Köri tozunun temel öğelerinden olan zerdeçal batıda daha çok baharat olarak kullanılmasına karşın Asya’da uzun vakitten beri doğal ilaç olarak kullanılmaktadır. Zerdeçal ayrıyeten Asya’da mide ve karaciğer rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmıştır.
Besinlerin antioksidan kapasitesini gösteren kıymet olan Oksijen Radikali Emme Kapasitesi (ORAC) bedeli, Zerdeçal'da 44.776'dır. Bu paha ile zerdeçal antioksidan kapasitesi en yüksek baharatlar listesinde birinci sıralarda yer almaktadır.
Kurkumin, zerdeçal olarak bilinen Curcuma longa isimli bitkinin köklerinden elde edilmektedir. Kurkuminin ışığa hassas olduğu ve bu nedenle kurkumin içeren örneklerin ışığa karşı korunması gerektiği belirtilmektedir.
Etken unsuru kurkumin olan zerdeçalın 3 gramında yaklaşık olarak 30 ila 90 mg kurkumin bulunur. Zerdeçal yetişkinler için; toz içeren kapsül, sıvı özü ve tentür halinde kullanılabilir. Zerdeçalın kesim kökü; günlük 1,5-3 gr, kurutulmuş toz haline getirilmiş zerdeçal kökü; günlük 1-3 gr kullanılabilir, standart bir toz (kurkumin);400- 600 mg, günde 3 sefer alınabilir. Sıvı özü (1:1) günde 30 ila 90 damla; günlük olarak sabah 1 ölçek akşam 1 ölçek tüketilmesi tavsiye edilir (1 ölçek 5ml'dir).
Sağlıklı bireylerde kurkuminin güvenliği ve azamî tolerans dozunu incelemek gayesiyle gerçekleştirilen çalışmalarda, 12 g/gün’e kadar kurkumin alımının iştirakçiler üzerinde rastgele bir ziyanlı tesir göstermediği saptanmıştır.
Kurkuminin antioksidan özelliği, bilhassa kolonda oluşan hücresel DNA’ya ziyan verebilen hür radikallerden kolon hücrelerini korumak için kıymetli bir imkan sağlar. Kolon hücrelerinde oluşan DNA mutasyonları çok daha süratli kanserli hücrelerin oluşmasına neden olabilir.
Yapılan bir çalışmada insan kondrosarkom hücrelerinde (kıkırdak yumuşak doku tümörü) kurkuminin antikanser tesirleri araştırılmıştır. Değişik hayvanlara 21 gün mühletle kurkumin ekstresi verilmiş ve sonuçları araştırılmıştır. Toplanan bilgiler incelendiğinde tümör hacminin %60 azaldığı görülmüştür.
Kandrosarkom kemoterapiye yanıt vermeyen makus pragnozlu bir yumuşak doku tümörü olarak bilinir. Münasebetiyle bu çalışma sonucunda kurkumin, kandrosarkom tedavisinde yeni bir antikanser casus olarak onaylanmıştır.
Kurkuminin terapötik(iyileştirici) tesirini antioksidan ve anti-inflamatuvar tesirleri aracılığı ile oluşturduğu düşünülmektedir. Bilhassa çeşitli hayvanlarla yapılan laboratuvar testleri mide, bağırsaklar, karaciğer ve cilt üzerinde anti-kanser tesirleri doğrulamıştır. Hatta gelişmiş metastaz oluşumu kanıtlanmış kurkumin ile azaltılabilir.
Kanseri tedavi etmek hedefi ile kurkumin kullanımı için klinik gelişim planı, son vakitlerde Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından da tanımlanmıştır. Çalışmalar tıpkı vakitte kurkumin tüketilen Hindistan üzere ülkelerde kanser görülme riskinin tüketilmeyen ülkelere nazaran çok daha az olduğunu göstermektedir. Kurkuminin Alzheimer hastalığının önlenmesi ve tedavisinde potansiyel bir role sahip olabileceği düşünülmektedir. Kurkumin bir antioksidan olarak, anti-inflamatuar ve lipofilik
tesirleri ile hastaların bilişsel işlevlerini geliştirir.
Genel olarak sıhhat üzerine tesirlerini birkaç unsurda özetleyelim:
• Biyoaktif bir kurkumin formunun âlâ tolere edildiğini ve çok kilolu bireylerde kilo idaresini olumlu istikamette etkileyebileceğini göstermektedir.
• Doğal, inançlı ve tesirli CRP düşürücü casuslar olarak kabul edilebilmekte ve inflamasyonun önlenmesini sağlamaktadırlar.
• Tertipli tüketimi bilhassa metabolik sendromlu hastalarda kolesterolle bağlantılı parametreleri değiştirmek için alternatif bir seçenek olarak kullanılabilmektedir.
• Zerdeçal ekstresinin anti-inflamatuar, antioksidan, hipoglisemik ve lipit düşürücü tesirleri ile ilgili yapılan bir çalışmada; yüksek yağ diyeti ile indüklenmiş canlı denekler iki kümeye ayrılmış ve bu kümelerden birine saptanmış dozlarda ekstre verilmiştir. Sonuç olarak zerdeçal ekstresi kuvvetli antioksidan aktivitesi sayesinde LDL (low density lipoprotein)’ yi düşürdüğü münasebetiyle atheroskleroz (damar sertliği) riskini azalttığı açıklanmıştır.
• İnsülin sekresyonu üzerinde olumlu tesirler göstererek Tip 2 DM’nin gelişimini geciktirebilmekte, β-hücresi işlevlerini iyileştirebilmekte, β-hücresi vefatını önleyebilmekte ve insülin direncini azaltabilmektedir.
• Ayrıyeten, antihipertansif tesirler göstererek hipertansiyon üzerinde olumlu tesirler göstermektedir. Fakat zerdeçalın, kan sulandırıcı ilaçlar ve unsurlarla birlikte kullanımı önemli sıhhat problemlerine neden olabilir. Diyabet hastaları, safra taşı bulunan şahıslar, safra kesesi ve böbrek hastalığı olan bireyler, bağışklık sistemi sorunu yaşayan şahıslar, hamile ve emziren bayanlar tabibine müracaattan zerdeçal tüketmemelidir.
• Çocuklar için bilimsel olarak şimdi belirlenmiş muteber bir ölçü olmadığı için doktora müracaattan çocuklara zerdeçal verilmemelidir.
• Ameliyat olacak hastaların ameliyat tarihinden 2 hafta evvel zerdeçal tüketimini sonlandırması önerilir