MAHMUD SAMİNÎ
Harput'un buyuk velilerinden Elazığ'ın Palu ilcesine bağlı Hun koyunde doğdu Seyyiddir Doğum tarihi belli değildir İlk tahsilini doğduğu yerde yaptı Sonra Ali Septi hazretlerinin sohbetlerinde kemale geldi On uc sene talebelik yapan MahmUd Samini, tasavvuf yolunda yuksek derecelere kavuştu
MahmUd Samini hocasının vefatından sonra yerine gecerek talebe yetiştirmeye ve insanlara Allahu tealanın emir ve yasaklarını bildirmeye başladı MahmUd Samini tutun icerdi Talebeleri arasına yeni katılmış olan Osman Bedreddin Efendi (İmam Efendi) hocasının tutun icmesine kalben itiraz etti Cunku tutun icenleri o gune gelene kadar sevmezdi Yine bir gun sohbet esnasında Osman Bedreddin hocasının tutun icmesini kalben hoş karşılamadı MahmUd Samini ona donerek; Bizim tutun cubuğumuzu duşuneceğine, Allahu tealayı duşun ve zikret O'nu an ve O'ndan başka da bir şey duşunmededi Bu soz uzerine Osman Bedreddin tovbe ederek, kalben buyuk bir bağlılıkla hocasına bağlandı
Bir gun ders bittikten sonra vakit namazını kılmak icin hazırlık yapıldı Ezan okunduktan sonra MahmUd Samini, Osman Bedreddin'e donerek; Kalk imam ol Osman!dediğinde şaşırarak; Ne haddimize efendim!cevabını verdi Fakat MahmUd Samini Efendi ısrar edince Osman Bedreddin imam oldu Tekbir getirdikten sonra, Fatihayı bir turlu okuyamadı Sıkıntı ve uzuntuden terledi Osman Bedreddin'in durumu boyle devam etti Henuz namaza durmamış olan MahmUd Samini Efendi; Oku ya hafız! Oku Osman Bedreddin!dedi O anda Osman Bedreddin okumaya başladı Namazı tamamladıktan sonra Osman Bedreddin'e donen MahmUd Samini; Ya hafız! Buyuklerin sozune ve niyetine itiraz edilmez Onların niyetine ve sozune teslim olunurbuyurdu
Hayatı boyunca ilim ehli talebeler yetiştiren MahmUd Samini, onlara buyuk onem verirdi En buyuk eserin hayırlı evlad ve imanlı bir talebe yetiştirmek olduğunu her fırsatta sevdiklerine soylerdi MahmUd Samini hazretleri Palu'da 1895 (H1313) tarihinde vefat etti Murad Nehri kıyısında, hocası Ali Septi'nin kabrinin beşaltı yuz metre aşağısına defnedildi
MahmUd Samini devamlı yanına gelenlere ve talebelerine; Her nefis olumu tadacaktır(Enbiya sUresi: 35) mealindeki ayeti kerimesini okuyarak onları dunya sevgisinden uzaklaştırırdı
Tasavvufda yol bir arı kovanına benzetilmiştir Arı gibi gayet muntazam calışmak ve arı gibi bal yapmak, karıncalar gibi kanaatkar olmak lazımdır Bal yapmak idrakine eriştiğinde, bu şifalı baldan musluman kardeşlerine tattırmak elzemdir Calışanlar tadını alır Calışmayanları da calıştırmak rehberin vazifesidir MahlUkatın yaratılışındaki guzellikte, ilahi hikmetler var Bunlar sırlarla doludur Veliler iğnenin ufacık deliğinden Hindistan'ı seyrederler Bu hal ise, alemi misalin altında bir haldir Alemi misal bunun ustundedir ResUli ekrem efendimizden nUrlarını alırlar ve ondan sonra vahdet sarayının ezeli ve ebedi varlığında erirler Benliklerinden sıyrılırlar Sırrı Subhanda, mazharı lutfa ererler(Bkz İmam Efendi)
Buyurdu ki: Bir şeyhde uc şeye dikkat ediniz
1 Kendine dunyalık verildiğinde, hoşuna gider mi?
2 Sunnetlerle amel ediyor mu? Sunnetlere ne derece uyuyor
3 En cok neyi seviyor Eğer dunyalıktan hoşlanıyor, sunnete ittibar etmiyor, dunyadan bahsedip, ahiretten ve Allahdan konuşmuyorsa, işinize yaramaz, ondan uzak olunuz
Talebesi ve halifesi Osman Bedreddin Efendi der ki: Biz onsekiz sene yuksek huzUrlarına gittik geldik Kendine bir buyukluk isnad ettiklerini kat'iyyen gormedik Hic kimseden de işitmedik Kendini şeyh saymadı Buna rağmen pek heybetli ve azametli gorunurdu Cok kere buyururdu ki: Dunyanın ne kadar harab olduğunu benden anlayın Bir zaman Şeyh Ali Efendi (Sebti hazretleri) gibi bir zatı muhterem bu halkı Hak teala hazretlerine davet ve irşad buyururlardı Şimdi ise bu halka soz soyluyoruz Heyhat!
Kıyamet gunu peygamberlerin ummetlerinin cokluğu ile iftihar ettikleri, sevindikleri gibi, biz de ihvanımızın (din kardeşi) cokluğu ile iftihar ederiz, sakat olsalar, pek işe yaramaz halde bulunsalar bile
Talebesi Osman Bedreddin Efendiye buyurdu ki: Hafız, ne soylersen kitabdan soyle Bunda iki faide vardır: 1) Sen aradan cıkarsın, sana gurur gelmez Zira soylediğin soz, senin değil, başkasınındır 2) Birisi itiraz ederse, başkasının sozu olduğu icin yine senin nefsin araya girmez Bu sUrette insana hiddet ve can sıkıntısı da gelmez Soylediğin soz, doğru ise de, yanlış ise de, kitabın sahibine aiddir
Yarın cenabı Hak, bizim adamlarımıza azab ederse, biz de uzuluruz İnşaallah ne onlara azab edilir, ne de biz mahzUn oluruz
Hafız Osman Bedreddin hazretlerinin, hocası MahmUd Samini hazretleri icin yazdığı bir şiiri şoyledir:
Kim gelip girse bu gun Samini gulzarına
Bir kademde vasıl olur her kişi dildarına
Bir nefesde murde dil bulur hayatı cavidan
Samini enfası kudsiden erer hem yarına
Alemi manada şah olmak dilersen taliba
Gel bugun ver varlığın Samini'nin varına
Hem gonul ayinesin derdi sivadan pak kıl
Er huzUri hazrete yanma bu furkat narına
Alemi kudse erişmek ister isen Bedriya
Sıdk ile gel bende ol gir Samini bazarına
Harput'un buyuk velilerinden Elazığ'ın Palu ilcesine bağlı Hun koyunde doğdu Seyyiddir Doğum tarihi belli değildir İlk tahsilini doğduğu yerde yaptı Sonra Ali Septi hazretlerinin sohbetlerinde kemale geldi On uc sene talebelik yapan MahmUd Samini, tasavvuf yolunda yuksek derecelere kavuştu
MahmUd Samini hocasının vefatından sonra yerine gecerek talebe yetiştirmeye ve insanlara Allahu tealanın emir ve yasaklarını bildirmeye başladı MahmUd Samini tutun icerdi Talebeleri arasına yeni katılmış olan Osman Bedreddin Efendi (İmam Efendi) hocasının tutun icmesine kalben itiraz etti Cunku tutun icenleri o gune gelene kadar sevmezdi Yine bir gun sohbet esnasında Osman Bedreddin hocasının tutun icmesini kalben hoş karşılamadı MahmUd Samini ona donerek; Bizim tutun cubuğumuzu duşuneceğine, Allahu tealayı duşun ve zikret O'nu an ve O'ndan başka da bir şey duşunmededi Bu soz uzerine Osman Bedreddin tovbe ederek, kalben buyuk bir bağlılıkla hocasına bağlandı
Bir gun ders bittikten sonra vakit namazını kılmak icin hazırlık yapıldı Ezan okunduktan sonra MahmUd Samini, Osman Bedreddin'e donerek; Kalk imam ol Osman!dediğinde şaşırarak; Ne haddimize efendim!cevabını verdi Fakat MahmUd Samini Efendi ısrar edince Osman Bedreddin imam oldu Tekbir getirdikten sonra, Fatihayı bir turlu okuyamadı Sıkıntı ve uzuntuden terledi Osman Bedreddin'in durumu boyle devam etti Henuz namaza durmamış olan MahmUd Samini Efendi; Oku ya hafız! Oku Osman Bedreddin!dedi O anda Osman Bedreddin okumaya başladı Namazı tamamladıktan sonra Osman Bedreddin'e donen MahmUd Samini; Ya hafız! Buyuklerin sozune ve niyetine itiraz edilmez Onların niyetine ve sozune teslim olunurbuyurdu
Hayatı boyunca ilim ehli talebeler yetiştiren MahmUd Samini, onlara buyuk onem verirdi En buyuk eserin hayırlı evlad ve imanlı bir talebe yetiştirmek olduğunu her fırsatta sevdiklerine soylerdi MahmUd Samini hazretleri Palu'da 1895 (H1313) tarihinde vefat etti Murad Nehri kıyısında, hocası Ali Septi'nin kabrinin beşaltı yuz metre aşağısına defnedildi
MahmUd Samini devamlı yanına gelenlere ve talebelerine; Her nefis olumu tadacaktır(Enbiya sUresi: 35) mealindeki ayeti kerimesini okuyarak onları dunya sevgisinden uzaklaştırırdı
Tasavvufda yol bir arı kovanına benzetilmiştir Arı gibi gayet muntazam calışmak ve arı gibi bal yapmak, karıncalar gibi kanaatkar olmak lazımdır Bal yapmak idrakine eriştiğinde, bu şifalı baldan musluman kardeşlerine tattırmak elzemdir Calışanlar tadını alır Calışmayanları da calıştırmak rehberin vazifesidir MahlUkatın yaratılışındaki guzellikte, ilahi hikmetler var Bunlar sırlarla doludur Veliler iğnenin ufacık deliğinden Hindistan'ı seyrederler Bu hal ise, alemi misalin altında bir haldir Alemi misal bunun ustundedir ResUli ekrem efendimizden nUrlarını alırlar ve ondan sonra vahdet sarayının ezeli ve ebedi varlığında erirler Benliklerinden sıyrılırlar Sırrı Subhanda, mazharı lutfa ererler(Bkz İmam Efendi)
Buyurdu ki: Bir şeyhde uc şeye dikkat ediniz
1 Kendine dunyalık verildiğinde, hoşuna gider mi?
2 Sunnetlerle amel ediyor mu? Sunnetlere ne derece uyuyor
3 En cok neyi seviyor Eğer dunyalıktan hoşlanıyor, sunnete ittibar etmiyor, dunyadan bahsedip, ahiretten ve Allahdan konuşmuyorsa, işinize yaramaz, ondan uzak olunuz
Talebesi ve halifesi Osman Bedreddin Efendi der ki: Biz onsekiz sene yuksek huzUrlarına gittik geldik Kendine bir buyukluk isnad ettiklerini kat'iyyen gormedik Hic kimseden de işitmedik Kendini şeyh saymadı Buna rağmen pek heybetli ve azametli gorunurdu Cok kere buyururdu ki: Dunyanın ne kadar harab olduğunu benden anlayın Bir zaman Şeyh Ali Efendi (Sebti hazretleri) gibi bir zatı muhterem bu halkı Hak teala hazretlerine davet ve irşad buyururlardı Şimdi ise bu halka soz soyluyoruz Heyhat!
Kıyamet gunu peygamberlerin ummetlerinin cokluğu ile iftihar ettikleri, sevindikleri gibi, biz de ihvanımızın (din kardeşi) cokluğu ile iftihar ederiz, sakat olsalar, pek işe yaramaz halde bulunsalar bile
Talebesi Osman Bedreddin Efendiye buyurdu ki: Hafız, ne soylersen kitabdan soyle Bunda iki faide vardır: 1) Sen aradan cıkarsın, sana gurur gelmez Zira soylediğin soz, senin değil, başkasınındır 2) Birisi itiraz ederse, başkasının sozu olduğu icin yine senin nefsin araya girmez Bu sUrette insana hiddet ve can sıkıntısı da gelmez Soylediğin soz, doğru ise de, yanlış ise de, kitabın sahibine aiddir
Yarın cenabı Hak, bizim adamlarımıza azab ederse, biz de uzuluruz İnşaallah ne onlara azab edilir, ne de biz mahzUn oluruz
Hafız Osman Bedreddin hazretlerinin, hocası MahmUd Samini hazretleri icin yazdığı bir şiiri şoyledir:
Kim gelip girse bu gun Samini gulzarına
Bir kademde vasıl olur her kişi dildarına
Bir nefesde murde dil bulur hayatı cavidan
Samini enfası kudsiden erer hem yarına
Alemi manada şah olmak dilersen taliba
Gel bugun ver varlığın Samini'nin varına
Hem gonul ayinesin derdi sivadan pak kıl
Er huzUri hazrete yanma bu furkat narına
Alemi kudse erişmek ister isen Bedriya
Sıdk ile gel bende ol gir Samini bazarına