Mamografi taramasını atlamak hayati risk oluşturabiliyor

Göğüs kanseri taraması ve erken teşhisinde altın standart olarak yerini koruyan mamografinin aktifliği yayınlanan bir araştırmayla bir sefer daha ortaya kondu. Göğüs kanseri tanısı alan bayanlar üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada, mamografi taramasını atlamanın göğüs kanserinde ömür kaybı üzerinde de değerli bir tesiri olduğu gösterildi. Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz Çelebi, yaklaşık 550 bin bayan üzerinde geçekleştirilen çalışmayı kıymetlendirdi.

Göğüs kanseri tedavisinde başarılı sonuçlara ulaşmada hastalığın erken evrede fark edilmesinin çok büyük kıymeti olduğunu hatırlatan Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz Çelebi, mamografinin atlanmadan ve nizamlı olarak yapılmasının göğüs kanserinde ömür kaybını azaltmanın da anahtarı olabileceğini söyledi.



Sistemsiz çektirenlerde mortalite artmış

Kanser tanısı konmadan evvel yalnızca bir mamografisini atlayan bayanlarda ömür kaybının daha yüksek olduğunun ortaya konduğu araştırmayla ilgili Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz Çelebi şunları anlattı: "Çalışmada hastalar, teşhis öncesinde son mamografisini yaptıranlar, sondan bir evvelkini yaptıranlar, son iki mamografisini nizamlı yaptıranlar ve hiç yaptırmayanlar olarak dört kümeye ayrılmış. 1992-2016 yılları ortasında yaklaşık 550 bin bayan üzerinde gerçekleştirilen bu çalışmaya nazaran; göğüs kanseri tanısı almadan evvelki her iki tarama mamografisini yaptıran bayanlarda göğüs kanseri mortalitesi (yaşam kaybı oranları) daha düşük. Birebir kümede 10 yıl içinde göğüs kanserinden ömür kaybı oranının da yüzde 50 azaldığı görülüyor.”

Nizamlı mamografinin mortalite üzerine tesiriyle ilgili Doç. Dr. Filiz Çelebi şu bilgileri verdi: "Mamografi, bilhassa çok erken evre kanserlerin belirtisi olan mikrokalsifikasyonları saptamamızda çok faal bir görüntüleme metodu. Münasebetiyle tertipli yapılması daha erken tanıyı ve erken tedaviyi sağlıyor. Bu da hem hastanın mortalitesi, hem de ameliyatın hali açısından da kıymet taşıyor. Daha minimal cerrahilerle hasta sıhhatine kavuşabiliyor. Lakin burada anahtar söz 'düzenli mamografi'. Artık çektirdim, 5 sene sonra çektireyim üzere bir yaklaşım doğal ki risk oluşturur. Bu çalışmada da ortada bir mamografiyi atlayan ile daima çektiren şahıslar ortasındaki risk faktörleri araştırılmış. Tertipli yaptıranlarla ya hiç çektirmeyen ya da sistemsiz çektirenlerin ömür kayıpları ortasındaki fark net olarak ortaya konmuş.”



Mamografi ömür kaybını önlemede de kıymetli

Bu sonuca ulaşmadaki en kıymetli ögenin göğüs kanserinin erken evrede yakalanması olduğunun altını çizen Doç. Dr. Filiz Çelebi, "Elde edilen bu istatistikler nizamlı yapılan mamografinin kıymetini ortaya koyuyor. Son iki mamografisine katılanlarda göğüs kanserinden hayat kaybı değerli ölçüde düşüyor. Bu hayli değerli bir sonuç.”

Göğüs kanseri mamografi taramasında ülkelere nazaran farklı stratejiler bulunduğunu hatırlatan Doç. Dr. Filiz Çelebi kelamlarına şöyle devam etti: "Örneğin İngiltere, ABD üzere birtakım ülkelerde mamografi çekimleri 50 yaşından sonra başlıyor ve 2 yılda bir yapılıyor. Anca ülkemizde daha genç bir popülasyona sahip olduğumuz için mamografi taramaları 40 yaşında başlıyor. Kişinin ferdi bir riski yoksa 40 yaşından sonra yılda bir kere yaptırmalarını öneriyoruz.”

40 yaşından itibaren yılda 1 sefer nizamlı olarak mamografi yapılması çok kıymetli. Lakin bir kişinin ailesinde bilhassa de birinci derece yakınlarında, 40 yaşın altında göğüs kanseri tanısı alan varsa taramaya daha erken başlamaları gerektiğine işaret eden Doç. Dr. Filiz Çelebi: "Örneğin annesinde 40 yaşından evvel göğüs kanseri tespit edilen bir kişi, taramaya annesinin teşhis aldığı yaştan 10 yıl evvel yani 30 yaşında başlamalı. Bu şahıslar özel bir kümesi oluşturduğu için takiplerinde tıpkı vakitte göğüs MR'ını da kullanıyoruz. Tercihen mamografiden 6 ay sonra göğüs MR'ı yapmayı öneriyorum. Fakat tıpkı anda her ikisi birden de yapılabilir.”



Mamografiyle ilgili hala yanlış bilgiler var

Son yıllarda ülkemizde de toplumsal farkındalığı artırmaya yönelik çalışmalarla birlikte insanların çok daha şuurlu hale geldiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz Çelebi, bir küme bayanın da mamografi konusundaki gerçek zannettiği yanlış bilgilere sahip olduğunu belirterek kelamlarını şöyle tamamladı: "Mamografi çektirerek alınacak radyasyon dozunun da kansere yol açabileceğini düşünülüyor. Aslında durum bu türlü değil. Zira bu manada teknoloji epey ilerledi. Bilhassa tomosentez içeren mamografi sistemleri de dahil olmak üzere, mamografiyle alınan radyasyon dozunun teşhiste kabul edilebilir olduğu ve kendisinin göğüs kanserine yol açmadığı da birçok bilimsel bilgi ile ispatlanmış durumda. Bir de sürecin ağrılı olduğuna dair yanlış bir inanış var. Sonuçta bu bir teşhis sistemi ve yalnızca birkaç dakika sürüyor. Ağrı, kişinin ağrı eşiğine nazaran değişebilen görece bir kavram. Lakin sonuçta kaçınmayı gerektiren ve korkulan bir ağrı olmadığını katiyen söylemek mümkün. Hasebiyle da 40 yaşından sonra tüm bayanların yılda bir yaptırmalarını öneriyorum.”