leyla ile mecnun ozeti
Leyla ile Mecnunun aşkları bir Arap efsanesine dayanmaktadır Bu efsanede Mecnun mahlasıyla şiirler soyleyen Kays ibni Mulevvah adlı bir Arap şairiyle Leyli ( Leyla ) adlı bir Arap kızın arasında gecen ve ayrılıkla sona eren bir aşk seruveni anlatılmaktadır
Soylentiye gore Kays ile Leyla kardeş cocuklarıdır Kucuk yaşta birbirlerini severler Kaysın Leyla icin soylediği şiirler dillerde dolaşır Leylanın babası ,adını dillere duşurduğu icin kızının Kaysla evlenmesini onler Leyla başka biriyle evlendirilir Kays collere duşer Mecnun (deli ) diye anılmaya başlar Ayrılık acısına dayanamayan Leyla kederinden olur Mecnun bunu duyunca onun mezarının başına koşar ve o da orada can verir
Bu efsane Arap edebiyatında X yuzyılda cok yaygın bir hale gelmiş ,Mecnuna ait olduğu soylenen şiirlerin arasına nesirler de eklenerek hikaye haline getirilmiştir Bu konu daha sonra Fars ve Turk edebiyatlarında da işlenmiştir Bunların arasında en unlusu Fuzulinin yapıtıdır ( 1535)
Aşağıda okuyacağınız kucuk hikaye Fuzuli`nin Leyla vu Mecnun adlı mesnevisinden alınmıştır
Kays, bilinen adıyla Mecnun, Leyla`nın aşkından kendisinden gecip yarı meczup bir halde colde giderken, namaz kılmakta olan bir dervişin onunden gecer Derviş hemen namazını selamlayıp, Mecnuna Namaz kılan birinin onunden gecilmez, bunu bilmiyor musun?diye cıkışır Mecnun cevap verir Ben Leylanın aşkından oyle bir hale geldim ki, senin burada namaz kıldığını gormedim bile, sen nasıl bir aşkla namaz kılıyorsun da benim senin onunden gectiğimi goruyorsun?
Leyla ve Mecnunun hikayesi Turk Halk edebiyatının da etkilemiş ve Leyla ile Mecnun adıyla bir Karagoz oyunu haline getirilmiştir
Karagoz oyunlarında işlenen Leyla ile Mecnun hikayesi ise şoyle :
Oyunun başında Leyla ile Mecnun birbirlerine olan sevgilerini şiirlerle dile getirirler Aralarında bir gul ağacı vardır Zebani gelerek gul ağacını alır ve yerine karacalı koyar Karagoz bu karacalıyı almak isterken zebani Karagozu kaldırıp baş aşağı kara calının uzerine atar Hacıvat gelerek Karagoze Leyla ile Mecnunun hikayesini anlatarak, Zebaninin kara calıyı onları ayırmak icin koyduğunu soyler
Perdeye icinde Leylanın babası ve annesinin olduğu bir kervan gelir Hacıvat onlara bir ev bulur Daha sonra Mecnunun babası olan Halepli Haşim gelir Hacıvat Leylanın anne ve babasının olduğu yere ergec Mecnunun da geleceğini soyler Mecnun gelip Leylaya olan aşkını Hacıvata anlatır ve ondan yardım ister Bu esnada bir aslan gelip Karagozun kopeğini yutar Leylanın babası kızını Mecnuna istemeye gelen Hacıvatı kovar Hacıvat, Karagozun ninesi olan Cazudan yardım ister Cazu nine Leylanın babasına giderek eğer kızlarını Mecnuna vermezlerse Leylanın oleceğini soyler
Bunun uzerine Leylanın babası kızını Mecnuna vermek icin uc şart koşar Birincisi Mecnun cok sevdiği dişi ahuyu oldurecektir İkincisi aslan ile boğuşup onu da oldurmesi Ucuncusu ise yedi başlı ejderhayı oldurmesi Karagoz Mecnuna bir bıcak verir Mecnun kendi isteğiyle ahuyu oldurur Daha sonra aslan ile ejderhayı da oldurur ve koşulları yerine getirmiş olur Zebani iki sevgilinin kavuşmasını engellemek amacıyla araya yine kara calı koyarsa da Mecnun bıcağı ile karacalıyı kesip atar Sevgililer birbirlerine kavuşurlar ve kervanla memleketlerine donerler
Leyla ile Mecnunun aşkları bir Arap efsanesine dayanmaktadır Bu efsanede Mecnun mahlasıyla şiirler soyleyen Kays ibni Mulevvah adlı bir Arap şairiyle Leyli ( Leyla ) adlı bir Arap kızın arasında gecen ve ayrılıkla sona eren bir aşk seruveni anlatılmaktadır
Soylentiye gore Kays ile Leyla kardeş cocuklarıdır Kucuk yaşta birbirlerini severler Kaysın Leyla icin soylediği şiirler dillerde dolaşır Leylanın babası ,adını dillere duşurduğu icin kızının Kaysla evlenmesini onler Leyla başka biriyle evlendirilir Kays collere duşer Mecnun (deli ) diye anılmaya başlar Ayrılık acısına dayanamayan Leyla kederinden olur Mecnun bunu duyunca onun mezarının başına koşar ve o da orada can verir
Bu efsane Arap edebiyatında X yuzyılda cok yaygın bir hale gelmiş ,Mecnuna ait olduğu soylenen şiirlerin arasına nesirler de eklenerek hikaye haline getirilmiştir Bu konu daha sonra Fars ve Turk edebiyatlarında da işlenmiştir Bunların arasında en unlusu Fuzulinin yapıtıdır ( 1535)
Aşağıda okuyacağınız kucuk hikaye Fuzuli`nin Leyla vu Mecnun adlı mesnevisinden alınmıştır
Kays, bilinen adıyla Mecnun, Leyla`nın aşkından kendisinden gecip yarı meczup bir halde colde giderken, namaz kılmakta olan bir dervişin onunden gecer Derviş hemen namazını selamlayıp, Mecnuna Namaz kılan birinin onunden gecilmez, bunu bilmiyor musun?diye cıkışır Mecnun cevap verir Ben Leylanın aşkından oyle bir hale geldim ki, senin burada namaz kıldığını gormedim bile, sen nasıl bir aşkla namaz kılıyorsun da benim senin onunden gectiğimi goruyorsun?
Leyla ve Mecnunun hikayesi Turk Halk edebiyatının da etkilemiş ve Leyla ile Mecnun adıyla bir Karagoz oyunu haline getirilmiştir
Karagoz oyunlarında işlenen Leyla ile Mecnun hikayesi ise şoyle :
Oyunun başında Leyla ile Mecnun birbirlerine olan sevgilerini şiirlerle dile getirirler Aralarında bir gul ağacı vardır Zebani gelerek gul ağacını alır ve yerine karacalı koyar Karagoz bu karacalıyı almak isterken zebani Karagozu kaldırıp baş aşağı kara calının uzerine atar Hacıvat gelerek Karagoze Leyla ile Mecnunun hikayesini anlatarak, Zebaninin kara calıyı onları ayırmak icin koyduğunu soyler
Perdeye icinde Leylanın babası ve annesinin olduğu bir kervan gelir Hacıvat onlara bir ev bulur Daha sonra Mecnunun babası olan Halepli Haşim gelir Hacıvat Leylanın anne ve babasının olduğu yere ergec Mecnunun da geleceğini soyler Mecnun gelip Leylaya olan aşkını Hacıvata anlatır ve ondan yardım ister Bu esnada bir aslan gelip Karagozun kopeğini yutar Leylanın babası kızını Mecnuna istemeye gelen Hacıvatı kovar Hacıvat, Karagozun ninesi olan Cazudan yardım ister Cazu nine Leylanın babasına giderek eğer kızlarını Mecnuna vermezlerse Leylanın oleceğini soyler
Bunun uzerine Leylanın babası kızını Mecnuna vermek icin uc şart koşar Birincisi Mecnun cok sevdiği dişi ahuyu oldurecektir İkincisi aslan ile boğuşup onu da oldurmesi Ucuncusu ise yedi başlı ejderhayı oldurmesi Karagoz Mecnuna bir bıcak verir Mecnun kendi isteğiyle ahuyu oldurur Daha sonra aslan ile ejderhayı da oldurur ve koşulları yerine getirmiş olur Zebani iki sevgilinin kavuşmasını engellemek amacıyla araya yine kara calı koyarsa da Mecnun bıcağı ile karacalıyı kesip atar Sevgililer birbirlerine kavuşurlar ve kervanla memleketlerine donerler