Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Kuzey ülkelerine özgü kır faresi (lemming), Arktik’te veya yakınlarındaki tundra ekolojik topluluklarında yaşayan, Rodentia takımının, Muridae familyasından, 15 santim boyunda, 2 santimlik kısa bir kuyruğu olan, esmersarı renkli, üzerinde kara lekeler bulunan, soğuk mevsimlerde sürüler halinde göç edebilen, Avrupa ve Asya’da yaşayan otçul küçük bir kemirgendir Sıçanlar, hamsterler, “muskrat denilen misk sıçanları da bu türe girmektedir
Diğer birçok kemirgen gibi, kır fareleri dönemsel nüfus patlamalarına sahiptir ve doğal ortamlarının sağlayamayacağı yiyecek ve barınak arayışıyla her yöne yayılırlar Norveç kır faresi, çok hızlı bir şekilde üreyen birkaç omurgalı hayvandan biridir Yaklaşık dört yılda bir neden büyük bir nüfus sayısına ulaştıkları bilinmemektedir Davranış ve görünüşleri, göze çarpmayan ve kendilerini avcılarından gizlemeye çalışan diğer kemirgenlerden belirgin olarak farklıdır Kır faresi, aksine, göze çarpan renklerdedir ve saldırgan davranır
Kır fareleri hakkındaki yanlış inanışlar yüzyıllarca geriye gitmektedir 1530’lu yıllarda, Strasbourg’lu coğrafyacı Zeigler, fırtınalı havalarda gökyüzünden yağmur gibi düştüklerini, ilkbahar döneminde otlar büyüdüğünde aniden öldüklerini ileri sürmüştü Gökten yağdıklarını kabul eden doğa tarihçisi Ole Worm ise onları rüzgarın sürüklediğini iddia etti Sonunda, Carl Linnaeus’un anatomi çalışmaları, kır farelerinin de hamsterler gibi diğer kemirgenlere benzediğini gösterdi ve doğal bir kökenlerinin olduğunu kanıtladı
Bu arada, kır fareleri çok yaygın başka bir yanlış inanışa da konu oldular Göçleri sırasında, uçurumlardan atlayarak kitlesel olarak intihar ettiklerinin belgesel filimleri bile “kurgulanarak sansasyon yaratıldı Aslında bu, toplu intihar değil, göç etme davranışlarının sonucuydu Kır fareleri, nüfus yoğunluğu çok yüksek sayılara ulaştığında büyük gruplar halinde göç ederler Yeni bir yaşam alanı aramak için koşan sürüler bir uçurumdan düşebilir ya da örneğin bir ırmağı geçmeyi seçebilirler Suyun derinliğinin ve akıntının gücünün fiziksel kapasitelerini zorladığı durumlarda boğulurlar
Giderek, sosyal psikolojide, kır farelerinin bu ölümcül göç davranışları, “lemming sendromu olarak adlandırıldı ve halk arasında revaçta olan, liderler ya da medya devlerince de pompalanan popüler görüşlerin (trendlerin) peşinden hiç düşünüp sorgulamadan koşmanın büyük tehlikelerine işaret eden bir metaforun kaynağı oldu
Kaynakça:
JeanMarie Pelt, Marcel Mazoyer, Théodore Monod, Jacques Girardon, “La Plus Belle Histoire Des Plantes, Editions du Seuil, 1999
Tyler Moss,Do Lemmings Really Run Off Cliffs to Their Death?, Mental Floss, 2019
Peter Turchin, “Complex Population Dynamics: A Theoretical Empirical Synthesis, Princeton University Press,2003
Diğer birçok kemirgen gibi, kır fareleri dönemsel nüfus patlamalarına sahiptir ve doğal ortamlarının sağlayamayacağı yiyecek ve barınak arayışıyla her yöne yayılırlar Norveç kır faresi, çok hızlı bir şekilde üreyen birkaç omurgalı hayvandan biridir Yaklaşık dört yılda bir neden büyük bir nüfus sayısına ulaştıkları bilinmemektedir Davranış ve görünüşleri, göze çarpmayan ve kendilerini avcılarından gizlemeye çalışan diğer kemirgenlerden belirgin olarak farklıdır Kır faresi, aksine, göze çarpan renklerdedir ve saldırgan davranır
Kır fareleri hakkındaki yanlış inanışlar yüzyıllarca geriye gitmektedir 1530’lu yıllarda, Strasbourg’lu coğrafyacı Zeigler, fırtınalı havalarda gökyüzünden yağmur gibi düştüklerini, ilkbahar döneminde otlar büyüdüğünde aniden öldüklerini ileri sürmüştü Gökten yağdıklarını kabul eden doğa tarihçisi Ole Worm ise onları rüzgarın sürüklediğini iddia etti Sonunda, Carl Linnaeus’un anatomi çalışmaları, kır farelerinin de hamsterler gibi diğer kemirgenlere benzediğini gösterdi ve doğal bir kökenlerinin olduğunu kanıtladı
Bu arada, kır fareleri çok yaygın başka bir yanlış inanışa da konu oldular Göçleri sırasında, uçurumlardan atlayarak kitlesel olarak intihar ettiklerinin belgesel filimleri bile “kurgulanarak sansasyon yaratıldı Aslında bu, toplu intihar değil, göç etme davranışlarının sonucuydu Kır fareleri, nüfus yoğunluğu çok yüksek sayılara ulaştığında büyük gruplar halinde göç ederler Yeni bir yaşam alanı aramak için koşan sürüler bir uçurumdan düşebilir ya da örneğin bir ırmağı geçmeyi seçebilirler Suyun derinliğinin ve akıntının gücünün fiziksel kapasitelerini zorladığı durumlarda boğulurlar
Giderek, sosyal psikolojide, kır farelerinin bu ölümcül göç davranışları, “lemming sendromu olarak adlandırıldı ve halk arasında revaçta olan, liderler ya da medya devlerince de pompalanan popüler görüşlerin (trendlerin) peşinden hiç düşünüp sorgulamadan koşmanın büyük tehlikelerine işaret eden bir metaforun kaynağı oldu
Kaynakça:
JeanMarie Pelt, Marcel Mazoyer, Théodore Monod, Jacques Girardon, “La Plus Belle Histoire Des Plantes, Editions du Seuil, 1999
Tyler Moss,Do Lemmings Really Run Off Cliffs to Their Death?, Mental Floss, 2019
Peter Turchin, “Complex Population Dynamics: A Theoretical Empirical Synthesis, Princeton University Press,2003
