Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Mambalar, bir takım diğer türler ölümle sonuçlanan vakalardan daha fazla sorumluluk sahibi olsa da, Afrika ’da insanları en çok korkutan yılanlardır
Mambalar, bilhassa de kara mamba, saldırganlığı, saldırısının hızı ve çabuk tesir eden kuvvetli zehriyle ün salmıştır bununla beraber zehirleri doğrusu fazla zinde de olsa ve hatta gerektiğinde bölgesini geri adım atmadan koruyacak da olsa, mambalar genel olarak gizlenen ve insanlarla karşılaşmaktan sakınan yılanlardır
Ağaçlarda yaşamış türler Doğu yeşil mambası (Dendroaspis angusticeps), Batı yeşil mambası (D virdis), Jameson mambası (D jamesoni) zamanlarının çoğunu nadir görüldükleri ağaç tepelerinde geçirir Kara mambalar, bilhassa Doğu ve Güney Afrika ’daki savanlarda yer alan taş yığınları, içi anlamsız ağaç gövdeleri, beyaz karınca tepeleri ve aynı yerlerde yaşarlar bununla birlikte, sebepsiz bir hamle gerçekleştirmektense tehlikesiz bir yerde olmayı daha fazla seçim ederler
Ölümcül Isırıklar
Mamba ısırıkları son derece tehlikelidir ve ivedi tıbbi müdahale sağlanmadığında ölümle sonuçlanabilir 1960 ’larda panzehiri yaygınlaşana değin bütün kara mamba ısırıkları ölümle sonuçlanmıştı! Bugün tıbbı yardımın fazla uzak olduğu kırsal bölgelerde hala ölümcüldür
Tüm mambaların tez etki eden ve kurbanının kaslarını felç eden nörotoksik zehirleri vardır Semptomları aralarında göğüs ve gırtlak daralması, yüz kaslarında kademeli felç, göz kapaklarının hissiz kalarak kapanması örnek verilebilir Zehir üretimi, iri kara mambalarda 100400 mg arasında değişebilir ki halk müziği için ölümcül doz sadece 1015 mg ’dır Her yılanda çoğu insanı öldürecek miktardan pozitif zehir bulunur Fena ısırıklar dakikalar içinde yaşamsal risk yaratabilir ve kurban çare edilmezse solunum yetmezliğinden dolayı ölüm gerçekleşir Yeşil mambaların her üç türü de daha az saldırgandır ve daha az zehir üretir; bundan nedeniyle ısırıkları mutlak ölümcül değildir Doğrusu yeşil mambaların ısırma ihtimali daha azdır, bunun sebebi; bir ölçüde ağaçta yaşıyor olmaları ve insanlarla daha eksik bağlantı kurmaları ve bir ölçüde kara mambalardan daha utangaç olmalarıdır Mambalar kolaylıkla zararsız yılanlarla karıştırabilirler Genç dönemlerinde; bilhassa yeşil türlerinin, bazı zararsız çalı yılanları (mesela Phılothamnus) türlerinden ayırt edilmesi olanaksızdır; ayrıca yetişkinleri ağaç yılanlarına (Pkpholidus typus) benzemektedir Kara mambalar yetişkinken fazla uzun olduklarından nedeniyle zahmetsizce ayırt edilir, oysa gençken aynı bölgede yaygın olan Psammophis türü kum yılanlarıyla benzerlik gösterir Mambaların tanımlanmasındaki karışıklıklar genellikle onlara çok eş yılan türlerinin aleyhine çalışır Irk, bazen Afrika ’da her yeşil ve siyah yılanın yeşil mamba ya da kara mamba (aynı zamanda yaygın isimlerine karşın mambalar katiyen siyah olmazlar) olduğuna inanır Bu karışıklık, turist safarilerini etkilese de; maalesef başlıca zararsız bir yılanın ölümüyle sonuçlanır
İnce ve Kuvvetsiz
Mambalar, pürüzsüz pulları olan ince ve uzun yılanlardır Kara mambalar Afrika ’daki en uzun, zehirli yılan türüdür Bir kara mambanın sıradan uzunluğu 2m ’dir Kafası ince, uzundur, dikey yanlıdır ve grafiksel olarak çoğunlukla “tabut şekilli olarak tanım edilir Renkleri, gizli yılanlardan bekleneceği şekilde, arka planlarına uyum sağlamalarına yardımcı olur: Ağaçta yaşamış üç tür yeşildir, yerde yaşayan cins ise kahverengi veya gridir (asla siyah değildir) Ağaçta yaşayan türler dalların aralarında çabuk hareket ederler, fakat kara mamba olasılıkla tüm yılanlar aralarında en çabuk olanıdır Tek seferde kısa mesafede saatte 11 km hıza ulaştığı görülmüştür Bu, ırk için en yüksek tempolu koşu hızıdır Daha işaret bir noktaysa mambaların insanların sıklıkla yapamayacağı şekilde kayalık ve çalılık alanlarda ivedi hareket edebilmeleridir Mambalar çoğunlukla kafa ve boyunlarını yukarı kaldırarak gezinirler Kendilerini tehdit edilmiş hissettiklerinde ileri dürüst şaha kalkar, bazen de vücutlarının yarısını yerden kaldırarak bakımlı bir başlık açarlar bununla birlikte ağızlarım genişçe açıp tıslar Kara mambaların kolaylıkla 27 m uzunluğa ulaşabildikleri göz önünde bulundurulursa, kızgın bir mamba ortalama bir insanla göz göze gelebilir Canlı bir tane yakalayıp onunla üatesinden gelmek çok eksik sürüngen bilimcinin hoşuna giden bir önermeye kadar, kara mambalar üreme dönemleri boyunca daha agresif olurlar, fakat bu evrensel olarak kabul görmemektedir Erkekler birbirleriyle, vücutlarının ön kısmını yerden kaldırarak, birbirlerini yere bastırmak suretiyle kuvvet uygulayarak dövüşürler Erkek doğu yeşil mambaları ve muhtemelen öteki iki türü de birbirleriyle dövüşür Tüm mambalar yumurtlayan türlerdir, ancak üreme davranışının detayları yalnızca kara mamba ve doğu yeşil mambası için bilinmektedir Kadınsı kara mambalar 12 17 aralarında yumurtayı, başlıca uygun gördükleri beyaz karınca tepeciklerine bırakır Daha ufak olan yeşil mambalar daha eksik sayıda (10 yumurtaya değin) yumurtayı içi manâsız ağaçlara, kütüklere ve yaprak yığınlarına bırakır, iki türün de yumurtaları yaklaşık 80 gün içinde çatlar ve yavrular 4060 cm boyundadır Kara mambalar bilhassa hızlı büyüyen türlerdir ve bir yıl içinde 1,8 m uzunluğa erişebilirler
Baskı Altındaki Mambalar
Ağaçlarda yaşamış mambalar, özellikle Afrika ’nın kıyı bölgelerindeki yağmur ormanlarında sınırlı kalmışlardır Doğu yeşil mambası Doğu ve Güney Afrika ’da bulunur, Jameson yeşil mambası Orta Afrika ’dan gelir, batı yeşil mambası ise Batı Afrika ’dandır Bu bölgelerdeki ormanların birçok şipşak değil olmaktadır Koloniler halinde birbirlerinden izole olduklarından, uzun vadede ortadan yok olmaktadırlar İnsan topluluklarına yakınlaşmalarına rağmen, ısırma vakalarının yaygın görülmemesi şaşkınlık vericidir Aslında ormansızlaştırmadan en fazla etkilenen iki tür pek nadir görünürler ki, biyolojileriyle ilgili hiçbir veri bulunmaz Üzerinde diğerlerine göre daha fazla araştırma yapılan doğu yeşil mambası, 1 hektarda 2 ya da üç, 1 km2 ’de ise 200 ile 300 adet dek bulunur Aynı ağaçta maksimum beş adet yılan yaşayabilir
Litaratür:
BBC: Kaba Doğa
Mambalar, bilhassa de kara mamba, saldırganlığı, saldırısının hızı ve çabuk tesir eden kuvvetli zehriyle ün salmıştır bununla beraber zehirleri doğrusu fazla zinde de olsa ve hatta gerektiğinde bölgesini geri adım atmadan koruyacak da olsa, mambalar genel olarak gizlenen ve insanlarla karşılaşmaktan sakınan yılanlardır
Ağaçlarda yaşamış türler Doğu yeşil mambası (Dendroaspis angusticeps), Batı yeşil mambası (D virdis), Jameson mambası (D jamesoni) zamanlarının çoğunu nadir görüldükleri ağaç tepelerinde geçirir Kara mambalar, bilhassa Doğu ve Güney Afrika ’daki savanlarda yer alan taş yığınları, içi anlamsız ağaç gövdeleri, beyaz karınca tepeleri ve aynı yerlerde yaşarlar bununla birlikte, sebepsiz bir hamle gerçekleştirmektense tehlikesiz bir yerde olmayı daha fazla seçim ederler
Ölümcül Isırıklar
Mamba ısırıkları son derece tehlikelidir ve ivedi tıbbi müdahale sağlanmadığında ölümle sonuçlanabilir 1960 ’larda panzehiri yaygınlaşana değin bütün kara mamba ısırıkları ölümle sonuçlanmıştı! Bugün tıbbı yardımın fazla uzak olduğu kırsal bölgelerde hala ölümcüldür
Tüm mambaların tez etki eden ve kurbanının kaslarını felç eden nörotoksik zehirleri vardır Semptomları aralarında göğüs ve gırtlak daralması, yüz kaslarında kademeli felç, göz kapaklarının hissiz kalarak kapanması örnek verilebilir Zehir üretimi, iri kara mambalarda 100400 mg arasında değişebilir ki halk müziği için ölümcül doz sadece 1015 mg ’dır Her yılanda çoğu insanı öldürecek miktardan pozitif zehir bulunur Fena ısırıklar dakikalar içinde yaşamsal risk yaratabilir ve kurban çare edilmezse solunum yetmezliğinden dolayı ölüm gerçekleşir Yeşil mambaların her üç türü de daha az saldırgandır ve daha az zehir üretir; bundan nedeniyle ısırıkları mutlak ölümcül değildir Doğrusu yeşil mambaların ısırma ihtimali daha azdır, bunun sebebi; bir ölçüde ağaçta yaşıyor olmaları ve insanlarla daha eksik bağlantı kurmaları ve bir ölçüde kara mambalardan daha utangaç olmalarıdır Mambalar kolaylıkla zararsız yılanlarla karıştırabilirler Genç dönemlerinde; bilhassa yeşil türlerinin, bazı zararsız çalı yılanları (mesela Phılothamnus) türlerinden ayırt edilmesi olanaksızdır; ayrıca yetişkinleri ağaç yılanlarına (Pkpholidus typus) benzemektedir Kara mambalar yetişkinken fazla uzun olduklarından nedeniyle zahmetsizce ayırt edilir, oysa gençken aynı bölgede yaygın olan Psammophis türü kum yılanlarıyla benzerlik gösterir Mambaların tanımlanmasındaki karışıklıklar genellikle onlara çok eş yılan türlerinin aleyhine çalışır Irk, bazen Afrika ’da her yeşil ve siyah yılanın yeşil mamba ya da kara mamba (aynı zamanda yaygın isimlerine karşın mambalar katiyen siyah olmazlar) olduğuna inanır Bu karışıklık, turist safarilerini etkilese de; maalesef başlıca zararsız bir yılanın ölümüyle sonuçlanır
İnce ve Kuvvetsiz
Mambalar, pürüzsüz pulları olan ince ve uzun yılanlardır Kara mambalar Afrika ’daki en uzun, zehirli yılan türüdür Bir kara mambanın sıradan uzunluğu 2m ’dir Kafası ince, uzundur, dikey yanlıdır ve grafiksel olarak çoğunlukla “tabut şekilli olarak tanım edilir Renkleri, gizli yılanlardan bekleneceği şekilde, arka planlarına uyum sağlamalarına yardımcı olur: Ağaçta yaşamış üç tür yeşildir, yerde yaşayan cins ise kahverengi veya gridir (asla siyah değildir) Ağaçta yaşayan türler dalların aralarında çabuk hareket ederler, fakat kara mamba olasılıkla tüm yılanlar aralarında en çabuk olanıdır Tek seferde kısa mesafede saatte 11 km hıza ulaştığı görülmüştür Bu, ırk için en yüksek tempolu koşu hızıdır Daha işaret bir noktaysa mambaların insanların sıklıkla yapamayacağı şekilde kayalık ve çalılık alanlarda ivedi hareket edebilmeleridir Mambalar çoğunlukla kafa ve boyunlarını yukarı kaldırarak gezinirler Kendilerini tehdit edilmiş hissettiklerinde ileri dürüst şaha kalkar, bazen de vücutlarının yarısını yerden kaldırarak bakımlı bir başlık açarlar bununla birlikte ağızlarım genişçe açıp tıslar Kara mambaların kolaylıkla 27 m uzunluğa ulaşabildikleri göz önünde bulundurulursa, kızgın bir mamba ortalama bir insanla göz göze gelebilir Canlı bir tane yakalayıp onunla üatesinden gelmek çok eksik sürüngen bilimcinin hoşuna giden bir önermeye kadar, kara mambalar üreme dönemleri boyunca daha agresif olurlar, fakat bu evrensel olarak kabul görmemektedir Erkekler birbirleriyle, vücutlarının ön kısmını yerden kaldırarak, birbirlerini yere bastırmak suretiyle kuvvet uygulayarak dövüşürler Erkek doğu yeşil mambaları ve muhtemelen öteki iki türü de birbirleriyle dövüşür Tüm mambalar yumurtlayan türlerdir, ancak üreme davranışının detayları yalnızca kara mamba ve doğu yeşil mambası için bilinmektedir Kadınsı kara mambalar 12 17 aralarında yumurtayı, başlıca uygun gördükleri beyaz karınca tepeciklerine bırakır Daha ufak olan yeşil mambalar daha eksik sayıda (10 yumurtaya değin) yumurtayı içi manâsız ağaçlara, kütüklere ve yaprak yığınlarına bırakır, iki türün de yumurtaları yaklaşık 80 gün içinde çatlar ve yavrular 4060 cm boyundadır Kara mambalar bilhassa hızlı büyüyen türlerdir ve bir yıl içinde 1,8 m uzunluğa erişebilirler
Baskı Altındaki Mambalar
Ağaçlarda yaşamış mambalar, özellikle Afrika ’nın kıyı bölgelerindeki yağmur ormanlarında sınırlı kalmışlardır Doğu yeşil mambası Doğu ve Güney Afrika ’da bulunur, Jameson yeşil mambası Orta Afrika ’dan gelir, batı yeşil mambası ise Batı Afrika ’dandır Bu bölgelerdeki ormanların birçok şipşak değil olmaktadır Koloniler halinde birbirlerinden izole olduklarından, uzun vadede ortadan yok olmaktadırlar İnsan topluluklarına yakınlaşmalarına rağmen, ısırma vakalarının yaygın görülmemesi şaşkınlık vericidir Aslında ormansızlaştırmadan en fazla etkilenen iki tür pek nadir görünürler ki, biyolojileriyle ilgili hiçbir veri bulunmaz Üzerinde diğerlerine göre daha fazla araştırma yapılan doğu yeşil mambası, 1 hektarda 2 ya da üç, 1 km2 ’de ise 200 ile 300 adet dek bulunur Aynı ağaçta maksimum beş adet yılan yaşayabilir
Litaratür:
BBC: Kaba Doğa
