Kumaş İşleme

Bez İşleme osmanlı lale desenleri osmanlı bez desenleri desenli kumaşlar Türk kumaşları dokuma tekniği, araç gereç özellikleri, desen zenginlikleriyle kumaşın evrimi içinde önemli yer alır Erken örneklerin günümüze ulaşabilmesi zorlama olduğundan, Türk kumaşlarının kökeni konusunda söylenebilecekler sınırlıdır Doğu Türkistan’da, Çin sınırında Budist mağralarındaki resimlerde, V yüzyıla kadar inen canlı renk ve süslemeleri olan Türk tekstil sanatının ilk örneklerine rastlanır Anadolu Selçuklularına ait bir örnek Lyon Müzesi’nde yer alan Alaeddin Keykubat’ın adı yazılı, madalyonlu, çift arslan figürlü kumaştır İbni Batuta, Marco Polo gibi gezginler de Selçuklu kumaşlarından övgüyle laf ederler Hem minyatür ve çinilerdeki insan figürlerinde de, kumaş desenleri enine boyuna işlenmiştir Osmanlı dönemi kumaşlarının gelişimi iseher Osmanlı sultanının en düşük bir elbisesini saklamak gelenek olduğu içinilk önce Topkapı Sarayı, Mevlana Müzesi kolleksiyonlarından izlenebilmektedir Türk kumaşlarının ulaştığı düzeyde, dokuma esnafının sıkı teftiş ve örgütlenme içinde bulunmasının büyük payı vardır Türk bez tekniği, ahali aralarında dokunan kumaşlar, saray tezgahlarında dokunan kumaşlar, olarak iki yönde gelişim göstermiştir Çözgü ve atkısı ipekli, bazen altın ya da gümüş sırmalı kalınca kemha, zemine oranla süslemesi daha şişmiş bir kadife türüne çatma, ipekten kumaş ya da altın sımalı tellerle karışık dokunmuş kumaşa diba, som sırma ve ipekle dokunmuş kumaşa seraser, altın dokumaya zerbaft, ipekten renkli parlak kumaşlara atlasdenir Cinslerine kadar değişik adlar bölge aba, bürümcük, çuha, kadife, canfesve yolculuk desensiz ve düz dokumalardır Bazı düz kumaşlarda batik denilen bir baskı tekniği ile yazma tekniği uygulanmıştır Türk kumaş desenlerinde motif bakımından büyük zenginlik görülürXIV Yüzyıl kumaşlarında motifler iri, renkler az lakin çok canlıdır XV Yüzyılda desenlerin küçülmesine karşılık, renk sayısı artmıştır Türk kumaşlarında lale, karanfil, gül, sümbül, papatya, hilal, rumi, çintemani, çarkıfelek, çam, kozalağı, nar ve geometrik desenler fazla kullanılmıştır Türk kırmızısı, çini mavisi, pişmiş ayva, safran sarısı gibi, zamanla solmayan renkler yeğlenmiştir Cilt ve dokumalar üstüne, iğneyle değişik tür ve renkteki ipliklerle yapılan bezemelere İşleme denir Gelgef ve kasnak denilen araçlara gerilen dokumalar üzerine uygulanan işleme sanatı, eskilere dek uzanır Babil yazma eserlerinde iğnenin işleme arabulucu olduğunu gösteren bilgiler vardır İslam sanatında tarihi aşina en eski İslam kumaşı da işlemelidir Emevi ve Abbasilerde, utbe işareti olan tirazşeritlerinin üstüne yer ve tarih işlenir Bununla ilgili bir misal, Londra Victoria and Albert Müzesi’ndedir Bizans elçisi Zemerkos’un VI Yüzyılda Türk hakanı İstemi Han’ın çadırının işlemeli kumaş ve halılarla süslü olduğunu anlatan belgeler vardır Fransa’da Lyon Müzesi’ndeki sultan Alaeddin Keykubat’ın adını içeren bez da, Selçuklular dömindeki işleme sanatının yüksek düzeyini yansıtır İşleme sanatı baki bir motif zenginliğine sahiptir Kadın ve erkek giyiminde aba, arakiye, başörtüsü, pabuç, cepken, cübbe, uçkur, elbise, entari, lil’at gibi eşyalarıyla kavuk örtüsü, kese, kılıf, sancak, seccaade, mevlüt takımı, yağlık gibi her türlü diğer eşyalarda doğadan alinan üslüplaştırılmış motifler değişik düzenler içinde kullanılmıştır Bunlarda ciğerdeldi, gözeme, sarma, “balıksırtı, “civan kaşı, susman, mürver, “muşabbak, “tel kırma, al gibi özgün adlarla anılan teknikler kullanılmıstr