Kut Anlayışı Nedir?

Kut anlayışı Türk, Moğol ve Altay Şamanizm inançlarında “tanrısal enerji, “yaşam gücü gibi anlamlara gelmektedir Kutun yanında Hut, Kud ve Gut da denilebilmektedir Moğol dilinde ise “Kutag veya “Hutag olarak geçmektedir
Kut ismi, Kut ya da Kud kökeninden türetilmiştir Bu kök, temizlik anlamına gelmektedir Bazı kaynaklar tarafından, Kut kelimesinin Farsça olan “Hüda kelimesinden ortaya çıktığı bahis edilse de, kelimenin kökeni “kutsallık ve “kutluluk dan gelen Kuttur Benzer kökten gelen “kutan kelimesi de, “dua ve “yakarış anlamlarına gelmektedir Tekrar Evenk dilinde, “khutu kelimesinin karşılığı, kutsallıktır Şamanizm kavramlarından büyücü ve şaman kelimeleri, “kudagaçı kelimesi ile karşılanmaktadır Sümerce ve Tunguzcada da, aynı kökten gelen kelimeler, kutsallık ile ilgili kavramları karşılamakta kullanılmaktadır Tanrısal enerji ve yaşam gücü anlamlarının yanı sıra, bolluk, hayat verici, mübarek, ulvi, canlılık minvalinde aynı manalar da taşıyan Kut, yiğit savaşçıları ölümden döndürüp yaşama bağlayan inanç olarak da bilinmektedir Kut anlayışındaki gücün, Tanrıdan geldiğine inanılmaktadır

Kut anlayışı dahilinde, eğer Tanrı bu tanrısal gücü geri çekerse, hükümdarlar tahtları ile beraber tarih sahnesinden silinirler Padişahın ve padişah soyunun kanının kutlu kabul edilmesinden nedeniyle, eğer hanedan üyelerinden birisi idam edilecek olursa, kanının akıtılmaması için boynuna kılıç vurulmaz; oysa yay kirişi kullanılarak boğulurlar Yeniden inanışa kadar, kişinin Kutu, birey daha doğmadan önce gökyüzünde yer alır ve şarap gibi akıcı, su gibi de duru olduğu kabul edilir
Çağımızın değerlendirmelerindeki Kutun anlamları, şu şekilde sıralanabilir;
* Birincil anlamı, devlet idaresinde zor, yaratıcılık ve yetki niteliğinde sahip olunan üstün ve tanrısal güçtür
* Kut, psikolojik değerlendirmelerde “sevinç anlamına da gelmektedir
* Bilinen benzer manası, “ilahi bir kaynaktan (güçten) gelen rahmet ve berekettir
* Us, ruh veya hayati kuvvet olarak belirten kaynaklar da olmuştur
* Şans, talih veya uğur anlamlarına da gelmektedir
Orta Asyadaki Türk ve Moğol hayat inançlarında, Göktanrı kavramı kudret olarak çük güçlüdür Hükümdar ve savaşçılar, Göktanrı ’nın kendilerini koruyarak zaferlere ulaştırdığına inanırlar Yine aynı inanışta, beyler ve kağanlar da kutsanarak Kut sahibi olmuşlardır Kut anlayışı zarfında, doğuştan itibaren Kut sahibi yapabilmek için, bazı ritüellerin yerini bulması gerekmektedir Tanrının Kutunu geri çekmemesi için, Tanrıdan Kut dilenilir Eğer Kut geri çekilirse, kağan ve gücü ayrıntılarıyla yok olur Kutun birkaç öbür türü bulunmaktadır;
– Bor Kut: Yer ruhu olarak bilinir Bir nesneyi temsil eden ufalmış bir nesne halindedir Maddeleşmiştir
– İye Kut: Asıl ruh olarak bilinir Soyuttur Ruhsal enerjiyi temsil etmektedir
– Sal Kut: Hava ruhu olarak bilinir Hareketlidir Rüzgar gibi estiğine de inanılır
Çeşitli kaynaklardan alınan bilgiler ışığında, Kutun bedenden ayrılması ile ölüm olmaz, fakat Kutu olan bireyin kutsallığı da ortadan kalkar Bu Nedenle birey sıradanlaşır Bu inanışta, insanda güç ve uzun ömür oluşturan kavram, tekrar Kutun kendisidir Kutu ortadan kaybolan kişi, ömrünü çok uzun şekilde sürdüremez Kişinin ölümü de, “tinin bedenden ayrılması gerçekleşir
Kaynakça:
http:trwikipediaorgwikiKut(mitoloji)