Kütahya Bayan Giysileri

Kütahya bayan kıyafetleri, kütahyanın bölgesel kadın giysileri,kütahya yöresi kadın giyimi

KÜTAHYA KADIN GİYİM

Anadolu'nun her yanına kendine has folklorik bilhassa bölgenin kültürünü yansıtan giysileri vardır İç Anadolu, Marmara ve Ege Bölgeleri kavşağında bir geçiş noktasında yer alan Kütahya'da bilhassa kadın giyimi Anadolu'nun diğer hiçbir uygun olmayan bir farklılık ve zenginlik taşmaktadır Kütahya, Germiyan Beyliği ve Osmanlı saray giysilerinin etkisi altında en kaliteli renkli ipek işleme, sim sarma gibi tekniklerle kadife, atlas, yünlü mantin kumaşlar üstüne tamamlanmış çok değerli kıyafetlere sahiptir Anadolu'da nikah giysisi olarak bir ya da iki çeşitlilik kıyafet varken, Kütahya'da Bindallı, Yolaklı, Dallı, Eğrimli, Çatkılı, Tefebaşı gibi fazla çeşitleri vardırBunlar da kendi içlerinde keza üçetekli entari ve şalvarlı olarak bambaşka türlere ayrılır Giyilen elbise giyenin düğündeki durumunu, hangi taraftan olduğunu tanıtır

Kütahya Gelin Kıyafeti

TEFEBAŞI:
Kütahya nikah giysilerinin en ağırı ve en değerlisidir Evvelce İran'dan gelen el tezgahı dokuması ipekli gibi yumuşak yün kumaş üstüne altın suyuna batırılmış gümüş sırma ile el ve gergef işi ile işlenirdi Şimdilerde canfes ve ince yünlü bez üstüne ipekli sarı,beyaz bükülme, kesme yassı teller ile işlenerek pullarla ve tırtıllarla zenginleştirilmiş ağır kumaştır

Tefebaşı takımı iki türlüdür 1Tefe başı uzun entari al gömlek üstüne fermene, 2Tefebaşı şalvar, al gömlek üzerine fermene'dir Genellikle kırmızı veya camgöbeği mavi renkte kumaş kullanılır Sırma ipek iplikle işlenir Aralarına ipekli çiçekler ve dallar yapılırSerape işlemeli tefebaşı, haren denilen tarzda işlenir İşlemeler verev oluşturarak simetriktir Kenar bölümlerinde sırmalı kaytan ya da ipekten yassı oyalar bulunurTefebaşı fermenesi ağır ve ihtişamlıdır, kumaşta renk olarak mor ve al seçim edilir İşlemesi dökme sırma denilen sırma hiç kesilmeden tüm fermenede dolaşması ile yapılır Tefebaşı entari, uzun önü açık, iki emrindeki mısra değin yırtmaçlı, kol kapakları geniş ve el üzerine değin uzamaktadır Çintiyani, entari şalvarıdır İçe al gömlek giyirGelin başıyla birlikte giyildiğinde gelin giysisi olur, Tefebaşını başı daneli ve üç etekli olarak kız yengesi, şalvar takımlı olarak erkek tarafı yengesi giyer Gelin Başı, konik külah biçiminde bir karton başlık tel kırma işli taç krebi ile kaplanır Başlığın görülebilecek ön kısmı elmaslarla süslenir Dikdörtgen biçiminde kırmızı renkte krep kumaştan bir örtü konik fesin tepesinde büzülerek diğer ucu bel altına dek uzatılır Duvağın bütün kenarlarında sarı tel kırma işi vardır, iki yandan gelin teli sarkarKıyafetin içine önü ve kol ağızları tel kırma işi al gömlek giyilir Dizi altın elmas kolye, kütem inci, elmas yüzükler giyimi tamamlar Bele gümüş kemer takılır

PULLU:

Kütahya düğün giysileri içerisinde ikinci derecede ve Tefebaşından sonra gelen en değerli gelin ve yenge giysisidirPullu mantin veya canfes bez üstüne ipekli ve sırma ile işlenmiş yolaklı biçimde üçetek ve şalvarlı edinmek üzere 2 çeşidi vardır İşleme şekline göre de aynalı pullu, süpürgeli pullu vardır

Aynalı Pullu, canfes kumaş üstüne gümüş sırma ile işlenir Sırma tek sıra olmayıp üç dört sıra halinde gergefte tespit edilmiş kumaş üstüne düzenli kıvrımlar ile dal ve çiçek oluşturacak şekilde iple kumaşa tutturulur Dal ile çiçeklerin açılış noktalarında camgöbeği ya da gök mavisi oval canfes bez aplike edilirGömeçlerin etrafındaki sırma dal ve çiçekler öteki gömeçten meydana çıkan dallara değin uzanarak, birbirine değmeden sonlandırılır Düğünlerde erkek tarafı yengeleri giyerler Süpürgeli Pullu, aynalı pulludaki dal ve çiçeklerden daha geniş, süpürgeye aynı ve elips olmayan gömeçler işlenir Yelken Direği kısımlarına pul, tırtıl işlenir Gelin ve kız yengelerinin elbisesidir


DİZİBAĞLI:
Fazla sevilen, millet göre fazla tutulan ve en eski giysilerinden biridir Kadife, mantin, çuha bez üzerine işlenirÇuha kumaşta erguvan, siyah ve mavi, kadifede fes rengi seçim edilir Şalvarı çok uzun olmayıp bele sokulmaz Belden itibaren yanlardan sırma kordonların ikiye bükülerek tutturma türünden işlenen bordürler her iki diz üstüne gelerek yanlara içten uyumlu bir motifle açılım gösterir Paçaların kenarına sim kaytan süslemektedirİçe giyilen gömleğin kol uçları, fermenenin işlemesi göğüsten başlayarak bağlı ve sırtına dolaştıktan sonradan omuz başlarından kol üstüne dökülürkol gönder kısımları içeriye doğru girintilidirDiğer fermenelerden farklıdır Giysi çok genç gelinler ve kızlar kına ve çeyiz altı törenlerinde giyerler Minik kızlar kınada, el yakma töreninde giyilir


ÇATKILI:

Kıyafet şalvar ve fermeneden oluşur Ipek veya kadife kumaş üzerine kol, yaka ve paçaları bordürlü, birbirini çapraz kesen ve araları çiçek demeti olan sim sarma al işlenmektedir Kumaş olarak siyah, mor, lacivert renkler tercih edilir İçine al gömlek giyilir Bu giysi yengeler ve düğün evinin akrabaları tarafından giyilir


EĞRİMLİ:

Siyah, lacivert veya mor kadife üstüne kıvrımlı dallarla işlendiği için bu adı almıştır Şalvarın alt ve ön ortaları boydan badana kıvrımlı dallar, diz hizası ise açılan çiçek motifleriyle kaplıdır Bu motifler sim sırma al tekniği ile işlenmiştirÜste yeniden kıvrımlı dalların 45 derecelik açı ile eğik ve sık yerleştirilmesiyle işlenen sarka giyilir İçine kırmızı ipekli kumaş üstüne yaka, ön ve kol ağızları tel kırma işli al gömlek giyilir Başa ise kıyafetle ahenkli iğne oyalı dane örtülür


DALLI:

Kütahya nikah giysilerinin en hafif türlerindendirler Hareli, atlas, mantin, kadife kumaşlar üzerine işlenir Mor, lacivert, siyah koyu yeşil renkler seçim edilir Paçanın etrafına sim kaytan geçirilir, anında üzerinde ince sim dalların arasından yukarı doğru düzenlenmiş çiçek demeti, sağda ve solda büyük sırma dallar, şalvarın bütününde gidip gelen ufak dallar serpiştirilmesiyle yapılır Her dal ayrıdır Dallar birbiriyle bağlantısız, biriyle armoni içindedir Dallar takriben on santimetre kadardır Dallı ekip; şalvar ve fermeneden oluşurŞalvar ve fermene işlemesi, birbirini bütünleyici durumda ve aynı dallar işlidir Şalvarın içine al gömlek giyilir Takı olarak dizi altın, külte inci, elmas takılır Düğünlerde giysi değiştirilmektedir Gelin yengelerinin ikinci kıyafeti olarak giyildiği gibi gelinin arkasında baklava götürenler kadar da giy


SÜSLEME VE TAKI:

Kütahya'da süsleme ve süsleme takıları önemlidir Takılarda altın fazla önemlidir Altının yanı sıra inci ve elmas farklı bir özellik gösterirMerkezde baş sadedir Gelin başı elmas taşlarla süslüdür, diğerleri oyalı dane (yazma) kullanırlarOyalı daneler kare şeklindedirGünlük kullanılan yazmaların çevresi boncuklu ve mekik oyalı özel günlerde kullanılan yazmaların çevresi iğne oyalıdırOyalı yazmalar elbisenin tartma ve zenginlik türüne göre seçilerek kullanılır Tefebaşı elbisesi üzerine Fermene oyası, Pullu elbisesi üstüne Gül oyası, Eğrimli ve Çatkılı elbiselerin ise zerren bardak oyası, Dizibağlı, Dallı ve diğer sırmalı elbiseler de ise Hıyar çiçeği oyası, Züla sümbül oyası, Menekşe oyası, Küpeli oyası, Gönül dolabı oyası olan yazmalar kullanılırBoyundan göbeğe kadar uzanan sıra altın takılır Bu altınların ortasına dövme beşibirlik takılırAltının haricen elmas gerdanlık veya kültem inci takılır Bele gümüş kemer takılır *