Ankara’nın da dayanak verdiği NATO operasyonuyla Muammer Kaddafi’nin devrilmesi sonrasında Libya iç savaşa sürüklenirken, Türk müteahhitlerin bu ülkedeki meseleleri uzun müddettir devam ediyor.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) bilgilerine nazaran, Türk müteahhitlerin Libya’da yaptıkları işlerden 1 milyar dolarlık hak ediş alacağı var. Hak ediş alacakları dışında, 1.3 milyar dolarlık makine ve teçhizat ülkedeki savaş sırasında yok oldu ve bu zararın telafisi sorunu hala tahlil bekliyor.
Bunlara ek olarak, müteahhitlerin Libya’da kazandıkları ihaleler için Türk bankalarından aldıkları 1.7 milyar dolarlık teminatlar da duruyor ve bankalara yıllık 50 milyon dolarlık kurul ödeniyor. 2011’den bu yana bu teminat mektupları sorunu tahlile kavuşmadığı için de bankalara ödenen komiteler 500 milyon dolara yaklaştı.
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİKTE ÜÇÜNCÜ SIRADAYDI
TMB datalarına nazaran, 1972-2018 devrini kapsayan 46 yılda Türk müteahhitler Libya’dan toplamda 28.8 milyar dolarlık 602 ihale aldı. Yurtdışındaki Türk müteahhitlik hizmetlerinde Libya, yüzde 7.6’lık hisseyle, yüzde 19.3’lük hisseye sahip Rusya ve yüzde 12.6’lık hisseye sahip Türkmenistan’ın akabinde üçüncü sırada yer alıyor.
Libya, tıpkı vakitte 1972 yılında Türk müteahhitlerinin hizmetlerini ihraç ettikleri birinci ülke pozisyonunda. Fakat “Arap Baharı” ve sonrasında gelişen iç savaşla birlikte Libya’da işler durdu. Mevcut sıkıntıların tahlili için Libya ve Türk makamlarının görüşmeler yaptıklarını fakat iç savaşın şiddetlenmesiyle görüşmelerin sekteye uğradığını belirten TMB Genel Sekreteri Hasan Yalçın, bu hususta çalışmaların sürdürülmekte olduğunu belirtti.
Öte yandan, Libya’da iç savaş sürerken Türkiye ile Libya ortasındaki ticaret devam ediyor. 2019’un ocak-kasım devrinde Türkiye, Libya’dan 421 milyon dolarlık ithalat yaparken, sayı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 22.7 arttı. Bu periyotta Türkiye’nin Libya’ya ihracatı da yüzde 37.2 artışla 1 milyar 761 milyon dolara yükseldi.
Emre Deveci/Cumhuriyet