Louis Agassiz Kimdir, Hayatı

Louis Agassiz hakkında veri,
Louis Agassiz biyografi

Louis Agassiz İsviçre'nin Fribourg kantonu Motier ’de (Vully) doğdu Birincil eğitimini evde aldıktan sonra Bienne ’de dört sene orta öğretime devam etti ve temel eğitimini Lozan ’da tamamladı Tıp mesleğini seçen Agassiz sırasıyla Zürih, Heidelberg ve Münih üniversitelerinde doğa tarihi üstüne bilgisini arttırdı ve bilhassa botanik üzerine çalıştı 1829 yılında Erlangen ’de felsefe doktoru, 1830 yılında Münih ’te tıp doktoru derecelerini kazandı Paris ’e taşındıktan daha sonra Alexander von Humboldt ve Georges Cuvier ’nin yardımlarıyla jeoloji ve hayvanbilim kariyerine başladı Daha önce böylece ilgilenmediği balıkbilim (ihtiyoloji), sonraları hayatının en büyük meşgalesi oldu Günümüzde en fazla bu konudaki çalışmaları ile tanınır

Birincil çalışmaları

Johann Baptist von Spix ve Carl Friedrich Philipp von Martius, 1819 1820 yıllarında Brezilya ’ya yaptıkları bilimsel yolculuğun ardından Avrupa ’ya dönüşlerinde birçok doğal nesnenin yanı sıra, özellikle Amazon Nehri ’nden yığılmış Brezilya ’nın tatlı su balıklarının önemli bir koleksiyonunu da getirmişlerdi 1826 yılında ölen Spix, bu balıkların geçmişi hakkında pozitif egzersiz fırsatı bulamamıştı ve Martius, bunu gerçekleştirmek için okuldan yeni mezun olmasına rağmen Agassiz ’i seçmişti Agassiz yoğun alıştırma hayatı her tarafında karakteri hâline gelecek büyük bir çalışma şevkiyle işe girişti ve 1829 yılında Brezilya balıklarını tanımlamayı bitirerek çalışmasını yayımladı Bunu Neuchâtel Gölü ’ndeki balıkların geçmişi üstüne yaptığı araştırma izledi Araştırma planlarını büyüten Agassiz 1830 yılında Orta Avrupa Tatlısu Balıklarının Tarihçesi 'nin tanıtımını yayımladı Eserin birinci bölümü fakat 1839 yılında yayımlandı ve eser 1842 ’de tamamlandı

1832 yılında Neuchâtel Üniversitesi ’ne doğa tarihi üzerine öğretim görevlisi olarak atandı Kısa sürede, burada yer alan eski kalıntı balıklar ilgisini çekti Glarus ’un arduvaz ve Monte Bol Miktarda ’nın kireçtaşı yataklarındaki zengin fosil kaynakları biliniyordu ama bunlar üstüne çok az bilimsel alıştırma yapılmıştı Agassiz, daha 1829 yılında kendisine dünya çapında ün kazandıracak olan eserinin temelini atacak ilk çalışmalarını planlamıştı Beş ciltlik Recherches sur les poissons fossiles (Fosil Balıklar Üzerine Çözümleme), 1833 ’deri 1843 ’e dek aralıklarla yayımlandı Kitap, birçok Joseph Dinkel tarafından yapılan harikulade resimlerle bezenmiştir Agassiz bu alıştırma için malzeme biriktirmek üzere Avrupa ’nın müzelerini dolaşırken Paris ’te Cuvier ile karşılaşmış ve çalışması için keza teşvik hem de yardım almıştır

Agassiz paleontolojik çalışmalarının sonucunda yeni bir ihtiyolojik derecelendirme gerektiğini ortaya koydu Fosillerde balıkların yumuşak dokularına arada bir rastlanıyordu çoğunlukla dişler, balık pulları ve yüzgeçler bulunuyordu ve çok az örnekte iyi korunmuş kemiklerle karşılaşılıyordu Dolayısıyla balıkları pullarına ve diğer derimsi uzantılarına tarafından dört gruba ayıran bir sınıflandırmayı kabul etti: Ganoidler, Plakoidler, Sikloidler ve Stenoidler Agassiz konuyu bilimsel temele yerini belirlemek için ne kadar çalıştıysa da bu derecelendirme daha sonra yapılan araştırmalarla değiştirildi

Agassiz ’in tanımlama çalışmaları, fiziksel takviye almadığı takdirde kaynaklarının yetmeyeceği bir noktada tıkandı Bu sırada ‘ ’Bilimin İlerlemesi için Britanya Derneği ’ ’ ve Ellesmere Earl ’ü Francis Egerton yardımına yetişti ve yardım oldu Çalışma için yapılan 1290 orijinal fotoğraf Francis Egerton tarafından satın alınarak Londra Yerbilim Derneği ’ne sunuldu Eski Kalıntı ihtiyolojisi üzerine çalışmaları nedeniyle 1836 yılında bu dernek tarafından Agassiz ’e Wollaston madalyası verilmiştir 1838 yılında da Kraliyet Derneği ’ne tanıdık olmayan aza olarak seçildi Bu sıralarda omurgasız hayvanlar ile ilgilenmeye başlamıştı 1837 yılında, keza yaşayan keza de eski kalıntı derisi dikenliler hakkındaki eserinin girişini yayımladı Bu eserin birincil kısmı 1838 yılında çıktı 18391840 yıllarında İsviçre ’nin eski kalıntı derisidikenlileri üzerine iki dize deri yayımladı 18401845 yıllarında da Etudes critiques sur les mollusques fossiles (Eski Kalıntı Yumuşakçalar üzerine Eleştirel Incelemeler) adlı eserini yayımladı

İngiltere ’ye 1834 yılındaki birincil yolculuğundan önce Hugh Miller ve öteki jeologların uğraşları sonucu İskoçya ’nın kuzeydoğusunda bulunan Old Red Sandstone'da dikkate bedel balık fosilleri gün ışığına çıkarıldı Burada, Pterichthys, Coccosteus ve diğer türlerin garip biçimleri jeologlar göre birincil kere ortaya çıkarılmıştı Bu fosillerle yoğun olarak ilgilenen Agassiz, 18441845 yıllarında Monographie des poissons fossiles du Vieux Gres Rouge, ou Systeme Devonien (Old Red Sandstone) des Iles Britanniques et de Russie (Old Red Sandstone ’un ya da Britanya Adaları ile Rusya ’nın Devon Sistemi ’ndeki Fossil Balıklar üstüne Çalışma ) adlı eserini yayımladı

Neuchâtel ’deki kariyerinin birincil yıllarında Agassiz bilimsel bir bölümü yönetebilme konusunda da ün yapmıştır Çabaları sonucunda Neuchâtel Üniversitesi bilimsel araştırmada önde gelen kurumlardan biri hâline gelmiştir

Buzul Çağı önerisi

Dünya ’nın geçmişte bir Buzul Çağı yaşadığını öne süren ilk bilim adamı Agassiz olmuştur (1837) 1

Daha önce de Saussure, Venetz, Jean de Charpentier ve diğerleri, Yüksek Dağ buzulları üzerine özel araştırmalar yayımlamış ve hatta Charpentier, Jura dağlarının zirvesinde ve eteklerinde dağılmış bulunan yüksek dağ kayaçlarından oluşan eratik blokların buzullarla taşındığı sonucuna bile varmıştı Bu durum Agassiz ’in dikkatini çekmiş, Charpentier ile birlikte Alplere çoğu araştırma gezisi yapmakla kalmayarak, Aar buzullarından birinde bir dağ kulübesine yerleşerek buzun yapısını ve hareketlerini incelemişti Bu araştırmalar sonucunda 1840 yılında iki ciltlik Etudes sur les glaciers (Buzullar üzerine Çalışma) adlı eserini yayımladı Bu çalışmasında buzulların ve buzultaşların hareketlerini, geçtikleri yerdeki kayaları oyma ve yuvarlama etkilerini ve Alp dağlarında karşılaşılan yarıkları ve hörgüçkayaları tartışmaya açmıştır Charpentier ’nin, bazı Alp buzullarının Aar ve Rhône nehirlerinin geçtiği geniş düzlüklere ve vadilere geçmişte yayılmış olduğu yönündeki düşüncesini kabul etmekle kalmamış, daha da öteye artan bir şekilde görece yakın geçmişte İsviçre ’nin diğer bir Grönland olduğu sonucuna varmıştır Bahsedilen alanlarda birkaç buzulun uzantısının varlığı yerine Alplerin yüksek rakımlarından başlayan ve kuzeybatı İsviçre ’nin tamamını kaplayarak Jura ’ların güney eteklerine dek varan tek bir buz tabakasının varlığını ortaya koymuştur Sözü edilen buz tabakası, Jura ’ların eteklerinden bazı zirvelere kadar çıkmaktadır Bu eserin yayımlanması bütün dünyada buzul fenomeninin araştırılmasına yeni bir sürat kazandırmıştır

Buzul hareketleriyle ilgili fenomenlere bu vesile ile en ince ayrıntısına kadar aşina olan Agassiz, William Buckland ile birlikte 1840 yılında bir buluş gezisine çıktı İskoçya ’nın dağlarını gezdiler ve değişik yörelerde eski buzul hareketinin kanıtlarını buldular Bu keşif Londra Yerbilim Derneği ile yapılan çeşitli yazışmalarla bildirilmiştir İngiltere, Galler ve İrlanda ’nın dağlık bölgelerinde de buzul hareketinin kalıntılarından oluşan yerler olduğu hesaba katıldıktan sonra Agassiz, acilen Grönland ’da olanlara benzeşen büyük buz tabakalarının bir zamanlar, katmanlardan oluşmayan çakıl taşı bulunan bütün ülkeleri kapladığını ve bu çakıl taşlarının ilerleyen buzul tabakasının üzerinden geçtiği katmanları ezerek öğütmesiyle oluştuğunubelirtmiştir

Amerika Birleşmiş Devletleri ’ne yerleşmesi

18421846 yılları arasında büyük ve külfetli bir araştırma sonucu zoolojide tür ve gruplar için kullanılan bütün isimleri, kaynaklarıyla birlikte sınıflandırılmış bir liste hâlinde topladığı Nomenclator Zoologicus adlı eserini yayımladı Prusya kralının görev ettiği para ile keza Amerika Birleşmiş Devletleri ’nin doğa tarihini ve jeolojisini tahlil etmek keza de Massachusetts eyaletinin Boston şehrinde bulunan Lowell Enstitüsü ’nde JA Lowell ’dan aldığı davetle hayvanbilim dersleri vermek için 1846 sonbaharında Atlantik ’in öte yakasına geçti Gördüğü finansal ve bilimsel avantajlar neticesinde yaşamının sonuna kadar kalacağı Amerika Birleşik Devletleri ’ne yerleşmeye karar verdi 1847 yılında Harvard Üniversitesi ’nde hayvanbilim ve yerbilim profesörlüğüne getirildi 1859 yılında burada kurduğu Karşılaştırmalı Zooloji Müzesi ’nin müdürlüğünü öldüğü güne değin sürdürdü Harvard ’da bulunduğu vakit içinde son Buz Çağı ’nın Kuzey Amerika üzerindeki etkisini araştıran birincil isimlerden olmuştur Agassiz Harvard ’da ders verirken aynı zamanda davetli öğretim üyesi olarak Cornell Üniversitesi ’nde de ders vermiştir 2 1852 yılında Charlestown, Massachusetts ’te karşılaştırmalı anatomik yapı üzerine tıp profesörlüğünü kabul etti oysa iki sene sonra bu görevi bıraktı Bu dönemden daha sonra bilimsel çalışmaları azalmış olsa da onlarca sene boyunca uzmanı olduğu iki branşta, aralarında David Starr Jordan, Joel Asaph Allen, Joseph Le Conte, Nathaniel Shaler, Alpheus Packard ve oğlu Alexander Agassiz ’in de bulunduğu birçok kıymetli bilimadamı yetiştirmiştir Paleontolojist Charles Doolittle Walcott üzerinde de büyük etkisi olmuştur Kuzey Amerika bilim çevresindeki bu tesir sonucu çoğu türe ve Amerika topraklarındaki öbür coğrafi oluşumlara adı verilmiştir Winnipeg Gölü ve Kızıl Çay ’in Pleistocene dönemdeki öncülü Agassiz Gölü bunlardan birisidir

Agassiz o dönemde, bilim çevreleri dışarıda da dünyanın en çok belli bilim adamlarından olmuştur Longfellow 1857 ’de fazla sevdiği Agassiz ’in onuruna The fiftieth birthday of Agassiz(Agassiz ’in ellinci doğum yıldönümü) ‘nü yazmıştır On deri olarak planladığı Natural History of the United States (Amerika Birleşmiş Devletleri ’nin Doğa Tarihi) adlı eserinin dört cildini 18571862 yılları arasında yayımladı Bibliographia Zoologiae et Geologiae adı aşağı makale kataloğu da 1848 ile 1854 yılları arasında dört deri olarak yayımlanmıştır

1 ’larda sağlığının bozulması sebebiyle hem gevşemek keza de Brezilya balıkları üzerinde yaptığı çalışmalarına kaldığı yerden sürdürmek için saha çalışmalarına dönmeye karar verdi 1865 Nisan ’ında Brezilya ’ya gitti 1866 Ağustos ’unda döndükten sonra bu gezisini 1868 yılında yayımladığı A Journey in Brazil (Brezilya ’da bir Yolculuk) adlı eserinde anlattı 1871 yılında çıktığı ikinci bir yolculukta Kuzey Amerika ’nın güneyinde, keza Atlantik ayrıca de Pasifik kıyılarını dolaştı

Mirası

1863 yılında Agassiz'in kızı Ida, Boston Senfoni Orkestrası ’nın kurucusu Henry Lee Higginson ile evlendi

Yaşamanın son yıllarında hayvanbilim biliminin canlı hayvanların arasında öğrenilebileceği bir mektep kurmakla uğraştı 1873'te John Anderson isimli hayırsever Massachusetts ’teki Buzzards Koyu ’nda bulunan Penikese Adası ’nı Agassiz ’e verdi ve bilhassa deniz zoolojisi elde etmek üzere doğa bilimleriyle ilgili uygulamalı bir okul projesinde kullanılmak üzere 50000 ABD Doları bağışladı Agassiz ’in ölümünden hemen sonradan kapanan John Anderson okulu hemencecik yanında yer alan Deniz Biyoloji Laboratuvarı ’nın öncüsü sayılmaktadır

Agassiz günümüzde buzul çağları üzerine olan çalışması ve Charles Darwin ’in evrim teorisine aleyhinde çıkan önde gelen son zoologlardan biri olarak tanınmaktadır 1873 yılında Massachusetts eyaletinin Cambridge şehrinde öldü ve Mount Auburn Mezarlığı ’na gömüldü Mezartaşı, eski Hotel des Neuchâtelois ’nın yakınlarında Aar buzulu üzerindeki kulübesinin yakınlarındaki buzultaştan getirilen bir kaya parçasıdır, mezarını gölgeleyen çam ağaçları da İsviçre ’deki eski evinden gönderilmiştir

Harvard Üniversitesi ’nin kuzeyindeki Cambridge ilkokuluna Agassiz adı verilmiş ve etrafındaki mahalle de zamanla Agassizolarak bilinir olmuştur Ama okulun adı 21 Mayıs 2002 ’de değiştirilerek, 1889 ile 1922 yılları arasında mektep müdürlüğü yapmış olan Afrika kökenli Amerikalı Maria L Baldwin ’in adı verilmiştir Mahallenin adı Agassiz olarak kalmıştır3

Kuzey Amerika ’nın Göller Bölgesi ’nde yer alan eski bir buzul gölüne Agassiz Gölü adı verilmiştir

Apistogramma agassizi (Agassiz cüce sihlidi), Isocapnia agassizi (Agassiz kar sineği), ve Gopherus agassizii (Çöl kaplumbağası) gibi farklı alanlara yönlendirilmiş hayvan türlerine adı verilmiştir

Mars gezegenindeki bir kratere ve Ay üzerindeki bir burna da adı verilmiştir

Irksal derecelendirme tasarısı

1851 yılında yazdığı Essay on Classification (Derecelendirme üzerine Deneme) adlı eserinde Agassiz, bütün hayvan, bitki ve insan ırklarının sınıflandırılabileceğine inandığını söyleyerek iklimsel bölgelere bölünmüş bir dizi insan ırkı tanımlaması yaptı

Bu ırklar şöyleydi: Batı Amerikan ılıman (Sarp Kayalık Dağlar'ın batısındaki yerli halklar); Doğu Amerikan Ilıman (Kayalık Dağlar'ın doğusu); Tropik Asyalı (Himalayalar'ın güneyi); Ilıman Asyalı (Urallar'ın doğusu ve Himalayalar'ın kuzeyi); Güney Amerikan Ilıman (Güney Amerika); Yeni Hollanda (Avustralya); Arktik (Alaska ve Arktik Kanada); Ümit Burnu (Güney Afrika); ve Tropik Amerikan (Orta Amerika ve Batı Hint Adaları)

1 Arktik Irk
2 Batı Amerika Ilıman Irkı
3 Doğu Amerika Ilıman Irkı
4 Amerikan Tropik Irk
5 Güney Amerika Ilıman Irkı
6 Ümit Burnu Irkı
7 Tropik Asyatik Irk
8 Ilıman Asyatik Irk
9 Avrupa Ilıman Irkı
10 Afrika Zoolojik Irk
11 Yeni Hollanda Irkı
12 Pasifik Irkı *