Kurban kimlere vaciptir?

Özgürlük olmayana kurban kesmek vacip değildir Akıllı olmayan ya da ergenlik çağına ulaşmamış olan çocuklar için kurbanın vacip olup olmaması hususunda ise görüş ayrılığı vardır İmamı Azam ile talebesi İmamı Ebû Yusuf ’a göre malı olan çocuk veya malı olan deli kurban kesmekle yükümlüdür Bunların kurbanlarını velileri keserler Malikîler ile Hanbelîler de bu görüştedirler

Ama İmam Muhammed ’e tarafından kurban kesmek için malı olan kişinin ergen ve reşit olması şarttır Malı olan çocuğa ya da malı olan deliye kurban kesmek vacip olmaz

Şafiîlere tarafından de, malı olan çocuk ve malı olan deli kurban kesmekle sorumlu değildir Kurban kesmekle sorumlu edinmek için ergenlik çağında elde etmek ve akıllı elde etmek şarttır

Muktedir olmaya gelince, bu konuda mezhepler öbür tanımlar yapmışlardır Hanefîlere tarafından; evinden, giyiminden, gereksinim duyduğu eşyalardan ve borçlarından başka ve pozitif olarak seksen beş gram altını bulunan ya da bu tutarda eşyaya, mala ya da paraya sahip olan kişi kurban kesmeye muktedir demektir Kurban kesmeyi vacip kılan zenginliğin ölçüsü, zekât ve fıtır sadakasında aranan zenginlik ölçüsüyle aynıdır Ama kurbanda bu malın üzerinden bir yıl geçmesi durum değildir

Hanbelîlere tarafından, ödeme imkânına sahip olan birey, borçla veya taksitle kurban alabiliyorsa bu birey muktedir demektir Gerek mal sahibinden borçla ya da taksit taksit, gerekse diğer birisinden borç para bularak kurban alıp kesmesi halinde, sonradan borcunu ödemekte bıkkınlık çekmeyecekse kurban kesmekle sorumlu olur Eğer borcunu ödemekte bıkkınlık çekecekse, bu birey için kurban kesmek bir zorunluluk olmaktan çıkar

Malikîlere kadar, kurbana verdiği paraya sene içinde zarurî bir sebeple yoksul olmayan birey kurban kesmeye muktedir sayılır Lakin yıl içinde o paraya yoksul olacaksa kurban kesmesi şart değildir

Şafiîlere göre, Kurban Bayramı süresince kendisinin veya geçimlerinden sorumlu olduğu eşinin, çocuklarının ve sair konut halkının ihtiyaçlarından artı olarak kurban parasını tedarik edebilen kişi kurbana muktedir demektir Kurban parasını temin edemeyen birey kurban kesmekle mesul değildir

Bu şartları taşımayan kimseler, imkân buldukları takdirde keserlerse vacip sevabı almış olurlar Kesmezlerse sorumlu olmadıklarından, sorumluluk sahibi olmazlar Dolayısıyla fakir Müslüman ’a kurban kesmek vacip değildir

Fakat iki fakir Müslüman bir araya gelirler; biri diğerine kurbanın güya parasını hibe eder; diğeri bu destekle kendi adına kurban alır ve keser; sonradan da etlerini paylaşırlarsa, burada kurban ibadetine ve kurban ruhuna aykırı düşen bir davranıştan laf edilemez İki Müslüman hayırlarını ve ibadetlerini paylaşmış olurlar Birisi para hayrı yapmış olur Diğeri kurban kesmiş olur Dilerlerse diğer yıl de–tekrar fakir olmaları şartıyla—dönüşümlü olarak bunu yapabilirler Ama bunu bir zorunluluk veya mecburiyet olarak yok; sırf gönüllülük çerçevesinde yapmaları gerekir Bu yöntemle öteki seneyi bağlayıcı bir anlaşmaya girmeleri de dürüst olmaz

Kurban kesmek yukarıda izah edildiği ölçüler çerçevesinde muktedir Müslümanlara vaciptir Muktedir Müslümanların kurban kesmemelerini, dört mezhep de mekruh görmüştür Muktedir olmayanlar kesmezler ve bundan dolayı günahkâr olmazlar *