Kurban Bayramı İle İlgili Sorular

Kurban ile ilgili sorular
Kurban Bayramı İle İlgili Sorular ve cevapları

1Kurban ne demektir?
Sözlükte yaklaşmak, Allâh ’a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelen kurbân, dinî bir terim olarak, ibâdet maksadıyla, belirtilmiş şartları taşıyan hayvanı usulüne uygun bir şekilde kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder Kurban Bayramında kesilen kurbana udhiye, hacda kesilen kurbana ise hedy denir

2Kurban ne demektir, hükmü nedir?
Kurban; Allah ’a yaklaşmak ve O ’nun rızasına ermek niyetiyle kesilen hayvan demektir Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere tarafından zengin farzedilen mümin, ilâhî rızayı galip gelmek gayesiyle kurbanını kesmekle ayrıca Cenabı Hakka, hem de maddi durumlarının eksik olması nedeniyle kurban kesemeyenlere yardımda bulunarak halka yaklaşmaktadır
Görüldüğü gibi bu bayramın ruhunda Hakka yakınlık ve halka fedakarlıkta katılmak anlayışı vardır Kurban; fıkhi hükmü ne olursa olsun Müslüman toplumların kayıtlı simgesi ve şiarı farzedilen ibadetlerden biri olarak asırlardan beri bilhassa milletimizin dini hayatında kayda değer bir yer tutmaktadır Kurban, bir Müslüman ’ın tüm varlığını gerektiğinde Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun bir nişanesidir
İlahî dinlerin sonuncusu olan İslam; ferdi, ruhiderûni hikmetlere ve insanî erdemlere ulaştırmayı öngörürken; toplumlar için, birleştirici ve bütünleştirici bazı dikte ve uygulamaları da müesseseleştirmiştir İslam dininin bu üstün özelliği, zekat, hac ve kurban gibi sosyal boyutlu malî ibadetlerde daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır Bu ibadetler, asırlardan beri tüm Müslüman toplumlarda, genel esasları ve özü hiç bir değişikliğe ve müdahaleye uğramadan devam etmiş ve yeni nesillere intikal ettirilmiştir

3Kurban kesmek yerine sadaka vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olur mu?
Mezheplerin çoğuna göre udhiyye kurbanının hükmü sünnettir Hanefi fıkhında seçim edilen görüntü ise, kurbanın vacip olduğudur Fakat bir ibadetin farz olmayışı, onu ibadet olmaktan çıkarmayacağı gibi, şeklinin de değiştirilmesini gerektirmez İbadetlerin; şekil, şart ve rükünleri olduğu gibi hikmetleri, amaçları ve teşri gerekçeleri de vardır İbadetlerdeki bu özelliklerin birbirinden farklı düşünülmesi muhtemel değildir
Fıkhi hükmü ister vacip, ister sünnet olsun; kurban ibadeti fakat kurban olacak hayvan usulüne uygun olarak kesilerek yerine getirilebilir Bedelini infak etmek suretiyle, kurban ibadeti yerine getirilmiş olmaz
Allâh Teâlâ ’nın rızasını niyetiyle, karşılıksız olarak yoksul ve muhtaçlara yardımcı olmak, iyilik ve ihsanda bulunmak da Müslüman ’ın manâlı vazifelerinden biridir Zaruret derecesinde ihtiyaç içerisinde yer alan kimseye yardımcı olmak dinimizde farz kabul edilmiştir Fakat, bu iki ibadetin birbirinin alternatifi olarak sunulması dürüst değildir

4Kurbanın dinî dayanağı nedir?
Kurbanın meşru kılınmış bir ibadet olduğuna dair Kur ’lahzaı Kerim ’de deliller bulunmaktadır Saffat Suresinde (37107); Hzİbrahim ’in oğlu Hzİsmail ’in yerine bir kurbanın, Allâh göre kendilerine fidye (kurban) olarak verildiği açıkça bildirilmektedir Keza öteki bir takım ayetlerde de kurban ibadeti ile ilgili nasslar mevcuttur:
“ kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirtilen günlerde Allâh ’ın adını ansınlar Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin(Hacc 222
“Her ümmet için, Allâh ’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi yasal kıldık… (Hacc 2234)
“Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allâh ’ın dininin nişanelerinden kıldık Sizin için onlarda hayır vardır Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah'ın adını anın Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan siz de yeyin, istemeyen fakire de arzu etmek zorunda kalan fakire de yedirin Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik “Onların etleri ve kanları katiyen Allah'a ulaşmaz Allah'a ulaşacak olan ancak, sizin O ’nun için yaptığınız, gösterişten uzakta amel ve ibadettir (Hacc 2236;37)
Bu ayetlerde zikredilen hayvan kesiminin, et ihtiyacı temini için kesilen hayvanlar olmadığı, bunların ibadet amaçlı birer uygulama oldukları gayet açıktır Et ve kanların Allâh ’a ulaşamayacağının, esas olanın ihlas ve takva olduğunun bana kalırsa ayetin nazmında yer alması bunu açık açık ortaya koymaktadır

5Kimler kurban kesmelidir?
Kurban kesmek, zeki, buluğ çağına ermiş, dinen zengin sayılacak dek mal varlığına sahip ve konuk olmayan Müslüman ’ın yerine getireceği mali bir ibadettir Esas ihtiyaçlarından ve borcundan başka 20 miskal (8018 gr) altın veya bunun değer para veya eşyaya sahip olan birey dinen zengindir; dolayısıyla Allah'ın kendisine bahşetmişi olduğu nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedakarlığın nişanesi olarak kurban kesmelidir

6Ailede zengin olan karıkocadan her birinin kurban kesmesi gerekir mi?
İbadetlerde mesuliyet ve bu sorumluluğun bir neticesi olan cinayet ve mükafat da bireyseldir böylece, dinen zengin olan karıkocadan her birinin ayrı olarak kurban kesmesi yerinde olur

7Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi?
Yolcu kurban kesmekle mükellef değildir Ama kesmesi halinde sevabını kazanır Sefer halinde iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine dönerlerse, bitmiş kurban kesmeleri gerekmez Sefer halinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenlerin, kurban kesmeleri yerinde olur

8Kurban ne zaman kesilir?
Kurban (udhiye), eyyâmı nahr (Kurban kesme günleri) denilen Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve on ikinci günleri kesilir Kurban kesim vakti, Bayram namazı kılınan yerlerde, bayram namazı kılındıktan sonradan, bayram namazı kılınmayan yerlerde ise ikinci fecrin doğumundan sonra başlar; Zilhiccenin on ikinci günü güneş batıncaya dek devam eder Bu geçen süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir Oysa kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur Kurban Bayramın birinci günü kesmek daha faziletlidir
Diğer kurbanlarda ise herhangi bir süre söz konusu değildir

9Hangi hayvanlar kurban olarak kesilir?
Bu hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır?
Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler Kurban olabilmesi için, kurbanlık hayvanın süt dişlerini değiştirmiş olması gerekir Bu da, genellikle deve 5; sığır ve manda 2; koyun ve keçi 1 yaşını doldurunca gerçekleşir Bunun yanına, 6 ayını tamamlayan koyun, bir yaşını doldurmuş gibi abartılı olduğu takdirde kurban edilebilir
Kurban edilecek hayvanın, dinç, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, keza de sıhhat bakımından yük arz eder bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir ya da iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi indirimli, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz Ama, hayvanın doğuştan olan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik ya da yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmez

10Kulağı delikli hayvan kurban olur mu?
Hadisi şeriflerde hayvanların kurban edilmesine engel teşkil eden kusurlar; körlük, rahatsızlık, topallık ve iliği değil denecek dek zayıflık olarak belirlenmiştir (bk Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 6) Bunların dışındaki kusurlar ise, müçtehitler göre, kendi dönemlerindeki hayvanların değerini düşüren kusurlar alınarak tespit edilmiştir
Günümüzde, yaşamış hayvanların sayısını saptamak, ülkemize girip meydana çıkan hayvanları denetim altına edinmek ve dinç olduklarına sinyâl etmek nedeniyle marka takmak için hayvanların kulaklarının delinmesi bir kusur yok, hayvanın sağlıklı olduğunun bir göstergesidir Bu itibarla kulakları delinen hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur Kaldı ki, fakihlerin çoğunluğu kulağın delinmesini kusur kabul etmemişlerdir

11Kurbanlık hayvanlardan hangileri iki taraflı olarak kesilebilir?
Koyun ya da keçinin bir birey göre; sığır, manda ve devenin ise, yedi kişiye kadar ortak kurban olarak kesilebileceği Hz Peygamber'in hadisleri ve uygulamalarla sabittir (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 7 Iki Taraflı olarak kurban edilebilen hayvanlar, tek veya çift sayıda müşterek tarafından kurban edilebilir

12Akika, adak, udhiyye ve beyhude kurbanlar için benzer büyükbaş hayvana müşterek olunabilir mi?
Ortak kesilen kurbanlarda, hissedarlardan her birinin kurbanlarını aynı kasıt için kesmiş olmaları gerekmez Bir kısmı udhiyye için, öteki bir kısmı ise adak kurbanı, akîka, beyhude kurban olarak maksat edebilirler Fakat hepsinin ibadet niyetiyle katılmış olmaları gerekir

13Fazilet bakımından, kurbanlık hayvanların erkek veya dişi olması arasında bir ayrım var mıdır?
Hz Peygamber'in hadis ve uygulamalarında, cinsiyet ayrımı yapılmaksızın kurbanlık hayvanların vasıfları belirlenmiştir Bu itibarla kurban olup olmaması açısından hayvanların erkek ya da dişi olması arasında bir fark yoktur Fakat, toplumun gereklilik ve anlayışları göz önünde bulundurularak, küçükbaş hayvanlarda erkeğinin, sığır cinsinde ise dişisinin kurban edilmesinin faziletli olduğu kabul edilmiştir Bu görüşler, toplum menfaati göz önünde bulundurularak ortaya konmuştur Kadınsı sığırların kurban edilmesinin üretime hasar vermesi halinde, erkek sığırların kurban edilmesi toplum yararı açısından daha faziletlidir Bu itibarla, ekolojik denge, toplumun ihtiyaçları ve öteki koşullar göz önünde bulundurularak hangi nesil hayvanların öncelikli olarak kurban edilmesinin uygun olacağı belirlenmelidir

14Kurban keserken nelere uyarı edilmelidir?
Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir Hayvanlar ehil kişiler kadar kesilmeli ve kesim işlemi hızlı bir şekilde yerine getirilmelidir Hem, çevre temizliği ve ekolojik dengenin korunması için zorunlu tedbirler alınmalıdır Kurban kesimi sırasında, psikolojik açıdan etkilenmemeleri için çocukların kesim mahallinden uzakta tutulmalarına dikkat edilmelidir Aynı şekilde, hayvanların diğerinin kesimini görecek şekilde bağlı yanlamasına bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir

15Kurban bayıltılarak kesilebilir mi?
Artı eziyet vermemek maksadıyla, kesim sırasında hayvanın bayıltılması, kurban olarak kesilmesine engel değildir Ihtiyaç halinde, canlı olarak kesmek kaydıyla, kurbanlık hayvanın uygun tekniklerle bayıltılmasında bir sakınca yoktur Oysa Hayvan hemen şimdi kesilmeden, şok etkisiyle ölürse, kurban olmayacağı gibi, eti de yenmez

16Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir?
Hz Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, birinin de evde bırakılmasını nasihat etmiştir (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 10) Ailenin durumuna kadar etin tamamı da evde bırakılabilir Ancak, toplumda muhtaçların arttığı dönemde kurban etinin çoğunun hatta tamamının dağıtılması yerinde olur

17Kurban derisi nasıl değerlendirilmelidir?
Kurbanın derisi, bir fakire veya hayır kurumuna verilmelidir Hz Peygamber, veda haccında Hz Ali'ye, kurban olarak kesilen develerinin başında durmasını ve bunların derileri ile sırtlarındaki çullarını sadaka olarak vermesini, kasap ücreti olarak bunlardan bir şey vermemesini emretmiştir (Ebu Davud; Menasik, 20) Buna göre kurban derilerinin para karşılığında satılması, kurbanın kesimi veya bakımı için vergi olarak verilmesi uygun değildir

18Vekalet yoluyla kurban kesilebilir mi?
Kurbanı, kişinin kendisi kesebileceği gibi, vekalet yoluyla başkasına da kestirebilir Zira kurban mülk ile yapılan bir ibadettir; mal ile yapılan ibadetlerde ise vekalet caizdir
Vekalet yoluyla kurban kestiren kişi kendi bulunduğu yerde birisine vekalet verebileceği gibi, diğer bir yerdeki birey ya da kuruma da vekalet verebilir Vekalet, sözlü veya yazılmış olarak ya da telefon, internet, faks ve yarı irtibat araçları ile verilebilir

19Kuyruksuz koyunlar kurban edilebilir mi?
Allah Vergisi kuyruksuz olan ya da besili olması için minik yaşta kuyrukları boğulmak suretiyle düşürülen koyunların kurban edilmelerinde bir sakınca yoktur Fakat bir kaza ile değerini azaltacak şekilde kuyruğunun tamamı veya yarısından birçok kopan hayvanın kurban edilmesi caiz değildir

20Akika Kurbanı nedir?
Yeni doğan çocuk için şükür nedeniyle kesilen kurbana, “akika adı verilir Akika kurbanı kesmek müstehaptır Akika kurbanı olarak kesilecek hayvanda, diğer kurbanlarda aranan şartlar aranır
Akika kurbanı, çocuğun doğduğu günden bulûğ çağına dek kesilebilirse de doğumun yedinci günü kesilmesi daha faziletlidir Aynı günde çocuğa isim verilmesi ve saçının kesilerek ağırlığınca altın tasadduk edilmesi müstehaptır
Akika kurbanının etinden ve derisinden, kurban sahibi dahil cümbür cemaat istifade edebilir

21Ölü kurbanı var mıdır?
Ölü kurbanı ya da kabir kurbanı diye bir kurban çeşidi yoktur Oysa, ölü adına ya da sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilirVasiyeti yoksa, ölen kimseler için mirasçılarının kurban kesmeleri gerekmez Fakat bir kimse, sevabını ölmüş bulunan anne ya da babasına yoksa öteki yakınlarına bağışlamak üzere, çeşitli hayır kurumlarına, fakir ve yoksul kişilere bağışta bulunabileceği gibi, kurban da kesebilir Ölenin kendisi için kurban kesilmesine dair vasiyeti yoksa, kesen kimse, bu kurban etini fakirlere yedirebileceği gibi, kendisi ve zenginler de yiyebilir Vasiyet varsa, iyice fakirlere yedirilmesi ya da dağıtılması gerekir
Ölen kimsenin vasiyeti olmaksızın, sevabı onun ruhuna bağışlanmak üzere kesilen kurbanın her hangi bir zamanda kesilmesi caiz ise de, kurban bayramı günlerinde kesilmesi daha erdemli ve daha sevaplıdır Ölenin vasiyyeti gereğince kesilen kurban ise, fakat kurban bayramı günlerinde kesilir

22Kadın kurban kesebilir mi?
Hayvan kesiminde, bu işlemi yapacak kişinin akıl ve temyiz gücüne sahip, Müslüman olmasının açık havada bir koşul bulunmamaktadır Bu şartları taşıyan birey kadın olsun, erkek olsun kurban kesebilir

23Kurbanlık hayvan tartıyla alınabilir mi?
Kurbanlık hayvan, kilo birim fiyatı belirlenmek suretiyle canlı olarak tartılıp alınabilir
Kurban edilmek üzere satın gücenmek istenen hayvanın fiyatı, kesildikten sonradan eti tartılarak da belirlenebilir Oysa kilo fiyatının rayiç bedeli şeklinde süresiz bırakılmayıp, kesinkes belirlenmesi ve derisi, kellesi ve sakatatının satıcıda kalmak üzere akitten istisna edilmemesi gerekir

24Şükür kurbanı ne demektir?
Temettu ve kıran haccı yapan kişilerin, benzer mevsimde hac ve umreyi ifa ettikleri için, kestikleri kurbanlara şükür kurbanı da denilmektedir Benzer şekilde birey, istek ettiği bir amaca ulaşması veya bir nimete nail olması nedeniyle şükür kurbanı kesebilir Oysa böyle bir nimeti elde eden kişinin, adakta bulunmadığı sürece, kurban kesmesi gerekmez

25Taksitle kurban alınabilir mi ?
Birey, mülkiyetinde yer alan ve kurbanlık vasfını içeren hayvanı, kurban olarak kesebilir Bu itibarla ister peşin ister taksit taksit olsun satın aldığı hayvan kişinin mülkiyetine geçtiğinden, bu hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur

26Alınan kurbana, daha sonra başkaları iki taraflı edilebilir mi ?
Büyükbaş hayvanlar bir kişiden yedi kişiye kadar karşılıklı olarak kurban edilebilir Böyle bir hayvan, yedi kişiye kadar müşterek olarak satın alınabileceği gibi, alındıktan sonradan ya da elde yer alan büyükbaş hayvana yedi kişiyi geçmemek kaydıyla başkaları da ortak edilebilir

27Gayri yasal yolla kazanılan parayla kurban kesilebilir mi?
İslâm dini şahısların yasal işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helâl yollardan tedarik etmelerini emreder Buna rağmen gayri meşru yolla bir gelir elde edilmiş ve bu kazancın sahibi emin ise, bunun sahibine iade edilmesi; belli değil ise, karşılığında sevap beklenmeksizin yoksullara ya da hayır kurumlarına verilerek elden çıkarılması ve tevbe edilmesi gerekir
Parasal yönü bulunan her ibadet helal kazanç ile yapılmalıdır Bu sebeple, gayri meşru yolla elde edilen gelir ile kurban kesmek dinen caiz değildir aynı zamanda, bir kimse haram yoldan kazanılan parayla kurban kesmişse, kesilen hayvanın etinin yenmesi ve dağıtılması gibi dünyasal hükümler açısından kurban şeklen yerine gelmiş olsa bile, Allah ’a aleyhinde ibadet sorumluluğu açısından bu, caiz ve makbul bir ibadet sayılmaz *