Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
önleme, Şimdiki davranıştan, hedef davranışa yönelmeyi amaçlamaktadır. Özellikle bağımlılıkta en son seviyelerde bulunanlara daha fazla zarar vermeyi önler. Örneğin, madde bağımlılığı tedavisi ve sorunlu kumarbazlar için önceliklidir. Tedavi konusunda sorunlu kumar hakkında bilgi ve eğitim sağlamak üçüncül önlemede temel olarak görülmektedir. (Dickson-Gillespie, 2008)29(1), 37-55. Ayrıca Blaszczynski, (2001), üçüncül önlemede, mevcut sorunların ciddiyetini azaltmak ve tekrarlamaların önlenmesi, tedavi ve danışmanlık hizmetlerine hızlı ulaşımı sağlamak, ulaştıktan sonra danışmanlık hizmeti alabilmek ve özellikle kendi kendini sosyal izolasyona sokanlar için tedavi hizmeti sağlayıcılarla yakın ilişki kurabilmesi amaçlanmaktadır. Blaszczynski(2001), üçüncül programlar, tanımlanmış sorunlu kumarbazların davranışları üzerindeki kontrollerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmak için tasarlanmış terapötik müdahaleler olarak tanımlanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, bağımlılık uygulamalarında birincil amaç; yoksunluktur. Programlar genellikle mevcut kamu ve özel sağlık ve bağımlılık tedavi tesislerinde bulunur. Yerel, eyalet veya federal hükümetler, bu tesisler için, vadesi uzatılan borç gelirinden elde edilen veya kumar vergilerinden paylaştırılan gelirleriyle fon sağlar. Fonlar yinelenebilir, sabit vadeli veya bir kerelik projeler için olabilir. Oyun endüstrisi, çeşitli kurumlar için ek finansman sağlayabilir. Elli Robson’un ‘Kumar Kararları’, Kanada’daki Edmonton’daki Capital Health, Bölgesel Halk Sağlığı hizmeti aracılığıyla geliştirilen bir kitapçık basmış ve buda kişinin kendi kendine yardım kaynaklarını geliştirmek için sunulmaktadır. Ayrıca çoğu durumda, endüstri oyuncuları mevcut sağlık veya özel sağlık hizmeti sağlayıcıları ile bir ilişki kurar ve gerektiğinde müşterileri bunlara yönlendirir. Üçüncül önleme stratejileri; tedavi, hizmet ve desteğin erişimini ve kullanılabilirliğini arttırmayı hedefliyor. Bu tür tedavi hizmetleri, özellikle kumar oynamak için geliştirilebilir veya kumar tedavisi, mevcut bağımlılık programlarına dahil edilebilir. Ücretsiz, gizli ve genç dostu pazarlama hizmetleri, bu hizmetlerin kullanımının artırılmasına yardımcı olabilir. Tedavi programlarının her bireyin ihtiyaçlarına ve gelişim yaşına göre uyarlanması esastır (bkz. Derevensky ve diğerleri, 2001). Telefon yardım hatlarının tanıtılması da önemlidir. Telefon yardım hatları gizli, kolay erişilebilir ve gençlerin soru sorması, bilgi edinmesi ve hizmetlere yönlendirmeleri için ideal bir araç olabilir.( Carmern Messerlian, Mart, 2005.) Sorumlu kumar davranışını geliştirmek (örneğin, zaman ve harcamaları sınırlama, yasadışı davranışlarda bulunmama), kumar oynamanın önlenmesinde en önemli etkiye sahip olacaktır. (Dickson & Derevensky, s.66, 2006).
SOGS-RA programı özellikle 1 veya 1e yakın puan alan öğrenciler için oldukça etkili olduğu bulunmuştur. Burada, kişinin kendi kendine kumar farkındalığı edinmek ve bu farkındalıkla kendi kendini yönlendirebilmesi amaçlanmıştır. Görüşmüştür ki, bilgiye en fazla ihtiyacı olanlar için oldukça etkili bir programdır. (Turner, Macdonald ve Somerset, s. 377, 2008)
Güncel Önleme Programları
“Son on yılda, kumar sorununu azaltmaya çalışan artmış sayıda önleme programı ortaya çıktı. Halen uygulanmakta olanlardan (uygulama oldukça düzensiz olmasına rağmen), gençler için geliştirilen çoğu bilime dayalı temel ilkelere sahip değildir. Risk ve koruyucu faktörleri hesaba katmamıştır. Çok azı sistematik olarak değerlendirilmektedir. Bu programların çoğu, kumar problemini azaltmak (genel olarak yoksunluk yaklaşımına karşı zararın en aza indirilmesi) ile genel ve / veya evrensel önleyici çabalar olarak tanımlanabilir. Bazı programlar, problemli kumarın gelişimi ile ilgili açıkça tanımlanmış faktörlere sahiptir, ancak bu faktörler her zaman bir risk veya koruyucu bir faktör olarak tanımlanmamıştır ve bu faktörlerin bilimsel geçerliliği kanıtlanmamıştır. Bazı programlar, birinin matematiksel olasılık yasalarını anlama konusundaki anlayışını arttırmaya dayanırken, diğerleri rasgele kazanmanın önemli bir beceri olduğu efsanesini açığa çıkarmaya odaklanmıştır” (Derevensky J, 2011).
Programlar Arasındaki Ortak Ve Farklı Yönler
Gençler için kumar sorunlarının görülme sıklığını azaltmak için tasarlanan önleme programları genellikle kumar sorunu ile ilgili konularda farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Bu programların çoğu, kumar oynamayı bir bağımlılık olarak kavramlaştırmakta ve zararı azaltma görüşünü desteklemektedir. Bazıları, sınırları belirlemek ve sürdürmek için gerekli bilişsel kapasiteye sahip olana kadar yoksunluğu savunmayı deneyebilir, ancak genellikle sorumlu kumar oynamayı vurgular. Sorumlu kumar oynama ile yoksunluk arasındaki fark muhtemelen hedeflenen spesifik popülasyondadır. Kumar ve diğer bağımlılık ve / veya zihinsel sağlık sorunlarının yaygınlığının yüksek olduğu nüfusa yönelik programlar (örneğin, Birinci Milletler), önleme programlarının önleme çabalarında üçüncül bir yaklaşım sergileyerek zararın azaltılması konusunda yoksunluğu teşvik edebileceğini öne sürmektedir. Çünkü mevcut programların çoğunluğunun amacı farkındalığı arttırmak, çoğu kumar ve sorunlu kumarla ilgili bilgi sağlamak, kumarla ilgili motivasyonları, uyarı işaretlerini ve aşırı kumarla ilgili sonuçları tartışmak ve bir bireye nasıl ve nereden yardım alacağınızı detaylandırmaktır. Bazı müfredatlar, yalnızca gerçek bilgiyi sunmak ve hatalı bilişleri bulup bunlarla çalışmak, kişilerarası becerilerin geliştirilmesini teşvik etmek, etkili başa çıkma stratejilerini geliştirmek, özgüvenini geliştirmek için teknikler ve stratejiler sağlamak ve akran baskısına direnmek için fikirler sunmaktan biraz daha ileri gider. Mevcut programların bazıları da dâhil olmak üzere kumarın matematiksel / olasılıksal yönlerine daha fazla önem vermektedir. Bazıları ise yanlış biliş ve düşüncelerle ilgili konuları vurgulamaktadır (Derevensky J, 2011).
Kaçınma ve Zarar Azaltma Davranışları
Gençler için kumar önleme programlarını ele alırken, genetik yaklaşım açısından iki genel kategoriye göre kavramsallaştırılabilir; yoksunluğu ya da zararı en aza indirgemeyi vurgulayanlar (bazen zarar azaltma olarak adlandırılırlar). Bu iki kategorinin karşılıklı olarak birbirini dışlaması zorunlu değildir. Bu yaklaşımların her biri için önleme programları farklı amaçlara ve süreçlere dayanmaktadır. Ayrıca, yoksunluk, asla önlenemeyeceği ön görülmektedir. Zira, gençlerin büyük ölçüde bir veya daha fazla aktivitede para kazandığını rapor edilmektedir. Akranlar arasında kumar oynamanın bildirilmesiyle yoksunluğun gerçekçi bir hedef olup olmadığı sorunu hala devam etmektedir. Eğer biri yoksunluk yaklaşımını savunacaksa, gençliğin yoksunluğunu beklemek gerçekçi mi? Çünkü yoksunlukta 12 ay içerisinde kumar oynamaması beklenmektedir. Özellikle gençlerin kumar oynamayı tamamen bırakmalarını beklemenin gerçekçi olmayacaktır. Çünkü düzenlenen kumar etkinliklerine erişimi engellemek çok zor. Kendi aralarında oynadıkları örneğin kart bahisleri, spor bahisleri, kişisel oyunlarda bahis oynamak beceri vb. bun yanı sıra, sık sık hediye olarak piyango kazı kazan bileti aldıklarını raporları bulunmaktadır. (Derevensky ,2004).
Zararı Azaltma Programları
Evrensel programlar, ergenlerin riskli davranışlarına yönelik uygunsuz tutumlarını azaltmayı,
değiştirmeyi, esnek düşünme ve olumlu karar vermeyi arttırmayı, gençliği belirli bir davranışla ilişkili kısa ve uzun vadeli riskler konusunda eğitmeyi amaçlamaktadır. Gençlerin kumarla mücadele önleme programlarının çoğu, zararı en aza indirgeme çerçevesini teşvik etmekte ve “sorumlu kumar” ı vurgulamaktadır. Gerçek şu ki, kumar oynama yaşının problemli kumarla ilişkilendirilen önemli bir etken olduğu ve bu etkenin evrensel olarak kabul olduğudur (kumar oynamaya ne kadar erken başlarsa kumar oynama sorunu o kadar artar). Bu nedenle, ilk amaç, başlangıç yaşını geciktirmektir. Gençler için tasarlanan mevcut kumar önleme programlarının çoğu, tipik olarak, (1) şans oyunları hakkına bilgi vermek; (2) katılımcıları hatalı bilişler, olasılık ve olaylar konusunda eğitmek; (3) rastgele olaylara ilişkin “kontrol yanılsaması” mitini öğretmek; (4) olayların bağımsızlığı konularını ele almak; (5) kumar sorunu ile ilgili uyarı işaretlerini eklemek ve (6) kumar problemi yaşayan veya kumar problemi için risk altında bulunan bireylere yardımcı olacak kaynaklar sağlamaktır. Daha kapsamlı bir önleme müfredatı, kişilerarası becerilerin geliştirilmesini teşvik etmeyi, etkili başa çıkma stratejilerini geliştirmeyi, özgüvenini geliştirmeye yönelik teknikler sağlamayı ve akran baskısına direnmek için fikirler sunmayı amaçlamaktadır (Derevensky
2019). Zarar azaltma stratejileri (yani politikalar, programlar, müdahaleler) öncelikle yoksunluk talep etmeden bireylere yardım etmeye çalışır (Riley,1999, syf. 53-54)
Böyle bir yardım yaklaşımına dahil olanlar, bireylerin belirli riskli davranışlarda bulunmasının engellenemeyeceği varsayımına dayanan ikincil önleme stratejilerinin olması gerekmektedir (Riley,1999, syf. 32-55) Ayrıca, üçüncül önleme stratejileride burada önemlidir. Derevensky (2001); ‘zararı azaltma yaklaşımı makul bir alternatif gibi görünüyor. Bu, reşit olmayan küçüklerin kumar oynamasını savunmakta olduğumuzu göstermez. Aksine, yoksunluk yaklaşımı yapmanın baskı olduğunu ve kumara erişilebilirliğin kolay olması olumsuz etkilediğini öne sürüyoruz. Zararın azaltılması yaklaşımı kapsamında, sorumlu davranışın teşvik edilmesi, gençlerin kumarla ilgili gerçekler ve riskler hakkında bilgilendirilmesi, yanlış bilişlerin, yanlış algıların ve inançların değiştirilmesi ve kumar oynarken kontrolün sürdürülmesi için gerekli becerilerin geliştirilmesi öncelikleri amaçlardır. Eğer bu becerilerin gençler için yararlı olduğu kabul edilir ve onları teşvik eder ve bu yaklaşımı güçlendirilirse, kumar formlarına yasal olarak erişiliyor olsak bile, bir kumar probleminin risklerine karşı daha az hassas olmaları olasıdır.’ Bu tür evrensel zarar azaltma önleme programları, riskli davranışlara yönelik uygunsuz tutumları değiştirmeyi, olumlu karar vermeyi arttırmayı, gençliği aşırı kullanımla ilgili hem kısa hem de uzun vadeli riskler hakkında eğitmeyi ve tolerans anlayışlarını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Böyle bir yaklaşımın temelini oluşturan temel öncül, bireyin farkındalığı ve olarak riskli faaliyetler hakkında bilgisini arttırmaktır. Yeterli karar verme becerilerini geliştirdiğinde, daha sonra maddelerden (örneğin alkol, tütün ve yasa dışı uyuşturucular) ve / veya kullanımlarını dikkatlice izlenmelidir. (Derevensky J, 2011)
Zarar azaltma önleme programı, özellikle SAMSHA (Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi) tarafından yapılan çalışma, hem riski önleme çerçevesinden hem de koruyu faktörlerin tanıtımı açısından bir üst düzeye taşıdı. Masten, Best ve Garmezy, koruyucu faktörlerin bireysel güvenlik açıkları veya çevresel sıkıntıların etkilerini arabuluculuk yapmaya ya da tamponlanmaya yardımcı olabileceğini, böylece adaptasyon yörüngesinin koruyucu faktörlerin işyerinde olmamaktan daha olumlu olduğunu belirtti. (Derevensky J, 2011). Riley’e göre; kumar oynama hedeflerinin en aza indirilmesi için; 1. Genç bireylern kumar oynaması hedeflerin en aza indirgemek, 2. Toplumda kumar sorununun yaygınlığını azaltmak, 3. bireyler, aileleri ve toplulukları için kumar problemiyle ilgili olumsuz sosyal ve sağlık sonuçlarını azaltmak 4.problemsiz kumarbazlarla kumar oynamanın makul bir seviyesini sağlamak; ve 5. oyun endüstrisi ile ilişkili olanların geçim kaynaklarının gereksiz yere riske atılmamasını sağlamak.
