Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Kuran okuyucusu duruma gore gizli ve acık bir şekilde Kuran kıraat edebilir Her iki okuyuşla ilgili rivayetler mevcuttur Once gizli ve sessiz okuyuş hakkındaki rivayetleri zikredeceğiz
Gizli okuyuş konusunda Rasulullah (sav) şoyle buyurmuştur:
Gizli kıraatın,acıktan yapılan kıraata gore fazileti, zekatın gizli verilmesinin, acıktan verilmesine karşı olan fazileti gibidir Diğer bir rivayet şoyledir:
Acık olarak Kuranı kıraat eden, zekatını acıktan veren gibidir Kıraatını gizli yapan ise, zekatını gizli veren gibidir566
Gizli amel, acıkca yapılan amele gore yetmiş kat daha faziletlidir567
Rızkın en hayırlısı yeterli olanıdır Zikrin en hayırlısı da gizli yapılanıdır568
Hicbiriniz, akşamla yatsı arasında, kıraatini, diğerini rahatsız edecek şekilde acıktan yapmasın569
Said b Museyyeb, bir gece Rasulullahın (sa) mescidinde Omer b Abdulazizin namazda, sesli olarak Kuran okuduğunu gordu Sesi de pek guzeldi Yanında bulunan hizmetcisine:
Şu namaz kılana git ve sesini kısmasını soyle, dedi Hizmetcisi:
Nasıl olur, mescid bize ait değildir Herkesin onda hakkı vardır, dedi Bunun uzerine Said:
Ey namaz kılan, eğer namazdan muradın Yuce Allah ise, sesini yukseltme Ama muradın insanlar ise, iyi bil ki onlar, Allahtan yana sana hicbir fayda veremezler ve hic bir ihtiyacını karşılayamazlar dedi O zaman Medine valisi olan Omer, sesini kesti ve rekatını kısa tutarak namazını tamamladı Selam verdikten sonra ayakkabılarını aldı ve oradan cıkıp gitti
Ote yandan sesli kıraat da onemlidir Nitekim Rasulullah (sav), gece namazında sesli olarak Kuran okuyan bir grubu beğenmiş ve hatta Kuran okuyuşlarına kulak verip dinlemiştir Ayrıca bir rivayette kıraatın sesli yapılmasını tavsiye ederek şoyle buyurmuştur:
Sizden biriniz, gece namaz kılmak uzere kalktığında kıraatını sesli yapsın Cunku melekler ve evde bulunan diğer cin vesaire onun kıraatını dinler ve onunla namaz kılarlar570
Rasulullah Aleyhisselam, bir gece namaz kılan ve farklı şekilde kıraat yapan uc kişinin yanına uğradı Onlardan birisi Hz Ebu Bekir idi Namazında sessiz bir şekilde Kuran okuyordu Rasulullah (sav), kendisine: Nicin boyle yaptığını sordu O da: Kendisine yoneldiğim ve yalvardığım Zat beni duymaktadır, ondan dolayı okuyuşumu gizli yapıyorum dedi Onlardan birisi Hz Omerdi O sesli olarak Kuran okuyordu Rasulullah (sav) ona da aynı soruyu sorduğunda, Hz Omer: Uyuyanları uyandırmak ve şeytanı kovmak istiyorum Bunun icin sesli okuyorum dedi Onlardan bir diğeri Bilali Habeşi idi O da biraz bu sUreden, biraz obur sUreden ayetler okuyarak namaz kılıyordu Rasulullah (sav), ona nicin boyle yaptığını sorduğunda O:
Rabbimiz temiz kelamını diğer temiz kelamı ile karıştırıyorum dedi Bunun uzerine Rasulullah (sav):
Hepiniz guzel yapmaktasınız ve isabet etmektesiniz buyurdu571
Allah daha iyi bilir; biz deriz ki, kul Kuranı sesli okurken farklı bir niyeti yoksa veya gizli okuyuşla duşuncesini toplama sıkıntısı ve Allaha karşı gereken edebi tam yapamama endişesi varsa, o zaman sesli kıraatı tercih eder Cunku gizli kıraat, selamete daha yakın ve afetlerden uzak kalmaya daha musaittir Ama sesli kıraatta hayırlı bir niyeti olan ve bu şekilde Yuce Mevla ile muamelesini daha guzel yapan kimse icin, sesli okuyuş daha faziletlidir Cunku o, boylece gece Kuran okumak sunnetini de yerine getirmektedir Ayrıca gizli okuyuştaki fayda, sadece okuyana ait olmakta, sesli okuyuştan ise, hem kendisi hem de başkaları faydalanmaktadır Malum olduğu uzere insanların en hayırlısı insanlara en cok faydalı olandır Hem Allahın kelamı ile faydalı olmak, faydaların en faziletlisidir Yine sesli okuyuşta kişi, ameline ibadet niyetiyle ikinci bir ameli ilave etmektedir Bu da, onun daha faziletli olmasına sebeptir
Kul, dersine, şu duayı okuyarak başlamalıdır:
Bundan sonra Nas sUresini ve Fatiha sUresini okumalıdır Her bir sUreyi okuduğunda, Sadakallah ve belleğa Rasulullah Allahummenfana bihi ve barik lena fihi Elhamdu lillahi rabbialemin: Allah doğru soyledi Rasulullah bize tebliğ etti Allahım! Bizi onunla faydalandır ve bizim icin onda bereket yarat Alemlerin Rabbine hamd olsun, der
Kalbini ve diğer organlarını haramlardan koruyan kimse, Kuranın butunuyle amel ediyor demektir Cunku Kuran, kulun vucudunun butununu ilgilendirir ve azaları da o butunun birer parcasıdır
Sesli kıraatta yedi niyet vardır:
1Kuranı emredildiği gibi tertil uzerehakkını vererek okumak
2Kuran okurken sesin guzelleştirilmesi Nitekim Rasulullah (as) bunu şoyle teşvik etmiştir:
Kuranı, sesleriniz ile susleyiniz572 Başka bir defasında şoyle buyurmuştur:
Kuranı guzel makam ile okumayan bizden değildir Yani sesini Kuran ile guzelleştirmeyen kimse, bizden değildir Hadise verilen iki manadan biri budur Arapca ehline daha sevimli gelen bu manadır Diğer bir manası ise, kim Kuran sayesinde teğanni ihtiyacını gidermez, onunla yetinmez ise, bizden değildir, demektir Bu manayı ifade icin: Kuranı Kerimle teğanni ihtiyacını yerine getiriyor denir
3Bir diğer niyet kulun okuduğu Kuranı kendisine işittirerek kalbini uyandırması, ilahi kelamı guzelce duşunmesi ve manalarını anlamasıdır Cunku bunların hepsi sesli kıraat sayesinde olur
4Bir diğer niyet, Kuran okurken sesi yukseltip kendinden şeytanı ve uykuyu uzaklaştırmaktır
5Yine sesli kıraat yapanın bir niyeti de uyuyan insanları uyandırıp Allahı zikretmelerine ve geceyi ihya etmelerine sebep olmak olmalıdır
6 Diğer bir niyet de şudur: İbadetten yana gaflet ve tembellik icinde olanlar onu gorsunler ve gece ibadetine ilgi duysunlar Boylece sesli kıraat yapan, onlara iyilik ve takvada yardımcı olmuş olur
7 Sesli kıratla okuyuşunu daha fazla yapma imkanı vardır alıştığı usul uzere sesli kıraatla namazdaki kıyamını daha fazla uzatır Bu kıraat sayesinde ameli, daha fazla olur Kul, sesli olarak Kuran okurken bu anlattıklarımıza niyet etmelidir Bu şekilde bir kulun Cenabı Hakka yaklaşmayı kasdederek, nefsini bilerek, niyetini guzel yaparak ve razı olduğu amelleri yapmada kendisini muvaffak kılan Mevlasına yonelerek yaptığı sesli kıraat daha faziletlidir Cunku bu kıraatta, insan bir cok amel yapmış olmaktadır Ayrıca ameller, iclerindeki cok niyete gore fazilet kazanır Nitekim alimler, amellerindeki guzel niyet ve itikatları sayesinde yukselmiş ve amelleri daha faziletli olmuştur Bazen bir amelde on niyet olabilir Bunu, ancak alimler bilir ve amellerini buna gore yaparlar Neticede onlara on ecir verilir İnsanların amel bakımından en ustun olanları, amellerindeki niyetleri en cok ve edepleri en guzel olanlardır Nitekim bir ayette şoyle buyurulmuştur:
Rabbinin nimetine gelince, onu zikret574 Bu ayetin tefsirinde, Kuran kıraat ederek onu zikret denmiştir
Bir haberde şoyle varid olmuştur
Kim, Allahın kitabındaki ayetlerden birine kulak verirse o, onun icin kıyamet gununde bir nUr olur575 Diğer bir haberde de: Kendisi icin on sevap yazılır576 buyurulmuştur
Kuran tilavet eden, ecirde, dinleyene ortaktır Cunku ecrini kazanmasına o vesile olmuştur Alimlerden biri demiştir ki: Okuyan icin bir ecir, dinleyen icin iki ecir vardır Bir diğeri de şoyle demiştir: Dinleyen icin dokuz ecir vardır Bunların, hepsi sahihtir Cunku okuyan ve dinleyenden her biri, dinlemesi ve niyetine gore ecir alırlar Tilavet eden, diğerlerinin dinlemesine ve ecir elde etmelerine sebep olunca, bu ecir, aynı zamanda kendisi icin de yazılır Nitekim Rasulullah Aleyhisselam şoyle buyurmuştur:
Bir iyiliğe vesile olan kimse, onu yapan gibi sevap alır577
Ozellikle o, Kuranı bilen bir alim ve fakih olursa, onun okuması ve vukufu dinleyenler icin bir ilim ve bir huccet olur
Bir haberde şoyle anlatılır: Rasulullah (sav), Hz Aişeyi bekliyordu O, biraz gec gelince Rasulullah (sav) ona: Seni geciktiren ne oldu? diye sordu Hz Aişe: Ya Resulallah, bir adamın Kuran kıraatını dinliyordum Kıraatı cok guzeldi dedi
Rasulullah (sav), onu dinlemek uzere gitti ve onu uzun sure dinledi Sonra geldi ve şoyle buyurdu: O, Ebu Huzeyfenin azatlı kolesi Salimdir Allaha hamd olsun ki, ummetim arasında onun gibi kimseler yaratmıştır578
Rasulullah (sav) bir gece de Abdullah b Mesudun kıraatını dinlemişti Beraberinde Hz Ebu Bekir ve Hz Omer de vardı Uzun sure durup onu dinlediler Sonra Rasulullah (sav)şoyle buyurdu:
Kim Kuranı indirildiği şekle uygun olarak okumak isterse, İbn Ummi Abdin (İbnu Mesudun) okuyuşuna gore okusun579
Yine bir defasında Rasulullah (sav) İbn Mesuda: Kuran oku da dinleyeyim buyurdu İbnu Mesud: Kuran size nazil olmuşken onu size ben mi okuyayım? dedi Rasulullah (sav): Ben onu bir başkasından dinlemeyi severim buyurdu İbnu Mesud, okumaya başladı Rasulullah (sav) dinliyor ve gozlerinden yaş akıyordu Ozellikle şu ayete geldiğinde ağlıyordu:
Her bir ummetten bir şahit getirdiğimiz ve seni de onlara şahit olarak gosterdiğimiz zaman halleri nice olacak?580
Rasulullah (sav), Ebu Musa elEşarinin kıraatını dinledikten sonra şoyle buyurdu Ona Davut aleyhisselamın guzel sesiyle okuyuşu gibi bir okuyuş verilmiştir581 Bu soz Ebu Musaya ulaştığında şoyle dedi Ya Resalellah, sizin dinlediğinizi bilmiş olsaydım, daha guzel okumaya calışırdım
İbn Mesud, Alkame b Kaystan Kuran okumasını ister ve ona Anambabam sana feda olsun, tertil uzere yavaş yavaş oku derdi Cunku onun kıraatı ve sesi cok guzeldi
semerkand yayınları
yazarEbu Talip ElMekki kalplerin azığı kitabı cilt 1
Gizli okuyuş konusunda Rasulullah (sav) şoyle buyurmuştur:
Gizli kıraatın,acıktan yapılan kıraata gore fazileti, zekatın gizli verilmesinin, acıktan verilmesine karşı olan fazileti gibidir Diğer bir rivayet şoyledir:
Acık olarak Kuranı kıraat eden, zekatını acıktan veren gibidir Kıraatını gizli yapan ise, zekatını gizli veren gibidir566
Gizli amel, acıkca yapılan amele gore yetmiş kat daha faziletlidir567
Rızkın en hayırlısı yeterli olanıdır Zikrin en hayırlısı da gizli yapılanıdır568
Hicbiriniz, akşamla yatsı arasında, kıraatini, diğerini rahatsız edecek şekilde acıktan yapmasın569
Said b Museyyeb, bir gece Rasulullahın (sa) mescidinde Omer b Abdulazizin namazda, sesli olarak Kuran okuduğunu gordu Sesi de pek guzeldi Yanında bulunan hizmetcisine:
Şu namaz kılana git ve sesini kısmasını soyle, dedi Hizmetcisi:
Nasıl olur, mescid bize ait değildir Herkesin onda hakkı vardır, dedi Bunun uzerine Said:
Ey namaz kılan, eğer namazdan muradın Yuce Allah ise, sesini yukseltme Ama muradın insanlar ise, iyi bil ki onlar, Allahtan yana sana hicbir fayda veremezler ve hic bir ihtiyacını karşılayamazlar dedi O zaman Medine valisi olan Omer, sesini kesti ve rekatını kısa tutarak namazını tamamladı Selam verdikten sonra ayakkabılarını aldı ve oradan cıkıp gitti
Ote yandan sesli kıraat da onemlidir Nitekim Rasulullah (sav), gece namazında sesli olarak Kuran okuyan bir grubu beğenmiş ve hatta Kuran okuyuşlarına kulak verip dinlemiştir Ayrıca bir rivayette kıraatın sesli yapılmasını tavsiye ederek şoyle buyurmuştur:
Sizden biriniz, gece namaz kılmak uzere kalktığında kıraatını sesli yapsın Cunku melekler ve evde bulunan diğer cin vesaire onun kıraatını dinler ve onunla namaz kılarlar570
Rasulullah Aleyhisselam, bir gece namaz kılan ve farklı şekilde kıraat yapan uc kişinin yanına uğradı Onlardan birisi Hz Ebu Bekir idi Namazında sessiz bir şekilde Kuran okuyordu Rasulullah (sav), kendisine: Nicin boyle yaptığını sordu O da: Kendisine yoneldiğim ve yalvardığım Zat beni duymaktadır, ondan dolayı okuyuşumu gizli yapıyorum dedi Onlardan birisi Hz Omerdi O sesli olarak Kuran okuyordu Rasulullah (sav) ona da aynı soruyu sorduğunda, Hz Omer: Uyuyanları uyandırmak ve şeytanı kovmak istiyorum Bunun icin sesli okuyorum dedi Onlardan bir diğeri Bilali Habeşi idi O da biraz bu sUreden, biraz obur sUreden ayetler okuyarak namaz kılıyordu Rasulullah (sav), ona nicin boyle yaptığını sorduğunda O:
Rabbimiz temiz kelamını diğer temiz kelamı ile karıştırıyorum dedi Bunun uzerine Rasulullah (sav):
Hepiniz guzel yapmaktasınız ve isabet etmektesiniz buyurdu571
Allah daha iyi bilir; biz deriz ki, kul Kuranı sesli okurken farklı bir niyeti yoksa veya gizli okuyuşla duşuncesini toplama sıkıntısı ve Allaha karşı gereken edebi tam yapamama endişesi varsa, o zaman sesli kıraatı tercih eder Cunku gizli kıraat, selamete daha yakın ve afetlerden uzak kalmaya daha musaittir Ama sesli kıraatta hayırlı bir niyeti olan ve bu şekilde Yuce Mevla ile muamelesini daha guzel yapan kimse icin, sesli okuyuş daha faziletlidir Cunku o, boylece gece Kuran okumak sunnetini de yerine getirmektedir Ayrıca gizli okuyuştaki fayda, sadece okuyana ait olmakta, sesli okuyuştan ise, hem kendisi hem de başkaları faydalanmaktadır Malum olduğu uzere insanların en hayırlısı insanlara en cok faydalı olandır Hem Allahın kelamı ile faydalı olmak, faydaların en faziletlisidir Yine sesli okuyuşta kişi, ameline ibadet niyetiyle ikinci bir ameli ilave etmektedir Bu da, onun daha faziletli olmasına sebeptir
Kul, dersine, şu duayı okuyarak başlamalıdır:
Bundan sonra Nas sUresini ve Fatiha sUresini okumalıdır Her bir sUreyi okuduğunda, Sadakallah ve belleğa Rasulullah Allahummenfana bihi ve barik lena fihi Elhamdu lillahi rabbialemin: Allah doğru soyledi Rasulullah bize tebliğ etti Allahım! Bizi onunla faydalandır ve bizim icin onda bereket yarat Alemlerin Rabbine hamd olsun, der
Kalbini ve diğer organlarını haramlardan koruyan kimse, Kuranın butunuyle amel ediyor demektir Cunku Kuran, kulun vucudunun butununu ilgilendirir ve azaları da o butunun birer parcasıdır
Sesli kıraatta yedi niyet vardır:
1Kuranı emredildiği gibi tertil uzerehakkını vererek okumak
2Kuran okurken sesin guzelleştirilmesi Nitekim Rasulullah (as) bunu şoyle teşvik etmiştir:
Kuranı, sesleriniz ile susleyiniz572 Başka bir defasında şoyle buyurmuştur:
Kuranı guzel makam ile okumayan bizden değildir Yani sesini Kuran ile guzelleştirmeyen kimse, bizden değildir Hadise verilen iki manadan biri budur Arapca ehline daha sevimli gelen bu manadır Diğer bir manası ise, kim Kuran sayesinde teğanni ihtiyacını gidermez, onunla yetinmez ise, bizden değildir, demektir Bu manayı ifade icin: Kuranı Kerimle teğanni ihtiyacını yerine getiriyor denir
3Bir diğer niyet kulun okuduğu Kuranı kendisine işittirerek kalbini uyandırması, ilahi kelamı guzelce duşunmesi ve manalarını anlamasıdır Cunku bunların hepsi sesli kıraat sayesinde olur
4Bir diğer niyet, Kuran okurken sesi yukseltip kendinden şeytanı ve uykuyu uzaklaştırmaktır
5Yine sesli kıraat yapanın bir niyeti de uyuyan insanları uyandırıp Allahı zikretmelerine ve geceyi ihya etmelerine sebep olmak olmalıdır
6 Diğer bir niyet de şudur: İbadetten yana gaflet ve tembellik icinde olanlar onu gorsunler ve gece ibadetine ilgi duysunlar Boylece sesli kıraat yapan, onlara iyilik ve takvada yardımcı olmuş olur
7 Sesli kıratla okuyuşunu daha fazla yapma imkanı vardır alıştığı usul uzere sesli kıraatla namazdaki kıyamını daha fazla uzatır Bu kıraat sayesinde ameli, daha fazla olur Kul, sesli olarak Kuran okurken bu anlattıklarımıza niyet etmelidir Bu şekilde bir kulun Cenabı Hakka yaklaşmayı kasdederek, nefsini bilerek, niyetini guzel yaparak ve razı olduğu amelleri yapmada kendisini muvaffak kılan Mevlasına yonelerek yaptığı sesli kıraat daha faziletlidir Cunku bu kıraatta, insan bir cok amel yapmış olmaktadır Ayrıca ameller, iclerindeki cok niyete gore fazilet kazanır Nitekim alimler, amellerindeki guzel niyet ve itikatları sayesinde yukselmiş ve amelleri daha faziletli olmuştur Bazen bir amelde on niyet olabilir Bunu, ancak alimler bilir ve amellerini buna gore yaparlar Neticede onlara on ecir verilir İnsanların amel bakımından en ustun olanları, amellerindeki niyetleri en cok ve edepleri en guzel olanlardır Nitekim bir ayette şoyle buyurulmuştur:
Rabbinin nimetine gelince, onu zikret574 Bu ayetin tefsirinde, Kuran kıraat ederek onu zikret denmiştir
Bir haberde şoyle varid olmuştur
Kim, Allahın kitabındaki ayetlerden birine kulak verirse o, onun icin kıyamet gununde bir nUr olur575 Diğer bir haberde de: Kendisi icin on sevap yazılır576 buyurulmuştur
Kuran tilavet eden, ecirde, dinleyene ortaktır Cunku ecrini kazanmasına o vesile olmuştur Alimlerden biri demiştir ki: Okuyan icin bir ecir, dinleyen icin iki ecir vardır Bir diğeri de şoyle demiştir: Dinleyen icin dokuz ecir vardır Bunların, hepsi sahihtir Cunku okuyan ve dinleyenden her biri, dinlemesi ve niyetine gore ecir alırlar Tilavet eden, diğerlerinin dinlemesine ve ecir elde etmelerine sebep olunca, bu ecir, aynı zamanda kendisi icin de yazılır Nitekim Rasulullah Aleyhisselam şoyle buyurmuştur:
Bir iyiliğe vesile olan kimse, onu yapan gibi sevap alır577
Ozellikle o, Kuranı bilen bir alim ve fakih olursa, onun okuması ve vukufu dinleyenler icin bir ilim ve bir huccet olur
Bir haberde şoyle anlatılır: Rasulullah (sav), Hz Aişeyi bekliyordu O, biraz gec gelince Rasulullah (sav) ona: Seni geciktiren ne oldu? diye sordu Hz Aişe: Ya Resulallah, bir adamın Kuran kıraatını dinliyordum Kıraatı cok guzeldi dedi
Rasulullah (sav), onu dinlemek uzere gitti ve onu uzun sure dinledi Sonra geldi ve şoyle buyurdu: O, Ebu Huzeyfenin azatlı kolesi Salimdir Allaha hamd olsun ki, ummetim arasında onun gibi kimseler yaratmıştır578
Rasulullah (sav) bir gece de Abdullah b Mesudun kıraatını dinlemişti Beraberinde Hz Ebu Bekir ve Hz Omer de vardı Uzun sure durup onu dinlediler Sonra Rasulullah (sav)şoyle buyurdu:
Kim Kuranı indirildiği şekle uygun olarak okumak isterse, İbn Ummi Abdin (İbnu Mesudun) okuyuşuna gore okusun579
Yine bir defasında Rasulullah (sav) İbn Mesuda: Kuran oku da dinleyeyim buyurdu İbnu Mesud: Kuran size nazil olmuşken onu size ben mi okuyayım? dedi Rasulullah (sav): Ben onu bir başkasından dinlemeyi severim buyurdu İbnu Mesud, okumaya başladı Rasulullah (sav) dinliyor ve gozlerinden yaş akıyordu Ozellikle şu ayete geldiğinde ağlıyordu:
Her bir ummetten bir şahit getirdiğimiz ve seni de onlara şahit olarak gosterdiğimiz zaman halleri nice olacak?580
Rasulullah (sav), Ebu Musa elEşarinin kıraatını dinledikten sonra şoyle buyurdu Ona Davut aleyhisselamın guzel sesiyle okuyuşu gibi bir okuyuş verilmiştir581 Bu soz Ebu Musaya ulaştığında şoyle dedi Ya Resalellah, sizin dinlediğinizi bilmiş olsaydım, daha guzel okumaya calışırdım
İbn Mesud, Alkame b Kaystan Kuran okumasını ister ve ona Anambabam sana feda olsun, tertil uzere yavaş yavaş oku derdi Cunku onun kıraatı ve sesi cok guzeldi
semerkand yayınları
yazarEbu Talip ElMekki kalplerin azığı kitabı cilt 1
