Lokman Hakim hayatı kısaca ozeti

Lokman Hakim
Lokman
Hakim



Peygamber veya veli Davud aleyhisselam zamanında, Arabistanın Umman tarafında yaşadı Davud aleyhisselamla goruşup ondan ilim oğrendi Davud aleyhisselama peygamberlik bildirilmeden once, mufti olan Lokman Hakim, Davud aleyhisselama peygamberlik bildirildikten sonra fetva vermeyi bıraktı Davud aleyhisselama ummet oldu Kendisine hikmet verildi Eyyub aleyhisselamın teyzesinin oğlu olduğu da rivayet edilmektedir Fransız bilginlerinin, Calinosun (Galenin) bir adı da Lokman Hakim idi demeleri yanlıştır Cunku Lokman Hakim, Davud aleyhisselam zamanında; Calinos (Galen) ise, ondan bin yıl kadar sonra yaşamıştır Lokman ismi Kuranı kerimde gecmekte olup, bir sUreye (otuz birinci sUre) Lokman ismi verilmiştir Bu sUrenin on ikinci ayetinde mealen; “Biz Lokmana hikmet verdik buyrulmaktadır Buradaki hikmet tabirinin; akıl, anlayış, ilim, ilimle amel etmek ve doğru karar vermek demek olduğu tefsir kitaplarında yazılıdır

Lokman Hakim tabiplerin piridir Hikmetli sozleri ve oğluna verdiği nasihatlar meşhurdur Kuranı kerimde Lokman sUresi 3 ayeti kerimede mealen; “Bir vakit Lokman oğluna oğut vererek şoyle demişti: Yavrum! Allaha ortak koşma, cunku şirk cok buyuk zulumdur buyrulmaktadır

Lokman Hakime sen bu hale nasıl geldin dediklerinde; “Doğru sozlu olmak, emaneti yerine getirmek, luzumsuz soz ve işi terk etmekle cevabını verdi İnsanlar ondan nasihat istediler, o da şoyle nasihat etti: Oncekilerin ve sonrakilerin ilimleriyle amel edilebilmesi icin sekiz şeye dikkat etmek herkese lazımdır Dort zamanda dort şeyi korumak gerekir; Namazda gonlu, halk arasında dili, yiyip icmede boğazı, bir kimsenin evine girince de gozu korumaktır İki şeyi hatırdan hicbir zaman cıkarmamalıdır Bunlar; Allahu tealanın buyukluğu ve olumdur İki şeyi de tamamen unutmaya calışmalıdır Bunlar da; bir kimseye yapılan iyilik ile dost ve yakınlardan gorulen kotuluktur

Lokman Hakimin oğluna nasihatlarının bir kısmı şoyledir: “Ey oğlum! Dunya derin deniz gibidir Cok insanlar onda boğulmuştur Gemin takva, yukun iman, halin tevekkul olsun, umulur ki kurtulursun

“Ey oğlum! Alimlere karşı oğunmek, akılsızlarla inatlaşmak ve meclislerde, toplantılarda gosteriş yapmak icin ilim oğrenme! İhtiyacım yok diyerek de ilmi terk etme

“Ey oğlum! Allahu tealayı anan (hatırlayan) insanlar gorursen onlarla otur Alim olsan da, ilminin faydasını gorursun ve ilmin artar, sen ehil isen sana oğretirler Allahu teala onlara olan rahmetinden seni de faydalandırır Allahu tealayı zikretmeyenleri gorursen onlardan uzak dur

“Ey oğlum! Horoz senden daha akıllı olmasın! O, her sabah zikir ve tesbih ediyor, sen ise uyuyorsun

“Ey oğlum! Secilmiş kullara teslim ol, kotulerle dost olma

“Ey oğlum! İnsanlara iyilikleri emir ve nasihat edip kendini unutma! Yoksa mum gibi olursun Mum insanları aydınlatır, fakat kendini yakıp eritir

“Ey oğlum! Yalandan cok sakın! Cunku dinini bozar ve insanlar yanında muruvvetini azaltır Bununla hayanı, değerini ve makamını kaybedersin

“Ey oğlum! Kotu huydan, gonul dağınıklığından sakın Sabırsız olma, yoksa arkadaş bulamazsın İşini severek yap, sıkıntılara katlan Butun insanlara karşı iyi huylu ol

“Ey oğlum! Hep uzuntulu olma, kalbini dertli kılma İnsanların elinde olana tama etmekten sakın Kazaya razı ol ve Allahu tealanın sana verdiği rızka kanaat et

“Ey oğlum! Dunya gecici ve kısadır Senin dunya hayatın ise azın azıdır Bunun da azının azı kalmış, coğu gecmiştir

“Ey oğlum! Tovbeyi yarına bırakma, cunku olum ansızın gelip yakalar

“Ey oğlum! SukUt etmekle pişman olmazsın Soz gumuş ise sukUt altındır

“Ey oğlum! Helal lokma ye ve işlerinde alimlere danış, işlerini nasıl yapacağını onlara sor

“Ey oğlum! Alimler meclisine devam et Bahar yağmuru ile yeryuzunu yeşillendiren Allahu teala, alimlerin meclisindeki hikmet nUru ile de muminlerin kalbini aydınlatır

“Ey oğlum! Amel ancak yakin (Allahu tealaya olan ilim ve marifet) ile yapılır Herkes yakini nisbetinde amel eder Amel noksanlığı, yakin noksanlığından gelir

“Ey oğlum! Bir hata işlediğinde hemen tovbe et ve sadaka ver

“Ey oğlum! Olumden şuphe ediyorsan uyku uyuma Uyuduğun ve uyumak mecbUriyetinde kaldığın gibi, olume de mahkUmsun Dirilmekten de şuphe ediyorsan, uykudan uyanma Uykudan uyandığın gibi oldukten sonra da dirileceksin

“Ey oğlum! Helal kazanc ile yoksulluktan korun Yoksul kimse şu uc musibetle karşılaşır: Din zayıflığı, akıl zayıflığı ve muruvvetin kaybolması

“Ey oğlum! Merhamet eden merhamet bulur SukUt eden selamete erer, hayır soyleyen kar eder, kotu konuşan gunahkar olur, diline hakim olmayan pişman olur

“Ey oğlum! Dunya malından yetecek kadarını al, fazlasını ahiret icin hayra sarfet, Sıkıntıya duşecek ve başkasının sırtına yuk olacak şekilde de tembellik etme

“Ey oğlum! Sakın kimseyi kucuk gorup hakaret etme Cunku onun da senin de rabbimiz birdir

Lokman Hakimin oğlu: “Babacığım, insanda hangi haslet daha iyidir? diye sorunca; “Temiz, halis din buyurdu Eğer iki haslet olursa? “Din ve mal, uc haslet olursa? “Din, mal ve haya buyurdu Dort haslet olursa? dedi “Din, mal, haya ve guzel ahlak buyurdu Beş haslet saymak icabederse diye sorunca; “Din, mal, haya, guzel huy ve comertlik buyurdu Altı haslet sayarsak deyince; “Ey oğlum! Allahu teala her kime bu beş iyi hasleti verdiyse, o kimse mumin ve muttekidir Allahu teala katında veli ve sevgilidir Şeytanın şerrinden uzaktır buyurdu Oğlu: “Babacığım, insanda en kotu haslet hangisidir? dedi “Allahu tealayı inkardır buyurdu İki olursa dedi “İnkar ve kibirdir buyurdu Uc olursa dedi “İnkar, kibir ve şukur azlığı buyurdu Dort olursa dedi “İnkar, kibir, şukur azlığı ve cimrilik buyurdu Beş olursa diye sorunca; “İnkar, kibir, şukur azlığı, cimrilik ve kotu ahlak buyurdu Altı olursa deyince; “Ey Oğlum! Bu beş kotu hasletin bulunuduğu kimse munafıktır, şakidir ve Allahu tealadan uzaktır buyurdu

Lokman Hakime “Hikmete nasıl kavuştun? diye sorulduğunda; “Benden gizlenen şeyi araştırmadım Vazifem olmayan şeyin uzerinde durmadım buyurdu

Hafs bin Omerden rivayet edildi ki: Lokman Hakim, yanına bir hardal torbası koydu ve oğluna nasihat etmeye başladı Her bir nasihatte bir hardal tanesini cıkardı Nihayet hardalları tukendi Sonra da; “Ey oğlum! Sana o kadar nasihat ettim ki, şayet bu nasihatler bir dağa verilseydi, dağ yarılır, parca parca olurdu buyurdu Oğlu da bu nasihatleri tuttu