Kundekari ve Teknikleri

Kundekari nedir,
Kundekari Tekniği,
Kundekari Nasıl Yapılır

Kundekari Sanatı

KUNDEKAR: Kundekari sanaatını yapan kişiye verilen ad

KUNDE: Anadolu ’da Selcuklu doneminde gelişmiş, kendine ozgu bir şekil almıştır Selcuklu, donemi ağac eserleri daha cok mihrap, cami kapısı, dolap kapakları gibi mimari elamanlar olup gercekten cok ustun işcilik gostermektedir

Kundekari Farsca ’dan dilimize gecmiş, asıl hali kendekari olan bir kelimedir Fakat İran ’da şimdi buna “mutenebihe Araplar ise “ta ’şik adını veriyorlar “Kundekari kelimesini yalnız biz Turkler kullanıyoruz Elbette en guzel ornekleri de bizde Bu sanatımızı yıllarca ihmal ettiğimiz icin gercek kundekarinin ne olduğunu bilmiyoruz Kundekaride yalancı ya da sahte kundekari yoktur Bir eserin yalancısı yapılmış olanı taklit edilerek elde edilir Erken donem kundekari vardır ki burada ahşap yuzeyine geometrik desenler cizilir ve o ahşap uzerinde oyma yapılarak geometrik desenlere bir boyut kazandırılır Aslında bu yanyana gelerek oluşturulan monoblok ahşaptır Yanyana gelen bu bloklar zaman icerisinde birbirinden ayrılır, aralarında birkac santimetrelik boşluklar oluşur Selcuklu erken donem eserlerinde bu acıklıkları gorebilirsiniz Sanatkarlar buna mani olmak ve daha iyi eserler elde edebilmek icin, kontrast teşkil edecek renkteki ahşap malzemeleri bir araya getirerek, gercek kundekari sanatını oluşturdular

Bizim mazimizde Avrupa ’daki gibi bir burjuvazi olmadığı icin kulturumuzde sanat cemiyete yonelik eserlerde uygulanmıştır Avrupa ’da Meici ailesi bugunku Fransa ’daki, Floransa ’daki, İtalya ’daki pek cok eserin varisi ve hamisidir Avrupa ’da servet yuzyıllardır aynı ailede devretmektedir Turk kulturunde para ancak abide eserlere; camilere, kervansaraylara, anıt yapılara harcanmıştır Biz de ilk vakfiye ornekleri 1050 yılına aittir Bu donemde ceviz ağacının yanına şimşir koyarak veya sedir ağacının yanına ceviz koyarak kontrast teşkil ederek eserler oluşturulmuştur Gercek kundekaride daha once cizilen şekil tam anlamıyla uc boyutlu hale getirerek, zıvanalarla aralarında hic boşluk bırakılmayacak şekilde birleştirilerek bir araya getiriliyor

Osmanlı donemi ahşap işciliğinde sadelik hakim olmuş, ceşitli teknikler daha cok cami kapısı, minber, vaaz kursusu, dolap kapakları, pencere kapakları ve bunlara benzer bir cok mimari ogelerde uygulanmıştır



Kundenin hazırlanış teknikleri

Yıldız (Gokyuzu yıldızları ve sonsuzluğu ifade eder), sekizgen, ongen, baklava, klasik parke ve bircok geometri desenleriyle uygulanmıştır

Hazırlanan suyu duzgun kucuk ağac parcalarının, onceleri bu iş icin ağızları kordon bıcağı şekli verilmiş rendelerle (el pılanyası) ile kordon profilleri cekilmiş ağacların, ince ve hassas bir şekilde işlenerek gecme (zıvana) tekniği ile geometrik bir bezeme oluşturacak şekilde bir cok parcanın ana kirişlere bağlanması sonucu bir araya getirilmektedir

Aralarına farklı tur ve renklerde kucuk ahşap tablalar konarak bazı orneklerde oyma işciliği, sedef, baga, fildişi kakma (ğomme) işciliği uygulanıp, civi ve tutkal kullanılmadan seren ve kayıtların zıvanalara gecirilip sıkıştırılmasıyla toplanır

Kunde ’nin en onemli ozelliği değişen mevsim şartlarında ısı ve nem oranının değişmesinden etkilenerek ağacın calışmamasını sağlamak



KULLANILAN MALZEMELER


İc mekan:

Ceviz, şimşir, armut, kiraz, sapelli (maun) gibi ağaclar kullanılıp, bezemelerde abanoz, tik, yılan ağacı, wenğe, peleseng, sapelli (maun), altın varak, bağa (kaplumbağa dış kabuğu, deniz kaplumbağası), gumuş, fildişi, sedef, yakut ve zumrut gibi degerli malzemeler kullanılır


Dış mekan:

Meşe, sapelli (maun), ireko, tik, dişbudak gibi sert hava şartlarına dayanıklı agaclar kullanılır

Kaynak:hatdergisicom