Lafza-i Celal (Allah) Zikri, Gizli Zikir, Kalp Zikri

Diğer bütün isimler, Allah (cc) isminin adeta sıfatı durumundadırlar Allah (cc) lafzı, bütün güzel isimlerin anlamını kendisinde toplamıştır Bir insan Allah (cc) demeye başladığında ayrıca Allah’ın (cc) bütün güzel isimlerini de zikrediyor sayılır Bundan dolayı tarikatların hemen hepsi zikirde Allah (cc) kelimesini temel almışlardır Bu nedenle zikirlerin en güzeli “Allah lafzı ile yapılır

İslam bilginlerin çoğuna göre Allah (cc) kelimesi herhangi bir kökten türememiştir Her ne kadar bazı İslam bilginleri Allah (cc) lafzının çeşitli kelime köklerinden türediğini iddia etse de yaygın kanaat bunun kök halinde bulunan bir kelime olduğudur

İmamı Rabbani Hazretleri (ks), Allah (cc) lafzının Arapça elif, şeddeli lam ve he seslerinden oluştuğunu belirtmektedir Kelimenin kökünün bir zamir olan ve “O anlamına gelen “He (hüve) olduğunu söylemektedir Baştaki elif ve şeddeli lamın ise nekre (belirsiz) olan isimleri marife (belirli) yapan takılar olduğunu ifade etmektedir Belirli yapıda olan bir zamirin başına belirsiz isimleri belirli yapan böyle iki tane ekin gelmesinin bir işlevi olduğunu iddia etmektedir: Ona göre bunlarla Allah (cc) kelimesinin ifade ettiği anlamın bilinemeyeceği, kavranamayacağı, anlaşılamayacağı vurgulanmak istenmektedir Allah’ın zatını Allah’tan başka kimse bilemez

Allah (cc) kelimesinin lafız (harf, ses) yönü hadistir, yani ezeli olmayıp sonradan ortaya çıkmıştır Ama Allah (cc) kelimesinin anlamı ezeli ve ebedi olan Allah’a (cc) aittir Bu kelimenin zikrinden de amaçlanan şey ezeli ve ebedi olan Allah’ın (cc) rızasıdır Allah (cc) bu büyük isminin zikrine rızasını saklamıştır İnsan Allah’ın (cc) bu güzel ismini zikrederken Allah’ın (cc) zatını zikretmiş olur Çünkü sadece Allah (cc) güzel ismi yüce Allah’ın (cc) zatına işaret etmektedir Allah’ın (cc) diğer güzel isimlerini zikirle ancak sıfatlarını tanıyabiliriz Sıfat tecellisine ulaşabiliriz Allah (cc) lafzını zikir ise en büyük tanımayı, zat tecellisini sağlar Tasavvufta en ileri makamlar ancak zat tecellisi ile mümkün olur

Türkçe’deki “tanrı sözcüğü, Arapça’da “ilah anlamına gelir Tanrı, Allah (cc) özel ismin yerini tam olarak tutamaz Çünkü Kuranı Kerim’de Allah (cc) zatını bu isimle adlandırmıştır Özel isimler bilindiği üzere yabancı bir dile çevrilemezler

İslamiyet’ten önce Araplar putlarına ve insanlara Allah (cc) ismini takmazlardı Allah (cc), o zaman da sadece O’na has bir isimdi

Kuranı Kerim’de Allah (cc) Kendi zatını en çok “Allah (cc) kelimesi ile anmıştır Bu kelime kutsal kitabımızda 2697 yerde geçmektedir

Allah lafzı gizli olarak da açık olarak da zikredilebilir Ama Nakşibendiyye tarikatında bu kelime sadece gizli olarak zikredilir

Gizli zikir, açık (cehri) zikre göre üstündür Nasıl bir insan dudakları kıpırdayarak veya sesli olarak birkaç sayfa kitap okuduktan sonra yorulursa açık zikir sahipleri de böyledir Zikirleri o kadar uzun sürmez Bir de zikirden sonra yorgunluk duyarlar Oysa gizli zikir hem uzun sürer hem de yorgunluk vermez Bir insan gizli zikirle tüm saatlerini geçirse de bir yorgunluk duymaz Çünkü bu zikir sırasında dil ve ağız içerisindeki organlar hareket etmedikleri için insan yorulmaz Yine benzetmemize devam edelim: Gözleri ile kitap okuyanlar daha verimli bir okuma gerçekleştirirler Okuduklarını daha iyi anlarlar Çünkü göz ile zihin arasına başka bir organ veya konu ile ilgisiz düşünceler girmez Zihin dağılmadığı ve okuma süratinde işlediği için okudukları üzerinde dikkatini daha çok teksif eder Aynen bunun gibi gizli zikir açık zikre göre daha bir etkilidir Zira zikirde aslolan şey daha güzel gerçekleşir Lafzai Celal yani Allah kelimesini zikirde amaç bunun sesini ruhunda ve letaiflerinde duymaktır Bu zikir ne kadar hızlı ve süratli çekilirse o kadar da verimli olur Yavaş çekildiğinde istenen neticelere ulaşılmaz

Bazı sofiler Lafzai Celal zikrini ben yavaş çektiğimde daha çok zevk alıyorum, derler Hâlbuki kendi kendilerini kandırıyorlardır Zevk aldıkları şey, Lafzai Celal zikri değil daldıkları düşüncelerdir Lafzai Celali çekerken Allah'ın zatını zikretmenin bilinci ile hareket ederek bundan başka hiçbir şey düşünmemeli, sadece tespihin sesi ile içeriden yükselen Allah sesini kalple, ruhla, letaiflerle duymaya, dinlemeye çalışmalıdır Bundan başka her yüz tespihten sonra da kendi duyacağı bir alçak sesle söyle demelidir: ‘İlahi ente maksudi ve rızake matlubi (Allahım Sen maksadımsın, isteğim de Senin rızandır)’

Sofiler zamanla Lafzai Celal zikrini çekerken dinlemeyi öğrenmekle kalmaz bundan sonsuz bir zevk de duyarlar Yaşadıkları çeşitli haller de bu zevkin küçük hediyeleri olur
Bazı sofiler kitaplardan okudukları birtakım halleri yaşamak isterler Allah (cc) rızasını pek gözetmezler O zaman kalp rotadan çıkabilir Öyle durumlarda hemen ‘İlahi ente maksudi ve rızake matlubi (Allahım Sen maksadımsın, isteğim de Senin rızandır)’ demelidirler, kalplerini rotaya sokup nefislerine gereken dersi vermelidirler Bu yolda hal değil Allah’ın (cc) rızası önemlidir Allah’ın rızası da ancak ahrette bilinir Hal sahibi olmak Allah’ın rızasına ermek demek değildir Allah (cc) hal ile de mekir (hile) yapabilir Kişi tek ölçü olarak Allah’ın (cc) kitabını ve peygamberin (sas) sünnetini görmelidir Bunlara değer vermelidir Bunların yanında hallere hiçbir kıymet vermemelidir

Zikir ve vird bir takım dünyevi ve uhrevi maksatları gerçekleştirmek veya sevap kazanmak için değil Allah (cc) rızasını tahsil için yapılır Zaten O’nun rızası kazanıldığı zaman insanın sevaba da ihtiyacı yoktur

Sofi yaşadığı her hali şeyhine veya vekiline mutlaka söylemelidir Yoksa vebal altına girer Dahası nefsin ve şeytanın hilelerine kapılabilir Zira hallerin bir kısmı şeytani bir kısmı da Rahmani’dir Bunları sofinin kendi başına birbirinden ayırması imkânsızdır Onun için bu yola yani zikir yoluna girenlerin mutlaka bir şeyhe ihtiyaçları vardır Bu manada şöyle bir kelamı kibar pek şöhret kazanmıştır: ‘Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır’ Yalnız zikir yoluna girmeyen Müslümanlar için bu söz varit değildir Onları bu sözle itham etmek doğru değildir
Kalp saniyede halden hale girer Değişkendir Onu bir noktada tutmak zordur Hele zikir sırasında bu daha çok olur Nefis ve şeytan vesveseleri ile kalbi bulandırırlar, zikri dünyevi bir amaç haline dönüştürebilirler O yüzden Nakşibendîler, Lafzai Celal zikrini her tespih devredişinde (100 adetten sonra) ‘İlahi ente maksudi ve rızake matlubi (Allahım Sen maksadımsın, isteğim de Senin rızandır)’ demektedirler Böylece sapmış, sapacak, dönek, renkten renge giren, girecek olan kalbe rotasını gösterirler Kalp bu rotadan saptı mı zikir yarar değil insana zarar vermeye başlar
Bu zikri yeni alan sofiler önce gizli zikirden haz almazlar Sıkılırlar Kıymetini de hiç bilmezler Gafletle çekerler Böyle de olsa zikri hiçbir zaman bırakmamalıdırlar Bu çeşit zikrin de yararı vardır Hiç çekmemekten iyidir Biraz sabırla ve gayretle hareket ederlerse ileriki zamanlarda tespihin sesi ile birlikte içlerinden yükselen Allah sesini dinlemeye başlarlar İşte bu zikirde tek amaç da budur Tabii bu dinleme olayı da ruh kulağı ile olmalıdır Yani bu zikirde ruhun ağzı ile söylenen sözü ruhun kulağı ile dinlemek temel amaçtır Başka şeyler düşünmek doğru değildir Bunlar tefekkür grubuna girse de doğru değildir Zira gizli zikrin faziletini yok ederler Yalnız Allah’ın (cc) zatının huzurunda olduğu bilinciyle hareket etmelidir Tespihin kalp üzerinde tutulmasının amacı da budur Yani bu sesi, Allah kelimesini kalbe duyurmak amacı ile böyle yapılır Bir süre sonra, tabii bu bazılarında olur bazılarında olmaz, kalbin üzerinin oynadığı, kalp gibi attığı görülür Bu somut bir harekettir Elbiseyi de oynatacak kadar güçlü olabilir Buna veledi kalp denir

Veledi kalp (Kalbin çocuğu), zikrin neticesi olarak kalp gibi atar durur

Sofi letaif zikrine geçtiğinde bu sefer tespihleri letaif noktaları üzerinde tutar Oralarda belli sayıdaki zikri yapar Burada da amaç Allah lafzını ruhun organları olarak değerlendirebileceğimiz letaiflerin duymasını ve bu zikre iştirak etmesini sağlamaktır Bunun sonucu olarak sultani zikre ulaşılır

Sultani zikir, bütün bedenin zikre geçmesidir Her hücre adeta titreşimdeki cep telefonu gibidir, akıl almaz bir hızla zikre geçer İnsana büyük bir hoşluk verir Sofi bu aşamaya ulaştığında zikirden büyük bir zevk alır Artık vücudu maddenin yapı taşından ta galaksiler kadar her şeyin zikir halinde olduğu bu âleme intibak etmiş olur O da evren korosuna kendince katılır

Belli sayıdaki zikre virt denir Virt şeyhten veya vekilinden alınır Şeyhin veya vekilinin izni olmaksızın kendi başına ne artırılır ne de azaltılır Ama virtten amaç, sürekli zikre geçmektir Sürekli zikir için sofi ne şeyhten ne de vekilinden izin almak mecburiyetinde değildir Sürekli zikir her halde, her durumda, her zamanda, her mekânda sayıya vurmadan Allah’ı zikretmektir Bu sırada Allah lafzı da başka zikirler de çekilebilir Ama sürekli zikri yapan kişiler virdi kesinlikle ihmal etmemelidirler Vird her saniye zikir halinde olsak da yapılması gereken bir ev ödevi gibidir Sofiler genellikle virtle sürekli zikri birbirine karıştırırlar, büyük bir taassupla bunun virdi kendi kendine artırmak anlamına geldiğini, bu nedenle doğru olmadığını düşünürler Hâlbuki sürekli zikir Allah’ın emridir Allahın emri ve peygamberin sünneti olan hususlarda şeyhten veya vekilinden izin almaya gerek yoktur “Ey iman edenler, Allah’ı çok zikredin (Ahzab suresi, ayet 41) Maalesef bu durum pek çok sofi için bir handikap olur İleri hallere bir türlü geçemezler Zira yalnız virt ile yetinen, sürekli zikre geçmeyen sofi pek yol alamaz Olduğu yerde sayar durur

Sürekli zikir için vakit ayırmaya gerek yoktur İnsan işine giderken, işini yaparken de yapabilir Bunun için küçük bir el tespihini yanımızdan eksik etmemek gerekir Tespih insana daima zikri hatırlatır İnsan tespih elinde iken daima zikretme gereği duyar Her boş vakti bu zikirle değerlendiren sofi ileri halleri yaşamaya başlar

Zikir çekerken telebbüsü rabıtaya (şeyhin kılığına girme, vücuduna şeyhi ikame etme) önem verilmesi gerektiğini de hatırlatalım Ayrıca her işin başında ve sonunda rabıtalı olmak çok yararlıdır

Nakşibendiyye tarikatından olan sofilerden bazıları bizim yolumuzda zikir gizli yapılır diyerek Allah lafzı dışındaki zikirleri de ya gizli çekerler ya da hiç çekmezler Hâlbuki gizli zikir sadece Allah lafzı için geçerlidir Diğer zikirlerdeki gizlilik derecesi ise kişinin kendi duyabileceği ses ayarındadır

Lafzai Celal zikrinde amaç ruhu tüm letaifleri ile Allah’a ulaştırmaktır Yani bu zikir ruhu güçlendirir En önemlisi de ruhun manevi organları durumunda olan letaiflerin (kalp, ruh, sır, hafi, ahfa) zikirle tasfiye edilip yani günah kirlerinden arındırılıp güçlenip enerjilerini alarak Allah’tan gelen bir cezbe ile asıl yerleri olan emir âlemine (Allah indindeki yerlerine) ulaşmalarını sağlamaktır Letaiflerin her biri kendi asıl memleketleri olan emir âlemine ulaşınca farklı bir renkteki nurla vücut âleminde görünür Sofi gözlerini yumup zikre daldığında bu nurları farklı renkte algılar (kırmızı, sarı, beyaz, yeşil, siyah …) Nurlar yavaş yavaş kendilerini belli ederler Zikir arttığında hepsi iç içe girerek değişik tonları da doğurur Akıl almaz bir hızla helezonik olarak dönmeye, bazıları azalmaya, bazıları çoğalmaya başlarlar Çok hoş bir renk cümbüşü olurlar Hayranlıkla seyredilir Sonunda tek bir renk hâkim olur

Sofi bunlardan sonra bazen renksiz halde bulunan gerçek nuru da görebilir

Lafzai Celal zikrinin amacı ruhu tasfiye edip güçlendirerek letaiflerle birlikte Allah’a (cc) ulaştırmaktı Kelimei tevhit ve nefy ü ispat zikrinin amacı ise nefsin belini kırmaktır Nefsi zayıflatmaktır Onun için letaif derslerinden sonra onlar gelir Nefis, kelimei tevhit ve nefy ü ispat kazmalarıyla deşilmedikçe ruh ve letaifler emir âlemine yükselemezler Kelimei tevhit ve nefy ü ispat zikrini çekerken vahdaniyet murakabesinde olmak bu zikrin daha feyizli ve bereketli geçmesini sağlar

Bunlardan sonra murakabe dersleri başlar

Murakabe dersleri ise amaca kilitlenmek gibidir Murakabe derslerinde nefis adeta yağ gibi erimeye başlar Daha önce rabıta ve zikirle Allah’a doğru yürüyen ruh, murakabe derslerinde adeta koşar
Murakabe dersleri Allah’ın erRakîbu (gözetleyen) güzel ismine dayanır

Allah (cc) canlı ve cansız varlıkları yarattıktan sonra bir kenara çekilmemiştir O her yarattığı varlığı kendisine özgü olan sonsuz güç ve kudretiyle gözetlemektedir İnsanın sınırsız ihtiyaçları için çeşitli çare yollarını yaratan O’dur Ta doğumundan itibaren insanı annesinden ve babasından daha sıkı bir biçimde gözetlemiştir Bu nedenle anne ve babasını kendisine bakması için gerekli içgüdüsel donanımla O yaratmıştır Yeryüzü canlı ve cansız varlıkları ile onun yaşamsal ihtiyaçları için gerekli bütün şeyleri karşılamakta yada bir hizmetçi gibi iş görmektedir

Allah (cc) erRakîb (cc) güzel ismiyle bütün varlıklar üzerinde onları sürekli bir biçimde gözetlemektedir Hiçbir kimse bir saniye de olsa bu denetlemeden uzak olamaz Allah (cc) kulun kalbinin derinliklerinde bulunan duyguların yanında bilincinde ve bilinçaltında bulunan bütün düşüncelerini de her an kontrol etmektedir, hiç kimse bu gözetlemenin ötesine geçememektedir

Sofi murakabeden her zaman hissesini almalıdır Yeni, eski tüm sofiler akıllarına geldikçe telebbüsü rabıta ile murakabe haline girmeleri onlara büyük yararlar sağlar

ErRakîb güzel isim ile kula düşen ilk görev, her yaptığı işin, söylediği sözün Allah (cc) tarafından gözetlendiğinin ve bilindiğinin bilincinde olmaktır Buna murakabe dendiğini belirttik Murakabeye zikirle ve rabıtayla ulaşılabilir Murakabe insanı olgunlaştırıp Allah’a (cc) yaklaştırır Namazdaki huzur hali de bir çeşit murakabedir Pek çok tarikat, müridi eğitmek, velilik yolunda yetiştirmek için murakabe dersleri vermiştir Müridin her an Allah (cc) tarafından gözetlendiği bilincini taşıması onun manevi dünyasında önemli bir dereceye ulaştığının göstergesidir

Allah hepimize her daim zikrini, murakabesini ve bunların tabii sonucu rızasını nasip eylesin Amin


Muhsin İyi