Kurtuluş Savaşı Oncesi Yapılan Hazırlıklar

Kurtuluş Savaşı Hazırlık Donemi
Kurtuluş Savaşı Oncesi Yapılan Hazırlıklar

Kurtuluş Savaşı ve hazırlık donemi hakkında bilgi:


MEMLEKETİN İC DURUMU VE CEMİYETLER
İzmir'in işgali, İzmir, İstanbul, Trakya ve Doğu Karadenizdeki Rumların calışmalarını hızlandırdı Fransızların Suriye'den Cukurova bolgesine getirdikleri Ermeniler saldırılara başladı Ayrıca Doğu Anadolu'daki Ermeniler de saldırılara yoneldi Padişah Vahdettin ve Damat Ferit bu olaylar karşısında halkı sakin olmaya cağıran bir bildiri yayınlayabildi Ulkede, hukumetin otoritesinin kalmadığı ve işgallere karşı cesur kararlar alınamayacağı anlaşıldı Bu ortamda zararlı ve yararlı bircok dernekler kuruldu
ZARARLI CEMİYETLER
A) MUSLUMANLAR TARAFINDAN KURULAN
ZARARLI CEMİYETLER
1 Sulh ve Selamet–i Osmaniye Fırkası
Padişahın fikirlerini ve Damat Ferit hukumetinin politikalarını desteklemiştir Ulkenin kurtuluşunun padişah ve halifenin emirlerine sıkı sıkıya uymakla mumkun olacağı goruşunu savunmuştur
2 Teal–i İslam Derneği
Anadolu'daki ulusal direnme eylemlerine ve padişahlık duzenini yıkmak isteyenlere karşı kurulmuştur Duşmana karşı direnmenin yararsız olduğunu Halifelik makamına bağlılıktan başka bir yol kalmadığı fikrini savunmuştur
3 İngiliz Muhipler Derneği
İngiltere'den Kavmi Necip (soylu millet) olarak bahseden bir cemiyettir Milyonlarca muslumanı somurgesi altına alan bu devletin dost olduğunu belirtmiş ve İngiliz mandasının kabul edilmesini savunmuştur
4 Hurriyet ve İtilaf Partisi
Padişah ve Damat Ferit hukumetlerini desteklemiştir Bu parti İttihat ve Terakki partisine tepki olarak kurulmuştu
5 Kurt Teali Cemiyeti
Wilson ilkelerine dayanarak bağımsız bir Kurt devleti kurmayı amaclamıştır İngiltere tarafından desteklemiştir
Not: Bu cemiyetler Kurtuluş Savaşının yapılmasını gecikmesine neden olmuştur

B) YABANCILARIN KURDUĞU ZARARLI
DERNEKLER
1 Mavri Mira
Patrikhane'nin desteği ile kurulmuştur Batı Anadolu'daki ve Marmara bolgesindeki Rumları orgutlemiştir Yunanistan yararına calışmalarda bulunmuştur Bizans Devletini yeniden kurmayı amaclamıştır Mavri Mira'nın alt teşkilatları şunlardır:
a) Yunan Kızılhacı ve Gocmenler Cemiyeti:
Rum ve diğer azınlık okullarında silahlı ceteler kurmuştur
b) Trakya Rum Komitesi
Doğu Trakya'yı Yunanistan'a katmayı amaclamıştır
2 Etnik'i Eterya:
Yunanlıların tarihi cemiyetidir Mavri Mira ile birlikte calışmıştır Trabzon ve dolaylarındaki Rumları birleştirerek ve Rum Pontus Devleti'ni yeniden kurmayı amaclamıştır
3 Pontus Rum Derneği
Rum Patrikhanesine bağlı olarak calışan bir orguttur Rum Pontus Devletinin kurulması icin calışmıştır
4 Kordos (Rum Gocmenler Cemiyeti)
Anadolu'daki Rumları ayaklandırmıştır
5 Taşnak Sutyun Partisi – Hıncak Derneği
Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermeni Devleti kurmak amacıyla calışmışlardır
Not: Yabancıların kurduğu bu derneklerin ortak amacı, Anadolu'yu paylaşarak kendi devletlerini kurmaktı

YARARLI DERNEKLER (ULUSAL DERNEKLER)
1 Trakya Paşaeli Cemiyeti
Trakya'nın Yunanistan'a verilmesini onlemek amacıyla Edirne'de kurulmuştur Bu dernek Osmanlı Devletinin dağılması halinde Batı Trakya'yı kapsayan Trakya Cumhuriyeti adıyla bir devlet kurmayı da amaclamıştır
2 İzmir Mudafaa–i Hukuk–u Osmaniye Cemiyeti
İzmir ve cevresinin Yunanlılara verilmesini onlemek amacıyla kurulmuştur İzmir valisinin bu cemiyeti İttihatcılık ve Bolşeviklikle suclaması, cemiyetin guclenmesini onlemiştir Bu cemiyet dağılınca yerine Mudafaa–i Vatan Heyeti adıyla yeni bir cemiyet kuruldu Bu dernek İzmir'in işgal edilmesinden bir gun once İzmir Redd–i İlhak Cemiyeti adını almıştır
3 Şark Vilayetleri Mudafaa–i Hukuk–i Milliye
Cemiyeti
İstanbulda kurulmuştur Erzurum ve Elazığ'da şubeler acmıştır Doğu Anadolu'nun Ermenilere verilmesini onlemek amacıyla kurulmuştur Ermenilerin Doğu Anadolu'da nufus olarak coğunlukta olmadığını acıklamıştır Doğu Anadolu'da Turk ve Musluman nufusun fazla olduğunu belirtmiş ve Doğu Anadolu'nun butunluğunun korunmasını savunmuştur
Mustafa Kemal, Sivas Kongresinde Ulusal Dernekleri bu cemiyet aracılığı ile birleştirmiştir
4 Kilikyalılar
Adana ve cevresinde Fransız işgaline ve Ermeni saldırılarına karşı kurulmuştur
5 Trabzon Mudafaa–i Hukuki Milliye Cemiyeti
Doğu Karadenizde Pontus Rum Devletinin kurulmasını onlemek amacıyla kurulmuştur
6 Milli Kongre Cemiyeti
İstanbul'daki yurtseverlerin kurduğu cemiyetleri birleştiren bir federasyon şeklinde kuruluştur Ulusal kurtuluş savaşımızla ilgili olarak acıkladıkları bildiride Kuva–i Milliye deyimini kullanan ilk cemiyettir
ULUSAL CEMİYETLERİN ORTAK OZELLİKLERİ
1 Her cemiyet oncelikle kendi bolgesinin kurtuluşunu sağlamayı amaclamıştır
2 Cemiyetler bağımsızlık ve milliyetcilik ilkelerine doğrultusunda calışmışlardır
3 Cemiyetler mitingler, basın bildirileri ve protesto telgrafları yoluyla ulusal bilincin oluşmasına katkıda bulunmuşlardır
4 Cemiyetler yoresel kongreler duzenleyerek siyasi ve silahlı mucadeleler yapmışlardır
BAŞLICA YORESEL KONGRELER
1 Kars Milli Kongresi 30 Kasım 1918
2 Ardahan Kongresi 3 Ocak 1919
3 Trabzon Kongresi 23 Şubat 1919
4 İzmir Buyuk Redd–i İlhak Kongresi 19 Mart 1919
5 I Balıkesir Kongresi 12 Temmuz 1919
6 II Balıkesir Kongresi 26–30 Temmuz 1919
7 Erzurum Kongresi 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919
8 Nazilli Kongresi 6–9 Ağustos 1919
9 Alaşehir Kongresi 10–25 Ağustos 1919
Not: Yukarıdaki yoresel kongrelerin dışında cok sayıda yerel kongre duzenlenmiştir Bu kongreler değişik tarihlerde ve zamanlarda toplanarak ilgili oldukları bolgenin askeri ve siyasi durumunu değerlendirmişler, Kuva–i Milliye birliklerinin ihtiyaclarını karşılamışlardır


KUVAYİ MİLLİYE HAREKETİNİN BAŞLAMASI
– İtilaf Devletleri gizli paylaşma planlarını gercekleştirmek icin Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7 maddesine dayanarak işgallere başlayınca, halk harekete gecmiştir
– Halk Osmanlı yonetiminin işgallere karşı cesaretsiz politikasına tepki olarak kendi kurtuluşunu sağlamak icin silahlı mucadeleye yonelmiştir Boylece Kuvay–i Milliye birlikleri adı verilen yoresel direniş gucleri ortaya cıkmıştır
– Anadolu'da işgallere karşı ilk silahlı direniş Guney cephesinde Dortyol'da Fransızlar'a karşı olmuştur 19 Aralık 1918
– İkinci etkili silahlı direniş hareketi İzmir'in Yunanistan'ın işgaline uğraması uzerine gercekleşmiştir
– Batı Anadolu'daki Kuvay–i Milliye birlikleri duzenli ordu kuruluncaya kadar gecen surede Yunan birliklerine karşı vur kac taktiği ile savaşmıştır
– Guney Cephesinde (Adana, Maraş, Antep ve Urfa) Kurtuluş Savaşını duzenli ve disiplinli Kuva–i Milliye birlikleri yapmıştır
MUSTAFA KEMAL PAŞA'NIN SAMSUN'A
CIKIŞI (19 MAYIS 1919)
Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Doğu Karadeniz'deki Rumlar, Rum Pontus Cemiyeti'nin yonetiminde Pontus devletini yeniden kurmak icin calışmaya başlamışlardı Yoredeki Kuva–i Milliye birlikleri ise Rumların bu hareketlerine karşı calışmalara girmişlerdi İngiltere padişah Vahdettin'e bu bolgede catışmaların durdurulması icin baskıda bulundu Padişah yoredeki karışıklıkların onlenmesi, Mondros Ateşkes antlaşmasına uygun olarak padişaha bağlı bir duzenin sağlanması icin Mustafa Kemal'i 9 Ordu Mufettişi olarak gorevlendirdi Mustafa Kemal Hukumet Komiserliği ve askeri makamlara emir verme yetkisini de aldı ve Samsuna cıktı (19 Mayıs 1919)
İngilizler İstanbul hukumetine verdikleri raporda Samsun ve cevresinde musluman halkın Rumlara baskıda bulundukları ileri surmuşlerdi Mustafa Kemal yaptığı incelemelerde durumun İngilizlerin iddia ettiklerinin tam tersi olduğunu tespit etti, eldeki kuvvetlerden yararlanarak Samsun ve cevresindeki Rumların calışmalarını onledi ve asayişi duzenledi
HAVZA BİLDİRİSİ (28 Mayıs 1919)
Mustafa Kemal Paşa Samsun'dan Havzaya gecerek Yunanistan'ın Batı Anadolu'da yaptığı işgallere karşı ulusal bilinci uyandırmak icin bildiri hazırladı Bildiri telgrafla askeri yetkililere, idari amirlere ve mudafa–i hukuk cemiyetlerine gonderildi
Bildirinin Onemli Maddeleri:
1 İzmir, Manisa ve Aydın'ın işgallerini kınayan mitingler duzenlemesi
2 İtilaf Devletlerine ve Osmanlı hukumetine işgalleri kınayan protesto telgraflarının cekilmesi
3 Hristiyan vatandaşlara karşı herhangi bir saldırıdan kacınılması
4 Yapılan calışmaların sonuclarının 9 Ordu mufettişliğine haber verilmesi
Not: Havza Bildirisinin yayınlanmasından sonra duzenlenen mitinglerde ulusal bilinc kuvvetlenmiştir
AMASYA GENELGESİ (22 Haziran 1919)
Mustafa Kemal, Ali Fuat Paşa, Rauf Orbay, Refet Bele ve Kazım Karabekir ile haberleşti Mustafa Kemal, Ali Fuat Paşa, Rauf Orbay ve Refet Bele ile Amasya'da buluştu Amasya Genelgesi hazırlandı Genelgeyi Kazım Karabekir ve Mersinli Cemal Paşalar gonderdikleri haberlerle benimsediklerini bildirdiler Askeri ve sivil makamlara şifreli olarak gonderilen genelgenin maddeleri şunlardır:
1 Vatanın butunluğu ve ulusun bağımsızlığı tehlikededir
2 İstanbul hukumeti, galip devletlerin etkisi altında bulunduğundan yuklendiği sorumlulukların gereğini yerine getirememektedir Bu durum ulusumuzu yok olmuş gostermektedir
3 Ulusun icerisinde bulunduğu durumu belirlemek ve haklı durumunu, dunyaya duyurmak icin herturlu etki ve denetimden uzak bir ulusal kurulun varlığı gereklidir Bunun icin, Anadolu'nun guvenli yeri olan Sivas'ta ulusal bir kongrenin acele olarak toplanması kararlaştırılmıştır
4 Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır
5 Bu amacla butun vilayetlerden ve kazalardan parti anlaşmazlıkları dikkate alınmadan halkın guvenini kazanmış uc kişinin secilerek Sivas'a gonderilmesi gerekmektedir
6Gonderilecek temsilciler Mudafaa–i Hukuk ve Redd–i İlhak Dernekleri ve belediyeler tarafından secilecektir
7 Askeri ve ulusal orgutler dağıtılmayacaktır
8 İşgallere karşı yurdun savunması birlikte yapılacaktır
AMASYA GENELGESİNİN ONEMİ
VE SONUCLARI
1 Ulusal egemenlik fikri belirtilmiştir Ulusa, ulusal egemenliği gercekleştirme konusunda bir cağrı yapılmıştır
2 Ulusal kurtuluş savaşının gerekcesi ve yontemi belirginleşmiştir
3 Osmanlı Devletinin gorevini yerine getiremediği acıklanarak, yeni bir devlet kurulması fikri ortaya konmuştur
4 İstanbul hukumetinin işgaller karşısında sessiz kalması ve tepki gostermemesi dikkate alınarak Anadolu halkının haklılığı konusunda bir şuphenin belirdiği acıklanmıştır
5 Genelge, bir taraftan İtilaf Devletlerine, diğer taraftan da Osmanlı hukumetine karşı halkı mucadeleye davet etmiştir
Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesini hazırlaması ve genelgeyi butun Anadolu'ya yayınlaması, İstanbul'da yetki sınırlarını aşmak olarak değerlendirilmiştir İngilizlerin baskısıyla İc İşleri bakanı Ali Kemal, Mustafa Kemal Paşa'ya gorevden alındığını bildirmiştir Mustafa Kemal bu emri dinlemeyerek ancak padişahın emrini alabileceğini acıklayarak İstanbul'a donmedi Boylece ulusal orgutleme calışmaları icin zaman kazanmıştır
Mustafa Kemal doğu illerindeki ulusal direnişi duzenlemek icin toplanan Erzurum Kongresine katılmak icin Erzurum'a hareket etti
ERZURUM KONGRESİ
(23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
Erzurum Kongresinin hazırlıklarının yapıldığı sırada Mustafa Kemal'in tutuklanma kararı alındı Mustafa Kemal 9 Temmuz 1919'da resmi gorevinden ve askerlik mesleğinden istifa ettiğini İstanbul'a bildirdi Mustafa Kemal ulusal orgutlenme calışmalarının 9cu Ordu Mufettişi olarak yapmıştı İstifasından sonra emir verme yetkisi kalmamıştı Mustafa Kemal'in her an tutuklanması ulusal orgutlenme ile ilgili calışmalar durdurabilirdi Ancak 15 Kolordu Komutanı Kazım Karabekir'in ben ve kolordum emrinizdeyiz Paşam demesi bu tehlikenin ortada olmadığını gostermiştir
Mondros ateşkes antlaşmasının 24 maddesinde Vilayet–i Sittede karışıklık cıktığında bu vilayetlerin herhangi bir bolumunu işgal hakkını İtilaf Devletleri yerine getirirler şeklinde kararlaştırılmıştı İtilaf Devletleri bu bolgede bir Ermeni devleti kurmayı amaclanmıştı
Kongre, Wilson ilkelerine gore bolgede musluman nufusun coğunlukta olduğunu ispatlamak, Doğu Anadolu'daki direniş birliklerini orgutlemek ve Ermeni devletinin kuruluşunu onlemek icin toplandı
KONGRE KARARLARI
1 Ulusal sınırlar icinde yer alan vatanın parcaları bir butundur, birbirinden ayrılamaz
2 Her turlu yabancı işgal ve baskısı karşısında Osmanlı Hukumeti dağılırsa, ulus topyekun kendisini savunacak ve direnecektir
3 Vatanı kurtarmak ve bağımsızlığı kazanmak yolunda İstanbul hukumeti başarısız olursa, bu amacı gercekleştirmek icin gecici bir hukumet kurulacaktır Bu hukumet milli kongrece secilecektir Kongre toplanmamışsa bu secimi Heyet–i Temsiliye yapacaktır
4 Ulusal kuvvetleri ve ulusal iradeyi egemen kılmak temel esastır
5 Hristiyanlara siyasi egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak ayrıcalıklar verilmeyecektir
6 Manda ve himaye kabul edilmeyecektir
7 Mebusan Meclisinin hemen toplanmasını ve hukumet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini gercekleştirmek icin calışılacaktır
Kongre alınan kararları uygulamak icin bir Temsil Kurulu (Heyet–i Temsiliye) secti Bu kurulun başkanlığına Mustafa Kemal getirildi

KONGRENİN ONEMİ:
1 Kongrenin toplanış şekli ve amacı bolgesel olmakla beraber, aldığı kararlar vatanın butununu kapsadığından ulusal bir kongredir
2 Kurtuluş savaşının temel programı oluşturulmuştur
3 Bağımsızca yaşanacak milli sınırlar ilk kez belirtilmiştir
4 İstanbul'daki hukumetin dağılması karşısında, ulusal kongrece bir hukumetin kurulacağının belirtilmesi, ileride ulusal nitelikli yeni bir devletin oluşturacağı fikrini uyandırmıştır (Bu durum TBMM kurulmasıyla gercekleşti)
İstanbul hukumeti başbakanı Damat Ferit, Mustafa Kemal ile Rauf Bey'in tutuklanması emrini verdi Mustafa Kemal Sivas Kongresi hazırlıklarını yapmak uzere Sivas'a geldi

SİVAS KOGRESİ (4 – 11 Eylul 1919)

Kongre Amasya Genelgesi gereğince toplandı Kongre toplandıktan sonra aşağıdaki tartışmalar cıktı:
1 Mustafa Kemal'in kongre başkanlığına sectirilmemesi Mustafa Kemal kısa surede duruma egemen oldu ve başkan secildi
2 Kongrenin İttihatcılıkla suclanması Yapılan goruşmelerle boyle bir ilişkinin olmadığı kongreye kabul ettirildi
3 ABD mandasının kabul edilmesi Mandacılık kabul edilmedi Manda yonetimi I Dunya savaşı sonunda somurgeci devletlerin, Wilson ilkelerini kendi cıkarları yolunda yorumlayarak ortaya koydukları bir yontemdi Bu yontem ile henuz bağımsız olma yeteneğine sahip olmayan uluslar, Cemiyet–i Akvam (Millet Cemiyeti) tarafından, bu yeteneğe sahip oluncaya kadar yonetilecekti Ancak bu gorevi Cemiyet–i Akvam yapmayacak, bu iş icin gelişmiş ileri bir devleti gorevlendirecekti
KONGRE KARARLARI
1 Mondros antlaşması ile saptanan sınırlar icinde butun topraklar bolunmez bir butundur
2 Padişah tarafından dağıtılan Mebusan Meclisi derhal toplanmalıdır
3 Hristiyanların guvenliği olduğundan, hristiyanlara ayrıcalık tanınmayacaktır
4 Manda ve himaye kabul edilmeyecektir
5 İrade–i Milliye adında bir gazete cıkartılacaktır
Bunların yanı sıra aşağıdaki calışmalar gercekleştirildi
– Anadolu'da ve Rumeli'de kurulan Kuvai Milliye dernekleri, Anadolu ve Rumeli Mudafa–i Hukuk Derneği adı altında birleştirildi
– Erzurum Kongresinde kurulan ve Doğu Anadolu'yu temsil eden Temsil Kurulunun butun vatanı temsilettiği kararlaştırıldı
KONGRENİN ONEMİ
1 Erzurum kongresinde alınan kararların tumu ulusa ait olduğu kabul edildi
2 Amasya Genelgesinde belirtilen ulusun geleceğine ulusun kendisinin karar vereceği maddesi gercekleştirildi
3 Anadolu ve Rumeli Mudafa–i Hukuk Derneğinin oluşturulması ile ulusal kurtuluş hareketlerinin tek teşkilat tarafından yonetilmesi sağlanmış ve bu teşkilatlanma yurdun tumunu kapsamıştır
4 Mustafa Kemal kongrede secilen Temsil Heyetinin başkanlığına secilmekle liderliği kabul edildi
5 Kongreden sonra Temsil Heyeti Ali Fuat Paşa'yı Batı Anadolu'daki milli kuvvetlere komutan olarak atadı Bu atama Temsil heyetinin yurutme yetkisini kullanan bir karar organı ozelliğinde olduğunu gostermiştir
DAMAT FERİT HUKUMETİNİN DUŞURULMESİ
Damat Ferit, Sivas Kongresi oncesinde Elazığ valisi Ali Galip'i Kongre'nin toplanmasını onlemekle gorevlendirdi Alınan tedbirle bu tehlike onlendi Kongrede alınan kararda milletin Damat Ferit'e guveni olmadığı kararlaştırıldı Bu durumun padişaha bildirilme kararı alındı Padişahla goruşme sağlanamadı Bunun uzerine İstanbul'a ulustan yana bir hukumet kuruluncaya kadar, İstanbul'la her turlu haberleşme ve resmi ilişkilerin kesilmesi kararlaştırıldı Damat Ferit istifa etmek zorunda kaldı Bu gelişme Milli hareketin ve Temsil heyetin ilk başarısıdır Ali Rıza Paşa sadrazamlığa getirildi Damat Ferit'in gorevden uzaklaştırılmasına kadar gecen surecte Temsil heyeti bir hukumet gibi calışmış ve yurutme gorevini yerine getirmiştir
AMASYA GORUŞMELERİ (20–22 EKİM 1919)
Ali Rıza Paşa hukumeti Temsil heyetinin başarılı muhalefeti sonucu kurulmuştu Bu nedenle bu hukumet milli hareketin Anadolu'daki gucunu anlamış ve Temsil heyetine karşı ılımlı bir politika izlemeye başlamıştı Temsil heyeti ve Ali Rıza Paşa arasında yapılan goruşmeler sonunda Amasya goruşmelerinin yapılması kararlaştırıldı Ali Rıza Paşa hukumeti Salih Paşa'yı Amasya'ya gonderdi Mustafa Kemal'in başkanlığındaki heyetle Salih Paşa arasında yapılan goruşmelerde şu kararlar alınmıştır:
1 Mondros antlaşması ile beliren sınırların butunluğunun ve bağımsızlığının sağlanması
2 Azınlıklara siyasi bağımsızlığımızı ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıkların tanınmaması
3 Sivas Kongresi kararlarının İstanbul hukumeti ve Meclis–i Mebusanca kabul edilmesi
4 Anadolu ve Rumeli Mudafaa–i Hukuk Cemiyetinin İstanbul hukumetince tanınması
5 Meclis–i Mebusanın bir an once Anadolu'da guvenilir bir yerde toplanması ve bu amac icin secimlerin yapılmasının sağlanması
6 İtilaf Devletleri ile yapılacak barış goruşmelerinde Temsil Kurulu nun uygun goreceği temsilcilerin gonderilmesi
Temsil Heyeti ile İstanbul hukumeti arasında yapılan Amasya goruşmesi, İstanbul hukumetinin Anadolu'da ulusal hareketi resmen tanınmış olmasını sağlamıştır Boylece Anadolu ve Rumeli Mudafa–i Hukuk Cemiyeti'nin kuvveti de İstanbul'da anlaşılmıştır
Salih Paşa Amasya'da alınan kararların İstanbul hukumetine kabul ettireceğini, ettiremezse istifa edeceğini acıklamıştır Salih Paşa yalnız Meclisi Mebusanın toplanabilmesi kararını kabul ettirebilmiştir
Not: Mustafa Kemal Paşa'nın Mebusan meclisinin İstanbul'da toplanmasını doğru olmayacağını Salih Paşa'ya belirtmesinin gerekceleri şunlardır:
1 Padişahın mandacı fikirler nedeniyle meclisi baskı altına alacağı
2 İtilaf Devletlerinin Mebusan Meclisindeki calışmaları etkileyebileceği idi


MECLİS–İ MEBUSAN VE TEMSİL HEYETİNİN
ANKARA'YA GELMESİ (27 Aralık 1919)
Meclis–i Mebusanın oluşturulması icin secimlerin yapılması kararlaştırılmıştı Mustafa Kemal ve arkadaşları İtilaf Devletlerinin ve İstanbul hukumetinin baskıları nedeniyle yapılacak secimlerde ulusal hareket yanlısı olmayan kişilerin milletvekili secilebileceğini duşunmuşlerdi Ancak yapılan secimde coğunlukla Anadolu ve Rumeli Mudafa–i Hukuk Cemiyetinin uyeleri secildi
Mustafa Kemal, Meclis–i Mebusanın Anadolu'da guvenilir bir yerde toplanmasını onerdi; cunku İtilaf devletlerinin ve Padişah'ın baskısıyla Meclis–i Mebusanda ulusal kurtuluş savaşı yonunde olumlu kararların alınamayacağını duşunuyordu İstanbul hukumeti ile Mustafa Kemal'in yakın arkadaşları Meclis–i Mebusanın başkent İstanbul'da toplanmasını istediler
Meclis–i Mebusan'ın İstanbul'da toplanması kararlaştırılınca meclisle daha yakından ilişki kurabilmek icin Temsil heyeti Ankara'ya hareket etti Ankara'nın secilmesinin nedenleri şunlardır:
1 Ulaşım ve haberleşme bakımından Sivas'tan daha iyi olması
2 Demiryolu ulaşımının sonunda bulunması
3 İleride acılması duşunulen Batı Cephesine yakın olması
4 Ankara halkının ulusal hareketi desteklemesi

MECLİS–İ MEBUSAN VE MİSAK–I MİLLİ

Mustafa Kemal, Ankara'da İstanbul'a gidecek milletvekilleri ile goruştu Bu goruşmelerde kendisi hakkında tutuklanma kararının olması nedeniyle İstanbul'a gidemeyeceğini acıkladı Milletvekilleri ile yapılan toplantıda şu kararlar alındı
1 Mecliste Mudafa–i Hukuk Grubu kurulacak
2 Mustafa Kemal'i meclis başkanlığına secmek
3 Sivas Kongresinin kararları kabul ettirilecek
Mustafa Kemal'in, meclis başkanlığına secilmek istemesindeki amac şunlardı: ulusal hareketin lideri olduğunu meclise kabul ettirmek ve herhangi bir işgal nedeniyle yeni bir meclis toplamaktı
Mebuslar meclisi 12 Ocak 1920'de acıldı Milletvekilleri padişahın gudumune girdiler ve Mustafa Kemal'i meclis başkanlığına secmediler Ancak bir grup milletvekili Felah–ı Vatan adı verilen bir grup kurarak, Mustafa Kemal'in hazırladığı taslak doğrultusunda Misak–ı Milli denilen belgeyi meclise kabul ettirdiler

MİSAK I MİLLİ KARARLARI (28 Ocak 1920)
1 30 Ekim 1918'de ortaya cıkan Turk ve İslam coğunluğu bulunan yerlerin tumu ayrılmaz bir butundur
2 Arap memleketlerinin durumu, halkın serbestce verecekleri oya gore tespit edilmesi gereklidir
3 Batı Trakya'nın durumu halkın ozgurce kullanacakları oylama ile belirlenmelidir
4 Kendi istekleriyle ana vatana katılmış olan Kars, Ardahan ve Artvin icin gerekirse halkın oyuna başvurulmalıdır
5 Osmanlı Devleti'nin başkenti ve Hilafet merkezi İstanbul'un ve Marmara denizinin guvenliği sağlanmalıdır Bu esas doğrultusunda Boğazlar, diğer ilgili devletlerle birlikte verilecek kararlarla dunya ticaretine ve ulaşımına acılması sağlanacaktır
6 Azınlıkların hakları komşu ulkelerdeki musluman halkı da aynı haktan yararlanmaları koşuluyla kabul edilecektir
7 Milli ve iktisadi gelişmemiz icin siyasi, hukuki ve mali sınırlamalar (kapitulasyonlar) kaldırılmalıdır
ONEMİ:
Misak–ı Milli, Mustafa Kemal'in fikirlerinin ve Sivas Kongresi kararlarının, Osmanlı parlementosunca kabul edilmesidir Bağımsızca yaşanacak sınırlar belirlenmiştir İtilaf Devletleri ile yapılacak barışın esasları dunyaya duyurulmuştur
İSTANBUL'UN İŞGALİ (16 Mart 1920)
İşgal devletleri Mebusan Meclisinin toplanmasına karşı cıkmışlardı Mecliste etkili kararlar alınamayacağını duşunmuşlerdi Hatta meclisin toplanması ile milli hareketin zayıflayacağını umit etmişlerdi Bu duşunceler İstanbul hukumetince de savunuluyordu
İtilaf Devletleri Misak–ı Milli'yi hoş karşılamadılar Kuva–i Milliye taraftarı gordukleri Harbiye Nazırı Cemal Paşa ile Genel Kurmay başkanı Cevat Paşa'nın gorevden alınmalarını sağladılar Bu durum Osmanlı Devletinin siyasal bağımsızlığına kesin bir saldırıdır Meclis başkanı da tutuklandı Bu olaylar meclisin her an dağıtılabileceğini gostermiştir
16 Mart 1920 İstanbul resmen işgal edildi Milletvekillerinden bir kısmı tutuklandı ve Malta adasına suruldu Meclis 18 Mart 1920 gunu toplanarak gorev yapamayacağını belirterek dağılma kararı aldı Padişah Vahdettin 11 Nisan 1920'de aldığı kararla meclisi feshetti
Not 1: Misak–ı Milli'nin ilanı uzerine İtilaf Devletlerinin baskısı arttı Bunun uzerine Ali Rıza Paşa hukumeti istifa etti, yerine Salih Paşa hukumeti kuruldu İstanbul'un resmen işgali uzerine Salih Paşa hukumetide istifa etmek zorunda kaldı Damat Ferit yeniden bir hukumet kurdu


Not 2: Bu olaylar Mustafa Kemal'in Meclis'in İstanbul'da toplanmaması konusunda haklılığını ve ileri goruşluluğunu ispatlamıştır
İstanbul'un işgal edilmesi ve Meclis–i Mebusanın dağıtılması ile Osmanlı Devleti fiilen yıkılmıştır

I TBMM (23 Nisan 1920)
Temsil Heyeti başkanı Mustafa Kemal Paşa İstanbul'un işgal edilmesi, Meclis i Mebusan'ın dağılması, aydınların ve milletvekillerinin tutuklanmasını dikkate alarak Osmanlı Devletinin sona erdiğini gordu Uzun yıllardan beri, ulusal egemenliğe dayalı bir devlet kurmayı duşunen Mustafa Kemal Paşa ortaya cıkan bu durumu iyi değerlendirdi Bunun icin olağanustu yetkileri olan bir meclisin kurulmasını sağlamak amacıyla harekete gecti Secilen Milletvekilleri ile İstanbul'dan Anadoluya gecen Milletvekillerle birlikte I TBMM acıldı Meclisin acıldığı gun Mustafa Kemal'in sunduğu onerge kabul edildi Bu onerge TBMM'nin ilk kararları oluşturur
TBMM'NİN İLK KARARLARI :
1 Hukumet kurmak gereklidir (Bu karar meclisin kurucu ozelliğinin olduğunu gosterir)
2 Gecici kaydıyla bir hukumet başkanı tanımak veya padişah yerine onu temsil eden bir başkasını tanımak mumkun değildir (Bu karar meclisin devamlılığını ifade eden bir durumu gosterir)