Makat bölgesi etrafındaki deri tabakasında çeşitli nedenlerle kaşımaya bağlı kızarması yanmalar oluşması makat derisinin değişmesi ile karakterize ve hastalara ciddi sıkıntılar yaratan hastalıktır. Makat kaşıntısı hastanın sosyal ve İş hayatını doğrudan etkileyen gündelik yaşamda Hastaları zora sokan ve giderek sosyal fobiye doğru hastaları iten bir hastalıktır. Genellikle 30 ile 60 yaş arasında daha fazla görülmektedir.
Anal kaşıntı toplum içinde rahat yaşamamızı engelleyen ve gün içinde ciddi rahatsızlık veren bir hastalık olarak görülmektedir. Anal kaşıntısı olan hastalar devamlı tuvalete gidip rahatlama isteğinde bulunurlar. Bu durum hastaları iş ve sosyal hayattan uzaklaştırır.
Makat kaşıntısı sanılanın aksine makat bölgesi temizliğine daha fazla dikkat eden ve bu nedenle bölge florasının bozulmasına neden olan hastalarda daha sık görülmektedir. Birçok nedene bağlı olmak ile beraber hastaların büyük kısmında neden tespit edilememektedir. Nedeni tespit edilemeyen hasta grubu haricinde;
- - Süt ve süt ürünleri
- - Bira ve şarap gibi mayalı içecekler
- - Mantar veya paraziter enfeksiyonlar
- - Deri iyişleşme mekanizmasını bozan ilaçlar
- - Şeker hastalığı
- - Karaciğer hastalığı
- - Tiroid hastalığı
- - Lösemi
- - Vitamin eksiklikleri ve demir eksikliği gibi yapıtaşı eksiklikleri
- - Makat bölgesini tutan otoimmün yani hastanın kendi vücudunun yarattığı deri Hastalıkları
- - Devamlı olan ishal kabızlık gibi hastalıklar
- - Hemoroid Makat çatlağı fistül gibi iyi huylu makat hastalıkları
- - Kötü huylu bağırsak hastalıkları ve makat hastalıkları
- - Ülseratif kolit ve Crohn gibi otoimmün bağırsak hastalıkları
- - Makat derisi kanserleri
- - Makat siğilleri
Makat kaşıntısında tedavi öncelikli olarak nedene yönelik olmalıdır. Bu nedenle bölgedeki kaşıntıya neden olan hastalık tedavisi sonrası iyileşme izlenebilmektedir.
Hastaların büyük bir kısmında sebep belirlenemediği için evde uygulanabilen basit yöntemler ile hastalıktan kurtulabilmek mümkün olabilmektedir.
Özellikle bağırsak sistem hareketlerinin düzenlenmesi makat kaşıntısında önemli etkiye sahiptir Bu nedenle lifli yani posalı gıdalar en fazla tüketilmesi bağırsak florasını ve hareketlerine düzenleyeceği için makat bölgesi etrafındaki kaşıntıyı ve yanma hissini azaltacaktır.
Hastalarda çoğunlukla gereğinden fazla temizliğe bağlı çeşitli sabun ile sabun türevlerinin Hastalar neden olduğu düşünülürse bu sabun türevlerinin kesilmesi ve bu bölgeye sadece ılık duş ile pansuman yapılması sonrasında sürtünme yapılmadan pamuklu bir havluyla kurulanması gerektiği takdirde saç kurutma makinesi ile kurutulması bölgenin normal florasının eski haline dönmesini sağlayacağı için hastalığının birçoğunda hastalığı evde tedavi etmesine sağlayabilmektedir.
Gündelik hayatta makat bölgesi'nin nemli kalması engellenmeli bu nedenle hava alabilen pamuklu iç çamaşırları kullanılmalıdır.
Devamlı oturarak iş yapıyor isek bu bölgenin havalanması için ara ara kalkıp yürüyüş yapılması makat ve kalça bölgesini sıkı saran elbiseler yerine daha ferah ve havadar geniş elbiselerin tercih edilmesi yine makat kaşıntısının önlenmesinde iyileştirilmesinde faydalı olmaktadır.
Bu önlemler ile iyileşme sağlanamayan hastalarda tıbbi tedavi uygulanması gerekmektedir.
Makat kaşıntısı tedavisinde nedene yönelik olmak şartıyla mantar ilaçları, bakteri ve parazitlere yönelik antibiyotikler, deri kaşıntısını engelleyen yüzeyel kremler ile çoğu hastada tedavi sağlanabilmektedir.
Inatçı ve nedeni belirlenememiş makat kaşıntısı tedavisinde metilen mavisi ve kortizon Ile hazırlanan çeşitli karışımlar bölge derisine uygulanarak hastalığın önüne geçebilmek mümkündür.