Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
LENFÖDEM; Lenf sistemindeki bozukluğa bağlı olarak proteinden güçlü sıvının dokuda birikmesi sonucu oluşan bir seri patolojik durumun umumi tabiridir.
Lenf sıvısının 4 bileşeni vardır: protein, su, meyyit hücreler ve toksinler ve kimi yağlar. Kanda bulunan protein ölçüsünün yaklaşık yarısı ve kan akımından sızan 1-2 litre su,lenfatik sistem vasıtasıyla kan dolaşımına geri döndürülür. Lenfatik sistem bu sıvıyı yine kan dolaşımına taşıyamazsa likit dokularda birikir ve bu da şişkinliğe neden olur. Vücudun çeşitli kesimlerinde (örneğin kasıklarda ve koltuk altlarında), lenf sıvısının akım yolu üzerinde bulunan lenf bezleri bir filtre vazifesi yaparak lenf sıvısının kana karışmasından evvel meyyit hücreleri, kanser hücrelerini, bakterileri ve toksinleri süzer ve temizler.
Vücudumuzda axillar(koltuk altı) ve inguinal(kasık bölgesi) kesimlerinde bulunan lenf nodları lenf sisteminin ana öğelerindendir.Bu ortamlarda toplanan lenf likidi venöz sisteme aktarılarak kalbe yollanır.
İki çeşit lenfödem vardır:
1.Primer lenfödem: Doğuştan lenf sisteminde bozukluk vardır ama travma, enfeksiyon, hamilelik, ergenlik üzere tetikleyici faktörler olana kadar vücudun başka sağlam lenf damarları vücudun lenf yükünü taşır.
2.Seconder lenödem: Doğuşta rastgele bir lenf meselesi yoktur. En sık görüldüğü durumlar kansere bağlı cerrahiler sonucu beraberinde çıkarılan lenf nodülleri ve radyoterapi uygulamalarıdır. (Meme kanseri sonrası koltuk altındaki lenf nodüllerinin bir kısmının ya da tamamının çıkarılması ya da bu sahaya uygulanan radyoterapi sonrası lenf nodüllerinin etkilenmesi)
Lenf sisteminin yetmezliği şu nedenlere bağlıdır:
1) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük , lenf sisteminin taşıma kapasitesinden ziyadedir.
2) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük olağandır, ama lenf sıvısının taşıma kapasitesi azalmıştır (Mastektomi sonrası axillar lenf nodlarının çıkarılması)
3) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük artar,lenf sisteminin taşıma kapasitesi azalır.
LENFÖDEM TEDAVİSİ:
Günümüzde lenfödemi külliyen ortadan kaldıran bir tedavi yolu yoktur. Ama külliyen ortadan kaldırmasada lenfödemi sarih formda azaltarak kişinin günlük ömür kalitesini arttıran ve en çok kabul gören tedavi; kompleks boşaltıcı fizyoterapi ve manuel lenf drenajıdır. Bu tedaviyi bu hususta teorik ve pratik eğitim almış fizyoterapistler yapar. Bu tedavi sürecinde fizyoterapist ve hekim muhabere halinde olmalıdır. Zira lenfödem tedavi sürecinde enfeksiyon ve malignite belirtileri çok dikkat edilmesi gereken faktörlerdir.
Tedaviden evvel hasta kapsamlı olarak kıymetlendirilir. Tedaviye köstek oluşum edecek faktörler belirlenerek tedavi süreci planlanır.
Değerlendirmede dikkat edilecek hususlar:
-Hastada akut enfeksiyon durumu
-Kardiyak ödem
-Akut venöz yetmezlik
-Malignite belirtileri
-Yaşa bağlı gelişebilecek problemler(arterioskleroz vb)
-Ödem durumu, sertliği
-Cilt rengi
-Geçirmiş olduğu cerrahiler
-Kullandığı ilaçlar
Bu hususlarla ilgili rastgele bir mesele görüldüğü taktirde kesinlikle tabip ile görüşülüp sorun ortadan kalktıktan sonra tedaviye devam edilir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİNİN 4 AŞAMASI
1-Hijyen ve topical eserlerle cilt bakımı
2-Manual Lenf Drenajı, MLD: Manuel lenf drenajı,lenfatik yollar üzerinde boşaltım ve tekrar kompresyon yapan hususî manuel hareketleri içerir. Bunu uygulayan fizyoterapistler bu bahiste kişisel eğitim almışlardır.
3-Kompresyon: MLD yi takiben kol ve bacaklara lenfödem tedavisi için hususî üretilmiş bandajlarla kompresyon tedavisi uygulanır. Bu bandajların basınç ayarlaması çok kıymetlidir. Tedavi vadesinin ahir kol alışılagelmiş yahut olağana yakın bir duruma geldiğinde, hastaya kompresyon çorabı verilir(koruma fazı).
4-.Egzersiz: Hastada bandaj sarılı iken verilecek egzersizler kas eklem pompası dediğimiz yapıyı daha aktif hale getirerek lenf sıvısının daha süratli drene olmasını sağlar. Hasta çok yorulmadan fizyoterapistinin verdiği münasip egzersizleri gün içerisinde belli aralıklarla yapmalıdır.
Tedavi süreci ikiye ayrılır:
1.Boşaltma fazı
2.Koruma fazı
Boşaltma fazı sürecinde hastanın günlük tertipli tedaviye alınması koşuldur. Manuel lenf drenajı ve kompresyon bandajı bu faz boyunca her gün yapılmalıdır.
Himaye fazında kimseye hususî kompresyon çorapları yaptırılır ve tasarrufu hakkında haber verilir. Hastaya dikkat etmesi gereken hususlar ve teklifler anlatılır. Bu süreç çok değerlidir. Zira boşaltılan lenf sıvısının tekrar dokuya dolmaması bakımından hasta çok dikkatli olmalıdır.
LENFÖDEMİN KLİNİK EVRELERİ
Evre-0:Ödem yoktur. Doku olağandır.
Evre-1:Ödem barizdir, yumuşak ve hissedilir. Kompleks boşaltıcı fizyoterapiden en uygun sonuç alınacak evredir.
Evre-3:Ödem barizdir. Cilt serttir. Ödemi azaltmak için tedavi sırasında hususî fibrotik tutuşlar uygulanır.
Evre-4:Çok önemli bir devirdir. Geri dönüş çok zordur.
TEKLIFLER:
-Etkilenmiş tarafla çok ağır eşya taşımayın ve ağır işler yapmayın.
-Enfeksiyon riskini arttıracak yaralanmalara karşı çok dikkat edin.
-Sütyenler, göğüs kafesinin muhitinde ve omuzlar üzerinde sıkı olmamalıdır. Geniş omuz askısı kullanın ve şayet gereksinim varsa askının altına biraz pamuk pet yerleştirin.
-Giydiğiniz kıyafet lastiklerinin cildinizi kesmemesine dikkat edin.
-Tırnak keserken dikkat edin etinizi kesmeyin.
-Manikür yaptırmayın.
-Kuaförde omzunuza sıcak tatbik yaptırmayın(perma yaptırırken).
-İstenmeyen tüylerin alınmasında elektrikli traş makinası kullanın.
-Alerji yapacak materyaller kullanmayın.
-Sıkı mücevherler kullanmayın.
-Sıcağa karşı dikkatli olun (uzun periyodik direk güneş ışığı, sauna vb).
-Tatillerde sıcak ve tropikal ortamları tercih etmeyin.
-Uçakla seyahat sırasında kesinlikle kompresyon bandajı ya da kompresyon çorabı kullanın.
-Spor yaparken omzunu ziyade gerecek egzersizlerden uzak durun.
-Böcek sokmalarına ve ısırıklarına dikkat edin.
-Kilonuza dikkat edin(ani kilo vermeyin ve kilo almayın).
-Yeterli vitamin alın.
-Etkilenmiş taraftan kan aldırmayın, tansiyon ölçtürmeyin, kolunuzdan iğne yaptırmayın.
-Enfeksiyon belirtisi(ateş, kızarıklık, ağrı, hareket kaybı vb) durumlarında geç kalmadan hekiminize başvurun.
-Sigara KATIYEN içmeyin.
-Kolunuzu en az ayda bir defa ölçün ya da fizyoterapistinize ölçtürün.
-Kompleks boşaltıcı fizyoterapi sonrası olağana yakın hale gelmiş lenfödemli kola hasta dikkat edilmediği takdirde tedavi sürecinin başına dönülebilir.
MİNE POLAT
Fizyoterapist
Lenf sıvısının 4 bileşeni vardır: protein, su, meyyit hücreler ve toksinler ve kimi yağlar. Kanda bulunan protein ölçüsünün yaklaşık yarısı ve kan akımından sızan 1-2 litre su,lenfatik sistem vasıtasıyla kan dolaşımına geri döndürülür. Lenfatik sistem bu sıvıyı yine kan dolaşımına taşıyamazsa likit dokularda birikir ve bu da şişkinliğe neden olur. Vücudun çeşitli kesimlerinde (örneğin kasıklarda ve koltuk altlarında), lenf sıvısının akım yolu üzerinde bulunan lenf bezleri bir filtre vazifesi yaparak lenf sıvısının kana karışmasından evvel meyyit hücreleri, kanser hücrelerini, bakterileri ve toksinleri süzer ve temizler.
Vücudumuzda axillar(koltuk altı) ve inguinal(kasık bölgesi) kesimlerinde bulunan lenf nodları lenf sisteminin ana öğelerindendir.Bu ortamlarda toplanan lenf likidi venöz sisteme aktarılarak kalbe yollanır.
İki çeşit lenfödem vardır:
1.Primer lenfödem: Doğuştan lenf sisteminde bozukluk vardır ama travma, enfeksiyon, hamilelik, ergenlik üzere tetikleyici faktörler olana kadar vücudun başka sağlam lenf damarları vücudun lenf yükünü taşır.
2.Seconder lenödem: Doğuşta rastgele bir lenf meselesi yoktur. En sık görüldüğü durumlar kansere bağlı cerrahiler sonucu beraberinde çıkarılan lenf nodülleri ve radyoterapi uygulamalarıdır. (Meme kanseri sonrası koltuk altındaki lenf nodüllerinin bir kısmının ya da tamamının çıkarılması ya da bu sahaya uygulanan radyoterapi sonrası lenf nodüllerinin etkilenmesi)
Lenf sisteminin yetmezliği şu nedenlere bağlıdır:
1) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük , lenf sisteminin taşıma kapasitesinden ziyadedir.
2) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük olağandır, ama lenf sıvısının taşıma kapasitesi azalmıştır (Mastektomi sonrası axillar lenf nodlarının çıkarılması)
3) Lenf sisteminin taşımakla sorumlu olduğu yük artar,lenf sisteminin taşıma kapasitesi azalır.
LENFÖDEM TEDAVİSİ:
Günümüzde lenfödemi külliyen ortadan kaldıran bir tedavi yolu yoktur. Ama külliyen ortadan kaldırmasada lenfödemi sarih formda azaltarak kişinin günlük ömür kalitesini arttıran ve en çok kabul gören tedavi; kompleks boşaltıcı fizyoterapi ve manuel lenf drenajıdır. Bu tedaviyi bu hususta teorik ve pratik eğitim almış fizyoterapistler yapar. Bu tedavi sürecinde fizyoterapist ve hekim muhabere halinde olmalıdır. Zira lenfödem tedavi sürecinde enfeksiyon ve malignite belirtileri çok dikkat edilmesi gereken faktörlerdir.
Tedaviden evvel hasta kapsamlı olarak kıymetlendirilir. Tedaviye köstek oluşum edecek faktörler belirlenerek tedavi süreci planlanır.
Değerlendirmede dikkat edilecek hususlar:
-Hastada akut enfeksiyon durumu
-Kardiyak ödem
-Akut venöz yetmezlik
-Malignite belirtileri
-Yaşa bağlı gelişebilecek problemler(arterioskleroz vb)
-Ödem durumu, sertliği
-Cilt rengi
-Geçirmiş olduğu cerrahiler
-Kullandığı ilaçlar
Bu hususlarla ilgili rastgele bir mesele görüldüğü taktirde kesinlikle tabip ile görüşülüp sorun ortadan kalktıktan sonra tedaviye devam edilir.
KOMPLEKS BOŞALTICI FİZYOTERAPİNİN 4 AŞAMASI
1-Hijyen ve topical eserlerle cilt bakımı
2-Manual Lenf Drenajı, MLD: Manuel lenf drenajı,lenfatik yollar üzerinde boşaltım ve tekrar kompresyon yapan hususî manuel hareketleri içerir. Bunu uygulayan fizyoterapistler bu bahiste kişisel eğitim almışlardır.
3-Kompresyon: MLD yi takiben kol ve bacaklara lenfödem tedavisi için hususî üretilmiş bandajlarla kompresyon tedavisi uygulanır. Bu bandajların basınç ayarlaması çok kıymetlidir. Tedavi vadesinin ahir kol alışılagelmiş yahut olağana yakın bir duruma geldiğinde, hastaya kompresyon çorabı verilir(koruma fazı).
4-.Egzersiz: Hastada bandaj sarılı iken verilecek egzersizler kas eklem pompası dediğimiz yapıyı daha aktif hale getirerek lenf sıvısının daha süratli drene olmasını sağlar. Hasta çok yorulmadan fizyoterapistinin verdiği münasip egzersizleri gün içerisinde belli aralıklarla yapmalıdır.
Tedavi süreci ikiye ayrılır:
1.Boşaltma fazı
2.Koruma fazı
Boşaltma fazı sürecinde hastanın günlük tertipli tedaviye alınması koşuldur. Manuel lenf drenajı ve kompresyon bandajı bu faz boyunca her gün yapılmalıdır.
Himaye fazında kimseye hususî kompresyon çorapları yaptırılır ve tasarrufu hakkında haber verilir. Hastaya dikkat etmesi gereken hususlar ve teklifler anlatılır. Bu süreç çok değerlidir. Zira boşaltılan lenf sıvısının tekrar dokuya dolmaması bakımından hasta çok dikkatli olmalıdır.
LENFÖDEMİN KLİNİK EVRELERİ
Evre-0:Ödem yoktur. Doku olağandır.
Evre-1:Ödem barizdir, yumuşak ve hissedilir. Kompleks boşaltıcı fizyoterapiden en uygun sonuç alınacak evredir.
Evre-3:Ödem barizdir. Cilt serttir. Ödemi azaltmak için tedavi sırasında hususî fibrotik tutuşlar uygulanır.
Evre-4:Çok önemli bir devirdir. Geri dönüş çok zordur.
TEKLIFLER:
-Etkilenmiş tarafla çok ağır eşya taşımayın ve ağır işler yapmayın.
-Enfeksiyon riskini arttıracak yaralanmalara karşı çok dikkat edin.
-Sütyenler, göğüs kafesinin muhitinde ve omuzlar üzerinde sıkı olmamalıdır. Geniş omuz askısı kullanın ve şayet gereksinim varsa askının altına biraz pamuk pet yerleştirin.
-Giydiğiniz kıyafet lastiklerinin cildinizi kesmemesine dikkat edin.
-Tırnak keserken dikkat edin etinizi kesmeyin.
-Manikür yaptırmayın.
-Kuaförde omzunuza sıcak tatbik yaptırmayın(perma yaptırırken).
-İstenmeyen tüylerin alınmasında elektrikli traş makinası kullanın.
-Alerji yapacak materyaller kullanmayın.
-Sıkı mücevherler kullanmayın.
-Sıcağa karşı dikkatli olun (uzun periyodik direk güneş ışığı, sauna vb).
-Tatillerde sıcak ve tropikal ortamları tercih etmeyin.
-Uçakla seyahat sırasında kesinlikle kompresyon bandajı ya da kompresyon çorabı kullanın.
-Spor yaparken omzunu ziyade gerecek egzersizlerden uzak durun.
-Böcek sokmalarına ve ısırıklarına dikkat edin.
-Kilonuza dikkat edin(ani kilo vermeyin ve kilo almayın).
-Yeterli vitamin alın.
-Etkilenmiş taraftan kan aldırmayın, tansiyon ölçtürmeyin, kolunuzdan iğne yaptırmayın.
-Enfeksiyon belirtisi(ateş, kızarıklık, ağrı, hareket kaybı vb) durumlarında geç kalmadan hekiminize başvurun.
-Sigara KATIYEN içmeyin.
-Kolunuzu en az ayda bir defa ölçün ya da fizyoterapistinize ölçtürün.
-Kompleks boşaltıcı fizyoterapi sonrası olağana yakın hale gelmiş lenfödemli kola hasta dikkat edilmediği takdirde tedavi sürecinin başına dönülebilir.
MİNE POLAT
Fizyoterapist
