Kurlardaki Yükseliş Enflasyonu Daha Fazla Etkiliyor! Türkiye'nin Borç Sorunu Var mı?

Bir ülkenin para ünitesinin kıymeti o ülkedeki iktisada dair temel göstergelerden biridir. Tek gösterge değildir ancak değerli bir göstergedir. Bir çok değişkeni ve hassas istikrarları vardır. Çok bedelli yahut da bedelsiz olması iktisattaki istikrarları bozabilir. 

Dünyada bozulan ekonomik istikrarlar içerisinde de her ülke kendi istikrarını ararken, bir yandan Türkiye'nin içinde bulunduğu durumu birer vatandaş olarak deneyim ediyoruz. Kurlardaki yükseliş alım gücümüzü etkilerken, ülkenin makro ekonomik gündemi içerisinde borçlar, cari açık, finansman, KKM, vergi hangi birine hakim olacağımızı şaşırdık. O vakit ekonomistler tane tane anlatsın. Biz ne yaşıyoruz? Neyin içindeyiz? Nereye gidiyoruz?


Since 2018: Dolardaki oynaklık yeni değil!



İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı, dolar/TL'de yaşananların sürpriz olmadığını vurgulayarak bu sürecin 2018'de başladığını söyledi. 

Birgün haberine göre, Türkiye'de bir idare sorunu olduğuna dikkat çeken Günçavdı, “Türkiye iktisadını yönetebilecek kabiliyette değiller. Araçlar açısından varlıklı değil, kaynaklar açısından varlıklı değil, o yüzden de istek ettiği formda yönetemiyor. Ancak öteki taraftan da yeni şartlara ahenk gösterme konusunda da elini tutuyor, yani ahenk göstermiyor, inkar ediyor. Evvelce olduğu üzere ekonomiyi yönetmeye çalışıyor” dedi.

Enflasyona endeksli tahvil neden açıklanmadı?



Kabine toplantısı sonrasında açıklanması beklenen, hatta gün içinde piyasa hareketlerinin buna uyumlu olduğunun görüldüğü enflasyona endeksi tahvil konusunda ise “Merkez Bankası fonksiyonsuz bir noktaya geliyor. Enflasyona endeksli tahvil çıkarılamadı' diye mevzuya giren Günçavdı, neden açıklanmadığını da şöyle anlatıyor: 

Çünkü riskli, bu türlü bir tahvil fevkalâde hallerde çıkar. Olağanda ekonomilerde bu türlü bir tahvil görülmez. Türkiye iktisadında harika bir durum var, bu onu teyit ediyor. Tansu Çiler dönemindekiyle tıpkı, TL istikrarını sağlamak için yapılan ataklardır bunlar. Türkiye’nin dövize gereksinimi var ve o döviz de yok. Vatandaşın döviz talebini kırmaya çalışıyorsunuz. Bunu da yapabilmenin tek yolu TL’ye sevk etmektir. Vatandaş da hamaset için, vatan millet için TL tercih etmiyor. Kar istiyor.

“TCMB faizleri artırsa da durum değişmez, yalnızca müddet kazanılır”



Öner Günçavdı, bugün açıklanacak olan TCMB PPK kararına dair, artırım olsa da durumun değişmeyeceğini belirtirken, yaz mevsimine dikkat çekti. Beklenen turist ve dövizlerin gelir artırımı amacı ile cari açığın denetim edilmesi planı hakkında şöyle konuştu: 

Turizm kaynaklı döviz gelirleri beklendiği seviyelerde olmazsa, bunu yaz sonuna kadar görmek isteyecektir iktidar, bunlar olmazsa bu yazın ağustos eylül ayında seçim için kararını açıklayabilir. Mevcut durumda ekonomiyi ileriyi götüremez. Bu iktisat bu iktidarı taşımaz. Bana nazaran faizleri arttırsa bile bu sembolik olacaktır. Kısa devirde kuru 16’dan 15’e çekecektir ancak bir sonraki dalgalanmaya kadar. Yaz aylarındaki döviz girişleri rahatlatacak mı? İkincisi cari açığın boyutu, yani döviz harcama seviyesi. Bunlar belirleyici olacak.

Bir ülke neden batar?



Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır haberine göre, İktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, borçlanmalar ile ilgili Türkiye’nin dış borçlarındaki en kıymetli ögenin kısa vadeli borçlar olduğuna işaret ederek, bunun arttığını ve dikkat edilmesi gerektiğini söylerken, ekonomilerdeki iflas riskini şöyle anlattı: 

Kritik sıkıntı dış borçlardır. Dış borçlardan batılır. Aslında iflas lafı da oradan çıkıyor. Muhtemel bir batma senaryosu, dış borçlarla ilgilidir. Onun da ölçütleri var. İç borç en makus para basarak ödenir. Merkez Bankası’nın para basma hududu yoktur. Sonuçlarını da göze alırsın, ödersin. Nasıl ödersin, enflasyon borçların kıymetini düşürür. Kâğıtların bedelini düşürür, rahatlarsın. Vergilersin, servet vergisi alırsın gerekirse, sorun değildir. TL üzerinden borçların çevrilmesi bir sorun değil. Dış borçlardır kritik olan. Bu borçlar asıl batma kaynağı.

Dövizle borçlanma makus bir şey!



İç piyasada ise dövizle borçlanmayı “kötü bir unsur” olarak nitelendiren Boratav, bu duruma dikkat çekerek şunları söyledi:

Bu yeni bir uygulama. Dövizli tahvil ihracı Türkiye iktisadının yerli tasarruf sahiplerindeki döviz kaynaklarına fiilen el koyma manasına gelir. Yarın öbür gün bunlar da kâğıttır denilip iç borç muamelesi yapılabilir.

"Vergiler kâfi değilse borç artar"



Prof. Dr. Aziz Konukman  da son günlerde yükselişe geçen “ülke risk primi” yani CDS’lerin yükseldikçe dış borçlanma da yaşanabilecek zorluklara dikkat çekerken, kurdaki yükselişin KKM'deki maliyetleri yükselttiğini de hatırlatarak, bütçeye dikkat çekti ve şunları söyledi: 

Riskin bu kadar yükselmiş olması bir sinyaldir. Kırmızı çizgidir. Borçlanmanın maliyeti dehşet biçimde artıyor. Vergi gelirinde tahakkuk-tahsilat oranı yüzde 57,8, gelir vergisinde yüzde 53,4, beyana dayalı gelir vergisinde yüzde 25,1, kolay tarz gelir vergisinde yüzde 7,3 tahsilat var. Yani vergiler tahsil edilemiyor. Vergi kâfi değilse hem TL hem döviz bazında iç borçlanma hızlanır.

Sınırlar bir bir aşılıyor



Dünya'dan Şebnem Turhan haberine göre, dolar/TL’de mayıs ayı ile başlayan yükseliş 16 düzeyinin üzerinde sürüyor. 20 Aralık’tan sonra birinci sefer 9 Mayıs'ta 15 direnci kırılan kurda, pazartesi günü yapılan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi sonrası çıkması beklenen enflasyona endeksli eserde gelmeyince 16 hududu aşıldı. Dolar, bu sabah 16,47 sonuna dayandı.

Dolar/TL’deki yükselişin enflasyon üzerinde tesiri arttı



Uzmanlar, dolar/TL'deki yüzde 10’luk bir yükselişin enflasyona 2-3 ayda vade ile yüzde 2 düzeyinde tesir ettiğini belirtiyor. Bu tesir son devirde ise yüzde 5-6 bandına çıkarken, kurlardaki yükselişin sürmesi halinde gelecek iki ayda enflasyonda 5-6 puanlık yalnızca kur tesiri öngörülüyor.

Uzmanlarının hesaplarına nazaran kamu tarafında yapılan satışlar son günlerde ivme kaybetse de sürüyor.



Ekonomist Haluk Bürümcekçi, yaptığı TCMB'nin döviz satışlarının 2022'nin birinci 4 ayında 30 milyar doları aştığını hesaplarken, mayıs ayında daha da ağır olduğunun analitik bilanço bilgilerinden hareketle söylenebileceğini açıkladı ve şöyle devam etti:  

Nitekim, banka swapları ile düzeltilmiş net memleketler arası rezerv büyüklüğünün mayıs ayı birinci 20 günü sonunda 7,7 milyar dolar daha gerilediğini hesaplamaktayız.

Uzmanlar da bu gelişmeleri toplumsal medyada şu formda yorumladı????


twitter.com

twitter.com

twitter.com

twitter.com

twitter.com

twitter.com

twitter.com