtır Kâfirlerin haklarına dokunmamak, kimseyi dolandırmamak, Müslümanlık icabıdır
Kâfirlerden de gasp, hırsızlık gibi gayrimeşru yol ile alınan şey, mülki habistir, kullanılması haramdır, sahibi bulunmazsa, fakirlere sadaka olarak vermek lazımdır Hayvan hakkı, insan hakkından, kâfirin hakkı da, hayvan hakkından daha büyük günahtır Başkasının malını ondan izinsiz alıp, kullanıp, zarar yapmadan yerine bırakmak da haramdır (Hadika)
Gayrimüslim vatandaşlara da, dünya işleri için, dargın olmak caiz değildir Onların da, güler yüzle, tatlı dille gönüllerini almak, incitmemek, haklarını ödemek lazımdır
Müslüman olsun, kâfir olsun, nerde olursa olsun, hiçbir insanın malına, canına ve ırzına, namusuna dokunmak caiz değildir Kâfir turistler, muamelatta, müslümanların hak ve hürriyetlerine maliktir Kendi dinlerinin icaplarını yapmakta, ibadetlerini yapmakta serbesttirler İslamiyet, kâfirlere de, bu hürriyeti vermiştir
Müslüman, yabancıların kanunlarına karşı gelmemeli, suç işlememelidir
Fitne çıkmasına sebep olmamalı, hiç kimseye zulüm, işkence yapmamalıdır
Müslümanlığın güzel ahlakını, şerefini, her yerde herkese göstermeli, her milletin İslam dinine sevgili ve saygılı olmasına sebep olmalıdır (İslam Ahlakı)
Yabancı bir ilim adamı, İslamiyet’i inceleyip müslüman olduktan sonra, Arap ülkelerine gidince, oralardaki müslümanların yanlış hareketlerini görüyor (İyi ki sizleri görmeden müslüman oldum Hayatınızı inceleseydim, müslüman olmazdım) diyor Ne kadar mühim bir teşhis
Hiçbir müslümanın, yanlış hareketlerle İslam’a gölge düşürmeye hakkı yoktur Müslüman, İslam’ın güzel ahlakı ile süslenmeli, Allahü teâlâya karşı günah, kanunlara karşı suç işlemekten sakınmalıdır
Sual: Kâfir hakkını ödemek, müslüman hakkını ödemek gibi mi?
CEVAP
Evet
Sual: Kitapsız kâfirlerin de hakkı geçer mi?
CEVAP
Evet
Sual: Almanya’da yaşıyorum Kâfir komşuyla çocuklar dövüştüğü için sesli tartıştık, karşılıklı kalb kırdık Ben kendimin haklı olduğuna inanıyorum Helallik gerekir mi?
CEVAP
O da kendisini haklı kabul ediyordur Helalleşmek her zaman iyidir Hele kâfirle daha önemlidir
Sual: 1314 yıl önceleri okulda bir Alman arkadaştan bozuk para almıştım ve daha sonra geri vermek nasip olmadı şimdi ne yapmalıyım?
CEVAP
Bulma imkanı yoksa, mirasçılarını da bulamazsan, müslüman bir fakire o kadar sadaka vermelisin Bulabilirsen parasını vermen gerekir veya vermeden de helalleşmek ve hediye ettim, senin olsun gibi bir söz söylemesi gerekir
Sual: Peki, ödünç bir şey alınmışsa (mesela kalem veya kitap) ve geri verilmesi unutulmuşsa, ne yapmalı?
CEVAP
Bunlar da aynı, ya bulup vereceksin veya parasını vereceksin veya helalleşeceksin Yahut hiç biri mümkün olmazsa, fakire sadaka vereceksin
Sual: Şaka olarak, bir arkadaşı herhangi bir şekilde korkutmak veya bir eşyasını alıp saklayarak, arattırmak günah mıdır?
CEVAP
Her ne şekilde olursa olsun, üzmek, korkutmak caiz değildir, günahtır Bıçakla, silahla işaret ederek veya ne şekilde olursa olsun insanları korkutmak doğru değildir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Müslümanı korkutmak caiz değildir) Ebu Davud
Birinin unuttuğu eşyasını saklayıp onu arattırmak da korkutmak hükmüne girdiği bildiriliyor (Envarülkudsiyye)
Sual: Bir kimse hakkını bana helal etti Aradan bir müddet geçtikten sonra, sana hakkımı helal etmiyorum dedi Hangisi geçerlidir?
CEVAP
İkisi de geçerlidir Helal ettim demekle o zamana kadar olan haklarını helal etmiş olur Helal etmiyorum dedikten sonra da, helal ettiği günden itibaren olan haklarını helal etmemiş olur Eski kararından vazgeçemez
Sual: Bir kimse benim malımı çalsa, kapımın önüne kuyu kazıp benim kuyuya düşmeme bir yerimin incinmesine sebep olsa, gıybet ve iftira etse, ben de bu kimsenin bana böyle kötülüklerini olduğunu hiç bilmesem, bu kişi bana gelip, (Senin bana hakkın geçmiş olabilir, bildiğin bilmediğin bütün haklarını bana helal et) dese, ben de, (Bütün haklarımı helal ettim) desem, haktan kurtulur mu?
CEVAP
Evet kurtulur, helal etmiş olursunuz
Sual: Kalbini kırdığımız bir insandan defalarca özür dileyip, helallik istesek ama o insan ısrarla affetmese ve bize kötü laflar ve beddualar ediyor olsa ne yapmamız gerekir? (O da bizim kalbimizi kırıyor ama biz helal ediyoruz)
CEVAP
Hak onun helal etmeyebilir Ahirette terazi kurulacak, sizin ondaki hakkınız alınacak, onun sizdeki hakları alınacak ve helalleştirilecektir Kabul etmezse, sevaplarınızdan vereceksiniz, sevabınız yoksa, onun günahını yükleneceksiniz Onun için hiç kimsenin kalbini kırmamalıyız
Sual: Bir insan bir diğer insana kötülük ettiği zaman buna karşılık kötülük gören kişi beddua ederse bu kişi hakkını almış olur mu?
CEVAP
Daha fazla ederse hakkını alır, hem de daha fazla alırsa bu sefer ötekinin hakkı buna geçer
Sual: Ve beddua eden kişi ahirette hak talep edecek mi?
CEVAP
Hakkı kadar beddua etmişse hak talebinde bulunamaz Daha fazla etmişse, bu sefer öteki hak talebinde bulunur
Sual: Bir insan diğer bir insana sıkıntı veriyor ve bu sıkıntı gören insan hiç karşılık vermiyor yalnız kalbinde sıkıntı veren kişiye karşı kırıklık hissederse, bu sıkıntı veren kişinin dünyada ve ahirette akıbeti ne olur?
CEVAP
Ne kadar alacağı varsa ahirette o kişiye verir Dünyada başına bela da gelebilir
Sual: Yazılarınızı ve cevaplarınızı kaynaklara dayanan sağlam delillerle bildirmenizden, müslümanları bilgilendirmenizden ve aydınlatmanızdan dolayı yaptığınız hizmet için, Allahü teâlâ sizlerden razı olsun Bir bayan olarak şu hususta bilgi almak istiyorum Şimdiki zamanda kul haklarına riayet eden veya dikkatli davranan hemen hemen yok gibi bir şey Kul hakkının ödenmesi gerektiğini anlayan kişiler de her neden ise, helalleşmeye gelince, bu işi o kadar basit ve kolay, genel, yuvarlak bir ifadeyle bu yoldan halletmeye kalkıyorlar ki, buna da şaşmamak elde değil
Biz müslümanız elhamdülillah Buna göre, iki müslüman birbiriyle helalleşirken, ben sana şunu yaptım veya bilmeyerek bana şundan dolayı hakkın geçti veya ihtiyacım olduğu için çaresiz ve çok zaruretten dolayı şöyle bir hak geçmiş oldu gibi mesnedi söylenerek helalleşmenin daha şık ve dürüst, İslam’a uygun bir şekilde olması gerektiğini biliyorum
Samimi olarak helalleşmek isteyen, gerçekten Allahü teâlâdan korkan bir kimsenin bir başkasını yuvarlak genel bir ifade ile kandırmasına gerek var mı? Helalleşmeye gelince kaçamaklar var Mesela kardeş hakkını helal et diyorlar ve kısa yoldan sıvışmanın yoluna bakıyorlar Hele böyle işleri şimdi, o kadar kolay halletmenin yollarını buluyorlar ki, yüz yüze gelmeden, telefon cihazlarının, elektronik haberleşmelerin arkasına sığınarak bu işi gerçekleştirdik zannediyorlar Bir kurnazlık yolu ile hallettim derken, kendi kendini kandırmak olmuyor mu?
CEVAP
Müslüman sizin bildirdiğiniz gibi olmalı Ancak, İslam âlimleri, fitne çıkacaksa, kalb kırılacaksa, darılma olacaksa, o zaman genel helalleşme olmalıdır diyorlar Konu iyi anlaşılsın diye ağır örnekler vereyim: Mesela bir bayan arkadaşınız size gelip, (Kocanla bir kerecik öpüştük, hakkını helal et dese) ne yaparsınız? Gerçeği söyledi diye belki teşekkür edersiniz ama, içinizi bir kurt yemeye başlar Belki olaylar büyür de büyür Yahut kocanız, o bayanın kocasına gidip, (Beyefendi, hanımınızla bir kerecik öpüştüm, hakkını helal et) dese, ne olur? Bir başka şey, (Evinize geldiğimde, siz çay yaparken özel defterlerini karıştırdım, sırlarını hep okudum, hakkını helal et) dese, teşekkür edersiniz ama, kendi kendinize olsun, (Bu da yapılır mıydı?) diyebilirsiniz Onun için genel bir helalleşme iyi olur Özelleri söylemek zor olur
Sual: Bize çay ve yemek ikram eden oluyor Hakkı geçer diye korkuyorum İkramını gördüğümüz kişiyle muhakkak helalleşmek gerekir mi?
CEVAP
Bize herhangi bir şey ikram eden kimsenin o ikramını kabul etmekle bize hakkı geçmez Ancak az da olsa beraber bulunduğumuz kimselerle sık sık helalleşmek iyi olur İyilik edenlere de teşekkür etmelidir!
Sual: Bize yapılan haksızlıkları affetmeli mi, kendimizi savunmalı mı?
CEVAP
Şahsınıza yapılan kötülükleri, haksızlıkları affetmeniz çok iyi olur Haklı olduğunuzu savunmaya girmeniz faydasız ve lüzumsuzdur
Sual: Hakkını, müminkâfir, herkese helal etmek caiz midir?
CEVAP
Caiz ve iyidir Ahirette karşılık olarak çok sevap verilir
Sual: Kalben değil de, sözle hakkını helal eden, helal etmiş olur mu?
CEVAP
Evet helal etmiş olur
Sual: Biri, hakkını helal etse, sonra vazgeçse, vazgeçtiğini bize bildirmezse, ahirette yine hak talebinde bulunabilir mi?
CEVAP
Bildirse bile bulunamaz
Sual: Arkadaşıma, (Hakkını helal et!) dedim (Estağfirullah) dedi Helal etmiş oldu mu?
CEVAP
(Helal ettim) veya (Helâl olsun) demedikçe helâl etmiş olmaz
Sual: Laz fıkrası anlatılınca, her laz ile helalleşmek lazım mı?
CEVAP
Kızana anlatmak caiz değil Hiç anlatmamak daha iyi
Sual: Ücretli helalarda para bırakılmazsa, kul hakkı geçer mi?
CEVAP
Parayı oraya bırakmak iyi olur
Sual: Sigara içene, içirmezsem hak geçer mi?
CEVAP
Geçer
Sual: Biz arabanın yanından ayrılınca, çocuklar arabayı temizliyor Para vermezsek hak geçer mi?
CEVAP
Hak geçmez ise de, vermek iyi olur
Sual: İstemeden, yükümü taşıyana, para vermezsem hak geçer mi?
CEVAP
İstemediğinizi bildirdiğiniz halde, taşırsa hak geçmez Ses çıkarmazsanız, hakkı olur
Sual: Evin altındaki atölye gürültülüdür Şikayete hakkım var mı?
CEVAP
Şikayete hakkınız var Ancak, fitneye sebep olmamalı
Sual: Kâfirlerle güreşirken kasten kollarını kırmak caiz mi?
CEVAP
Hayır
Sual: Kuyrukta hastalar varken, birini içeri almakla hak geçer mi?
CEVAP
Hastalara zaman vaad edilmemiş ise, hak geçmez Mecbur olmadıkça böyle yapmamalı
Sual: Üstümüzdeki komşumuz, dikiş makinesi ile, dikiş dikerek bizi rahatsız ediyor Yaptığı zulüm müdür?
CEVAP
Hayır
Sual: Kasaba et götürüp, ücretle kıyma çektiriyoruz Makinede, önceden kalmış kıyma da oluyor Kasabın hakkı geçiyor mu?
CEVAP
Hayır
Sual: Bahçeme giren tavukları zehirlesem, hak geçer mi?
CEVAP
Evet Bahçeyi muhafaza etmek gerekir
Sual: Mütehassıs olmayan bir doktor, hastaya cerrahi müdahale etse, hastaya eziyet verse, sakat bıraksa, kul hakkı geçer mi?
CEVAP
Evet
Sual: Yüksek sesle hapşırınca, yanımdaki korkarsa hakkı geçer mi?
CEVAP
Hayır
Sual: Dayım kaybolduktan sonra, dedem öldü Malı paylaşıldı 30 sene sonra dayım geldi Bu malda onun da hakkı var mı?
CEVAP
Evet
Sual: Sovyetlerden Erzurum’a gelen turistleri kandıranlar çıkıyor Beş bin verip ellibin diyenler oluyor Dinimizde gayrimüslimleri de kandırmak günah değil midir?
CEVAP
Bir kimsenin hakkını yemek, kandırmak ona zulüm olur Zulüm ise haramdır, büyük günahtır Gayrimüslime zulmetmenin, müslümana zulmetmekten daha kötü olduğu (Dürrül Muhtar) ve diğer muteber kitaplarda yazılıdır K Saadetteki hadisi şerifte, (Satılan bir şeyin kusurunu gizlemek helal değildir O kusuru bilip söylememek de kimseye helal değildir) buyuruldu Yine aynı kitapta, buğdayın yaş kısmını çuvalın iç tarafına koyan bir satıcıya Peygamber efendimizin, (Yaş kısmını niçin saklayıp göstermiyorsun? Hile yapan bizden değildir) buyurulduğu bildiriliyor
Erbaini Selmani kitabında (Bir şeyi aldatarak pahalı satmak veya ucuza almak faiz olur, haram olur) ve (Satılan şeyin aybını ve satın alınan şeyin kıymetini gizleyerek aldatmak faiz olur, haram olur) buyuruldu
Sual: Nazımız geçen arkadaşlara ücretsiz iş yaptırmam caiz midir?
CEVAP
Zaruret olmadan bir şey istemek haram olduğu gibi, ücretsiz olarak başkasına iş gördürmek de haramdır Başkasının çocuğuna iş gördürmek daha büyük günahtır (Hadika c2, s267) İsteyerek iş yapan arkadaşla helalleşilir ise, ücretsiz iş yapması haram olmaz
Sual: İhtiyaç halinde birinin malını almak caiz midir?
CEVAP
İhtiyaç, halinde de kimsenin malına dokunmaya İslamiyet, izin vermemiştir Zaruret halinde olan, yani bunalan kimse bile, başkasının hakkına dokunamaz Aç kalan kimsenin, başkasının ekmeğini, izni olmaksızın yemesi caiz ise de, sonra kıymetini ödemesi gerekir Onun aç olması, ölüm tehlikesinde bulunması, bir kimsenin kendi mülkündeki hakkının yok olmasına sebep olamaz Zaruret halinde bile başkasından alınan malın ödenmesi gerekir Zaruretlerin, yasak olan şeylerin yapılmasına sebep olmaları, kimsenin hakkının gitmesine sebep olamaz (Mecelle Şerhi)
Sual: Arkadaşla tartışıp birbirimizi üzmüştük Hakkımı helal etmemdiyor Ne yapılması gerekir?
CEVAP
Yapılacak iş, tekrar tekrar rica edip hakkını helal etmesini istemektir Yine de helal etmezse, bir şey denemez Gıyabında ona çok dua etmenizi tavsiye ederiz
Sual: Hakkını helal et diyene, helal olsun demekle, hakkımız helal edilmiş olmaz mı?
CEVAP
Helal olsun demek de olur, mutlaka helal ettim demek gerekmez
Sual: Haklı da olsa, hatta karşısındaki özür dilemese de hakkını helal etmek faziletli midir?
CEVAP
Elbette çok faziletlidir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Kıyamette bir münadi Ecri Allah’ın üzerinde olan ayrılsın, Cennete girsinder Bunlar kim?diye sorulunca, münadi, İnsanları affedenlerdirder Birçok kişi hesaba çekilmeden Cennete girer) İ Ebiddünya
Hak sahipleri
Sual: Müslümanlara karşı hareket tarzımız nasıl olmalı?
CEVAP
Her Müslümanı yani din kardeşimizi görünce, (Benim mutlu olmam, Cennete gitmem bunun kalbini kazanmak ve duasını almakla olabilir) demeli ve ona iyilik ederek duasını almaya çalışmalı
Kendini, üzerinde hakkı olanların esiri, kölesi bilmelidir Özellikle anne babanın ve hocanın üzerimizde hakkı olur Bu hususa daha çok dikkat etmek gerekir
Zarar vermek
Sual: Bir kimse, benim canıma ve malıma zarar verdi Ben de bu kimsenin canına ve aynı malına, aynı miktar zarar versem, adalet olmaz mı?
CEVAP
Zarar vermekle adalet olmaz Cezayı mahkeme tayin eder Hiç kimsenin kendi hakkını kendi eliyle almaya hakkı yoktur Hakkım var diyen başkasına saldırır ve anarşi doğar Bir hadisi şerifte, (Dinimizde zarar vermek olmadığı gibi, zarara zararla karşılık vermek de yoktur) buyuruluyor (İ Ahmed, Hâkim)
Kul hakkı ve sevab
Sual: Kitaplarda, (Üzerinde kul hakkı olanın veya günah işleyenlerin ibadetleri sahih olsa da, kabul olmaz) deniyor Kul hakkı olmayan veya günah işlemeyen insan yok gibidir Birine sert bakılsa kul hakkı geçer Kabul olmuyorsa, ne diye ibadet ederek, boşa kürek çekiyoruz?
CEVAP
Haram işleyenin veya kul hakkı olanın ibadeti kabul olmaz demek, o ibadet için bildirilen büyük sevaplara kavuşamaz, yani hepsini muhafaza edemez, çünkü günahlar bu sevapları azaltır demektir Yoksa, hiç sevab alamaz demek değildir Her ibadetten sevab alınır, ama işlenen haramlar sevapları alıp götürür Diyelim ki, oruç tutana 70 birim sevap veriliyorsa, içki içene de 70 birim günah yazılıyorsa, orucunu içki ile açan, 70 sevab kazanırken, içki içince, 70 günah yüklenir ve sevapsız kalır Eğer oruç tutmasaydık, içki günahı artı olarak kalacaktı Orucun, içki günahının affına sebep olması yetmez mi? Başka günahlar da, işlemişse sevapları eksilere iner Onun için günahlardan ne kadar kaçılırsa, sevabımız o kadar çoğalır
Kul hakkını ödemek için
Sual: Bilinen ve bilinmeyen kul haklarını ödemek için, ne yapmak gerekir?
CEVAP
Sahipleri biliniyorsa, kul haklarını ödemeli veya helâlleşmeli, ona iyilik ve dua etmeli Hak sahibi, ölmüşse, ona dua ve istiğfar edip, çocuklarına vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalı Çocukları ve vârisleri bilinmiyorsa borç miktarı parayı veya malı, fakirlere sadaka olarak verip sevabını hak sahibine niyet etmeli Ayrıca, yaptığımız bütün iyiliklerin sevabını hak sahiplerine hediye etmelidir
Cenabı Hak, o kadar merhamet sahibidir ki, biz sevaplarımızı hak sahiplerine verdiğimiz için, o sevaplardan bizi mahrum bırakmıyor Aynı sevabı bize de veriyor Bu bakımdan yaptığımız her iyiliğin sevabını üzerimizde hakkı olanlara, ana babamıza, arkadaşlarımıza, bütün Müslümanlara hediye etmeliyiz Kendi sevabımızdan hiç eksilme olmaz
Hakkımı helal etmem
Sual: Hanım, (Hakkımı helâl etmem) diye yemin etti Ne yapmak gerekir?
CEVAP
Önce gönlü alınır, hakkını helal eder; sonra da yemin kefareti verirse, bu iş halledilir
Kıymalı pide
Sual: Fırına verdiğimiz patatesli pideleri, fırıncı başkasına vermiş Bize kıymalı pide kalmış Fırıncı bunları da siz alın, dedi Ne yapmak gerekir?
CEVAP
Kıymalı pidelerin sahibi biliniyorsa, gidip helâlleşmeli Sahibi belli değilse, yiyen için bir mahzuru yoktur Fırıncı, yanlış verdiği için, ihmali varsa, günahı ona ait olur İhmali yoksa ona da günah olmaz
Egzozdan çıkan kıvılcım
Sual: Ekin biçerken, biçerdöverimin egzozundan çıkan kıvılcım, tarla sahibinin ürününün bir kısmını yaktı Bunu benim ödemem gerekir mi?
CEVAP
Bir kasıt ve ihmal olmadıkça, ödemek gerekmez İhmal varsa ödemek gerekir
Hamamda çamaşır yıkamak
Sual: Özel banyolara gidince, çamaşırlarımı da yıkıyorum Mahzuru var mıdır?
CEVAP
Su sarf etmek üzere hamama gidilmiştir Âdet üzere su sarf edilir Bu bakımdan çamaşırları yıkamakta mahzur yoktur
Sual: Ahirette ihtiyacımız olur diye hakkımızı Müslüman olana helal etmemek daha uygun olmaz mı?
CEVAP
Hayır Helal etmek daha iyi olur Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez Eğer biz hakkımızı bir Müslümana helal edersek, hakkımızdan daha çoğunu Allahü teâlâ bize ihsan eder Sadece Müslümanlara değil, kâfirlere de hakkımızı helal etmemiz iyi olur; hatta kıyamete kadar devam edecek olan haklarımızı helal etmeliyiz Orada kul hakkından hesaba çekilmek, hesaplaşmak büyük derttir Bu dertten de kurtulmak için, Ahiretteki ihtiyaçlarımızı düşünerek herkese hakkımızı helal etmek iyi olur
Hak borcu affedilmez
Sual: Bir arkadaş, özel şirkette çalışırken, patronun gıybetini yapıp, şirketin para ve bazı mallarını çalıyormuş Bir gün yakalanmış Nasıl affettirmişse kendini affettirmiş, mahkemeye gitmekten kurtulmuş Ayrıca bu işin dinen bir sorumluluğu var mı diye soruyor
CEVAP
Anlattığınıza göre, gıybet ve hırsızlık etmiş Bunları hak sahibi helâl etse de, haram işlenmiş oluyor Yani patronun affetmesiyle, günahtan kurtulmuş olunmuyor Bir kimse, birinin şarabını çalıp içse, o kişi helâl etse de, hırsızlık ettiği ve şarap içtiği için, Allahü teâlâdan da af dilemesi gerekir Ceza kanunlarında bile, hırsızı mal sahibi affetse de, hırsızlıktan kamu davası açılıyor, suçu sabit görülürse, mal sahibinin affetmesine bakılmadan hırsız cezalandırılıyor
Demek ki, hırsızlık edeni patron affetse de, tevbe etmemişse günahları affolmaz (Patron görmezse yine çalarım) diyorsa günahı devam eder
Sual: Allahü teâlâ tevbe edince bütün günahları affediyor da, kul hakkını niye affetmiyor?
CEVAP
Kul hakkı olmayan günahlarda, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riayet edilmemiş olur Şartlarına uygun tevbe edilince, muhakkak affedilir Kul hakkı olan günahlardaysa, hem Allahü teâlânın emrine isyan vardır, hem de, o kimsenin hakkı geçmiş olur Tevbe edilirse, Allahü teâlâ yine günahı yani kendi hakkını affeder; fakat kul hakkı için, maddi bir haksa, sahibine geri vermek, diğer haklar içinse, hak sahibiyle helalleşmek gerekir Kul hakkının önemi büyüktür; ama Allahü teâlâ isterse, kul haklarını da affedebilir Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Denizde şehid olanların, bütün günahları, hatta kul hakları da affolur) İbni Mace
Peki, karada ölen şehitlerin veya salihlerin kul haklarını affetmez mi? Elbette affedebilir Allahü teâlâ, hak sahibine, (Bu şehitte, bu gazide, bu salih kimsede, ne kadar alacağın var?) diye sorar Alacak sahibinin, o alacak kadar günahını affeder, günahı yoksa o kadar sevab verebilir; ama bu dereceye yükselmek de zordur Onun için, kul hakkıyla ölmemeye gayret etmelidir!
Kul hakkı
Sual: Zararlı bir kitap, camiye konmuş Bir arkadaş, zararlı diye kitabı alıp yakmış Kul hakkı geçer mi diye soruyor?
CEVAP
Zararlı şeyleri yok etmekle, kul hakkı geçmez
Randevuya gecikmek
Sual: Mazeretsiz randevuya geç kalmak kul hakkına girer mi?
CEVAP
Müslüman randevusuna yani sözünde sadık olmalı, mazeretsiz randevuya geç kalmamalı Trafiği ve her türlü şartları düşünerek, mümkünse randevu yerine 10–15 dakika önce gelmeli Vakit nakittir Kimsenin vaktini çalmaya hakkımız yoktur Bir arkadaş anlattı:
Geçen, 1900’da bir davete gittik Bize 1900 denmesine rağmen mazeretsiz yarım saat geciktirdiler Bizim de ona göre işimiz vardı Mecburen hemen orayı terk ettim
Zaruretsiz böyle olaylara fırsat vermemelidir
Hak helâl etmek
Sual: Bir kimsenin, (Kıyamete kadar olan bütün haklarımı helâl ettim) demesi caiz midir?
CEVAP
Caizdir ve çok iyi olur Haklarını helâl eden âhirette kazançlı çıkacaktır (Ben falancaya hakkımı helâl etmiyorum) dememelidir Şahsen ben, Kıyamete kadar olan bütün haklarımı kâfir Müslüman herkese helâl ettim
Zarar vermek
Sual: Geçerken kazaen birinin arabasını çizen ve plakasını da alamayan kimsenin ne yapması gerekir?
CEVAP
Verdiği zarar kadar parayı, müslüman bir fakire vermelidir
Dolmuş ücreti
Sual: Dolmuş ücretini vermeyi unutan, dolmuşçuyu da tanımayan kimse ne yapar?
CEVAP
Dolmuş ücreti kadar parayı, müslüman bir fakire vermelidir
Evi boş tutmak
Sual: Anadolu’da oturuyorum Yazın gezmeye gelince kendim otururum diye İstanbul’daki evimi kiraya vermiyorum İhtiyaç sahibi müslümanlar varken, evimi boş tutmam günah olur mu?
CEVAP
Evet, günah olur Boş duracağına, uygun fiyata bir müslümana kiraya vermelidir
Kâfirle helalleşmek
Sual: Hıristiyan arkadaşlarımızla nasıl helalleşebiliriz? Ne demeliyim onlara?
CEVAP
Üzerimdeki maddi manevi haklarını bana bağışla denir Mesela İngilizce şöyle denebilir:
Forgive all your spiritual and material claims on me
O da, okeylerse mesele kalmaz
“Hakkını helal et demek
Sual: Biz bir istekte bulunmadan, biri gelip bize yardım ediyor Biz de ona, (Hakkını helal et!) diyoruz Demesek hakkı bize geçmiş olur mu? Yani bu, kul hakkı olur mu? Markette de, (Paranın üstü kalsın) diyoruz Kasiyer, (Hakkını helal et!) demese, parayı rızasıyla bırakanın hakkı geçiyor mu?
CEVAP
Yardımı kendiliğinden yaptığı için ve paranın üstünü kendiliğinden almadığı için hak geçmiş olmaz, ancak iyilik edene teşekkür etmek gerekir Kendiliğinden yardım edince bir hak geçmez, çünkü biz istemeden yapmıştır, fakat devam eden bir yardım ise, bizim rızamız dâhilinde yapıyor demektir O zaman, (Hakkını helal et!) demek gerekir Mesela arabayla giderken, bazı çocuklar bir bezle arabanın camını siliyorlar Biz yapmayın dediğimiz hâlde yaparlarsa hak geçmez Biz sükût eder, yapmalarına rıza gösterirsek, onlarla helalleşmek veya birkaç lira vermek gerekir
Çalınan şeyler
Sual: 1415 yaşlarında büluğa erdiğim sırada, marketten çaldığım çikolata, sakız gibi şeyleri, oraya nasıl öderim? Onlara çaldığımı söyleyemem Hangi yolla ödenebilir?
CEVAP
Çok yolu var Önce, çalınan kadar şeyler alıp, götürüp yerlerine habersizce konur Bu yapılamazsa, mesela gidip üç tane çikolata alırsınız Daha sonra markete uğrayıp fişinizi gösterirsiniz ben üç tane çikolata istemiştim, üç yerine yanlışlıkla beş tane verilmiş İkisini iade ediyorum dersiniz Diğer çaldıklarınızı da buna benzer bir yolla ödersiniz Bu da mümkün değilse, bedeli fakirlere verilir
Hak helal etmek
Sual: Bende, mâlî, nefsî, ırzî ve mahremî gibi çeşitli hakları olan bir kişiye, bu hakları teker teker saymadan, (Bana bütün haklarını helal ettin mi?) desem, o da, (Evet, hepsini helal ettim) dese, haktan kurtulur muyum?
CEVAP
Evet Helalleşirken günahı bildirmeyip, bendeki haklarını affet demek, caizdir (İslam Ahlakı)
Bir kimse, diğerine, (Benim üzerimdeki bütün haklarını bana helal et) dese, o da (Helal ettim) dese, bütün haklarını helal etmiş olur Şayet hak sahibi, o şahsın üzerinde bulunan haklarını biliyorsa, hem hükmen, hem de diyaneten, teklif sahibi olan şahıs, bunlardan kurtulur Şayet bilmiyorsa, bütün âlimlere göre, hükmen kurtulur, fakat diyanet yönüne gelince, İmâm Ebu Yusuf’a göre, bundan da kurtulur Fetva da böyledir Hulâsa’da da böyle bildiriliyor (Fetavai Hindiyye)
Bir kimseye, (Bütün haklarını helal et) dense, o da (Helal ettim) dese, bu hakların ne olduğunu bilmese de, İmamı Ebu Yusuf’a göre helal etmiş olur Fetva da böyledir, çünkü bilinmeyen haklar için helalleşme bu ümmete mahsustur (Berika)
Kişinin gizlemeye çalıştığı bir ayıbını söylemek uygun olmaz Ancak üstü kapalı olarak, bu konularda ondan helallik talebinde bulunur Eğer gıybeti ona bildirmek fitneye sebep olacaksa, o zaman onun için Allah’tan af talebinde bulunur Meçhul hakları ibra etmenin, biz Hanefîlere göre caiz olması, buna delildir (Reddül muhtar)
Paranın geçmediği yer
Sual: Bir yazıda, (Âhirette hatır gönül dinlenmez, para pul geçmez) deniyor Peki, âhirette peygamberler, âlimler, melekler, şehidler şefaat etmeyecek mi?
CEVAP
Şefaat ayrı bir konudur Burada kul hakkından bahsediliyor Bir hadisi şerif meali:
(Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helalleşsin! Çünkü âhirette altının, malın paranın pulun değeri olmaz O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınır, sevabları olmazsa, hak sahibinin günahları buna yüklenir) Buhari
O yazıdaki hususla hadisi şerifte bildirilen hususlar aynıdır İmansızlara hiçbir şefaat yoktur İki âyeti kerime meali şöyledir:
(Artık şefaat edicilerin peygamberlerin, meleklerin, salihlerin, şehidlerin şefaati, onlara kâfirlere fayda vermez) Müddesir 48
(O gün zâlimlerin, ne dostu, ne de şefaatçisi vardır) Mümin 18
Görüldüğü gibi, imansızlar için, âhirette hatır gönül geçmiyor İmanı varsa, elbette şefaat hakkı olanların, hatırı gönlü yani şefaati geçerlidir İmanlı olup da üzerinde kul hakkı varsa, yine para pul veya hatır gönül geçmiyor Kul hakkı için, ya kendi sevabından veriyor veya hak sahibinin günahlarını yükleniyor Kul hakkı olmazsa, diğer günahlar için şefaat hakkı elbette vardır
Çocukla helâlleşmek
Sual: Bir çocuğu döven veya ona bir iş yaptıran yahut çocuğun verdiği hediyeyi alan kimsenin, çocukla helâlleşmesi yeterli midir?
CEVAP
Anababasından veya velisinden izinsiz, akıl baliğ olmayan bir çocuğun verdiği hediyeyi almak, kullanmak caiz olmaz Çünkü akıl baliğ olmayan çocuğun, anababası dâhil, hiç kimseye hediye vermesi sahih olmaz (Reddülmuhtar)
Dövdüğümüz çocuğa hakkını helâl et desek, o da helâl etse, bu geçerli olmaz Çocuğa iş yaptırsak, sonra da hakkını helâl et desek, ettim dese geçerli olmaz Ya çocuğa ücretini vermeli veya velisiyle helâlleşmelidir
Bankanın borç silmesi
Sual: Bir kimse ölünce, bazı bankalar onun borçlarını siliyormuş Banka silince, o kişi dinen borçtan kurtulmuş oluyor mu? Ahirette ona borcu sorulmayacak mı?
CEVAP
Banka borçları silince, ona hediye etmiş oluyor Ölen kişi sorumluluktan kurtuluyor
Kul hakkının önemi
Sual: Kul hakkı çok önemli olsa da, ben hiç korkmuyorum Her zaman, kazandığım sevabları üzerimde kul hakkı olanlara bağışlıyorum Kul hakkı olanlar, âhirette benden bir şey istemeye hakları olmaz diye düşünüyorum Düşüncem doğru mudur?
CEVAP
İmamı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bir kimse, Peygamberlerin yaptığı ibadetleri yapsa, fakat üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez (266, 87)
Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir Kul hakkı olan, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affa uğramaz Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezalarını çekeceklerdir (Hadika)
Kıyamet günü, bir dank yarım gram gümüş hak için, cemaatle kılınmış ve kabul olmuş 700 namazı alınıp, hak sahibine verilecektir (Dürrülmuhtar)
Cemaatle kılınıp ve kabul olmuş sevabı yoksa ne olacak? Hak sahibinin günahları, kul hakkı olan kimseye yüklenip Cehenneme atılacaktır
Durum böyle olunca, kul hakkından çok korkmak, hiç kimsenin kalbini kırmamaya çalışmak lazımdır
Eşit paraya farklı iş
Sual: Çalıştığım iş yerinde, herkesten eşit para alınarak aylık para toplanıp çay, şeker gibi malzemeler alınıyor Kimisi çayı çok içiyor, kimisi az Bazılarının misafirleri çok geliyor Yani aynı oranda içilmiyor Bunun bir mahzuru var mı?
CEVAP
Bu, baştan bilinen bir şeydir Az içelim, çok içelim eşit para veriyoruz Yani anlaşmamız böyledir Zaten eşit sayıda misafir de gelse, eşit çay içmek mümkün değildir Anlaşma böyle olduğu için az veya çok çay içmenin mahzuru olmaz
Bunun gibi, oradakiler beraber yemek yiyelim diye eşit para toplayıp, peynir, zeytin, domates, ekmek alıp sonra yeseler, kimi az kimi çok yiyecektir elbette Bu başta bilindiği için mahzuru olmaz Yine bunun gibi, sitelerde apartman katlarında kimi girişte oturur, hemen hemen asansörü hiç kullanmaz Onuncu kattaki ise en çok kullananlardan biri olur, ama anlaşma gereği eşit ücret alınırsa mahzuru olmaz
Mesaiyi aksatmak
Sual: İhlas Holding’de çalışıyorum Bazı arkadaşlar internette veya basında ilginç gördükleri şeyleri maille bana ve başkalarına gönderiyorlar Bu maillere bakayım derken mesaimi aksatıyorum İşlerimi yetiştirmek için acele edince de, baştan savma gibi oluyor Bundan dolayı vebale giriyor muyum?
CEVAP
İnsan, yapması gereken işlerini bitirdikten sonra, bunlara da bakarsa mahzuru olmaz Ancak devamlı o işlerle uğraşanın, işini aksatmaması imkânsızdır O tip işler, insanın daha çok hoşuna gittiği için, önce onlara bakıyor, zaman artarsa, esas vazifesi olan işine bakıyor Bunun için mahzurlu oluyor, mesaisinden çaldığı için günaha giriyor
Kâfirin kul hakkı
Sual: Bir kâfir, Müslüman olunca, bütün günahları affoluyor, hattâ günahları sevaba çevriliyor Kâfirin kul hakkı varsa, hak sahipleri onu affetmezse ne olacak?
CEVAP
Âyeti kerimede ve hadisi şeriflerde (İman edenin bütün günahları affedilir) buyuruluyor Bütün günahlarının içinde, kul hakları da vardır Cenabı Hak, hak sahiplerinin haklarını verir, hiç kimseyi mağdur etmez
Kapı önündeki ayakkabı
Sual: Misafirler, dairemizin kapısı önüne ayakkabılarını çıkarıyorlar Kapı önünden de ayakkabılar çalınıyor Ev sahibi, bu ayakkabıları ödemek zorunda mıdır?
CEVAP
Ödemek zorunda değildir
İş yaptırmak için
Sual: İş yaptırabilmek için emrim altındakileri dövebilir miyim?
CEVAP
Baba evladını, hoca talebesini terbiye etmek için eliyle ve hafif vurabilir Yumrukla vuramaz Yüzüne de vuramaz İş yaptırabilmek için dövmek yerine, tesiri olacak başka cezalar vermelidir
İzinsiz eşya kullanmak
Sual: Bir kişi, çalıştığı özel iş yerinin eşyalarını kullanıp, sonra yerine benzerini veya bedelini, veya bir yerine iki tane, üç tane koysa günah olur mu?
CEVAP
İzinsiz alıp kullanmak haramdır Yerine fazlasıyla bedeli konsa, işlenen günah affolmaz Tevbe etmek ve mal sahibiyle helalleşmek gerekir
Kâfir hakları
Sual: (Bir kâfirin, bir Müslümana hakkı geçince, dünyadayken helâlleşmezse, âhirette o Müslüman, kâfirin küfrünü yükleneceği için doğru Cehenneme gider) deniyor Cehennem kâfirlerin yeri değil mi?
CEVAP
Cenabı Hak, kâfirin hakkını herhangi bir şekilde vermekten âciz değildir Kâfirin hakkı için Müslümanı Cehenneme atmaz, kâfiri de Cennete sokmaz Kâfirin azabını hakkı kadar hafifletebilir veya başka şekilde hakkını verir Hiç kimse mağdur olmaz
İçkiyi dökmek
Sual: Bir Müslüman, Müslüman arkadaşı çok içiyor diye, arkadaşının iyiliğini düşünerek içkisini dökse, o içkinin fiyatını ona ödemesi gerekir mi?
CEVAP
Bu hususta iki kavil vardır: Çalgıları, içki şişelerini kırmak, yani güç kullanarak emri maruf yapmak yalnız devletin vazifesi olduğu için, başkası kırarsa tazmin eder, yani öder Başka bir kavildeyse ödemez Fakat kanunen suç olan, tepkiye, fitneye sebep olabilecek işlerden uzak durmalı Kanunen suç olacak şeyleri işleyip cezaya çaptırılmak ve böylece zarara uğramak dinen de caiz değildir (İbni Âbidin, Hadika)
Kul hakkı affolmaz mı?
Sual: İslam Ahlakı kitabında, (Allahü teâlâ, kul hakkı hariç, dilerse diğer günahları affeder) deniyor Allahü teâlâ dilerse kul hakkını niye affetmiyor? Kim karışır ki? Bir şehidin kul hakkı borcu olsa, yine de mi affa uğramaz?
CEVAP
Kul hakkı, başkasına ait bir alacaktır Cenabı Hak, kendine karşı işlenenleri affedebilir, ama başkasına işlenen günahların sahipleri, bundan haklarını isterler Onun için kul hakkının dinimizde önemi büyüktür Kişi, şehid olursa, âhirette hak sahipleri şehitten alacaklarını isterler Onların haklarını vermedikçe Cennete giremez Denizde şehid olan müminin borçlarını Allahü teâlâ kendi üzerine alır Hak sahiplerine, borçlu adına O verir Bir hadisi şerif:
(Deniz savaşında şehid olanın, bütün günahları, hattâ kul hakları da affolur) İbni Mace
Bunu kara şehidinde de yapar mı? Onun rahmeti boldur, onu da yapabilir Hattâ şehid olmayanları da âhirette helâlleştirecektir Hakkını helâl edene Cennette köşkler verecektir Önemli olan imanlı ölmektir Burada imandan kasıt doğru imandır Doğru iman, Ehli sünnet vel cemaat itikadıdır
İnternetten müzik indirmek
Sual: Ücretle satılan müzik CD’lerini veya dinî yazıları, herhangi bir kitabı bilgisayarımıza internetten izinsiz ve ücretsiz indirmenin günahı var mı?
CEVAP
İndirilen şeyin kendisi günahsa, mesela müstehcen görüntü veya müzik ise, indirilmesi de günahtır Dinî yazıları ücretle satmak çok günahtır Bizim sitedeki dinî yazılar için, (Orijinaline sadık kalmak şartıyla, izin almaya gerek kalmadan, herkes alıp istifade edebilir) diye giriş sayfasına yazdık İzin vermesek de, başkalarının izinsiz alması günah olmaz
Bir yazının internetten kopyasını almak, bir kitaptan fotokopi çekmek gibidir Bir kitabın fotokopisini izinsiz çekmek, Hanbelî mezhebinde caiz değilse de, Hanefî mezhebinde caizdir Kanunî yönden suç olanlar varsa, suç işleyip cezaya çarptırılmak da dine aykırı olur
Hakkını helâl etmek
Sual: Bir kimse, hakkını helâl ettikten az sonra, sözünden vazgeçip, (Ben hakkımı helâl etmiyorum) dese, önceki helâl ettiği haklar da helâl edilmemiş mi olur? Yoksa sadece önceki helâl ettiği haklardan sonraki haklar mı kalır?
CEVAP
Öncekiler helâl edilmiş olur, sonrakiler kalır
Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız
CEVAP
Kul hakkı beş türlüdür:
1 Mali Parasal
2 Nefsi hayati yönden
3 Irzi Haysiyetle ilgili
4 Mahremi Namusla ilgili
5 Dini
1 Mali olan kul hakları:
Hırsızlık, gasp, aldatarak, yalan söyleyerek mal satmak, sahte para vermek, başkasının malına zarar vermek, yalancı şahitlik, rüşvet almak gibi
Bu haklar için sahibi ile helalleşmek gerekir Dünyada helalleşmezse, ahirette sevapları ona verilerek helalleştirilecektir Mal sahibi ölmüş ise, vârisine ödenir Vârisi yoksa veya mal sahibi bilinmiyorsa, salih bir fakire hediye olarak verilip, sevabı sahibine gönderilir Salih fakir yoksa, İslamiyet'e hizmet eden hayır kurumlarına, vakıflara verilir Kendi salih akrabasına, fakir olan ana babalarına, çocuklarına hediye olarak vermesi de, caiz olur Bunları yapmak imkanını bulamazsa, mal sahibinin ve kendisinin af olunmaları için dua eder Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir Gönlü alınmazsa, ahirette af olunması, çok güç olur
2 Nefsi, yani hayati günah olan kul hakları:
Adam öldürmek, bir uzvunu kesmek, sakat bırakmak gibi şeylerdir
Önce tevbe eder Adam ölmüş ise, velisi ile helalleşmek gerekir Velisi isterse af eder İsterse belli bir mal ister İsterse, mahkemeye verip, hakimden cezalandırılmasını ister İslamiyet'te kan davası yoktur
3 Irza dokunan kul hakları:
Dedikodu, iftira, alay, sövmek gibi haysiyetle, şerefle ilgili şeylerdir
Tevbe etmek ve helalleşmek lazımdır Bunlarda vârisleri ile helalleşmek olmaz
4 Mahremi olan kul hakları:
Başkasının çoluk çocuğuna hıyanet etmek gibi şeylerdir
Tevbe ve istiğfar eder Fitne çıkmak ihtimali yoksa, sahibi ile helalleşir Fitne ihtimali varsa helalleşmek yerine, ona dua eder ve onun için sadaka verir Yaptığı ibadetlerin sevaplarını ona bağışlar Fitne ihtimali olunca, helalleşirken işlediği günahları bildirmeyip, bendeki bütün haklarını af et demekle yetinir
5 Dini olan kul hakları:
Akrabasına ve emri altında olanlara doğru din bilgisi vermeyi terk etmek, insanların din bilgisi öğrenmelerine ve ibadetlerine mani olmak, onlara kâfir, fâsık demek Bid’at çıkarıp veya mevcut bid’atleri savunup Müslümanların yanlış inanmalarına ve yanlış ibadet etmelerine sebep olmak Açıktan oruç yiyerek veya açıktan başka haram işleyerek kötü örnek olmak Bu günahlar için de tevbe etmek, hak sahipleri ile helalleşmek gerekir
Sual: Üzerinde kul hakkı olan ne yapmalı?
CEVAP
Üzerinde kul hakkı olan buna tevbe için, kul hakkını hemen ödemeli, onunla helalleşmeli, ona iyilik ve dua etmeli Mal sahibi, hakkı olan ölmüş ise, ona dua, istiğfar edip vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalıdır Çocukları, vârisleri bilinmiyorsa, o miktar parayı fakirlere sadaka verip, sevabını hak sahibine bağışlamalıdır (Seferi Ahiret)
Bir kimseden haksız olarak alınan bir kuruşu, sahibine geri vermek, yüzlerle lira sadakadan kat kat daha sevaptır Bir kimse, Peygamberlerin yaptığı ibadetleri yapsa, fakat, üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez (Mektubatı Rabbani c2, m66, 87)
Kıyamet günü, hak sahibi, hakkından vazgeçmezse, bir dank yarım gram gümüş hak için, cemaat ile kılınmış, kabul olmuş yediyüz namazı alınıp, hak sahibine verilecektir (Dürrül Muhtar)
Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir Kul hakkı olan günahların affı güç ve azapları daha şiddetlidir Başkasının hakkını yiyen, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affa uğramaz Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezalarını çekeceklerdir (Hadika)
Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Müflis, şu kimsedir ki, kıyamette, defterinde pek çok namaz, oruç ve zekat sevabı bulunur Fakat, bazılarına çeşitli yönden zararı dokunmuştur Sevapları, bu hak sahiplerine dağıtılır Hakları ödenmeden önce sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları, bunun üzerine yükletilip Cehenneme atılır) Müslim
(Kibri, hıyaneti ve kul borcu olmayan mümin, Cennete girer) Nesai
(Kul hakkı, müminin aybı, kusurudur) Ebu Nuaym
Üzerinde kul hakkı bulunanların ruhları Cennete girmez Salihlerin ruhları kabirlerine gelerek, cesetlerini ziyaret ederler Vefat eden müminlerin ruhları gelip, dünyada tanıdıklarını sorarlar (Feraidülfevaid)
Sual: Üzerinde kul hakkı ile ölen kimse, Cennete giremez mi?
CEVAP
Kul hakkı kâfirlik değildir Sevaplarından bir kısmını vererek kul hakkını öderse, Cehenneme girmez Sevapları yoksa, kul hakkı olanın günahlarının bir kısmını yüklenir Cezasını çektikten sonra Cennete gider Ne kadar çok günahkâr olursa olsun, müslüman, günahlarının cezasını çektikten sonra muhakkak Cennete girer Fakat Cehennemde ceza çekmek öyle kolay değildir
İşlenen günahta kul hakkı da varsa, kul hakkını hemen ödemek, onunla helalleşmek, ona iyilik ve dua etmek de gerekir Kul borcu ile ölürsek, birçok sevabımız hak sahibine verilir, sevabımız kalmazsa, onun günahlarını yüklenmek zorunda kalırız Şehid olan kimselerin kul borçlarını Allahü teâlâ öder
Sual: Gayrimüslimlerle çalışıyoruz Onların hakkını yesek günah olur mu?
CEVAP
Gayrimüslimlere müslüman olmayanlara kâfir denir Bunların inançları, ibadetleri sevilmez Fakat onları incitmek, kalblerini kırmak haramdır Gayrimüslimleri gıybet eden, yüzlerine karşı kâfir diyen müslüman cezalandırılır Çünkü bunları incitmek, mallarına zarar vermek günahtır (Mülteka) Kâfirler kendilerini kâfir kabul etmedikleri için kâfirin bile yüzüne karşı kâfir demek günah olur
Zimmiye yani gayrimüslim vatandaşa zulmetmek, müslümana zulmetmekten daha kötüdür Hayvanlara işkence, zimmiye işkenceden daha kötüdür Zimmiyi üzmemek için selamlaşmak ve tokalaşmak caiz olur Açıkça günah işleyen fâsıka selam vermek de böyle caizdir (Dürrül Muhtar)
Üzerinde kul hakkı bulunanların ibadetleri kabul olmaz, Cennete giremez Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir
Savaş hâli hariç, kâfirleri öldürmek de haramdır Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Arkadaşını öldüren, ümmetimden değildir Öldürülen kâfir olsa da yine böyledir) Hadika
(Zimmiyi öldüren, Cennetin kokusunu alamaz) Hadika
(Zimmiyi öldürene, Cennet haramdır) Ebu Davud
Sual: Almanya’da Mısırlı bazı fellahlarla çalışıyoruz Bunlar, Almanya gayrimüslim ülkedir Bunların mallarını hile ile almak caizdirdiyerek büyük marketlerdeki etiketleri değiştirip hile yapıyorlar Kâfirlerin hakkı mühim değil midir?
CEVAP
Kâfirleri incitmek, kalblerini kırmak haram olduğu gibi, hile yapmak, mallarına zarar vermek de haramdır (Mülteka)
Kâfirin hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir Gönlü alınmazsa ahirette affı çok güçtür Kâfirin hakkından kurtulmak, müslümanın hakkından kurtulmaktan daha zordur Gayrimüslimlerin mallarına, canlarına saldırmak caiz olmadığı gibi kadınlarına, kızlarına saldırmak da caiz değil, haramdır (Reddül Muhtar)
Dârülharpte, kâfirlerin mal, can ve ırzlarına saldırmak haramdır Kâfir kadınların başlarına, kollarına, bacaklarına bakmak haramdır Kâfirin malını almak, kalbini kırmak, müslümanın malını almaktan daha büyük günahtır Kâfirlerin haklarına dokunmamak, kimseyi dolandırmamak, Müslümanlık icabıdır
Kâfirlerden de gasp, hırsızlık gibi gayrimeşru yol ile alınan şey, mülki habistir, kullanılması haramdır, sahibi bulunmazsa, fakirlere sadaka olarak vermek lazımdır Hayvan hakkı, insan hakkından, kâfirin hakkı da, hayvan hakkından daha büyük günahtır Başkasının malını ondan izinsiz alıp, kullanıp, zarar yapmadan yerine bırakmak da haramdır (Hadika)
Gayrimüslim vatandaşlara da, dünya işleri için, dargın olmak caiz değildir Onların da, güler yüzle, tatlı dille gönüllerini almak, incitmemek, haklarını ödemek lazımdır
Müslüman olsun, kâfir olsun, nerde olursa olsun, hiçbir insanın malına, canına ve ırzına, namusuna dokunmak caiz değildir Kâfir turistler, muamelatta, müslümanların hak ve hürriyetlerine maliktir Kendi dinlerinin icaplarını yapmakta, ibadetlerini yapmakta serbesttirler İslamiyet, kâfirlere de, bu hürriyeti vermiştir
Müslüman, yabancıların kanunlarına karşı gelmemeli, suç işlememelidir
Fitne çıkmasına sebep olmamalı, hiç kimseye zulüm, işkence yapmamalıdır
Müslümanlığın güzel ahlakını, şerefini, her yerde herkese göstermeli, her milletin İslam dinine sevgili ve saygılı olmasına sebep olmalıdır (İslam Ahlakı)
Yabancı bir ilim adamı, İslamiyet’i inceleyip müslüman olduktan sonra, Arap ülkelerine gidince, oralardaki müslümanların yanlış hareketlerini görüyor (İyi ki sizleri görmeden müslüman oldum Hayatınızı inceleseydim, müslüman olmazdım) diyor Ne kadar mühim bir teşhis
Hiçbir müslümanın, yanlış hareketlerle İslam’a gölge düşürmeye hakkı yoktur Müslüman, İslam’ın güzel ahlakı ile süslenmeli, Allahü teâlâya karşı günah, kanunlara karşı suç işlemekten sakınmalıdır
Sual: Kâfir hakkını ödemek, müslüman hakkını ödemek gibi mi?
CEVAP
Evet
Sual: Kitapsız kâfirlerin de hakkı geçer mi?
CEVAP
Evet
Sual: Almanya’da yaşıyorum Kâfir komşuyla çocuklar dövüştüğü için sesli tartıştık, karşılıklı kalb kırdık Ben kendimin haklı olduğuna inanıyorum Helallik gerekir mi?
CEVAP
O da kendisini haklı kabul ediyordur Helalleşmek her zaman iyidir Hele kâfirle daha önemlidir
Sual: 1314 yıl önceleri okulda bir Alman arkadaştan bozuk para almıştım ve daha sonra geri vermek nasip olmadı şimdi ne yapmalıyım?
CEVAP
Bulma imkanı yoksa, mirasçılarını da bulamazsan, müslüman bir fakire o kadar sadaka vermelisin Bulabilirsen parasını vermen gerekir veya vermeden de helalleşmek ve hediye ettim, senin olsun gibi bir söz söylemesi gerekir
Sual: Peki, ödünç bir şey alınmışsa (mesela kalem veya kitap) ve geri verilmesi unutulmuşsa, ne yapmalı?
CEVAP
Bunlar da aynı, ya bulup vereceksin veya parasını vereceksin veya helalleşeceksin Yahut hiç biri mümkün olmazsa, fakire sadaka vereceksin
Sual: Şaka olarak, bir arkadaşı herhangi bir şekilde korkutmak veya bir eşyasını alıp saklayarak, arattırmak günah mıdır?
CEVAP
Her ne şekilde olursa olsun, üzmek, korkutmak caiz değildir, günahtır Bıçakla, silahla işaret ederek veya ne şekilde olursa olsun insanları korkutmak doğru değildir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Müslümanı korkutmak caiz değildir) Ebu Davud
Birinin unuttuğu eşyasını saklayıp onu arattırmak da korkutmak hükmüne girdiği bildiriliyor (Envarülkudsiyye)
Sual: Bir kimse hakkını bana helal etti Aradan bir müddet geçtikten sonra, sana hakkımı helal etmiyorum dedi Hangisi geçerlidir?
CEVAP
İkisi de geçerlidir Helal ettim demekle o zamana kadar olan haklarını helal etmiş olur Helal etmiyorum dedikten sonra da, helal ettiği günden itibaren olan haklarını helal etmemiş olur Eski kararından vazgeçemez
Sual: Bir kimse benim malımı çalsa, kapımın önüne kuyu kazıp benim kuyuya düşmeme bir yerimin incinmesine sebep olsa, gıybet ve iftira etse, ben de bu kimsenin bana böyle kötülüklerini olduğunu hiç bilmesem, bu kişi bana gelip, (Senin bana hakkın geçmiş olabilir, bildiğin bilmediğin bütün haklarını bana helal et) dese, ben de, (Bütün haklarımı helal ettim) desem, haktan kurtulur mu?
CEVAP
Evet kurtulur, helal etmiş olursunuz
Sual: Kalbini kırdığımız bir insandan defalarca özür dileyip, helallik istesek ama o insan ısrarla affetmese ve bize kötü laflar ve beddualar ediyor olsa ne yapmamız gerekir? (O da bizim kalbimizi kırıyor ama biz helal ediyoruz)
CEVAP
Hak onun helal etmeyebilir Ahirette terazi kurulacak, sizin ondaki hakkınız alınacak, onun sizdeki hakları alınacak ve helalleştirilecektir Kabul etmezse, sevaplarınızdan vereceksiniz, sevabınız yoksa, onun günahını yükleneceksiniz Onun için hiç kimsenin kalbini kırmamalıyız
Sual: Bir insan bir diğer insana kötülük ettiği zaman buna karşılık kötülük gören kişi beddua ederse bu kişi hakkını almış olur mu?
CEVAP
Daha fazla ederse hakkını alır, hem de daha fazla alırsa bu sefer ötekinin hakkı buna geçer
Sual: Ve beddua eden kişi ahirette hak talep edecek mi?
CEVAP
Hakkı kadar beddua etmişse hak talebinde bulunamaz Daha fazla etmişse, bu sefer öteki hak talebinde bulunur
Sual: Bir insan diğer bir insana sıkıntı veriyor ve bu sıkıntı gören insan hiç karşılık vermiyor yalnız kalbinde sıkıntı veren kişiye karşı kırıklık hissederse, bu sıkıntı veren kişinin dünyada ve ahirette akıbeti ne olur?
CEVAP
Ne kadar alacağı varsa ahirette o kişiye verir Dünyada başına bela da gelebilir
Sual: Yazılarınızı ve cevaplarınızı kaynaklara dayanan sağlam delillerle bildirmenizden, müslümanları bilgilendirmenizden ve aydınlatmanızdan dolayı yaptığınız hizmet için, Allahü teâlâ sizlerden razı olsun Bir bayan olarak şu hususta bilgi almak istiyorum Şimdiki zamanda kul haklarına riayet eden veya dikkatli davranan hemen hemen yok gibi bir şey Kul hakkının ödenmesi gerektiğini anlayan kişiler de her neden ise, helalleşmeye gelince, bu işi o kadar basit ve kolay, genel, yuvarlak bir ifadeyle bu yoldan halletmeye kalkıyorlar ki, buna da şaşmamak elde değil
Biz müslümanız elhamdülillah Buna göre, iki müslüman birbiriyle helalleşirken, ben sana şunu yaptım veya bilmeyerek bana şundan dolayı hakkın geçti veya ihtiyacım olduğu için çaresiz ve çok zaruretten dolayı şöyle bir hak geçmiş oldu gibi mesnedi söylenerek helalleşmenin daha şık ve dürüst, İslam’a uygun bir şekilde olması gerektiğini biliyorum
Samimi olarak helalleşmek isteyen, gerçekten Allahü teâlâdan korkan bir kimsenin bir başkasını yuvarlak genel bir ifade ile kandırmasına gerek var mı? Helalleşmeye gelince kaçamaklar var Mesela kardeş hakkını helal et diyorlar ve kısa yoldan sıvışmanın yoluna bakıyorlar Hele böyle işleri şimdi, o kadar kolay halletmenin yollarını buluyorlar ki, yüz yüze gelmeden, telefon cihazlarının, elektronik haberleşmelerin arkasına sığınarak bu işi gerçekleştirdik zannediyorlar Bir kurnazlık yolu ile hallettim derken, kendi kendini kandırmak olmuyor mu?
CEVAP
Müslüman sizin bildirdiğiniz gibi olmalı Ancak, İslam âlimleri, fitne çıkacaksa, kalb kırılacaksa, darılma olacaksa, o zaman genel helalleşme olmalıdır diyorlar Konu iyi anlaşılsın diye ağır örnekler vereyim: Mesela bir bayan arkadaşınız size gelip, (Kocanla bir kerecik öpüştük, hakkını helal et dese) ne yaparsınız? Gerçeği söyledi diye belki teşekkür edersiniz ama, içinizi bir kurt yemeye başlar Belki olaylar büyür de büyür Yahut kocanız, o bayanın kocasına gidip, (Beyefendi, hanımınızla bir kerecik öpüştüm, hakkını helal et) dese, ne olur? Bir başka şey, (Evinize geldiğimde, siz çay yaparken özel defterlerini karıştırdım, sırlarını hep okudum, hakkını helal et) dese, teşekkür edersiniz ama, kendi kendinize olsun, (Bu da yapılır mıydı?) diyebilirsiniz Onun için genel bir helalleşme iyi olur Özelleri söylemek zor olur
Sual: Bize çay ve yemek ikram eden oluyor Hakkı geçer diye korkuyorum İkramını gördüğümüz kişiyle muhakkak helalleşmek gerekir mi?
CEVAP
Bize herhangi bir şey ikram eden kimsenin o ikramını kabul etmekle bize hakkı geçmez Ancak az da olsa beraber bulunduğumuz kimselerle sık sık helalleşmek iyi olur İyilik edenlere de teşekkür etmelidir!
Sual: Bize yapılan haksızlıkları affetmeli mi, kendimizi savunmalı mı?
CEVAP
Şahsınıza yapılan kötülükleri, haksızlıkları affetmeniz çok iyi olur Haklı olduğunuzu savunmaya girmeniz faydasız ve lüzumsuzdur
Sual: Hakkını, müminkâfir, herkese helal etmek caiz midir?
CEVAP
Caiz ve iyidir Ahirette karşılık olarak çok sevap verilir
Sual: Kalben değil de, sözle hakkını helal eden, helal etmiş olur mu?
CEVAP
Evet helal etmiş olur
Sual: Biri, hakkını helal etse, sonra vazgeçse, vazgeçtiğini bize bildirmezse, ahirette yine hak talebinde bulunabilir mi?
CEVAP
Bildirse bile bulunamaz
Sual: Arkadaşıma, (Hakkını helal et!) dedim (Estağfirullah) dedi Helal etmiş oldu mu?
CEVAP
(Helal ettim) veya (Helâl olsun) demedikçe helâl etmiş olmaz
Sual: Laz fıkrası anlatılınca, her laz ile helalleşmek lazım mı?
CEVAP
Kızana anlatmak caiz değil Hiç anlatmamak daha iyi
Sual: Ücretli helalarda para bırakılmazsa, kul hakkı geçer mi?
CEVAP
Parayı oraya bırakmak iyi olur
Sual: Sigara içene, içirmezsem hak geçer mi?
CEVAP
Geçer
Sual: Biz arabanın yanından ayrılınca, çocuklar arabayı temizliyor Para vermezsek hak geçer mi?
CEVAP
Hak geçmez ise de, vermek iyi olur
Sual: İstemeden, yükümü taşıyana, para vermezsem hak geçer mi?
CEVAP
İstemediğinizi bildirdiğiniz halde, taşırsa hak geçmez Ses çıkarmazsanız, hakkı olur
Sual: Evin altındaki atölye gürültülüdür Şikayete hakkım var mı?
CEVAP
Şikayete hakkınız var Ancak, fitneye sebep olmamalı
Sual: Kâfirlerle güreşirken kasten kollarını kırmak caiz mi?
CEVAP
Hayır
Sual: Kuyrukta hastalar varken, birini içeri almakla hak geçer mi?
CEVAP
Hastalara zaman vaad edilmemiş ise, hak geçmez Mecbur olmadıkça böyle yapmamalı
Sual: Üstümüzdeki komşumuz, dikiş makinesi ile, dikiş dikerek bizi rahatsız ediyor Yaptığı zulüm müdür?
CEVAP
Hayır
Sual: Kasaba et götürüp, ücretle kıyma çektiriyoruz Makinede, önceden kalmış kıyma da oluyor Kasabın hakkı geçiyor mu?
CEVAP
Hayır
Sual: Bahçeme giren tavukları zehirlesem, hak geçer mi?
CEVAP
Evet Bahçeyi muhafaza etmek gerekir
Sual: Mütehassıs olmayan bir doktor, hastaya cerrahi müdahale etse, hastaya eziyet verse, sakat bıraksa, kul hakkı geçer mi?
CEVAP
Evet
Sual: Yüksek sesle hapşırınca, yanımdaki korkarsa hakkı geçer mi?
CEVAP
Hayır
Sual: Dayım kaybolduktan sonra, dedem öldü Malı paylaşıldı 30 sene sonra dayım geldi Bu malda onun da hakkı var mı?
CEVAP
Evet
Sual: Sovyetlerden Erzurum’a gelen turistleri kandıranlar çıkıyor Beş bin verip ellibin diyenler oluyor Dinimizde gayrimüslimleri de kandırmak günah değil midir?
CEVAP
Bir kimsenin hakkını yemek, kandırmak ona zulüm olur Zulüm ise haramdır, büyük günahtır Gayrimüslime zulmetmenin, müslümana zulmetmekten daha kötü olduğu (Dürrül Muhtar) ve diğer muteber kitaplarda yazılıdır K Saadetteki hadisi şerifte, (Satılan bir şeyin kusurunu gizlemek helal değildir O kusuru bilip söylememek de kimseye helal değildir) buyuruldu Yine aynı kitapta, buğdayın yaş kısmını çuvalın iç tarafına koyan bir satıcıya Peygamber efendimizin, (Yaş kısmını niçin saklayıp göstermiyorsun? Hile yapan bizden değildir) buyurulduğu bildiriliyor
Erbaini Selmani kitabında (Bir şeyi aldatarak pahalı satmak veya ucuza almak faiz olur, haram olur) ve (Satılan şeyin aybını ve satın alınan şeyin kıymetini gizleyerek aldatmak faiz olur, haram olur) buyuruldu
Sual: Nazımız geçen arkadaşlara ücretsiz iş yaptırmam caiz midir?
CEVAP
Zaruret olmadan bir şey istemek haram olduğu gibi, ücretsiz olarak başkasına iş gördürmek de haramdır Başkasının çocuğuna iş gördürmek daha büyük günahtır (Hadika c2, s267) İsteyerek iş yapan arkadaşla helalleşilir ise, ücretsiz iş yapması haram olmaz
Sual: İhtiyaç halinde birinin malını almak caiz midir?
CEVAP
İhtiyaç, halinde de kimsenin malına dokunmaya İslamiyet, izin vermemiştir Zaruret halinde olan, yani bunalan kimse bile, başkasının hakkına dokunamaz Aç kalan kimsenin, başkasının ekmeğini, izni olmaksızın yemesi caiz ise de, sonra kıymetini ödemesi gerekir Onun aç olması, ölüm tehlikesinde bulunması, bir kimsenin kendi mülkündeki hakkının yok olmasına sebep olamaz Zaruret halinde bile başkasından alınan malın ödenmesi gerekir Zaruretlerin, yasak olan şeylerin yapılmasına sebep olmaları, kimsenin hakkının gitmesine sebep olamaz (Mecelle Şerhi)
Sual: Arkadaşla tartışıp birbirimizi üzmüştük Hakkımı helal etmemdiyor Ne yapılması gerekir?
CEVAP
Yapılacak iş, tekrar tekrar rica edip hakkını helal etmesini istemektir Yine de helal etmezse, bir şey denemez Gıyabında ona çok dua etmenizi tavsiye ederiz
Sual: Hakkını helal et diyene, helal olsun demekle, hakkımız helal edilmiş olmaz mı?
CEVAP
Helal olsun demek de olur, mutlaka helal ettim demek gerekmez
Sual: Haklı da olsa, hatta karşısındaki özür dilemese de hakkını helal etmek faziletli midir?
CEVAP
Elbette çok faziletlidir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Kıyamette bir münadi Ecri Allah’ın üzerinde olan ayrılsın, Cennete girsinder Bunlar kim?diye sorulunca, münadi, İnsanları affedenlerdirder Birçok kişi hesaba çekilmeden Cennete girer) İ Ebiddünya
Hak sahipleri
Sual: Müslümanlara karşı hareket tarzımız nasıl olmalı?
CEVAP
Her Müslümanı yani din kardeşimizi görünce, (Benim mutlu olmam, Cennete gitmem bunun kalbini kazanmak ve duasını almakla olabilir) demeli ve ona iyilik ederek duasını almaya çalışmalı
Kendini, üzerinde hakkı olanların esiri, kölesi bilmelidir Özellikle anne babanın ve hocanın üzerimizde hakkı olur Bu hususa daha çok dikkat etmek gerekir
Zarar vermek
Sual: Bir kimse, benim canıma ve malıma zarar verdi Ben de bu kimsenin canına ve aynı malına, aynı miktar zarar versem, adalet olmaz mı?
CEVAP
Zarar vermekle adalet olmaz Cezayı mahkeme tayin eder Hiç kimsenin kendi hakkını kendi eliyle almaya hakkı yoktur Hakkım var diyen başkasına saldırır ve anarşi doğar Bir hadisi şerifte, (Dinimizde zarar vermek olmadığı gibi, zarara zararla karşılık vermek de yoktur) buyuruluyor (İ Ahmed, Hâkim)
Kul hakkı ve sevab
Sual: Kitaplarda, (Üzerinde kul hakkı olanın veya günah işleyenlerin ibadetleri sahih olsa da, kabul olmaz) deniyor Kul hakkı olmayan veya günah işlemeyen insan yok gibidir Birine sert bakılsa kul hakkı geçer Kabul olmuyorsa, ne diye ibadet ederek, boşa kürek çekiyoruz?
CEVAP
Haram işleyenin veya kul hakkı olanın ibadeti kabul olmaz demek, o ibadet için bildirilen büyük sevaplara kavuşamaz, yani hepsini muhafaza edemez, çünkü günahlar bu sevapları azaltır demektir Yoksa, hiç sevab alamaz demek değildir Her ibadetten sevab alınır, ama işlenen haramlar sevapları alıp götürür Diyelim ki, oruç tutana 70 birim sevap veriliyorsa, içki içene de 70 birim günah yazılıyorsa, orucunu içki ile açan, 70 sevab kazanırken, içki içince, 70 günah yüklenir ve sevapsız kalır Eğer oruç tutmasaydık, içki günahı artı olarak kalacaktı Orucun, içki günahının affına sebep olması yetmez mi? Başka günahlar da, işlemişse sevapları eksilere iner Onun için günahlardan ne kadar kaçılırsa, sevabımız o kadar çoğalır
Kul hakkını ödemek için
Sual: Bilinen ve bilinmeyen kul haklarını ödemek için, ne yapmak gerekir?
CEVAP
Sahipleri biliniyorsa, kul haklarını ödemeli veya helâlleşmeli, ona iyilik ve dua etmeli Hak sahibi, ölmüşse, ona dua ve istiğfar edip, çocuklarına vârislerine verip ödemeli, bunlara iyilik yapmalı Çocukları ve vârisleri bilinmiyorsa borç miktarı parayı veya malı, fakirlere sadaka olarak verip sevabını hak sahibine niyet etmeli Ayrıca, yaptığımız bütün iyiliklerin sevabını hak sahiplerine hediye etmelidir
Cenabı Hak, o kadar merhamet sahibidir ki, biz sevaplarımızı hak sahiplerine verdiğimiz için, o sevaplardan bizi mahrum bırakmıyor Aynı sevabı bize de veriyor Bu bakımdan yaptığımız her iyiliğin sevabını üzerimizde hakkı olanlara, ana babamıza, arkadaşlarımıza, bütün Müslümanlara hediye etmeliyiz Kendi sevabımızdan hiç eksilme olmaz
Hakkımı helal etmem
Sual: Hanım, (Hakkımı helâl etmem) diye yemin etti Ne yapmak gerekir?
CEVAP
Önce gönlü alınır, hakkını helal eder; sonra da yemin kefareti verirse, bu iş halledilir
Kıymalı pide
Sual: Fırına verdiğimiz patatesli pideleri, fırıncı başkasına vermiş Bize kıymalı pide kalmış Fırıncı bunları da siz alın, dedi Ne yapmak gerekir?
CEVAP
Kıymalı pidelerin sahibi biliniyorsa, gidip helâlleşmeli Sahibi belli değilse, yiyen için bir mahzuru yoktur Fırıncı, yanlış verdiği için, ihmali varsa, günahı ona ait olur İhmali yoksa ona da günah olmaz
Egzozdan çıkan kıvılcım
Sual: Ekin biçerken, biçerdöverimin egzozundan çıkan kıvılcım, tarla sahibinin ürününün bir kısmını yaktı Bunu benim ödemem gerekir mi?
CEVAP
Bir kasıt ve ihmal olmadıkça, ödemek gerekmez İhmal varsa ödemek gerekir
Hamamda çamaşır yıkamak
Sual: Özel banyolara gidince, çamaşırlarımı da yıkıyorum Mahzuru var mıdır?
CEVAP
Su sarf etmek üzere hamama gidilmiştir Âdet üzere su sarf edilir Bu bakımdan çamaşırları yıkamakta mahzur yoktur
Sual: Ahirette ihtiyacımız olur diye hakkımızı Müslüman olana helal etmemek daha uygun olmaz mı?
CEVAP
Hayır Helal etmek daha iyi olur Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez Eğer biz hakkımızı bir Müslümana helal edersek, hakkımızdan daha çoğunu Allahü teâlâ bize ihsan eder Sadece Müslümanlara değil, kâfirlere de hakkımızı helal etmemiz iyi olur; hatta kıyamete kadar devam edecek olan haklarımızı helal etmeliyiz Orada kul hakkından hesaba çekilmek, hesaplaşmak büyük derttir Bu dertten de kurtulmak için, Ahiretteki ihtiyaçlarımızı düşünerek herkese hakkımızı helal etmek iyi olur
Hak borcu affedilmez
Sual: Bir arkadaş, özel şirkette çalışırken, patronun gıybetini yapıp, şirketin para ve bazı mallarını çalıyormuş Bir gün yakalanmış Nasıl affettirmişse kendini affettirmiş, mahkemeye gitmekten kurtulmuş Ayrıca bu işin dinen bir sorumluluğu var mı diye soruyor
CEVAP
Anlattığınıza göre, gıybet ve hırsızlık etmiş Bunları hak sahibi helâl etse de, haram işlenmiş oluyor Yani patronun affetmesiyle, günahtan kurtulmuş olunmuyor Bir kimse, birinin şarabını çalıp içse, o kişi helâl etse de, hırsızlık ettiği ve şarap içtiği için, Allahü teâlâdan da af dilemesi gerekir Ceza kanunlarında bile, hırsızı mal sahibi affetse de, hırsızlıktan kamu davası açılıyor, suçu sabit görülürse, mal sahibinin affetmesine bakılmadan hırsız cezalandırılıyor
Demek ki, hırsızlık edeni patron affetse de, tevbe etmemişse günahları affolmaz (Patron görmezse yine çalarım) diyorsa günahı devam eder
Sual: Allahü teâlâ tevbe edince bütün günahları affediyor da, kul hakkını niye affetmiyor?
CEVAP
Kul hakkı olmayan günahlarda, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riayet edilmemiş olur Şartlarına uygun tevbe edilince, muhakkak affedilir Kul hakkı olan günahlardaysa, hem Allahü teâlânın emrine isyan vardır, hem de, o kimsenin hakkı geçmiş olur Tevbe edilirse, Allahü teâlâ yine günahı yani kendi hakkını affeder; fakat kul hakkı için, maddi bir haksa, sahibine geri vermek, diğer haklar içinse, hak sahibiyle helalleşmek gerekir Kul hakkının önemi büyüktür; ama Allahü teâlâ isterse, kul haklarını da affedebilir Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Denizde şehid olanların, bütün günahları, hatta kul hakları da affolur) İbni Mace
Peki, karada ölen şehitlerin veya salihlerin kul haklarını affetmez mi? Elbette affedebilir Allahü teâlâ, hak sahibine, (Bu şehitte, bu gazide, bu salih kimsede, ne kadar alacağın var?) diye sorar Alacak sahibinin, o alacak kadar günahını affeder, günahı yoksa o kadar sevab verebilir; ama bu dereceye yükselmek de zordur Onun için, kul hakkıyla ölmemeye gayret etmelidir!
Kul hakkı
Sual: Zararlı bir kitap, camiye konmuş Bir arkadaş, zararlı diye kitabı alıp yakmış Kul hakkı geçer mi diye soruyor?
CEVAP
Zararlı şeyleri yok etmekle, kul hakkı geçmez
Randevuya gecikmek
Sual: Mazeretsiz randevuya geç kalmak kul hakkına girer mi?
CEVAP
Müslüman randevusuna yani sözünde sadık olmalı, mazeretsiz randevuya geç kalmamalı Trafiği ve her türlü şartları düşünerek, mümkünse randevu yerine 10–15 dakika önce gelmeli Vakit nakittir Kimsenin vaktini çalmaya hakkımız yoktur Bir arkadaş anlattı:
Geçen, 1900’da bir davete gittik Bize 1900 denmesine rağmen mazeretsiz yarım saat geciktirdiler Bizim de ona göre işimiz vardı Mecburen hemen orayı terk ettim
Zaruretsiz böyle olaylara fırsat vermemelidir
Hak helâl etmek
Sual: Bir kimsenin, (Kıyamete kadar olan bütün haklarımı helâl ettim) demesi caiz midir?
CEVAP
Caizdir ve çok iyi olur Haklarını helâl eden âhirette kazançlı çıkacaktır (Ben falancaya hakkımı helâl etmiyorum) dememelidir Şahsen ben, Kıyamete kadar olan bütün haklarımı kâfir Müslüman herkese helâl ettim
Zarar vermek
Sual: Geçerken kazaen birinin arabasını çizen ve plakasını da alamayan kimsenin ne yapması gerekir?
CEVAP
Verdiği zarar kadar parayı, müslüman bir fakire vermelidir
Dolmuş ücreti
Sual: Dolmuş ücretini vermeyi unutan, dolmuşçuyu da tanımayan kimse ne yapar?
CEVAP
Dolmuş ücreti kadar parayı, müslüman bir fakire vermelidir
Evi boş tutmak
Sual: Anadolu’da oturuyorum Yazın gezmeye gelince kendim otururum diye İstanbul’daki evimi kiraya vermiyorum İhtiyaç sahibi müslümanlar varken, evimi boş tutmam günah olur mu?
CEVAP
Evet, günah olur Boş duracağına, uygun fiyata bir müslümana kiraya vermelidir
Kâfirle helalleşmek
Sual: Hıristiyan arkadaşlarımızla nasıl helalleşebiliriz? Ne demeliyim onlara?
CEVAP
Üzerimdeki maddi manevi haklarını bana bağışla denir Mesela İngilizce şöyle denebilir:
Forgive all your spiritual and material claims on me
O da, okeylerse mesele kalmaz
“Hakkını helal et demek
Sual: Biz bir istekte bulunmadan, biri gelip bize yardım ediyor Biz de ona, (Hakkını helal et!) diyoruz Demesek hakkı bize geçmiş olur mu? Yani bu, kul hakkı olur mu? Markette de, (Paranın üstü kalsın) diyoruz Kasiyer, (Hakkını helal et!) demese, parayı rızasıyla bırakanın hakkı geçiyor mu?
CEVAP
Yardımı kendiliğinden yaptığı için ve paranın üstünü kendiliğinden almadığı için hak geçmiş olmaz, ancak iyilik edene teşekkür etmek gerekir Kendiliğinden yardım edince bir hak geçmez, çünkü biz istemeden yapmıştır, fakat devam eden bir yardım ise, bizim rızamız dâhilinde yapıyor demektir O zaman, (Hakkını helal et!) demek gerekir Mesela arabayla giderken, bazı çocuklar bir bezle arabanın camını siliyorlar Biz yapmayın dediğimiz hâlde yaparlarsa hak geçmez Biz sükût eder, yapmalarına rıza gösterirsek, onlarla helalleşmek veya birkaç lira vermek gerekir
Çalınan şeyler
Sual: 1415 yaşlarında büluğa erdiğim sırada, marketten çaldığım çikolata, sakız gibi şeyleri, oraya nasıl öderim? Onlara çaldığımı söyleyemem Hangi yolla ödenebilir?
CEVAP
Çok yolu var Önce, çalınan kadar şeyler alıp, götürüp yerlerine habersizce konur Bu yapılamazsa, mesela gidip üç tane çikolata alırsınız Daha sonra markete uğrayıp fişinizi gösterirsiniz ben üç tane çikolata istemiştim, üç yerine yanlışlıkla beş tane verilmiş İkisini iade ediyorum dersiniz Diğer çaldıklarınızı da buna benzer bir yolla ödersiniz Bu da mümkün değilse, bedeli fakirlere verilir
Hak helal etmek
Sual: Bende, mâlî, nefsî, ırzî ve mahremî gibi çeşitli hakları olan bir kişiye, bu hakları teker teker saymadan, (Bana bütün haklarını helal ettin mi?) desem, o da, (Evet, hepsini helal ettim) dese, haktan kurtulur muyum?
CEVAP
Evet Helalleşirken günahı bildirmeyip, bendeki haklarını affet demek, caizdir (İslam Ahlakı)
Bir kimse, diğerine, (Benim üzerimdeki bütün haklarını bana helal et) dese, o da (Helal ettim) dese, bütün haklarını helal etmiş olur Şayet hak sahibi, o şahsın üzerinde bulunan haklarını biliyorsa, hem hükmen, hem de diyaneten, teklif sahibi olan şahıs, bunlardan kurtulur Şayet bilmiyorsa, bütün âlimlere göre, hükmen kurtulur, fakat diyanet yönüne gelince, İmâm Ebu Yusuf’a göre, bundan da kurtulur Fetva da böyledir Hulâsa’da da böyle bildiriliyor (Fetavai Hindiyye)
Bir kimseye, (Bütün haklarını helal et) dense, o da (Helal ettim) dese, bu hakların ne olduğunu bilmese de, İmamı Ebu Yusuf’a göre helal etmiş olur Fetva da böyledir, çünkü bilinmeyen haklar için helalleşme bu ümmete mahsustur (Berika)
Kişinin gizlemeye çalıştığı bir ayıbını söylemek uygun olmaz Ancak üstü kapalı olarak, bu konularda ondan helallik talebinde bulunur Eğer gıybeti ona bildirmek fitneye sebep olacaksa, o zaman onun için Allah’tan af talebinde bulunur Meçhul hakları ibra etmenin, biz Hanefîlere göre caiz olması, buna delildir (Reddül muhtar)
Paranın geçmediği yer
Sual: Bir yazıda, (Âhirette hatır gönül dinlenmez, para pul geçmez) deniyor Peki, âhirette peygamberler, âlimler, melekler, şehidler şefaat etmeyecek mi?
CEVAP
Şefaat ayrı bir konudur Burada kul hakkından bahsediliyor Bir hadisi şerif meali:
(Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helalleşsin! Çünkü âhirette altının, malın paranın pulun değeri olmaz O gün, hak ödeninceye kadar, kendi sevaplarından alınır, sevabları olmazsa, hak sahibinin günahları buna yüklenir) Buhari
O yazıdaki hususla hadisi şerifte bildirilen hususlar aynıdır İmansızlara hiçbir şefaat yoktur İki âyeti kerime meali şöyledir:
(Artık şefaat edicilerin peygamberlerin, meleklerin, salihlerin, şehidlerin şefaati, onlara kâfirlere fayda vermez) Müddesir 48
(O gün zâlimlerin, ne dostu, ne de şefaatçisi vardır) Mümin 18
Görüldüğü gibi, imansızlar için, âhirette hatır gönül geçmiyor İmanı varsa, elbette şefaat hakkı olanların, hatırı gönlü yani şefaati geçerlidir İmanlı olup da üzerinde kul hakkı varsa, yine para pul veya hatır gönül geçmiyor Kul hakkı için, ya kendi sevabından veriyor veya hak sahibinin günahlarını yükleniyor Kul hakkı olmazsa, diğer günahlar için şefaat hakkı elbette vardır
Çocukla helâlleşmek
Sual: Bir çocuğu döven veya ona bir iş yaptıran yahut çocuğun verdiği hediyeyi alan kimsenin, çocukla helâlleşmesi yeterli midir?
CEVAP
Anababasından veya velisinden izinsiz, akıl baliğ olmayan bir çocuğun verdiği hediyeyi almak, kullanmak caiz olmaz Çünkü akıl baliğ olmayan çocuğun, anababası dâhil, hiç kimseye hediye vermesi sahih olmaz (Reddülmuhtar)
Dövdüğümüz çocuğa hakkını helâl et desek, o da helâl etse, bu geçerli olmaz Çocuğa iş yaptırsak, sonra da hakkını helâl et desek, ettim dese geçerli olmaz Ya çocuğa ücretini vermeli veya velisiyle helâlleşmelidir
Bankanın borç silmesi
Sual: Bir kimse ölünce, bazı bankalar onun borçlarını siliyormuş Banka silince, o kişi dinen borçtan kurtulmuş oluyor mu? Ahirette ona borcu sorulmayacak mı?
CEVAP
Banka borçları silince, ona hediye etmiş oluyor Ölen kişi sorumluluktan kurtuluyor
Kul hakkının önemi
Sual: Kul hakkı çok önemli olsa da, ben hiç korkmuyorum Her zaman, kazandığım sevabları üzerimde kul hakkı olanlara bağışlıyorum Kul hakkı olanlar, âhirette benden bir şey istemeye hakları olmaz diye düşünüyorum Düşüncem doğru mudur?
CEVAP
İmamı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bir kimse, Peygamberlerin yaptığı ibadetleri yapsa, fakat üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennete giremez (266, 87)
Kul hakkını, Allahü teâlânın hakkından önce ödemek gerekir Kul hakkı olan, hak sahipleri ile helalleşmedikçe affa uğramaz Yani üzerinde kul veya hayvan hakkı bulunanı Allahü teâlâ affetmez ve bunlar Cehenneme girip, cezalarını çekeceklerdir (Hadika)
Kıyamet günü, bir dank yarım gram gümüş hak için, cemaatle kılınmış ve kabul olmuş 700 namazı alınıp, hak sahibine verilecektir (Dürrülmuhtar)
Cemaatle kılınıp ve kabul olmuş sevabı yoksa ne olacak? Hak sahibinin günahları, kul hakkı olan kimseye yüklenip Cehenneme atılacaktır
Durum böyle olunca, kul hakkından çok korkmak, hiç kimsenin kalbini kırmamaya çalışmak lazımdır
Eşit paraya farklı iş
Sual: Çalıştığım iş yerinde, herkesten eşit para alınarak aylık para toplanıp çay, şeker gibi malzemeler alınıyor Kimisi çayı çok içiyor, kimisi az Bazılarının misafirleri çok geliyor Yani aynı oranda içilmiyor Bunun bir mahzuru var mı?
CEVAP
Bu, baştan bilinen bir şeydir Az içelim, çok içelim eşit para veriyoruz Yani anlaşmamız böyledir Zaten eşit sayıda misafir de gelse, eşit çay içmek mümkün değildir Anlaşma böyle olduğu için az veya çok çay içmenin mahzuru olmaz
Bunun gibi, oradakiler beraber yemek yiyelim diye eşit para toplayıp, peynir, zeytin, domates, ekmek alıp sonra yeseler, kimi az kimi çok yiyecektir elbette Bu başta bilindiği için mahzuru olmaz Yine bunun gibi, sitelerde apartman katlarında kimi girişte oturur, hemen hemen asansörü hiç kullanmaz Onuncu kattaki ise en çok kullananlardan biri olur, ama anlaşma gereği eşit ücret alınırsa mahzuru olmaz
Mesaiyi aksatmak
Sual: İhlas Holding’de çalışıyorum Bazı arkadaşlar internette veya basında ilginç gördükleri şeyleri maille bana ve başkalarına gönderiyorlar Bu maillere bakayım derken mesaimi aksatıyorum İşlerimi yetiştirmek için acele edince de, baştan savma gibi oluyor Bundan dolayı vebale giriyor muyum?
CEVAP
İnsan, yapması gereken işlerini bitirdikten sonra, bunlara da bakarsa mahzuru olmaz Ancak devamlı o işlerle uğraşanın, işini aksatmaması imkânsızdır O tip işler, insanın daha çok hoşuna gittiği için, önce onlara bakıyor, zaman artarsa, esas vazifesi olan işine bakıyor Bunun için mahzurlu oluyor, mesaisinden çaldığı için günaha giriyor
Kâfirin kul hakkı
Sual: Bir kâfir, Müslüman olunca, bütün günahları affoluyor, hattâ günahları sevaba çevriliyor Kâfirin kul hakkı varsa, hak sahipleri onu affetmezse ne olacak?
CEVAP
Âyeti kerimede ve hadisi şeriflerde (İman edenin bütün günahları affedilir) buyuruluyor Bütün günahlarının içinde, kul hakları da vardır Cenabı Hak, hak sahiplerinin haklarını verir, hiç kimseyi mağdur etmez
Kapı önündeki ayakkabı
Sual: Misafirler, dairemizin kapısı önüne ayakkabılarını çıkarıyorlar Kapı önünden de ayakkabılar çalınıyor Ev sahibi, bu ayakkabıları ödemek zorunda mıdır?
CEVAP
Ödemek zorunda değildir
İş yaptırmak için
Sual: İş yaptırabilmek için emrim altındakileri dövebilir miyim?
CEVAP
Baba evladını, hoca talebesini terbiye etmek için eliyle ve hafif vurabilir Yumrukla vuramaz Yüzüne de vuramaz İş yaptırabilmek için dövmek yerine, tesiri olacak başka cezalar vermelidir
İzinsiz eşya kullanmak
Sual: Bir kişi, çalıştığı özel iş yerinin eşyalarını kullanıp, sonra yerine benzerini veya bedelini, veya bir yerine iki tane, üç tane koysa günah olur mu?
CEVAP
İzinsiz alıp kullanmak haramdır Yerine fazlasıyla bedeli konsa, işlenen günah affolmaz Tevbe etmek ve mal sahibiyle helalleşmek gerekir
Kâfir hakları
Sual: (Bir kâfirin, bir Müslümana hakkı geçince, dünyadayken helâlleşmezse, âhirette o Müslüman, kâfirin küfrünü yükleneceği için doğru Cehenneme gider) deniyor Cehennem kâfirlerin yeri değil mi?
CEVAP
Cenabı Hak, kâfirin hakkını herhangi bir şekilde vermekten âciz değildir Kâfirin hakkı için Müslümanı Cehenneme atmaz, kâfiri de Cennete sokmaz Kâfirin azabını hakkı kadar hafifletebilir veya başka şekilde hakkını verir Hiç kimse mağdur olmaz
İçkiyi dökmek
Sual: Bir Müslüman, Müslüman arkadaşı çok içiyor diye, arkadaşının iyiliğini düşünerek içkisini dökse, o içkinin fiyatını ona ödemesi gerekir mi?
CEVAP
Bu hususta iki kavil vardır: Çalgıları, içki şişelerini kırmak, yani güç kullanarak emri maruf yapmak yalnız devletin vazifesi olduğu için, başkası kırarsa tazmin eder, yani öder Başka bir kavildeyse ödemez Fakat kanunen suç olan, tepkiye, fitneye sebep olabilecek işlerden uzak durmalı Kanunen suç olacak şeyleri işleyip cezaya çaptırılmak ve böylece zarara uğramak dinen de caiz değildir (İbni Âbidin, Hadika)
Kul hakkı affolmaz mı?
Sual: İslam Ahlakı kitabında, (Allahü teâlâ, kul hakkı hariç, dilerse diğer günahları affeder) deniyor Allahü teâlâ dilerse kul hakkını niye affetmiyor? Kim karışır ki? Bir şehidin kul hakkı borcu olsa, yine de mi affa uğramaz?
CEVAP
Kul hakkı, başkasına ait bir alacaktır Cenabı Hak, kendine karşı işlenenleri affedebilir, ama başkasına işlenen günahların sahipleri, bundan haklarını isterler Onun için kul hakkının dinimizde önemi büyüktür Kişi, şehid olursa, âhirette hak sahipleri şehitten alacaklarını isterler Onların haklarını vermedikçe Cennete giremez Denizde şehid olan müminin borçlarını Allahü teâlâ kendi üzerine alır Hak sahiplerine, borçlu adına O verir Bir hadisi şerif:
(Deniz savaşında şehid olanın, bütün günahları, hattâ kul hakları da affolur) İbni Mace
Bunu kara şehidinde de yapar mı? Onun rahmeti boldur, onu da yapabilir Hattâ şehid olmayanları da âhirette helâlleştirecektir Hakkını helâl edene Cennette köşkler verecektir Önemli olan imanlı ölmektir Burada imandan kasıt doğru imandır Doğru iman, Ehli sünnet vel cemaat itikadıdır
İnternetten müzik indirmek
Sual: Ücretle satılan müzik CD’lerini veya dinî yazıları, herhangi bir kitabı bilgisayarımıza internetten izinsiz ve ücretsiz indirmenin günahı var mı?
CEVAP
İndirilen şeyin kendisi günahsa, mesela müstehcen görüntü veya müzik ise, indirilmesi de günahtır Dinî yazıları ücretle satmak çok günahtır Bizim sitedeki dinî yazılar için, (Orijinaline sadık kalmak şartıyla, izin almaya gerek kalmadan, herkes alıp istifade edebilir) diye giriş sayfasına yazdık İzin vermesek de, başkalarının izinsiz alması günah olmaz
Bir yazının internetten kopyasını almak, bir kitaptan fotokopi çekmek gibidir Bir kitabın fotokopisini izinsiz çekmek, Hanbelî mezhebinde caiz değilse de, Hanefî mezhebinde caizdir Kanunî yönden suç olanlar varsa, suç işleyip cezaya çarptırılmak da dine aykırı olur
Hakkını helâl etmek
Sual: Bir kimse, hakkını helâl ettikten az sonra, sözünden vazgeçip, (Ben hakkımı helâl etmiyorum) dese, önceki helâl ettiği haklar da helâl edilmemiş mi olur? Yoksa sadece önceki helâl ettiği haklardan sonraki haklar mı kalır?
CEVAP
Öncekiler helâl edilmiş olur, sonrakiler kalır
Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız
