Lomber kanal darlığı

Omurlar, belimizi oluşturan kemiklerdir. Omurga kanalı omurların arasından makbul ve bacakların gücünü ve hissini sağlayan hadleri içerir. Omurlar arasında diskler ve omurganın faset eklemleri bulunur.

Yaşlandıkça, diskler daha az süngerimsi ve daha az likit dolu bir hale gelirler. Bu durum diskin yüksekliğinin azalması ve sertleşmiş diskin omurga kanalına hakikat çıkıntı yapması ile sonuçlanır. Artritler, omurganın faset eklemlerinin kemik ve bağlarının kalınlaşıp genişlemesine ve bunların omurga kanalı içine itilmesine neden olabilir. Bu değişiklikler lomber omurga kanalının daralmasına yol açar.

BELİRTİLER NELERDİR?

Belirtiler varsa, bunlar, ağrı yahut bel ağrısıyla bir arada yahut bel ağrısı olmaksızın bacaklarda uyuşukluk yahut krampı içerebilir. Bacaklarda güçsüzlük oluşabilir. Nadiren, bağırsak ve/veya idrar torbası sorunları meydana gelebilir.

Belirtiler, uzun vade ayakta durma yahut yürüme ile daha da berbatlaşabilir. Belirtiler görünüp kaybolabilir ve var olduklarında da ciddiyetleri değişiklik gösterir. Öne eğilmek yahut oturmak omurga kanalındaki genişliği arttırır ve ağrının azalmasına yahut külliyen yok olmasına yol açabilir.

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Hekiminiz bir hastalık hikayesi alacak ve fizik muayene yapacaktır.

Daralmış disk ve/veya kalınlaşmış faset eklemlerini gösterebilen röntgenler istenebilir. Omurga yapılarının daha ayrıntılı bir değerlendirmesi için manyetik rezonans görüntüleme yapılabilir yahut gibisi formda ayrıntıları görmek için bilgisayarlı aksiyal tomografi (BAT) taraması ve/veya bir lomber myelogram önerilebilir.

Bu çalışmaların her biri mevcudiyet, yerleşim, omurga kanalı daralması ve hudut kökü sıkışması hakkında haber verebilir.

NE ÜZERE TEDAVİLER UYGULANIR?

Hekiminiz, ağrıya neden olan durumun lomber kanal darlığı olduğunu tespit ederse, çoklukla evvel cerrahi olmayan tedavileri pratiğe çalışacaktır.

Bu tedaviler, şişliği azaltmak için anti-enflamatuar ilaçları (ağızdan yahut enjeksiyonla) yahut ağrıyı denetim etmek için ağrı kesicileri kullanmayı içerebilir.

Daha olağan bir ömür halini sürdürmek yahut devam ettirmek gayesiyle kuvvetinizi, dayanıklılığınızı ve esnekliğinizi arttırmak için fizik tedavi verilebilir.

Epidural kortizon enjeksiyonu üzere omurga enjeksiyonları verilebilir.

İLAÇLAR VE AĞRI TEDAVİSİ

Hekiminiz, tedavi planınızın bir kesimi olarak bir ilaç yahut birkaç ilaç birden kullanabilir. Ağrıyı denetim etmek için kullanılan ilaçlar, analjezikler –ağrı kesiciler- olarak isimlendirilir. Birden fazla ağrı, aspirin, ibuprofen, naproksen yahut asetaminofen üzere reçetesiz ilaçlarla tedavi edilebilir. Nonsteroidal anti-enflamatuar ilaçlar yahut NSAID’ler olarak bilinen kimi analjezikler, oluşabilecek şişme ve enflamasyonu azaltmaları için de kullanılırlar. Bu ilaçlar arasında, aspirin, ibuprofen, naproksen ve çok çeşitli reçeteli ilaç konum almaktadır. Hekiminiz size anti enflamatuar ilaçlar verirse, mide rahatsızlığı yahut mide kanaması üzere yan tesirleri dikkatle takip etmelisiniz. Reçeteli yahut reçetesiz NSAID’lerin uzun müddetli tasarrufu, rastgele bir mümkün sorunun gelişmesi nedeniyle hekiminiz tarafından takip edilmelidir.

Diğer ağrı kesicilerle geçmeyen yahut NSAID’ların dindiremediği devamlı ve önemli bir ağrınız varsa, hekiminiz kısa bir devir kullanmanız için kodein üzere birtakım narkotik ağrı kesiciler yazabilir. Yalnızca size reçete edilen ölçüde ilaç alın. Daha çokça doz, daha süratli iyileşmenize neden olmaz. Mide bulantısı, kabızlık, sersemlik hissi ve uyku hali üzere yan tesirleri vardır ve tasarrufları bağımlılıkla sonuçlanabilir. Tüm ilaçlar, yalnızca belirtildiği biçimde alınmalıdır. Almakta olduğunuz rastgele tıp bir ilacı –reçetesiz satılanlar dâhil- doktora söylediğinizden emin olun ve şayet hekiminiz size ilaç yazarsa, bu ilacın sizde nasıl tesir gösterdiğini ona bildirin.

Anti-enflamatuar tesirli sair ilaçlar da vardır. Kortikosteroid ilaçlar – ağızdan yahut injeksiyonla- çok güçlü anti enflamatuar tesirleri nedeniyle daha önemli bel ve bacak ağrısı için bazen reçete edilirler. NSAID’ler üzere, kortikosteroidlerin de yan tesirleri olabilir. Bu ilaçların riskleri ve yararları konusunu hekiminizle konuşmanız gerekir.

Hekiminiz, gabapentin üzere (aslında nöbet geçiren kişiler için geliştirilmiş olan) ilaçları, bacaktaki belirtiler –özellikle uyuşukluk, karıncalanma, yanma ve kramp usulü ağrılar- için reçete edebilir. Gabapentinin birkaç aylık tasarrufunun birtakım hastalarda yürüme toleransını arttırdığı ve ağrıyı azalttığı gösterilmiştir. Bu ilaç düşük dozda başlatılabilir ve hekimin talimatı doğrultusunda, hastanın dayanabildiği kadar arttırılabilir.

Muayyen birtakım omurga enjeksiyonları yahut “bloklar”, ağrı belirtilerini rahatlatmak için kullanılabilir. Bunlar, epidural meydana (omurga sonları etrafındaki alan) yahut faset eklemlere yapılan kortikosteroid enjeksiyonlarıdır ve bu tekniğin şahsi eğitimini almış bir tabip tarafından uygulanmalıdır. Birinci enjeksiyona verilen yanıta nazaran, daha sonraki günlerde birkaç takip prosedürü gerçekleştirilebilir. Enjeksiyonlar çoğunlukla kapsamlı rehabilitasyon ve tedavi programının bir modülü olarak yapılmalıdır.

CERRAHİ OLMAYAN TEDAVİ

Omurga kanalı darlığının belirtileri çoğunlukla aktiviteden uzak durmakla sonuçlanmaktadır. Bunun sonucunda ise esneklik, kuvvet ve kardiyovasküler dayanıklılık azalır. Bir fizik tedavi yahut egzersiz programı ekseriyetle esnekliklerini tekrar kazandırmak için sıkı kaslara germe egzersizleri ile başlar. Esnekliği devam ettirebilmeniz için sık sık germe yapmanız tavsiye edilebilir. Dayanıklılığı geliştirmek ve sonların kan dolaşımını arttırmak için sabit bisiklet yahut bir koşu bandında yürüyüş üzere kardiyovasküler (aerobik) egzersiz buna ek edilebilir. Hadlerin kan dolaşımının güzelleşmesi, kanal darlığının belirtilerini hafifletecektir.

Sırt kaslarınız, karın ve bacaklarınız için de size şahsi güçlendirme egzersizleri verilebilir. Esneklik, kuvvet ve dayanıklılık en güzel hale getirilirse, günlük aktiviteler daha az uğraştırıcı olabilir. Terapistiniz ve hekiminiz, ya olağan araç gereçler kullanarak hanede yahut bir egzersiz salonunda uygulayacağınız daima bir egzersiz programını hayatınıza en yeterli biçimde nasıl katacağınız konusunda size tavsiyelerde bulunabilirler.

Kanal darlığı olan kimi bireyler için konutta düzenlemeler ve güvenlik bahisleri düşünülecektir. Tahminen çamaşır makinesi ve kurutucunun daha münasebetli bir bölgeye taşınması gereklidir. Yatağın yanında bir komodin önerilebilir. Banyo güvenliği için gerekirse araç gereçler yazılabilir. Yemek hazırlama stratejileri, yürüyüş aktiviteleri ve güç korunumu tekrar gözden geçirilebilir. Bastonlar ve yürüteçler üzere yardımcı yürüyüş araçları önerilebilir.

Sarih yahut ilerleyici bacak zayıflığı gelişmedikçe yahut bağırsak yahut idrar kesesi meseleleri ortaya çıkmadıkça, kanal darlığının kendisi yetişkinde tehlikeli bir durum arz etmez. Sonuç olarak tedavinin emeli ağrının azaltılması ve hastanın fonksiyonelliğini arttırmaktır.

Cerrahi olmayan tedaviler kanal darlığının kendisini düzeltmez; lakin uzun müddetli ağrı denetimi ve daha ağır tedavi gerektirmeksizin ömür fonksiyonunda güzelleşme sağlayabilir. Kapsamlı bir program, gözetim altında üç ay yahut daha çokça devam eden tedavi gerektirebilir.

CERRAHİ GEREKİRSE?

Cerrahi, cerrahi olmayan tedavi teknikleri ile ağrısı geçmeyen küçük nispetteki hastalar için düşünülür. Cerrahi tekrar, ilerleyici bacak zayıflığı, bağırsak yahut idrar kesesi meseleleri yaşayan şahıslara de önerilecektir.

Kanal daralması, kemik kanalındaki daralma olduğundan, cerrahinin hedefi sonların taraf aldığı meydanı arttırmak için kemik kanalın genişletilmesidir. Bu, lomber dekompresyon cerrahisi yahut laminektomi olarak isimlendirilir.

Gerekli olduğunda, cerrahi, bacak ağrısını dindirecek ve daha az muteber bir nispette da bel ağrısını geçirecektir. Hastaların birkaç hafta içinde birçok aktiviteye geri dönmesine müsaade verilir. Olağan aktivitelere dönüşte yardımı olması için, ameliyat sonrası rehabilitasyon önerilebilir.

Bazen, kanal darlığında omurlar birbiriyle bağlantılı olarak kayar yahut mahal değiştirir (spondilolistezis). Omurlar arasında anormal hareket (instabilite) oluşabilir. Bu tip vakalarda, ilgili omuru sabitlemek için baskıyı azaltmaya (dekompresyon) ek olarak omurga füzyonu cerrahisi gerekli olabilir.

Füzyon, füzyon süreci uygulanacak omurlar arasına kemik dokusu, kemik tarafına geçen bir materyal ve/veya araç yerleştirerek yapılmaktadır. Füzyon, önden (anterior yaklaşım) yahut arttan (posterior yaklaşım) gerçekleştirilebilir yahut hem anterior hem de posterior yaklaşımın ikisini de gerektirebilir. Cerrahi yaklaşımın seçimi, birçok teknik faktörden etkilenmektedir; çıkıntının (spür, diken?) alınmasının gerekliliği, hastalar arasındaki anatomik varyasyonlar ve instabilitenin kademesi bunlar arasında sayılabilir. Füzyon cerrahisinin muvaffakiyet orantısı %65’ten ziyadedir.

Cerrahiden sonra, en az birkaç gün hastanede kalacaksınız. Hastaların birçok, altı aydan dokuz aya uzanan bir devir içinde tüm aktivitelerine geri dönebilirler. Sıradan ömür aktivitelerine geri dönmede rehberlik etmesi için umumiyetle ameliyat sonrası bir rehabilitasyon programı verilmektedir.