Kusan bebeğe ne yapmalı?

Bebeklerde ve çocuklarda sık görülen kusma, bazen değerli marazlar hakkında fikir verebiliyor. Emsey Hospital'dan Evlat Sıhhati ve Illetleri Eksperi Prof. Dr. Abdullah Ceylan illetlerin işareti olan kusmalarla gelişim sürecindeki sıradan kabul edilmesi gereken kusmaları ayırt etmenize yardımcı olacak ipuçları veriyor.



Kusma cinsleri nasıl ayırt edilebilir?
Ana ve pederlerin acil müdahale gerektiren kusmaları ayırt edebilmeli. Kusmaları birbirinden ayırt edemeyen ebeveynler için, bebeğin sıklıkla kustuğu birinci aylar epey zorlayıcı ve gerilimli geçebilir. Bu aylarda alışılagelmiş kusmaların yanında bir de illete işaret eden ve müdahale edilmesi gereken kusmalar ortaya çıkabilir. Bebek kanlı kusuyorsa, kusmaya şiddetli bir karın ağrısı da eşlik ediyorsa, karnında şişkinlik varsa, yüksek ateş durumu laf hususuysa vakit kaybetmeden müdahale edilmelidir.

Kusmayı engellemek için ne yapılabilir?
Bebeği besledikten sonra çabucak yatırmayıp, mümkün olduğunca dik tutmak kusmayı kıymetli ölçüde engelleyecektir. Bebeğin gereğinden çokça doyurulması kusmaya neden olacağından çok çokça beslememek gerekir; bunun konumuna sık lakin az beslemek çok daha sağlıklı olacaktır. Ağlarken emzirmek bebeğin hava yutmasına neden olacağından, kusmanın önüne geçmek için ağlaması dinmeden bebeği emzirmemek gerekir.

Bebek kusuyorsa, nelere dikkat etmek gerekir?
Bebekler beslenme esnasında ağızlarında kalan besini sonradan çıkartabilirler. Bu çıkartma kusma biçiminde değil de daha çok sızıntı formunda gerçekleşir. Sızıntı halinde gerçekleşen bu çıkarmalar bebek 1 yaşını doldurmadan bizatihi güzelleşir. Olağan bir kusmayı, hastalık işareti olan bir kusmadan ayıran en kıymetli faktörler; kusmanın şiddeti, devranı ve ölçüsüdür. Yemek borusuyla mide arasında bulunan kapakçığın tam olarak gelişmediği yeni doğanlarda fazladan verilen besinler kusma yoluyla vücuttan atılırlar. Bu tip kusmalar bebeğin yaşı ilerledikçe ortadan kalkacaktır.

Fışkırarak kusma hastalık işareti olabilir mi?
Yeni doğan bebeklerde birinci 48 saat içerisinde görülen şiddetli kusmalar sindirim sistemiyle ilgili bir illete işaret edebilir. Zorlanarak kusan bebeklerde mide bulantıları ve öğürtüler de görülebilir. Fışkırarak kusma çoklukla zorlanarak kusmayla birlikte ortaya çıkar. Sindirim sistemi rahatsızlıklarının yanında mide darlığı da fışkırarak kusmaya neden olabilir.

Bebeklerde kusma reflü belirtisi olabilir mi?
Reflünün yetişkinlerde görülen bir hastalık olduğu sanılsa da aslında 1 yaşın altındaki çocuklarda da sıklıkla ortaya çıkabiliyor. Besinlerin mideye geçişini sağlayan kapakçığın tam olarak gelişmemiş olması ve bebeklerin yatar durumda beslenmeleri reflü oluşumuna neden oluyor. Sağlıklı bebeklerde, besinlerin yemek borusundan geçişinden sonra geri dönmemeleri gerekir lakin reflü illeti besinlerin tekrar yemek borusuna dönmesine neden oluyor. Reflü birden fazla vakit bir hastalık olarak kabul edilmez ve çoklukla kusma dışında bir rahatsızlık da oluşturmaz. Ana sütüyle beslenen bebeklerde reflünün görülme mümkünlüğü çok daha düşük. Bu nedenle bebek mümkün olduğunca ana sütüyle, sık lakin az az beslenmeli. Biberonla besleme bebeğin hava yutmasına neden olarak reflüyü tetikleyebileceğinden tercih edilmemesi yararlı olur. Bebeğin katı besinlerle beslenmeye başlaması ve dik oturması ile belirtiler ortadan kalkabilir. Bebeklerin birçoğu 1 yaşına geldiklerinde reflüyü atlatmış olurlar.

Tabip vermediği sürece bebeğe kusmasını engelleyici hiçbir ilaç verilmemeli. Kıymetli olan kusmanın nedenini ortadan kaldırmaktır. Şiddetli kusma durumlarında teneffüs yolu açık tutulmaya çalışılarak bebek doktora götürülmelidir.

Kusan bebekler hangi durumda yatırılmalı?
Birtakım ebeveynler, bebeğin kusmuğuyla boğulması korkusu yüzünden bebeklerini sırtüstü yatırmayabilir. Bu görüşe sahip ana pederler, bebeklerini yüzüstü yatırmayı tercih edebilir. Ama bilinmelidir ki, sırtüstü yatış durumunda bebeğin kusarak boğulması riski epey azdır ve yüzüstü yatış durumunda ani bebek vefatları sendromu riski çok daha yüksektir. Bebekler gün içerisinde dikkat ederek yüzüstü yatırılabilir, başları ve vücudu farklı cihetlere çevrilebilir. Lakin uyku saatlerinde durum olarak sırtüstü önerilir. Yetişkinlere orantıyla daha savunmasız olan bebekler; kusmuklarını, ana sütünü ya da suyu süratle yutabilir ve öksürerek geri itebilir. Bu nedenle ana pederler, bebeklerinin kusarak boğulmaları konusunda büyük tasa yaşayabilir. Bebeklerin birinci 3-4 aylık devirlerinde, kusmuklarıyla boğulma riski olabilmektedir. Fakat bu risk, 3. aydan itibaren giderek azalır. Eksperler bu riski birinci 3 ayda en aza indirmek için, ana babalara bebeklerini sırtüstü ve yan durumda yatırmalarını önerilir.