kur-an-ı kerim'e gore cennet hayatı

Cennet kelimesinin Mu'cemu'lMufehres'e bakıldığında turevleri ile birlikte 147 ayette zikredildiği gorulecektir5 Bunlardan bir kısmı tekil, ekserisi de coğul sigası ile kullanılmıştır

Kur'anı Kerim'de Cennet'e İşaret Eden Diğer İsimler

Mucizu'lBeyan Kur'anı Kerim'de zikredilmiş olan bir kelimenin bir başka muteradifinin bulunması Kur'an'ın icazına aykırıdır İlk bakışta muteradif gibi gozukse bile iyice tetkik edildiğinde o kelime yerine kullanıldığı zannedilen diğer kelimenin taşımış olduğu yeni bir manası, kullanıldığı makamda ustlendiği rolu ve faydası soz konusudur Bu durum Cennet kelimesi icin de gecerlidir Araştırıldığında Cennet kelimesinin yerine zikredilmiş kelimelerin taşımış olduğu yeni bir vazife keşfedilecektir

Cennet kelimesinin yerine bu anlamda gelmiş isimlerden bazıları;

ElHusna (Daha guzel karşılık), Daru'lAhiret (Ahiret yurdu), Daru'sSelam (Esenlik yurdu), Daru'lKarar (Kalıcı yurt), Daru'lMuttekin (Takva sahiplerinin yurdu), Daru'lMukame (Asıl oturulacak yurt), Tuba İlliyyun, ElFirdes ve Fadl (Lutuf)'tur

Kısaca temas etmek gerekirse Cennet Kur'ani tabirle kendisine işaret eden butun bu isimleri icine alır Yani Cennet netice itibarıyla mu'minlerin ahireti, ahiret yurdu, esenlik yurdu, dunyadaki salih amellerine mukabil bir mukafat yani elHusna, aynı anda bir fadl ve lutuf, dunyaya nispeti olamayacak kadar daru'lmukame (asıl oturulacak yer) ve daru'lkarar, (kalıcı yurt), daru'l muttekin; Cennete ehil olmuş mu'minlerin yurdu, o bir tuba, bir mujde, yukseklerde illiyyun ve guzel niam bahceleriyle firdevs

Ote yandan Cennete işaret eden butun bu isimler zikri gecen ayet ve makamları icerisinde butunluk taşır Yani dunyanın geciciliğinden bahseden bir ayette Cennetin kalıcılığı ozelliğini vurgulayan ismi; daru'lkarar on planda yer alır(4039) Ve yine Allah'ın fazl ve kereminden soz eden bir makamda Cennet kelimesi yerine orneğin elfadl kullanılmıştır(3347)

Şimdi bu kelimelerin gectiği ayetlerden bazılarına goz gezdirelim;

a) ElHusna (Daha Guzel Karşılık):

Guzel davrananlara daha guzel karşılık (Cennet), bir de fazlası vardır Onların yuzlerine ne bir toz (kara leke) bulaşır ne de bir horluk (gelir) İşte onlar Cennet ehlidirler Ve onlar orada ebedi kalacaklardır(1026) İşte Rablerinin emrine uyanlar icin en guzel (mukafat) vardır Ona uymayanlara gelince, eğer yeryuzunde olanların tumu ile bunun yanında bir misli daha kendilerinin olsa, (kurtulmak icin) onu mutlaka feda ederler(1318)

b) Daru'lAhire (Ahiret Yurdu):

İşte ahiret yurdu (Cennet)! Biz onu yeryuzunde boburlenmeyi ve bozgunculuğu arzulamayan kimselere veririz (En guzel) akıbet, takva sahiplerinindir(2883)

c) Daru'sSelam (Esenlik Yurdu):

Rableri katında onlara esenlik yurdu (Cennet) vardır Ve yapmakta oldukları (guzel) işler sebebiyle Allah onların dostudur(6127) Allah kullarını esenlik yurduna cağırıyor ve O, dilediğini doğru yola iletir(1025)

d) Daru'lKarar (Kalıcı yurt):

Ey kavmim! Şuphesiz bu dunya hayatı, gecici bir eğlencedir Ama ahiret, gercekten kalıcı yurttur(4039)

e) Daru'lMuttekin (Takva Sahiplerinin Yurdu)

(Kotuluklerden) sakınanlara: Rabbiniz ne indirdi? denildiğinde, Hayır (indirdi)derler Bu dunyada guzel davrananlara, guzel mukafat vardır Ahiret yurdu ise daha hayırlıdır Takva sahiplerinin yurdu gercekten guzeldir !(1630)

f) Daru'lMukame (Asıl Oturulacak Yurt):

“O (Rab) ki lutfuyla bizi asıl oturulacak yurda (Cennete) yerleştirdi Artık orada bize ne bir yorgunluk dokunacak ne de orada bize bir usanc gelecektir(3535)

g) Tuba

İman edip iyi işler yapanlara ne mutlu! Tuba onlar icindir(1329)

h) El –Firdevs

(Evet) Firdevs' e varis olan bu kimseler, orada ebedi kalıcıdırlar(2311)

i) ElFadl (Lutuf):

Allah'tan buyuk bir lutfa (Cennete) ereceklerini muminlere mujdele(3347)

Cennet'e Taşıyan Ameller

Cennete taşıyan en onemli faktor imandır Ehli Sunnet inancına gore kalbinde zerre miktarı imanı bulunan, işlediği gunahların cezasını cektikten sonra neticede Cennete girecektir Ameli saliha ıstılahıyla dini terminolojimize girmiş olan insanı Allah'a yaklaştıracak ve rızasına nail kılacak her amel insanı Cennete taşıyan diğer faktordur Bunların Kur'an'da zikredilenlerinden bazıları şunlardır

a) İman

İnanıp da guzel işler yapan ve Rablerine gonulden boyun eğenlere gelince, işte onlar Cennet ehlidir(1123) iman edip guzel işler yapanları, (evet) muhakkak ki onları icinde ebedi kalmak uzere altlarından ırmaklar akan Cennet koşklerine yerleştireceğiz (2958) Kim de kadın veya erkek, mumin olarak faydalı bir iş yaparsa işte onlar, Cennete girecekler(4040)

b) Salih Ameller

Erkek olsun, kadın olsun, her kim de mumin olarak iyi işler (salih ameller) yaparsa, işte onlar Cennete girerler(4124) İman edip iyi davranışlarda bulunanlara gelince, onlar icin makam olarak Firdevs Cennetleri vardır(18107) Onlar ki, namazlarında huşu icindedirler; onlar ki, boş ve yararsız işlerden yuz cevirirler; onlar ki, zekatı verirler; ve onlar ki, iffetlerini korurlar Ancak eşleri ve ellerinin sahip olduğu (cariyeleri) haric (Bunlarla ilişkilerden dolayı) kınanmış değillerdir Şu halde, kim bunun otesine gitmek isterse, işte bunlar, haddi aşan kimselerdir Yine onlar (o muminler) ki, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler; ve onlar ki, namazlarına devam ederler İşte, asıl bunlar varis olacaklardır; (evet) Firdevs'e varis olan bu kimseler, orada ebedi kalıcıdırlar(23ll 1) Namazlarını koruyanlar; (itina ile eda edenler) İşte bunlar, Cennetlerde ağırlanırlar? (7034)

c) Allah ve Resulune İttiba

Kim Allah'a ve Peygamberine itaat ederse Allah onu, zemininden ırmaklar akan Cennetlere koyacaktır(413)

d) Takva

Şu da muhakkak ki, takva sahipleri icin Rableri katında nimetleri bol Cennetler vardır(6834)
Rablerine karşı takva sahibi olanlar ise, boluk boluk Cennete sevk edilir, oraya varıp da kapıları acıldığında bekcileri onlara: Selam size! Tertemiz geldiniz Artık ebedi kalmak uzere girin buraya, derler(3973) Takva sahipleri, mutlaka Cennetlerde ve pınar başlarında olacaklar(1545)Şuphesiz takva sahipleri Cennetlerde ve nimet icindedirler(5217)

e) Havf İcinde Olma

Rabbinin makamından korkan ve nefsini kotu arzulardan uzaklaştırmış kimse icin, şuphesiz Cennet (onun) yegane barınağıdır(7941)

Rabbinin huzurunda durmaktan korkan kimselere iki Cennet vardır(5546)

f) Nefsin Arzularına Karşı Gelme

Rabbinin makamından korkan ve nefsini kotu arzulardan uzaklaştırmış kimse icin, şuphesiz Cennet (onun) yegane bar inağıdır(7941)

Cennete Giriş Allah'ın Fazl ve Keremiyledir

Bilindiği gibi Cennet hayatı ebedi olacaktır Dolayısıyla insanın gecici dunya hayatında yapmış olduğu salih amellerin ebedi Cennet hayatıyla mukayesesi makul olmasa gerekir Bu noktada bircok ayeti kerime Cennete girmeyi İdhal(girdirme) lafzı ile beyan etmiştir

Muhakkak ki Allah, iman edip iyi davranışlarda bulunanları, zemininden ırmaklar akan Cennetlere koyar (idhal eder)'(2223)

Bunun uzerine Rableri, onların dualarını kabul etti (Dedi ki) Ben, erkek olsun kadın olsun ki hep birbirinizdensiniz icinizden, calışan hicbir kimsenin yaptığını boşa cıkarmayacağım Onlar ki, hicret ettiler, yurtlarından cıkarıldılar, Benim yolumda eziyete uğradılar, carpıştılar ve oldurulduler; and olsun, Ben de onların kotuluklerini orteceğim ve onları altlarından ırmaklar akan Cennetlere koyacağım Bu mukafat, Allah tarafındandır Allah; karşılığın guzeli O'nun katındadır(3 195)

İman edip de iyi işler yapanlar Rablerinin izniyle icinde ebedi kalacakları ve zemininden ırmaklar akan Cennetlere idhal edileceklerdir (1423)

Cennetin Sıfatları

Mana aleminin, maddi kıstaslarla cevrili insan aklıyla algılanması mumkun değildir Daha once zikri gecen Hicbir gozun gormediği, hicbir kulağın işitmediği ve insanın tahammul dahi edemeyeceği kutsi hadisi6 ve İbn Abbas'ın (ra) bu anlamda Cennetteki isimlerden başka dunyayı ifade eden bir şey yoktursozu7 Cennetin beşer zihni ile tasavvur edilemeyeceğini ortaya koymaktadır Dolayısıyla Kur'anı Kerim'de Cennetin tasviri mahiyetinde yer alan ayeti kerimelerin sadece beşerin zihnine yakınlaştırmak icin zikredildiğini soyleyebiliriz Bu demektir ki Kur'an'da zikrolan Cennet tasviri icerisindeki misal olarak bağ, bahce, nehir ve benzeri nesneler insan tahayyulunun fevkindedir Bağları bahceleri ve altından akan nehirlerin guzelliği hayal dahi edilemez

Bu gercekler ışığı altında Kur'anı Kerim'in bize cizdiği Cennet portresini şoyle sınırlayabiliriz:

Girilmesi icin kapıları olan, icinde ust uste konmuş konakları, altından icenlere zevk veren şarap ve suzulmuş baldan ırmakların aktığı sarmaş dolaş olmuş koyu yeşilliklerin ve meyveleri kolayca toplanabilen ağacların bolca olduğu bağ ve bahceler ve icerisinde ebedi yaşam

Biraz daha detaylarına inmek istersek şoyle ifade edebiliriz:

a) Cennetin Genişliği

Cennetin genişliği ile ilgili sarih bir acıklama olmamakla beraber Hadid suresi 21 ayette Cenabı Hak şoyle buyurmaktadır;

Rabbinizden bir mağfirete; Allah'a ve peygamberlerine inananlar icin hazırlanmış olup genişliği gokle yerin genişliği kadar olan Cennete koşuşun(5721)

Bu tasvir Cennetin tasavvur edilemeyecek kadar geniş olduğunu ifade eden sadece bir benzetmedir8

b) Cennetin Kapıları

Kur'anı Kerim Cennetin birden fazla kapısı olduğunu, zikri gecen ayetlerdeki cemi sigasıyla işaret etmektedir

Rablerine karşı gelmekten sakınanlar ise, boluk boluk Cennete sevk edilir, oraya varıp da kapılan acıldığında bekcileri onlara: Selam size! Tertemiz geldiniz Artık ebedi kalmak uzere girin buraya derler(3973) Kapıları yalnızca kendilerine acılmış Adn Cennetleri vardır(3850)

Bunun dışında; adedi hakkında, bazı hadislerde 8 kapısı olduğu rivayeti yer almaktadır9

c)Cennetin Meskenleri, Odaları

Cennet hayatının onemli bir yerini oluşturan meskenleri ve onun mahiyeti Kur'anı Kerim'de bircok ayette beyan edilmiştir

İman edip iyi amelde bulunanlar mustesna; onlara yaptıklarının kat kat fazlası mukafat vardır Onlar (Cennet) odalarında guven icindedirler(3437)

Fakat Rablerinden sakınanlara, ust uste yapılmış, altlarından ırmaklar akan koşkler vardır'(3920)

İşte bu takdirde O, sizin gunahlarınızı bağışlar, sizi zemininden ırmaklar akan Cennetlere, Adn Cennetlerindeki guzel meskenlere koyar(6112)

d) Cennetin Nehirleri

Kur'anı Kerim'de yer alan: Cennet tasvirleri icinde kelimenin coğul olarak kullanıldığı ayetlerin ekserisinde altlarından nehirlerin aktığı ifade edilmiştir10 İcinde ebedi kalacakları, zemininden ırmaklar akan Adn Cennetleri!(2076) Peygamberi ve O'nunla birlikte iman edenleri utandırmayacağı gunde Allah sizi, iclerinden ırmaklar akan Cennetlere sokar(668) İman edip iyi davranışlarda bulunanlara, icinden ırmaklar akan Cennetler olduğunu mujdele!(225) Allah onlara, icinde ebedi kalacakları, zemininden ırmaklar akan Cennetler hazırlamıştır(9100)

Muhammed suresinde ise bu nehirlerin vasıfları bildirilmektedir: Muttakilere vadolunan Cennetin durumu şoyledir: icinde bozulmayan sudan ırmaklar, tadı değişmeyen sutten ırmaklar, icenlere lezzet veren şaraptan ırmaklar ve suzme baldan ırmaklar vardır(4715)

e) Cennetin ağac ve meyveleri

Ağac ve meyveler, sozluk anlamı bağ bahce olan Cennet icin vazgecilmez unsurlardır

Sağdakiler, ne mutlu o sağdakilere! Duzgun kiraz ağacı, meyveleri salkım salkım dizili muz ağacları, uzamış golgeler, cağlayarak akan sular, sayısız meyveler icindedirler(562733)

Orada, guven icinde (canlarının cektiği) her meyveyi isterler(4455) (Cennet ağaclarının) golgeleri, uzerlerine sarkar; kolayca koparılabilen meyveleri istifadelerine sunulur(7614) Orada sizin icin bol bol meyveler vardır onlardan yersinizdenilir(4373) O Cennetlerdeki bir meyveden kendilerine rızk olarak yedirildikce: Bundan once dunyada bize verilenlerdendir bu, derler Bu rızklar onlara (bazı yonlerden dunyadakine) benzer olarak verilmiştir(225)


Kur'anı Kerim'de 147 yerde zikri gecen Cennet beşeri aklın fevkinde guzellik ve nimetleriyle mumin kulların ebedi makamdır Onu bu sınırlı satırlarla, maddi kayıtlarla tasvir etmemiz mumkun olamazdı Dolayısıyla bu calışmamızda sadece Kur'anı Kerim'in verilerine işaretle onu fikrimize yakınlaştırmayı hedefledik Neticede Cennetin iman ve salih ameller kuşağında ehline kucak acmış beklediğini gorduk Duamız dunyada iken onu duyup hissetmek, hemdem olup ona ehil hale gelmek

Allahummec ’alna min ehli'lcenneh (Amin)