Kurban Nedir?

Kurban Nedir?


KONU BAŞLİKLARI

Kurban Nedir?

Kurbanın Dinî Hükmü Nedir?

Kurban Kesmenin Hikmetleri

Kurban Kesmek Kimlere Vâcibtir?

Kurban Kesmenin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?

Çok Ayıp Sayılan Özürler Nelerdir?

Az Kusurlu Sayılan Haller Nelerdir?

Kurban Edilecek Hayvanlar ve Vasıfları Nelerdir?


Kurban Nedir?
Allah Teâlâ'ya mânen yaklaşmak (kurbiyet) için, ibâdet niyetiyle hususî bir vakitte kesilen hayvana kurban denir

Kurbanın Dinî Hükmü Nedir?
Kurban kesmek, hicretin 2 yılında meşru' kılınmıştır Meşrûiyeti, Kitab, Sünnet ve İcma' ile sâbittir

Kurban kesmenin Kitaptan, yani, Kur'an'dan delîli, Kevser suresidir Bu sûrede Cenâbı Hak, Resûlüllah Efendimize hitaben:

Rabbin için namaz kıl ve kurban kesbuyurmaktadır Hanefî fakîhler, bu âyetten, kurban kesmenin vâcib olduğu ve emir peygamber Efendimize ise de umum mü'minlere de şâmil bulunduğu hükmünü çıkarmışlardır

Kurban kesmeyi şiddetle emreden bâzı hadîsi şerîfler vardır Ebû Hüreyre'nin şu rivayeti bu hususta ibretli ve düşündürücüdür:

Hâli vakti yerinde olup da kurban kesmeyen kimse bizim mescidimize yaklaşmasın

Görüldüğü gibi, hadîs'te, maddî durumu müsait olanın kurban kesmesi şiddetle emredilmektedir Bu durumdaki kimselerin, kurban kesmezlerse, her türlü namazları ve ibâdetleri Allah tarafından kabûl olunmayacağı, mescidimize yaklaşmasınlarifadesinden anlaşılmaktadır

Hazreti Enes de, Resûlüllah Efendimizin bizzat kendi elleriyle iki koç kurban ettiğini beyan

etmektedir

Kurban kesmenin uhrevî mükâfat ve faydasına ise, bir hadîsi şerîf'te şu şekilde işaret buyurulmaktadır:

Kurbanlarınızı büyük büyük kesin Muhakkak ki onlar, Sırat'ta sizin binek hayvanlarınızdır

Bu hadîsi şerîfte, deve, inek gibi büyük baş hayvanları kurban etmeğe teşvik vardır

Kurban Kesmenin Hikmetleri:
1 Kurban kelimesi, lügatta, kendisi ile Allah'a yaklaşılan şey mânasına gelir Bu isimden de anlaşıldığı gibi kurban; Allah'a yaklaşma ve O'nun rızasını kazanma vesilesidir

Kur'ânı Kerîm'de şöyle buyurulmaktadır:

Biz her ümmet için kurban kesmeyi meşrû' kıldık (emrettik)

Allah'ın rızık olarak verdiği dört ayaklı davarlar üzerinde (yalnız) Allah'ın ismini ansınlar (o

davarların) gerçek sâhibinin Allah olduğunu bilsinler) diye O halde hepiniz O'na teslim olun (Habîbim)! Sen itâatli ve mütevâzî olanları (ebedî saâdet ve selâmetle) müjdele(elHacc, 34)

Bu âyette kurban kesmenin, Allah'ın hatırlanması, yeryüzünde mevcut bütün hayvanların Allah'ın mülkü olup, sırf rahmet eseri olarak insanların istifadesine verilmiş olduğunun bilinmesi için emr olunduğu belirtilmektedir

İnsan zamanla gaflete düşüp, sâhip olduğu malın, mülkün, servetin Allah'ın kendisine bir lütfu olduğunu unutabilir Karun gibi her şey'e kendi çalışmasıyla, bilgi ve mehâretiyle sâhip olduğunu vehmederek, kendisinde bir kudret ve kuvvet görmeye, İlâhî nimetleri şahsına maletmeye başlar Gururlanıp, haddini aşar

İşte kurban emri, ona, sâhip olduğu mal ve mülkün, bağ ve bostanın, hayvanların, servet ve

paranın Allah'ın bir ihsanı ve lütfu olduğunu ve asıl mal sâhibinin Allah bulunduğunu hatırlatır O'nun izni ve müsâadesi olmadan hiçbir şey'e sâhip olunamayacağını bildirir O da gururu bırakıp mahviyet ve tevazua girer Hakikî kulluk tavrını takınır, şükür vazifesini ifaya çalışır Bu hal ise, onun Allah'a yaklaşmasına ve rızasını kazanmasına bir vesile teşkil eder

2 İnsanın yaptığı bütün ibâdetler gibi kurban kesmesine de Allah'ın ihtiyacı yoktur Ancak Allah, kurban kesme emriyle kullarını imtihan etmekte, onların takvâlarını, ilâhî emre itâattaki titizliklerini, Allah'a yakınlık derecelerini ölçmektedir Hacc sûresi, 37 âyette bu husus şöyle belirtilir:

Onların ne (sadaka edilen) etleri, ne de kanları hiçbir zaman Allah'a (yükselip) erişmez Fakat sizden O'na (yalnız) takvâ (Allah'ın emirlerine itâat ve yasaklarından ictinab titizliği) ulaşır

Bu âyette de görülüyor ki, kesilen kurbanlarda gaye; ihlas, takvâ ve Allah'a yaklaşmadır Maksad, Allah'ı verdiği nimetleriyle hatırlama ve O'nun rızâsını kazanmaktır Bu maksad ve gaye olmadıktan sonra kesilip dağıtılan etlerin, akıtılan kanların, ne kadar çok olursa olsun, Allah katında hiçbir değer ve kıymeti yoktur

3 Kurban aynı zamanda Hz İsmail'in (AS) Allah için kurban edilmekten bir lütuf eseri olarak kurtuluşunun hatırlatılmasına da vesiledir

Cenâbı Hak, İbrahim'i (AS) büyük bir imtihana tâbi tutmuş, sevdiği biricik evlâdını Allah için kurban etmesini istemiştir Hz İbrahim ile oğlu İsmail, her ikisi de bu isteğe, tam bir teslimiyet ve sadakat içinde uymuşlardır Hazreti İbrahim oğlunu kesmek üzere yatırmış ve bıçağı boynuna çalmıştır Fakat bıçak İsmail'i (AS) kesmemiştir Çünkü Cenâbı Hakk'ın muradı, Hz İsmail'in kesilmesi değil, babaoğul iki şanlı nebînin erişilmez teslimiyet ve sadakatlarının, ferâgat ve fedakârlıklarının, melekler ve kıyâmete kadar gelecek bütün insanlar tarafından bilinmesi, daima hatırlanması idi

Bu hikmet tahakkuk ettiği için, bıçağa İsmail'i kesmemesini emr etmiş; Hz İsmail'in yerine onlara Cennetten bir koç göndererek onu kurban etmelerini istemiştir İşte kurban kesmek; bu büyük ve ibretli hâdisenin yıldönümünü kutlamak mahiyetindedir

4 Her yıl müslümanlar tarafından binlerce kurban kesilmektedir Bu, bir bakıma, bir müslümanın Allah'a ibadet ve onun emrine uymak için her şey'ini fedâ edebileceğinin, Allah yolunda bütün varlığından vazgeçebileceğinin sembolik bir ifadesi olmaktadır

5 İslâmın koyduğu kurban kesme hükmü, aynı zamanda insanlar için büyük bir nimet ve rahmettir

Bir yıl boyunca pek çok sıkıntılar çekmiş, belki de ağzına bir lokma et koyamamış fakirler, kurban bayramı münasebetiyle bol bol et yeme fırsatına kavuşurlar Fazla gelen etleri kavurma yapıp uzun zaman o etten faydalanma imkânını elde ederler İslâmın sosyal adâleti te'min edici bir hususiyeti de böylece ortaya çıkmış olur

Kurban Kesmek Kimlere Vâcibtir?
Bir kimseye kurban kesmenin vâcib olması için, şu şartların bulunması gerekir:

1 Müslüman olmak

2 Hür olmak

3 Mukîm olmak Seferî (yolcu) olmamak

4 Fıtır sadakasını vâcib kılan zenginliğe sâhip olmak

5 Âkıl ve bâliğ olmak

Bu beşinci şart, İmamlar arasında ihtilâflıdır Bâzılarına göre kurbanın vâcib olması için âkıl ve bâliğ olmak şart değildir Zengin olan çocuk ile akıl hastalarına da kurban düşer Velîleri onlar namına onların kurbanlarını keserler

Zekât ve fıtır sadakası için nisab miktarı 80 gram altın ile 561 gram gümüştür

Kurban Kesmenin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?
Kurbanın rüknü, kesilmesi caiz olan bir hayvanı kesmektir Kesilen bu kurbanın sahih olabilmesi için iki şart lâzımdır:

1 Vakit: Kurbanın kesim vakti, Kurban bayramının birinci günü fecrin doğuşundan itibaren, üçüncü gün güneş batıncaya kadarki üç günlük süredir Bu müddet içinde kurbanın kesilmesi şarttır Bu vakitler dışında kurban kesilmesi sahih olmaz

Kurbanı gece kesmek mekruhtur

2 Kesilecek hayvanın ayıplardan sâlim olması Allah'a kurbiyet ve ibâdet maksadıyla kesilecek hayvanların kusursuz ve ayıpsız olmasına müslümanların dikkat etmeleri, Peygamberimizin birçok hadîslerinde emredilmiştir

Bu ayıplar iki kısma ayrılır:

1 Çok ayıp sayılan ve o hayvanın kurban edilmesine dînen mâni olan büyük özürler

2 Az ayıp sayılan ve hayvanın kurban edilmesini kerahetle câiz kılan küçük kusurlardır

Çok Ayıp Sayılan Özürler Nelerdir?
Çok ayıp sayılan özürlerin başlıcaları şunlardır:

1 İki gözü veya bir gözü kör

2 Kesilecek yere yürümeye gücü yetmeyecek derecede topal

3 Kulakları veya sadece bir kulağı kesik

4 Tamamen dişsiz veya dişlerinin çoğu dökmüş

5 Boynuzlarının ikisi veya biri kökünden kırılmış

6 Kuyruğunun yarısı veya 3'te birinden fazlası kesilmiş

7 Hayaları veya memelerinin uçları kopmuş

8 Kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıf ve düşkün hayvan

9 Doğuştan kulağı ve kuyruğu olmayan

10 Zapt u rabt altına alınıp sürüye gönderilemeyecek kadar çok deli hayvan

11 Pislik yiyen hayvan Bunlar da usûlü üzere temizlenmedikçe kurban edilmeleri câiz olmaz

Az Kusurlu Sayılan Haller Nelerdir?
1 Gözleri şaşı veya zayıf gören hayvan

2 Bir ayağı topal, fakat diğer üçü ile aksayarak da olsa yürüyebilen hayvan

3 Doğuştan boyunsuz veya boynuzu az kırılmış hayvan

4 Kulakları delik ve yarık veya uçları sarkmış ve kesilmiş hayvan

5 Dişlerinin bâzısı düşmüş hayvan

6 Otlamasına mâni olmayacak derecede az deli hayvan

7 Kuyruğunun veya hayalarının veya kulağının bir kısmı kesik (üçte ikiden fazlası var) hayvan

8 Doğuştan küçük kulaklı hayvan

9 Uyuz, fakat toplu hayvan

10 Tenasül uzvu iptal edilmiş, yani, burulmuş hayvan

Kurban Edilecek Hayvanlar ve Vasıfları Nelerdir?
Kurban şu üç cins hayvandan olur:

1 Koyun ve keçi

2 Sığır Mandalar da sığır cinsinden sayılır

3 Deve

Bunlar dışında kalan hayvanlardan kurban olmaz

Bu üç cins hayvanın hem dişisinden, hem de erkeğinden kurban olur Fakat koyun ve keçinin erkeği daha efdaldir

Koyun ve keçi bir yaşını, sığır iki yaşını, deve ise 5 yaşını doldurmadan kesilmemelidir

Ancak koyun 6 aylık olduğu halde bir yaşındaki gibi cüsseli ve gösterişli ise, kurban edilmesi câizdir Keçinin ise bir yaşını doldurması şarttır

Kurbanlık hayvanın toplu, gösterişli ve semiz olması da şarttır

Bir koyun ve keçi yalnız bir kişi adına kurban edilebilir

Sığır cinsinden bir hayvanı veya bir deveyi, bir kişi kurban edebileceği gibi, 7'ye kadar (yedi de

dahil) kişi de ortaklaşa kurban edebilirler

Bu yedi kişinin de Allah rızası için kurban kesmek niyetinde olmaları şarttır İçlerinden biri kurbana niyet etmeksizin sırf et almak için iştirâk etse, hiçbirinin kurbanı sahih olmaz

Katılanların sayısının tek veya çift olması mühim değildir

Ortaklar kurbandan hisselerini tartarak ayırmalıdırlar Götürü usûlü ile taksim câiz olmaz

Eti Yenen Hayvanların Yenmeyen Kısımları Nelerdir?

Eti yenen hayvanlardan 7 şey yenmez Haramdır

1) Hayvanlardan akıp çıkan kan,

2) Erkeklik âleti,

3) Dişilik âleti,

4) Erkeklerde yumurtalar (husyeler),

5) Et içinde toparlak guddeler,

6) İdrar torbası (mesane),

7) Öd kesesi


Kurban nasıl kesilir?
Kurbanlar dînimizin tayin ettiği hayvan boğazlama şekline ve usûlüne uygun olarak kesilirler Şer'î boğazlama şekline tezkiye adı verilmektedir

Tezkiye işlemi iki şekilde yapılır:

1 Ya boğazın çeneye bitişik tarafı kesilmek suretiyle olur ki buna zebh denir Bu şekilde kesilen hayvana da zebîha adı verilir Mezbeha kelimesi de aynı kökten gelmektedir

2 Veya boğazın göğse bitişik olan kısmından kesilir, buna da nahr denilir

Koyun, keçi ve sığır cinsi zebh usûlü ile; develerin ise nahr yoluyla boğazlanması sünnettir Aksini yapmak ise mekruhtur

Hayvanı keserken şer'î yönden ayrıca şu hususlara da dikkat edilmesi şarttır:

Evdac adı verilen şu 4 kısmın tamamen kesilmesi şarttır:

1 Nefes borusu,

2 Yemek borusu,

3 , 4 Boyunun iki yanında bulunan iki şah damarı

Bu 4 kısım tamamen kesilmeden şer'î yönden kesim işlemi ifa edilmiş olmaz Bu şekilde kesilen kurban sahih olmaz, eti de yenmez

Bunlardan birini kesiminin eksik kalması halinde durum ihtilâflıdır

Bir görüşe göre, bu 4 şeyden nefes borusu dahil 3'ü kesilmiş olursa, kesim işlemi sahih olur

Diğer bir görüşe göre ise, bu 4 kısmın tamamı ve herbirinin de yarıdan fazlası kesilmeden, kesim işlemi olmaz, o hayvanın eti sahih olmaz Fakat müftâbih olan (kendisiyle fetva verilen) birinci görüştür

Bu şekilde kesilen bir hayvan, şer'î usûle uygun olarak kesilmiş sayılır Buna hakikî ve ihtiyarî tezkiye denir

Bir de zarurî tezkiye adı verilen kesme şekli vardır Bu kesme, kesilecek hayvanın herhangi bir yerinden yararlanarak kanını akıtmak suretiyle öldürmek demektir Eti yenen vahşî hayvanlar bu usûlle öldürülünce hükmen boğazlanmış sayılırlar

Ehlî hayvanlar ise, ancak yabanileştiği veya tutup kesmek mümkün olmadığı takdirde bu şekilde zarurî tezkiye yoluyla öldürülerek eti yenebilir

Kurbanların Kesimi Hangi Aletlerle Yapılır?
Kurbanların kesme işlemi kesici âletlerle yapılır Kesici âletler de keskin olanlar ve keskin olmayanlar diye 2'ye ayrılır

Keskin olanlarla, ister demir, ister başka bir maddeden olsun tezkiye câizdir

Demir veya başka bir maddeden yapılmış keskin olmayan kesici âletlerle tezkiye ise, câiz olsa bile mekruhtur

Kurban Kesecek Kimsede Bulunması Gereken Şartlar Nelerdir?
Kurbanı kesecek kimsede bulunması gereken şartlar şunlardır:

1 Kesenin Müslüman veya Yahudi ve Hristiyan gibi Ehli Kitaba mensub birisi olması

2 Kesmeye yetecek kadar aklı ve kesme işini hatırında tutacak kadar hâfıza gücü olması

3 Hayvanı kesebilecek gücü ve kuvveti olması

4 Kurban keserken Allah'ın ismini anması, yani, besmele çekmesi Buna tesmiye denir

Kurban ancak Allah adına kesilir Bu yüzden keserken Allah'ın yüce adını anmadan kesilen hayvanın eti yenmez

Bu sebeble putperest ve diğer bâtıl din sâhiblerinin, dinsizlerin kestikleri et yenmez Çünkü bunlar keserken tesmiyede bulunmazlar

Ehli Kitaba mensub birinin kestiğinin yenme sebebi, onların da aynı Allah'a inanmalarıdır

Kitâbîler Allah'tan başka birşey'in adını zikretseler, onların kestiği de yenilmez Kesme işlemi sırasında Besmele çekmek unutularak terkedilmiş ise, bir beis yoktur Kesim câizdir

Tesmiyeden maksad, hayvanı boğazlarken bismillâh demektir Keserken Allahu Ekber demekle Allahü A'zam demekle veya sadece Allah demekle de tesmiye yerine getirilmiş olur

Tesmiye kasden terkedilirse kesilen hayvanın eti yenilmez

Ancak kurbanlık hayvanı, kitabî bile olsa Müslüman olmayana kestirmek mekruhtur

Kurban Sünnete Uygun Olarak Nasıl Kesilir?
Kurbanlık hayvanı usûlüne uygun olarak rahatça ve fazla eziyet vermeden kesebilmek için, önce keskin ve büyük bir bıçak hazırlanır Hayvanın göremiyeceği bir yere konur Sonra kurbanlık hayvan, kesileceği yere eziyet verilmeden götürülür Hayvanın yüzü ve ayakları kıbleye gelecek şekilde sol tarafı üzerine yatırılır Sağ arka ayağı serbest bırakılarak, diğer üçü bağlanır ve kıbleye karşı durularak şu âyetler kurban sahibi veya vekili tarafından okunur:

İnnî veccehtü vechiye lillezi fatare'ssemâvâti ve'larda hanîfen(elEn'âm, 79)

İnne salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâtî lillâhi rabbi'lâlemin(elEn'âm, 162)

Bu ayetlerden sonra,

Allahü ekber Allahü ekber Lâ ilâhe İllâllahü vellahü ekber Allahü ekber ve lillâhil hamd şeklinde tekbir getirillir ve Bismillâhi Allahü ekber denilerek hazırlanan keskin bıçak hayvanın boynuna çalınır Damar ve borular tamamen kesilerek kan iyice akıtılır

Hayvan böylece kesildikten sonra tamamen ölünceye kadar beklenir Sonra kafa koparılır Ve usûlüne uygun olarak yüzülür Karnı açılır, iç organlar çıkarılır ve gövde ve etler parçalanır

Hayvan tamamen ölmeden kafa ve ayaklarını koparmak, derisini yüzmeğe kalkmak, kıbleden çevirmek veya hayvana azab vermek mekruhtur

Kurbanın, sahibi tarafından kesilmesi menduptur Başkasına da kestirilebilir

Tesmiyeyi kesen yapar Kesen ve sahibi eli üzerine elini koyarak keserlerse tesmiyeyi ikisi birden yapması şarttır

Kurban Eti ve Derisi Ne Yapılmalıdır?
Kesilen hayvanın eti, yaklaşık olarak 3'e ayrılır 3'te bir kısmı ev halkı için ayrılır, üçte biri akraba ve komşulara dağıtılır Kalan üçte biri de fakir ve muhtaçlara yollanır Bu taksim şekli mendubtur

Fakat kesen şahıs zenginse, tamamını veya çoğunu fakirlere dağıtabileceği gibi, orta halli veya kalabalık ise, çoğunu veya hepsini evinde kendi için de bırakabilir

Kurbanda esas olan kan akıtmaktır Bu yapılmadan kurban vecibesi yerine getirilmiş olmaz Bu sebeble kurbanlık koyunu alıp kesmeden canlı olarak tasadduk etmekle kurban borcu ifa edilmiş sayılmaz

Kurban etinden Müslümanlara yedirmek lâzımdır Kâfire yedirmek ise mekruhtur Fakat kesilirken veya yenirken üzerine gelmişse yedirilmesinde kerahet yoktur

Kurbanın etini ve derisini satıp parasını almak da mekruhtur

Yapıldığı takdirde alınan para tasadduk edilmelidir Kurban derisi çeşitli hayır yerlerine verileceği gibi, evde bırakılıp seccade de yapılabilir

Kurban İle İlgili Mes'eleler

Kurban kesmekle mükellef olan zengin bir kimsenin, sağlam zannederek satın aldığı kurbanın bayram günü çok ayıp sayılan bir kusuru çıksa, o hayvan kurban edilmez Başka bir hayvan alınıp kesilmesi icab eder

Şâfiî'ye göre ise, yeni kurban almak gerekmez

Zengin bir kimsenin aldığı kurban kesilmeden ölse, yerine yenisini almak icabeder

Kurbanın vâcib olmasında kurban kesme günlerinin sonu muteberdir Bu sebeble bayramın üçüncü günü güneş batmadan evvel zengin olan kimseye kurban vâcib olmaktan çıkar

Kurbanlık hayvanların kesilmeden tasadduk edilmesi câiz değildir Fakat alınan kurban kesilmeden her nasılsa kurban kesme günleri geçse, bu takdirde hayvan kesilmez, canlı olarak tasadduk edilir Kan akıtmak vecibe olmaktan çıkmış, tasadduka dönüşmüştür Artık bu hayvanın etinden sahibi yiyemez

Yurt dışında çalışan işçilerimiz, dinî vecibe olan kurbanlarını bulundukları ülkenin şartları müsait değilse, Türkiye'deki yakınlarından birini vekil yaptığını bildirerek ve kurban bedelini de ona vaktinde göndererek kestirebilir

Ölü İçin Kurban Kesilir mi?
Sevabını ölmüş bir akrabamızın veya sevdiğimiz bir zâtın ruhuna bağışlamak üzere keseceğimiz kurbanın, kurban bayramında keseceğimiz sair hayvanlardan farkı yoktur Vasiyet edilmemişse ölü için kurban kesmek bir vecibe değildir

Bir kimse kendi parası ile aldığı ve sevabını ölmüş bir yakınına bağışlamak üzere kestiği kurbanın etinden yiyebilir, başkalarına da yedirebilir Böyle bir hayvanın bayram günlerinde kesilmesi de şart değildir Her zaman kesilebilir Hattâ arefe günü kesilip fakirlere dağıtılması daha isabetli olur Çünkü Kurban bayramı günü fakirler zaten etten nasibleneceklerdir Arefe günü kesilip dağıtılırsa, o gün de onların et yemekleri te'min edilmiş olur

Bir kimse kendisi öldükten sonra kurban kesilmesini vasiyet etmiş ise, bu kurbanın bayram günleri içinde kesilmesi lâzımdır Böyle bir kurban etinden kesen yiyemez Tamamının tasadduku gerekir Ölen adamın vasiyeti yoksa ve kurban da onun parasından alınıp kesiliyorsa, bu kurban da vasiyet üzerine kesilen kurban hükümlerine tâbidir

Kurbanın Diğer Nevileri Nelerdir?
Kurbanlar vâcib ve nafile olmak üzere ikiye ayrılır

Vâcib kurbanlar şunlardır:

1 Nisâba mâlik olan ve zengin sayılan kimselerin kesmekle mükellef oldukları kurban (Udhiye kurbanı)

2 Adak edilen kurban (Nezir kurbanı)

3 Haccı Kıran ve Haccı Temettü yapanların kesmek zorunda oldukları Şükür

kurbanları (Hedy kurbanı)

4 Hacda kurban kesmeyi icabettiren bir kusur işleyen kimsenin kesmesi gereken Ceza

kurbanları

5 Bir fakirin kurban etmek niyetiyle satın aldığı bir hayvanı kurban etmesi de vâcibtir

Nafile kurbanlar ise, bu saydıklarımızın dışında kalan ve sırf nafile olarak kesilen kurbanlardır: Akîka kurbanları, Haccı İfrad yapanların kestikleri kurbanlar, Kurban bayramı dışında kesilen kurbanlar vs

Akîka Kurbanı:
Yeni doğan çocuğun başında bulunan ana tüyüne akîkadenir Böyle bir çocuk ihsan ettiğinden dolayı, Cenâbı Hakka bir şükür vesilesi olarak kesilen kurbana da bu isim verilmiştir

Bununla beraber akîkayerine nesikedenilmesi daha uygundur Çünkü akîka kelimesi, anababaya âsî olmakmânasına gelen ukukkökünden olduğundan anababaya âsî olanmânasına da geldiği için, mânalar birbirine karıştırılabilir Bu sebeble Peygamber Efendimiz: Nesike deyiniz, akîka demeyinizbuyurmuşlardır Bununla beraber, akîka kelimesinin daha yaygın olduğunu da söylemeliyiz

Yeni doğan çocuk için kurban kesme âdeti, İslâm'dan önceki Cahiliye döneminde de yaygın bir âdetti Fakat onlar akîkayı sadece erkek çocuklar için keserlerdi Çünkü kız çocuklarını sevmezler, bir kız çocukları doğduğu zaman son derece sinirlenirlerdi Hattâ bâzı kabilelerin kızlarını diri diri gömdükleri bile olurdu Kur'ânı Kerîm, kız çocuklarına karşı takınılan bu zâlimane tavrı kınamış ve şiddetle yasaklamıştır (Bak: Nahl, 58)

İslâmiyet akîka âdetini tamamen ortadan kaldırmamış; fakat bu zalimâne şekilde de bırakmayarak tâdil etmiş, kız ve erkek, bütün çocuklara şâmil kılmıştır

Akîka kurbanı, Hanefi mezhebine göre mübahtır Yani isteyen keser, istemeyen kesmez Kesmeyenin faziletinde hiçbir noksanlaşma olmaz Diğer mezheblere göre, sünnettir Peygamber Efendimizin Hazreti Hüseyin için bir koç kurban ettiği rivayetine dayanılmaktadır

Kurban, çocuk doğduktan itibaren bülûğ çağına kadar kesilebilir 7, 14 ve 25 günlerden

birinde kesilmesi, daha güzel görülmüş; bilhassa 7 gün içinde kesilmesi en faziletli olarak kabûl edilmiştir Aynı gün çocuğun saçı traş edilir ve saçın ağırlığınca altın veya gümüş veya o miktarın bedeli sadaka olarak verilir Çocuğun adının da o gün konulması evlâdır

İmamı Şâfiî ve Ahmed Bin Hanbel'e göre, çocuğun sıhhat ve selâmetine bir tefe'ül olarak akîkanın kemikleri kırılmaz, mafsallarından ayrılır ve öylece pişirilir Bu müstehaptır Diğer mezheb imamlarına göre ise, bil'akis mütevazi olması, beşerî hırslarının kırılmasına tefe'ülen, kemiklerin kırılması müstehab sayılmıştır Şu halde durum niyete göre değişmektedir Hangisine tefe'ül edilmişse ona göre hareket edilmesi iyi olur

Akîkanın etini, kesen şahıs ve aile efradı yiyebileceği gibi, başkalarına da yedirebilirler İstenirse bütünüyle de tasadduk edilebilir Âdet olarak eskiden bud kısmı ebe kadına verilirdi

Akîka kurbanı olarak kesilecek hayvanda da vâcib olan kurbanlık için aranan şartlar esastır Yâni vâcib olan kurbana elverişli her hayvan, akîkaya da elverir

Nezir (Adak) Kurbanı:
Allah için kesilmesi adanan kurbanı boğazlamak vâciptir

Nezredilen bir kurbanın kesilmesinin borç olması için, şu şartların yerine gelmesi şarttır:

1 Kurban olarak adanan hayvan, vâcib kurbanlar cinsinden olmalıdır Meselâ hindi veya horoz adamakla nezir yerine gelmez, çünkü horoz ve hindiden kurban kesilmesi câiz değildir

2 Adanan kurban, adayanın kendisine zâten vâcib olan bir kurban olmamalıdır Meselâ zengin kimse: Eğer şu işim olursa bu bayramda kurban keseyimdese, kestiği kurban nezir yerine geçmez Ancak kurbandan ayrı bir de nezir kurbanı keserse, o takdirde adak yerine gelmiş olur

3 Nezredilen kurban, Allah'a ma'siyet cinsinden olmamalıdır Oğlunu Allah'a kurban etmeyi adamak gibi

4 Nezredilen kurban başkasının malı da olmamalıdır Ancak kendi malından kurban adanabilir

5 Nezredilen kurban yerine getirilmesi muhal bir şey de olmamalıdır Geçmiş bir zaman için kurban adamak gibi

Adak kurbanının etinden sahibi yiyemediği gibi; ailesi, çoluk çocukları, torunları, anasıbabası, dede ve ninesi de yiyemez Tamamının fakirlere verilmesi şarttır Şayet bir miktar yenecek olursa, o yenen miktarın kıymeti sadaka olarak fakirlere verilmelidir

Kurban bayramında kesmek üzere bir fakirin kurban alması da bir nevi nezir hükmündedir O kurbanı kesmek artık fakir üzerine vâcib olur

Makaleden Alınmiştır